Historisch Archief 1877-1940
UJTHUIZIGHEDEN
Toóneel
Op Vrije Voeten
NV. Het Nederlandsch Toóneel heeft
Amsterdam gelukkig gemaakt
met de tweede première van het seizoen.
Een vriendelijke, tamelijk goed
gekleede maar niet zeer volle zaal was
er getuige van, hoe de tooneelkunst
in Amsterdam op het Leidscheplein
onder het nieuwe tooneelregime be
oefend wordt. Na de première en een
tweede opvoering is het stuk uit de
hoofdstad verdwenen, vermoedelijk de
provincie" in. Het is voor de hoofdstad
niet zoo erg; en voor de provincie ook
niet. Want met een beetje goeden wil
en wat voorstellingsvermogen behoef
je je er niet bij te vervelen. Vooral niet,
omdat Theo Frenkel die de rol in
Den Haag al speelde alle verveling
probeert te verjagen met de
vreeselijkste woedeuitbarstingen. Hij speelt een
zoo juist uit de gevangenis ontslagen
financier die een groot aantal jaren
opgeknapt heeft en nu terugkeert in
de luxueusen schoot van zijn familie,
die met een jacht op de Middellandsche
Zee kruist. Het had meer van
Zandvoort dan van Cannes. En de gelouter
de financier temidden van zijn
ongelouterde maar goed gesitueerde bur
gerfamilie vindt inderdaad de
eenig mogelijke oplossing om er aan
te ontkomen: hij springt overboord.
Maar hij deed het pas aan het einde
van het stuk; wij moesten ons met de
garderobe behelpen.
Opera
Kiet bevredigde nieuwsgierigheid
IN het Gemeente Abonnement werd
deze week in den Stadsschouwburg
gespeeld De nieuwsgierige vrouwtjes"
Le Donne Curiose in het Italiaansch.
Het Gemeente Abonnement omvat,
behalve voorstellingen van het Neder
landsch Tooneel ook nog een Fritz
Hirsch-avond. Het Gemeente Abonne
ment heeft dus veel goeds. Als je van
het een niet houdt, houd je wel van
het andere. En als je van geen van
twee houdt, ben je in ieder geval een
avondje gezellig uitgeweest.
Deze voorstelling was met zorg
voorbereid en met alle kundigheid
uitgevoerd. Wolf Ferrari's muziek is
liefelijk en luchtig, alles is licht en
gracieus en als ik alles maar had kun
nen verstaan, zou ik mij uitermate
verheugd hebben. Maar ik heb niet
alles kunnen verstaan; naar ik vrees
de vele gemeentelijk geabonneerden
met mij! En daarom bleef ik dien
heelen avond, ondanks de mooie
muziek, en het goede orkest (concert
gebouw), ondanks de zorgvuldige voor
bereiding, de decors van Hordijk en
alle artistieke en muzikale zorgen een
beetje een buitenstaander. Wellicht
kan het Gemeente Abonnement een
gratis cursus Italiaansch brengen, of
anders het programma een uitvoeriger
uiteenzetting. Het publiek is dom. Dat
weet Fritz Hirsch. En daarom ga ik
liever naar Fritz Hirsch.
Operette
Operette in Plaza : De Bloem van
Hawal
STEL u voor dat u tusschen de
menschen in een zaal zit. Het
scherm gaat op, en daarachter komt
de heele Stille-Zuidzee tevoorschijn,
de Pacific met zijn onpeilbaar verren
gezichtseinder. En voor uw voeten
voeren twintig Hawaiische meisjes
met wiegende heupen en trillende
armen hun inlandsche dansen op. We
zijn op het wondere eiland, waar men
bij de lunch cocosnoot eet, en waar
men bij het avondeten cocosnoot eet.
