KA N T TEE K EN I N G EN Duitschland's Nederlaag" EEN aanzienlijk gedeelte van de pers in binnenen buitenland heeft het klaar gespeeld om de oplossing van het Sudetenvraagstuk te beschou wen als een, zij het ook gedeeltelijke, nederlaag voor Duitschland. De reden van deze politieke helder ziendheid lag in het feit dat de overeenkomst te München waar de Duitsche regeering zich bij had moeten neerleggen het Fransche democrati sche weekblad Marianne" is zelfs zoo naief om te beweren dat Hitler en Mussolini gedanst hebben naar het pijpen van Chamberlain en Daladierop verschillende punten, ten ongunste van het Derde Rijk, afweek van het door Hitler te Godesberg ge stelde ultimatum. Chamberlain heeft in zijn uit voerige rede d.d. 3 October deze punten als volgt opgesomd: ten eerste: de overeenkomst van Mün chen is geen eenzijdig ultimatum, maar een inter nationale regeling; ten tweede: de bezetting van het Sudetengebied geschiedt niet in n dag, maar in vijf stadia tusschen i en 10 October; ten derde: de grens van het te bezetten gebied is niet die van Go desberg, maar zal door een internationale commissie bestaande, gelijk men weet, uit een Duitschen en een Tsjechoslowaakschen vertegenwoordiger als mede uit de gezanten van Engeland, Frankrijk en Italiëte Berlijn worden vastgesteld; ten vierde: er zullen iri alle gebieden ,,van overwegend Duitsch karakter" volksstemmingen worden gehouden. Ik gevoel mij gedrongen te verklaren", zei Chamber lain hierbij, dat de grens die de Duitsche regeering te Godesberg heeft voorgesteld, een aantal gebieden insloot, die men niet van overwegend Duitsch ka rakter mag noemen". Inderdaad ! Ten vijfde: een internationale troepenmacht zal de volksstemmingsgebieden bezetten; ten zesde: de volksstemming zal niet volgens groote, maar volgens kleine gebieden plaats vinden; ten zevende: de Tsjechen mogen grondstoffen, levensmiddelen en vee meenemen uit het Sudetengebied; ten achtste: een internationale commissie zal de evacuatie-voorwaarden bepalen; ten negende: het optie-recht wordt erkend; ten tiende : Tsjechoslowakije krijgt een internationale garantie tegen een onuitgelokten aanval. Ziedaar de voordeelen van München boven Godesberg. De tijd is gekomen, om na te gaan, in hoeverre deze voordeelen werkelijkheid zijn geworden, in hoeverre Duitschland zich dus gehouden heeft aan zijn be loften. Hierbij mag op den voorgrond worden gesteld dat Londen en Parijs over dit punt een bedremmeld, wellicht een schuldig stilzwijgen bewaren. Nog steeds is geen kaart gepubliceerd van de vijfde door de Duitsche troepen bezette zone. Zooveel is echter wel duidelijk geworden, dat het grondgebied dat Duitsch land nu laat ons er geen doekjes om winden: niet voorloopig, maar definitief?bezet heeft, eerder grooter dan kleiner is dan te Godesberg werd geeischt. Wanneer het vergund is den Duitschen rijkskanselier met een zoo weinig Arisch" persoon als Shylock te vergelijken, dan zal men moeten er kennen dat deze vergelijking ten gunste van den laatste uitvalt, in zooverre hij zich tenminste hield aan zijn eischen. Hitler eischt nu niet n, maar twee pond. Dat zijn eisch ingewilligd wordt, behoeft wel geen betoog: hoe zou Tsjechoslowakije zich nu op eens moeten verzetten ? Van de hooggeprezen volks stemming is nog maar uiterst weinig te bespeuren. En zoo kan men slechts dit constateeren: onder verwijzing dat de Duitsche regeering haar buiten sporige eischen van Godesberg had laten vallen, hebben Frankrijk en Engeland Tsjechoslowakije gedwongen, de wapenen te strekken. Nu Duitschland verder gaat dan het ooit heeft geëischt geen woord commentaar, laat staan protest. Wat nu? ,, V V ch( beschouwen de overeenkomst van Mün chen als een symbool van het verlangen van deze twee volkeren om nooit meer onderling oorlog te voeren. Wij zijn vast besloten om de me thode van rechtstreeksche besprekingen te aan vaarden bij de behandeling van elk vraagstuk dat onze beide landen betreft." Ziedaar de belangrijkste zinsnede uit de verklaring die Hitler en Chamber lain veertien dagen geleden hebben opgesteld en die de laatste bij zijn aankomst te Londen voorlas met de blijdschap waarmee de jongeling zijn eerste billet-doux" herleest. Helaas! Indien ChamberUN VIN EXCELLENT kruq brut lain er op gerekend heeft, in Hitler een trouw ka meraad en een welwillend vriend gevonden te hebben, wat zal hij dan thans teleurgesteld zijn. Teleurgesteld niet alleen door zijn daden, maar