Historisch Archief 1877-1940
UITHUIZIGHEDEN
Tooneel
Groot slem (Rika Hopper Th.)
HET lichte blijspel wordt verder
beoefend in het Rika Hopper
Theater, dat door het gezelschap De
Schakel" bespeeld wordt. Het is weder
om een Fransch blijspel, in het
Hollandsch Groot Slem" getiteld, waarin
Constant van Kerckhoven de carrière
van een bridgende huisknecht uitbeeldt.
In het Fransch heet het stuk Le
Valet-Maïtre", wat een duidelijker
probleemstelling is: de knecht, die in
het bridgen zijn heer verre overtreft
en hem daarmede en in het verdere
leven tenslotte overtroeft. Het stuk is
amusant, en Van Kerckhoven's valet
is een juweel. Hij is bescheiden, vlijtig
in het bridgen (waarbij hij zij a mees
teres in de winst laat deelen) eerlijk,
en het komische middelpunt van vele
komische situaties. Gimberg, als gast,
speelt de heer van den knecht; er zijn
amusante gasten en vervelende gasten.
Gimberg schijnt mij, als gast, tot de
laatste soort te behooren. Tilly Lus is
een verleidelijke en exotische vrouw
uit den Balkan die in liefde ontbrandt
voor den bridgenden knecht. Mien
van Kerckhoven is de meesteres van
den knecht, de vrouw van den wat
leeghoofdigen diplomaat. Zeven acten
lang spint het amusante geval zich
uit, om tenslotte een amusant slot te
vinden.
Muziek
Lili Kraus en Simon Goldberg
HET eerste concert van den Kunst
kring Voor Allen", had Maan
dagavond plaats in de kleine zaal van
het Concertgebouw. Het was de
sonatenavond van Lili Kraus en Simon
Goldberg, een schitterend begin van
de belangrijke concertseries. Er werden
gespeeld vier sonaten voor viool en
piano, Bach, Mozart, Hindemith en
Beethoven. Al dadelijk bij het begin
van de E dur-sonate van Bach was
het er, het contact van de zaal met
de spelers, en de sfeer van het
pretentielooze luisteren en het zichzelf ver
geten in de muziek. Lili Kraus en
Simon Goldberg zijn volkomen op
elkaar ingespeeld, zoodat het den
indruk wekt dat niet twee, maar n
aan het musiceeren was. De pianiste
volgt met een minutieuze aanvoeling,
eigenlijk is er van volgen" geen
sprake meer. Na de pauze hoorden we
de sonate op. n van Hindemith, een
stuk van beangstigende droefgeestig
heid dat uiterst gevoelig gereprodu
ceerd werd en dat gevolgd werd door
een schril, maar gebruikelijk en zeer
zeker ook verdiend enthousiast applaus.
En na het aanhooren van een deel
van Beethoven's klankenwereld, opus
12, ging men naar huis met het be
wustzijn, dat de avond goed geweest
was.
Tentoonstellingen
Simplicissimus ? Tentoonstelling
LJET Cultureel Genootschap De
*? Schakel" houdt in de kunstzaal
De Brug een tentoonstelling van het
beste werk der
Simplicissimus-teekenaren uit den glorietijd van dit
politiek-satyrisch tijdschrift.
De Simplicissimus begon in 1896 te
München zijn bestaan onder leiding
van den uitgever Albert Langen en
den teekenaar Thomas Theodor Heine.
Oorspronkelijk bedoeld als literair tijd
schrift, met medewerking o.a. van
Thomas Mann, Jacob Wassermann,
Anatole France, Knut Hamsun, August
Strindberg en Frank Wedekind, ver
anderde Der Simpli" door omstan
digheden al heel spoedig in een poli
tiek- en sociaal-satyrisch weekblad,
dat als zoodanig een hoogtepunt
beteekent in de historie der Europeesche
carricatuur. Th. Th. Heine, O.
Gulbranson, Bruno Paul, Wilhelm Schulz,
Eduard Thöny, von Recnizek en vele
anderen vulden het blad met hun
meesterlijk geteekende spot en humor,
die nu nog door hun artistieke kwali
teiten en actueel gebleven onder
werpen niets van hun werking ver
loren hebben.