We zijn op Hawaii, en in het decor (in
de eerste acte) ziet men links de poort
van het koninklijk paleis der eiland
bewoners, rechts de gevel van de wo
ning van den Amerikaanschen gouver
neur. De plaats der handeling provo
ceert dus conflicten, welke dra ont
staan. En we krijgen niet alleen con
flicten te zien, maar ook liefdesscènes,
maar dat is eigenlijk hetzelfde en dat
blijkt ook hier. We zijn in het Plaza
Theater. Jelly Staf f el is vanavond de
prinses en De Bloem van Hawaii.
Jopie Koopman is een van de in
landsche danseressen, en ze kan heel
wat meer dan alleen dansen. Lies
Frank en Sylvain Poons laten ons
telkens lachen, ze zijn beiden niet
gespeend van gezonden humor.
Film
Mannequin van was
JOAN Crawford en Spencer Tracy
onder regie van Frank Borzage
in het Amsterdamsche Corso Theater
met de film: Mannequin" schijnen
in hun rol niet heelemaal te passen.
Crawford is niet het onschuldige en
sterk levende jonge meisje en Tracy
schijnt nauwelijks een selfmade
bankier met sterke persoonlijkheid.
Liefde en geld komen hier in hun
clichéachtige verhouding voor. En
dan het zielsmisverstand: juist omdat
ik zooveel van hem houd, wil ik niet
laten merken, dat ik van hem houd !
Wie bij Mannequin" hoopt op de
lagere instincten en zelfkant van de
samenleving verwacht, komt bedro
gen uit. We zijn allen braaf: ook ban
kiers en mannequins !
Raspoetin
HARRY Baur speelt de monnik
Raspoetin in De Tragedie van
een Keizerrijk, een film van Marcel
l'Herbier, die deze week te Amsterdam
bij Tuschinski draaide.
De acteur Baur geeft een prachtig
nummer sterk spel weg. Hij is een
groot acteur en het besef hiervan is
voor den toeschouwer telkenmale nog
een reden tot verheugen te meer. In
de roerige, emotioneele geschiedenis
is de bezeten Raspoetin-Baur het
roerige en emotioneele middelpunt.
Een boeiend geheel voor acteur en
omgeving. Als je uit de bioscoop komt
lijkt alles om je heen kleurloos en saai,
tot je bedenkt, dat deze tijd ook niet
vrij is van emoties....
Pianoavond Peter Stadlen
MAANDAG gaf Peter Stadlen in
de kleine zaal van het Concert
gebouw een pianoavond. Als eerste
nummer hoorden we de posthume
sonate in A gr. t. van Schubert. Een
goed begin, maar geen half werk van
den vertolker aan wien het programme
hooge eischen stelde. Voor de pauze
hoorden we verder nog zes kleine
stukjes van Schönberg en de eersta
uitvoering van een intermezzo van
Apostel. De componist zat in de zaal
en nam een bescheiden huldiging in
ontvangst. Na de pauze Beethoven's
Hammerklavier-sonate, die, gezien het
tempo, een technische prestatie was,
maar die hier en daar aan innerlijke
doorleefdheid te wenschen overliet.
Voordracht
HET experiment, dat Charlotte
Kohier met Shakespeare's dra
ma heeft genomen, is in den
stadsschouwburg voor een voortdurend
geboeid publiek tot een duidelijk
succes geworden. Wie Shakespeare
zegt, raakt reeds aan een onafzienbare
reeks vraagstukken; wie met hem een
experiment onderneemt, gelijk hier
geschied is, vermenigvuldigt die met
aan nog onafzienbaarder serie zeer
principieele problemen. Wij zullen
deze, hoe belangwekkend ze ook mogen
wezen, laten voor wat ze zijn: hier is
niet de plaats noch gelegenheid, ons
erin te verdiepen. Hier moet, afgezien
van alle problematiek, vóór alles
worden vastgesteld, dat Charlotte Koh
ier een prestatie heeft geleverd, welke
groote bewondering afdwingt, een
prestatie die op een ongehoorde vita
liteit en wilskracht berust en op een
verbluffende technische vakkundig
heid.