ook door zijn woorden. De redevoering die de Duitsche rijkskanselier Zondag j.l. te Saarbrücken heeft uitgesproken, getuigde van weinig welwillendheid jegens het Britsche Imperium. Een vermaning aan het adres van het Engelsche volk om zich niet met de Duitsche aangelegenheden te bemoeien, een sneer" op den moeilijken toestand in Palestina, en de mededeeling dat Duitschland de versterkingen aan de Westgrens naar het Noorden zal uitbreiden dat was alles. Geen woord, dat in de richting wees van oprechten wil tot samenwerking, van bereidheid om ter wille van Europa en de menschheid offers te brengen. Integendeel. Sterker dan ooit, maakt de Duitsche regeering den indruk vastbesloten te zijn, geheel Centraal- en Zuidoost-Europa aan haar wil te onder werpen en te onttrekken aan den invloed van het Westen. Tsjechoslowakije wordt drastisch onder druk gezet. Alle strategisch-belangrijke spoorwegen snijden Duitsch gebied. Over het afsluiten van een Tolunie voorspel tot inlijving in den een of an deren vorm wordt nog onderhandeld. Reichsminister Funk heeft de economische banden tusschen Zuidslaviëen Duitschland versterkt. Robert Ley houdt redevoering op redevoering in Bulgarije, en de Turksche regeering, die in begin van dit jaar een Engelsche leening van zestien millioen pond heeft aanvaard, meende een Duitsch aanbod voor een leening van honderdvijftig millioen mark niet te mogen afslaan. Reeds deden er geruchten de ronde dat Duitschland het voeren van een preven tieven oorlog tegen de Sowjet-Unie overweegt, ge ruchten waaraan wij voorshands niet al te veel beteekenis zouden willen hechten, hoewel een der gelijk plan in principe niet uitgesloten behoeft te zijn. De onderhandelingen die Berlijn met Tokio voert over de uitbreiding van het z.g. anti-komintern-pact met militaire clausules, zijn voor de Rus sische regeering stellig een reden tot ernstige be zorgdheid. Zij acht een aanval op de Oekraïne op den duur zeker niet uitgesloten. Onder het mom van bevrijding" der vierhonderd-duizend aldaar wonende Duitschers", zou de regeering van het Derde Rijk zich in het bezit willen stellen van een rijk landbouwgebied met tegen de dertig millioen inwoners, dat over onmetelijke voorraden steen kool, ijzererts en mangaanerts beschikt, alsmede over aanzienlijke reserves aan zink, kwik, aluminiumerts, fosfaat, asbest, grafiet, fosforiet, zwavel en gips. Het groote obstakel op den weg naar dit be geerde object is reeds uit den weg geruimd. Tsjechoslowakije zwaait om ER was in Tsjechoslowakije een aanzienlijke strooming die van geen wijken voor ultimata wilde weten. Indien het geheele land op dat stand punt had gestaan, zou Duitschland de inwilliging van zijn eischen zeker niet zonder hevigen strijd hebben verkregen. De Tsjechen waren echter aller minst eensgezind over de houding die men tegen over den sterken nabuur moest innemen. De agra riërs, die voor den afzet van hun producten voor een groot deel op de Duitsche markt aangewezen waren, hebben al jarenlang met Berlijn geliebaugelt" en, naar het ons voorkomt, zijn zij het ook geweest van wie de sterkste drang om tot het uiterste toe te ge ven, uitging. Zij waren het, die Benesj tot aftreden hebben genoopt hetgeen Tsjechoslowakije overi gens tot dusver weinig heeft gebaat. Zij zijn het, die thans, steunend op de verachting die het ge heele volk voor de Westersche democratieën koes tert, den definitieven omzwaai van Tsjechoslowakije naar de zijde van Duitschland toe voorbereiden. Het autonome Slowakije is het Tsjechische deel daarbij eenige tempi voor. De regeering van dat gebied heeft steeds de communistische partij verboden. De Joodsche bevolking maakt zich, niet ten onrechte, ernstig ongerust over het lot dat haar wacht. In het eigenlijke Tsjechiëzijn de democraten sterker. Hun partijen bereiden trouwens een nauwere samen werking, ja een samensmelting voor. Het lijkt ons echter hoogst twijfelachtig of zij den anti-democratischen koers die de regeering-Syrovy onder Duitschen druk inslaat, kunnen keeren. Verzet tegen de Duitsche eischen zou nu den economischen onder gang van het land beteekenen. Het is reeds meer dan een derde van zijn geheele industrie en de helft van zijn textiel- en zware-industrie kwijt. Dezen ondergang wil de regeering tot eiken prijs voorko men. Haar positie is trouwens al moeilijk genoeg. Niet alleen de Duitsche-, ook de Ppolsche troepen hebben de aanvankelijk afgesproken grens over" schreden