Film
VadertjeLangbeen(CityTheater)
WE zouden graag enthousiast
zijn voor een Hollandsche
film, maar dat is ons tot nog toe niet
gelukt. De nieuwe film Vadertje
Langbeen is niet boven het gebrui
kelijke bedenkelijke peil uitgekomen.
Dit neemt niet weg dat de film kwali
teiten heeft. Het spel van Lili
BouwZij heeft haar jeugd en schoonheid en
talent uit Frankrijk meegebracht. Maar
eerst de Amerikanen hebben de waarde
van deze plant begrepen en gemaakt.
Rage of Paris" is de eerste
Amerikaansche film van La Darrieux".
Blijft men nuchter, dan is het een
iet of wat brutale uitbuiting van de
charme van een jonge Fransche
meester is steeds een genoegen om te
aanschouwen, in de kleinste bijzonder
heden is en blijft zij natuurlijk. Maar
ze was niet geknipt voor de rol van
weeshuismeisje. Ook Aaf Bouber zagen
we weer met genoegen. Paul Storm,
die een sympathieke rol had, speelde
zijn rol sympathiek. Overigens hoorden
wij de diverse acteurs hun rollen op
zeggen. We zagen een hevig auto
ongeluk met afgezaagde effecten. Er
waren allerlei nette menschen die heel
netjes deden in erge nette huizen. Er
werd gespeeld, er waren geen men
schen". De gemiddelde Amerikaansche
film is op alle gebieden nog altijd
beter dan de beste Hollandsche.
Parijsche ondeugd (Tuschinski)
IK ben verliefd: ik ben er ingeloopen,
ingeloopen zooals het behoort en
zooals dat bepaald was door eenige
niets ontziende geldmakers. Ik heb
mij laten vampen, laten verteederen
en was bereid mijn geld te offeren.
Danielle Darrieux is naar Amerika
gegaan en maakte daar met Douglas
Fairbanks J r. haar eerste Amerikaan
sche film. Frankrijk maakte met haar
Mayerling. Daarin toonde zij zich een
groot actrice, in staat draagster te
zijn van het drama van den jongen
Oostenrijkschen kroonprins. Later
werd zij door de Fransche industrie in
verschillende films van minder belang
gebruikt waar haar talent en persoon
lijkheid haar de plaats midden in de
handeling en midden in de publieke
bewondering rechtvaardigden. Maar
Amerika maakte de ster" van haar.
Waarschijnlijk is deze Fransche
actrice thans op weg een eer grooten
van de Amerikaansche film te worden.
actrice met veel talent, in een scenario,
dat zeker kwaliteiten heeft, maar dat
ook wel eens wat triviaal wordt. Maar
deze nuchterheid kan ik niet op
brengen; ik laat mij verleiden door
de lokkende waar voor mijn schamele
bioscoopcenten. De volmaakte illusie
van (en nu komt dus de inhoud van
de film) de jonge Francaise in New
York, wanhopig naar werk zoekend,
totdat een vriendin haar overtuigt,
dat zij geen werk moet zoeken maar
een rijken man, waartoe zij voor haar
drie duizend dollar weet te leenen,
waarmee de beide vriendinnen eenige
weken in een luxe hotel kunnen
wonen, waar Danielle's jonge schoon
heid een Canadeeschen millionair moet
veroveren. Dat gebeurt, maar een
vriend van den gevampten ontdekt het
bedrog en strijdt verwoed tegen Da
nielle, die glansrijk overwint waarbij
ze tegelijk verslagen wordt, omdat zij
van hem gaat houden. Deze rol omvat
een heel scala van gevoelens en situa
ties: de brutale vamp, de liefhebbende,
schuchtere vrouw, het meisje strijdend
tegen beter weten in naar een rijke
toekomst, en de maatschappelijke
verschoppelinge. De veelzijdigheid van
deze actrice ontdekt te hebben is de
verdiensten van het veel gelaakte
Amerikaansche ster-systeem.
De Dertien Lanciers (Royal)
DE Amerikaansche superfilm The
Bengal Lancers in de Trans-Sibe
rische woestijn" is de formule van de
nieuwe Russische film, die deze week
in Cinema Royal gaat. Waar bleef
revolutionnair pathos, waar sociale strek
king?
Tien soldaten, die hun plicht doen,
door op n man na te sterven, in
dienst van het vaderland, van het roode
leger, in den strijd tegen een bende
hoofd. Niets anders dan die strijd, ge
streden rondom een waterput in een
barre zandwoestijn.