In geen stuk van Shakespeare zijn
liefde en dood zoo innig van elkander
doordrongen als in dit drama der
teederste jeugd. Van den aanvang af
huivert reeds het beeld van den dood
als een nauw zichtbare nevel over de
eerste, pas ontwaakte liefdesgevoelens.
Deze onheilvolle huivering was steeds
in mevrouw Köhler's voordracht aan
wezig. Zij maakte bovenal de lyrische
elementen van het stuk overtuigend.
Hiermede wil niet gezegd zijn, dat
de dramatische spanning door Char
lotte Kohier verwaarloosd is. Integen
deel: in dit veredeld jongejannen
werd de scherpe en schokkende be
weeglijkheid wel zeer sterk aangezet
een onvermijdelijke eisch overigens,
wil men het wonder bestaan, een
ganschen avond lang moederziel alleen,
en vrijwel zonder van zijn zetel af te
komen, het groote tooneel te vullen...
en inderdaad te vullen! En een groot,
gecompliceerd drama, allén tot leven
te brengen !
ONS persoonlijk intusschen trof de
serene en ingehouden Julia meer
dan de forsche uitbundigheid van den
b.v. in de verstilde balconscène wel
zeer driftigen minnaar Romeo. Dit,
en het misschien wat noodeloos char
geeren van Julia's ouders en Paris, zal
echter wel voortkomen uit de begrij
pelijke behoefte, ervoor te waken dat
voor een publiek, dat zich in n
voordraagster alle personen moet kunnen
voorstellen, elke zweem van eentonig
heid vermeden worde.
Heelemaal zou voor ons gevoel in
het monodrama, dat Romea en Julia
in deze voordracht geworden was, een
meer gestyleerde wijze van zeggen
denkbaar zijn geweest dan in de realis
tische opvatting van Charlotte Kohier
beoogd werd. Maar inderdaad zou
daarmede wellicht het gevaar van
kleurloosheid en vervlakking niet zoo
brillant en letterlijk spelender
wijs overmeesterd kunnen zijn gewor
den als thans het geval was.
De moeilijkheid, de wisselende
tafereelen, plaats en tijd en de optredende
personen, bij deze voordracht door
een enkele persoon, zonder decor, ook
naar de atmosfeer voldoende aan te
duiden, was niet onverdienstelijk op
gelost, door, waar noodig, als inleiding
en zonder sterk gemarkeerden over
gang, wat korte pretentielooze ver
halende tusschenteksten in verzen in
te lasschen. Een enkele maal klonken
ze iets te mooi" en Nieuwe
Gidsachtig naast den authentieken tekst,
maar over het geheel was deze uitweg
wel bevredigend. Hij getuigt tevens
van ontzag tegenover Shakespeare's
meesterwerk, want behoudens cou
pures gelijk men ook bij elke gewone
tooneelvoorstelling vindt, is aan den
tekst van het stuk niet gewijzigd of
bewerkt". Al klonk dan in de lyrische
gedeelten de vertaling van
Burgersdijk, of zij af en toe met verzen uit
Van Looy's herdichting was gekruid.
Dit echter als ons vermoeden juist
is lijkt ons artistiek alleszins geoor
loofd en verantwoord.
Met volledige overgave van haar
geheele persoon heeft Charlotte Kohier
een innig en tot in elk detail doorleefde
vertolking van Romeo en Julia gegeven.
Een opgetogen publiek heeft duidelijk
doen blijken, hoezeer het gefascineerd
en gegrepen is geweest. Opnieuw heeft
deze kunstenares getoond, hoe zij in
haar werk tegen schier onoverkome
lijke moeilijkheden is opgewassen.
Haar kunnen dwingt het diepste
respect af: en dat zij het in dienst stelt
van de schoone taak, een grootmeester
der wereldlitteratuur tot in de verste
uithoeken van ons land voor een talrijk
publiek te brengen, stemt dankbaar.
v. V.
Dampo geneest alle verkoudheden
bij groot en klein, snel en radicaal. Groote doos 3O et. Bij Apothekers en Drogisten.
PAG. H DE GROENE No. 3201