en er een rijk industrie-gebied bij bezetMet Hongarije wordt nog onderhandeld over den gebiedsafstand, en als trouwe leerling van de Duit sche regeering, waarbij zij trouwens steeds nauwer aansluiting zoekt, laat de Hongaarsche aanspraken gelden op plaatsen en streken waar vrijwel geen Hongaar woont, maar die toevallig het rijkste Slowaaksche landbouw- en wijngebied vormen. Aan de Roetheensche minderheid in het uiterste Oosten is autonomie toegestaan. De Praagsche regeering had stellig de eenheid van haar staat bevorderd door reeds vroeger tal van concessies waartoe zij nu ge dwongen wordt, vrijwillig toe te staan. Of zij ooit blijvend de afscheiding der Sudetenduitschers onder Duitschen druk had kunnen verhinderen, is de vraag. En zeker is, dat zij, die de verzoening tusschen de bevolkingsgroepen steeds gesaboteerd hebben, dezelfde zijn die in de afgeloopen weken misschien zelfs wel in de afgeloopen maanden bewust nau were banden met Duitschland hebben bevorderd. De Spaansche regeling" TIENDUIZEND vrijwilligers terug eerder treedt het Britsch-Italiaansch accoord niet in werking." Dit is de boodschap die de Italiaansche regeering uit Londen heeft gekregen. Inderdaad, het schijnt er thans van te komen: tien van de, naar men heeft berekend, tachtigduizend Italiaansche solda ten worden op transport gesteld. Het zullen naar alle waarschijnlijkheid niet de troepen zijn die de meeste gevechtswaarde hebben, en dat hun mate riaal machinegeweren, pantserauto's, tanks e.d. in Spanje blijft, spreekt vanzelf. Is het wonder, dat de Spaansche regeering die reeds alle buitenlandsche vrijwilligers gedemobiliseerd heeft, met groote bezorgdheid de onderhandelingen tusschen graaf Ciano en lord Perth volgt ? Hoe kan men, zoo vraagt zij zich af, nu opeens vertrouwen stellen in de beloften van een bewind, dat zijn vroegere af spraken reeds ettelijke malen heeft geschonden? De tegenwoordige Britsche regeering heeft er reeds zoovele malen blijk van gegeven, dat haar sympa thieën zoo al niet aan de zijde van Franco, dan toch zeker niet aan die van Barcelona staan, dat de repu blikeinen met bezorgdheid de toekomst tegemoet zien. Deze bezorgdheid is des te grooter, nu zij meer vertrouwen hebben gekregen in hun uiteindelijke overwinning, wanneer de beide partijen alleen ge laten zouden worden. Zij staan er strategisch vrij goed voor en Franco schijnt eenigszins buiten adem te zijn geraakt, ondanks zijn trotsche verklaring, dat hij onvoorwaardelijke overgave eischt aan de overvloedig getoonde edelmoedigheid van de overwinnaars" een edelmoedigheid waarvan de uit de lucht gebombardeerde weerlooze burger bevolking van Madrid, Barcelona, Valencia, sGuernica, Castellon enz. enz. weet mee te praten ! Palestina DE opstand van sommige Arabische groepen in Palestina heeft in de maanden Juli, Augustus en September officieel meer dan achthonderd dooden gevergd. Het werkelijk aantal slachtoffers is stellig veel hooger. Sinds het begin van deze maand zijn trouwens al weer honderden dooden gevallen. De toestand wordt van dag tot dag critieker. De Arabische troepen, die geleid worden door de groot grondbezitters en naar alle waarschijnlijkheid gefi nancierd door de staten wier belang het is, de positie van Engeland in de Middellandsche Zee moeilijk, zoo niet onhoudbaar te maken, zijn er in geslaagd verreweg het grootste gedeelte des lands te bezetten. Reeds konden zij hier en daar eigen civiele rechtban ken oprichten. De Engelsche regeering stuurt troe pen en pantserwagens, maar schijnt niet vastbeslo ten te zijn den opstand te verpletteren met all2 mid delen die haar ten dienste staan. Het is de vraag of zij dat nu, ook al wilde zij het, zou kunnen, met het oog op de reactie die een dergelijk optreden in de geheele Arabische wereld zou wekken. Het Inter nationale Mohammedaansche Congres, dat dezer dagen te Caïro bijeenkwam, heeft reeds gedreigd alle Arabieren op te wekken tot opstand tegen het Engelsche gezag. De positie van de Joodsche kolo nisten, aan wier arbeid het verhoogde levenspeil ook van de Arabische bevolking in Palestina toegeschre ven moet worden, is uitermate benard. Het is zeer onwaarschijnlijk dat hun aantal in de nabije toe komst door immigratie belangrijk zal stijgen. Zij zijn overgeleverd aan den goeden wil van de Engel sche regeering en van de Arabieren en hebben eenige reden om zich af te vragen wat van beide op den duur het ergste is. PAG. 6 DE GROENE No. 3202