Een simpele, mannelijke geschiede
nis; soldaten zijn soldaten, een charge
is een charge, plicht is plicht. Tech
nisch en ideologisch is er niets op aan
te merken.
Maar. . . . ook zonder revolutionnair
pathos blijken de Russen een hevigheid
te bezitten, een dramatische gave, die
alles tot een hoogere potentie verheft.
Geen litteratuur, geen filmverhaal":
maar gebeurtenissen, zonder motivee
ring, schijnbaar zonder verband en zin:
de gebeurtenis om de gebeurtenis.
Een stervende, alleen om het ge
baar van sterven. Afgezien van het
slot, dat geen patriotische censor had
kunnen verbeteren: deugd beloond;
ondeugd toch bestraft.
De Trekvogels (Cin. Parisién)
DE Trekvogels, een film van
Borzage, vier jaar oud, die in de Ci
néma Parisién op den Nieuwendijk
zijn Amsterdamsche première beleeft,
laat zien, hoe, naast de damesmode,
ook de filmieke mode veranderd is.
Van een gegeven, waar men nu een
tragi-comedie van gemaakt zou heb
ben, maakte Borzage vier jaar geleden
een zedenbeeld van de werkloozen.
Toch is het de moeite waard de goede
rol van Spencer Tracy en de slechte
van Loretta Young te gaan zien. Al
was het slechts, om door deze film van
voor vier jaar, een beteren kijk te krij
gen op die van heden.
Mode
Bontshou' in het Carlton Hotel
PELSJAGERS in Alaska en
diergelijke Noordelijke streken be
talen wat ze noodig hebben met vellen
en bont. Goed bont is goed geld en
welhaast zijn gewicht in goud waard.
De schoonheid van bont zit vaak in
den onzichtbaren prijs. Een bontshow,
als nu Zaterdag en Zondag in het
Amsterdamsche Carlton Hotel werd
gehouden, ontleent daaraan reeds de
spanning. Zoo'n ruimte, vol rnet
menschen, met geuren van parfums
en sigaretten, een zachte muziek, met
de zich druk bewegende kellners is,
op de een of andere manier, aantrek
kelijk. Er hangt iets in de lucht, iets
wereldsch of iets quasi-wereldsch, dat
echter eerst culmineert in die voort
bewegende gestalten over het mollige
plankier, waarover de uitgezochte
mannequins de uitgezochte modellen
voortdragen. Het is een wereld van
weelde en geheimzinnige vrouwelijk
heid, die in dit land nauwelijks te
vinden is. Parijs is er een der oorden
voor. Fourrures Max, die onzen
profanen blikken haar geraffineerde
creaties voortoovert, tracht de Hol
landsche huisvrouwen te verlokken
met lange mantels van grijze astrakan
(naturel), voor jonge meisjes in kimo
no-model (met hoog middel; aller
liefst), van Breitschwanz met
zilvervos gegarneerd. De nummers worden
door luidsprekers afgeroepen. De
Fransche namen der kostbare bont
soorten klinken ver en vreemd, teeder
of piquant als de vellen en modellen
die langs komen. Het is niet alleen
een show van modellen: het is meer:
een pressie op elk vrouwelijk gemoed,
die werkt met verleiding en belofte,
met de verfijnde kennis van den
vrouwelijken smaak en zijn ondoor
grondelijke wegen. Avondmantels uit
rose hermelijn met rose vos, een cape
van witte vos, automantels met bij
passende bonten deken, groote moffen
en petjes met bont gegarneerd, het
glijdt voorbij onder het gerammel van
bestekken en koppen en glazen. De
sfeer is drukkend. De prijzen (onzicht
baar maar voelbaar) zijn hoog, op
windend hoog.
Borden rammelen, het orkest speelt
zacht: het Argentijnsche tango-orkest
Mario Canaro, en 't orkest Eddie Oliver,
en het tsiganen-orkest Jean Goulesco.
De mannequins zweven voorbij. Een
applaus klatert op voor een zeer
origineele zeer kostbare of zeer
flattante creatie. Wat doet het er toe, wie
het koopt. Het is een weelde. Het is
déweelde. Dat is voldoende. Haar
dienaressen zullen offers brengen, met
vreugde om een zoo hoogen inzet!
PAG. 14 DE GROENE No. 3202