Historisch Archief 1877-1940
KANTTEEKENINGEN
Duitschland's Balkan-offensief
REICHSMINISTER Funk is na een welgeslaag
de reis op den Balkan te Berlijn terugge
keerd en aldaar begroet met jubelende hoofd
artikelen. Terecht: zijn reis, ondernomen op een
tijdstip dat Centraal- en Zuidoost-Europa nog ver
trouwen koesterden in de democratische mogend
heden, is onder den indruk van de
Tsjechoslowaaksche capitulatie een zeer groot succes geworden.
Zuidslaviëheeft reeds toegestemd in een versterking
van de economische banden met Duitschland. Door de
annexatie van Oostenrijk en Sudetenland is Duitsch
land trouwens in een half jaar tijd van de zestiende
plaats op het lijstje der buitenlandsche beleggers in
Zuidslaviëomhooggeschoven naar de derde.
Stojadinowitsj, wiens positie juist door zijn pro-Duitsche
politiek vrij zwak was, staat nu weer sterk en ziet de
verkiezingen met vertrouwen tegemoet. Bulgarije
is langzamerhand ingepalmd, en in Turkije ten
slotte, kan Duitschland profiteeren van de ernstige
ziekte van Kemal Ataturk, die nimmer een groot
vriend van het Derde Rijk is geweest. Had Turkije,
wanneer hij niet reeds zwaar ziek was, wel het ver
leidelijk aanbod tot een leening van honderdvijftig
millioen mark geaccepteerd? 't Is zeer de vraag.
Inmiddels heeft ook de Grieksche regeering, die
bekend, ja menigmaal berucht was om haar
Engelsche sympathieën, te Berlijn laten weten dat zij het
verstrekken van een groote leening op prijs zal stel
len: het Balkan-offensief heeft dus wel succes. Er
zijn mededingers die dit met scheele oogen aanzien.
In de eerste plaats Frankrijk en Engeland: maar
hun kans is verkeken. Zij hebben geen gezag meer.
In de tweede plaats de Vereenigde Staten, die Berlijn
duidelijk hebben gemaakt dat zij niet zullen toestaan
dat aan de Amerikaansche handelsbelangen op den
Balkan wordt geraakt. In de derde plaats Italië. De
as Rome-Berlijn is niet voor de eeuwigheid gecon
strueerd?integendeel. De Italiaansche regeering ziet
den aanlokkelijken droom van de,,mare nostrum"
de Adriatische Zee een binnenzee van het Italiaansch
Imperium in rook opgaan. Vandaar dat van Rome
uit wanhopige pogingen worden gedaan om tegen
de Duitsche penetratie een dam op te werpen. De
Italiaansche diplomaten zijn in de afgeloopen weken
druk in de weer geweest om de Kleine Entente, ver
sterkt met Hongarije, te interesseeren bij een ge
meenschappelijk verzet tegen Duitschland. De con
ferentie tusschen Overste Beek en Koning Carol van
Roemenië, Dinsdag j.l., staat hier stellig mee in
verband. Het lijkt ons weinig waarschijnlijk dat een
dergelijke wrakke en haastig opgeworpen barrière
blijvend van waarde is. Intusschen is de constructie
poging belangrijk als symptoom van den groeienden
angst dien men in Italiëkoestert voor den
aspartner.
Tsjechoslowakije en Hongarije
HET heeft maar niet willen vlotten te Komarom,
bij de onderhandelingen tusschen de Slowaken
en de Hongaren, en men mag het een merkwaardig
teeken achten voor den groei van het Duitsch pres
tige in Centraal-Europa, dat de regeeringen van
Tsjechoslowakije en Hongarije beurt om beurt de
deuren van de Berlijnsche kanselarij en het land
huis op den Obersalzberg hebben platgeloopen,
de een om het verlies zoo klein, de ander om de
winst zoo groot mogelijk maken. Komarom werd
verlaten en de Hongaarsche regeering meende er
goed aan te doen door met een gedeeltelijke mobili
satie kracht bij te zetten aan haar eischen. Van de
conferentie van vier, die men bij een conflict als
het onderhavige, gevolg van het minderheden
probleem, had mogen verwachten, schijnt niets te
komen. Waarom trouwens zou Duitschland de be
moeienis van Engeland, Frankrijk en Italiëtoe
staan in een gebied dat het als zijn invloedssfeer be
schouwt? Het probleem der Tsjechoslowaaksche
grenzen is een Duitsch probleem geworden dat
is het standpunt dat men in Berlijn, dat is ook het
standpunt dat men meer en meer in Praag inneemt.
De omschakeling van Tsjechoslowakije is een feit
geworden. Het land heeft zijn lot in Duitsche handen
gelegd. De grens is in overleg vastgesteld; volks
stemmingen worden niet gehouden en het Britsen
legioen behoeft niet naar Tsjechoslowakije te gaan.
Geleidelijk worden nu ook de democratische grond
rechten opgeheven. In Slowakije zijn, na het verbod
der communistische partij, ook reeds de
vrijmetselaarsloges ontbonden; in Tsjechiëis de censuur ver
scherpt en schijnt een ontbinding der communisti
sche partij aanstaande te zijn. De sociaaldemocraten
hebben den naam van hun partij veranderd tot
Partij van het arbeidende volk" en haastig alle
banden met de Tweede Internationale verbroken
hetgeen de Duitsche sociaaldemocratie in begin 1933
ook heeft gedaan. Tienduizend vluchtelingen uit het
Sudetenland bevinden zich te Praag. De regeering
bereidt hun repatrieering voor, een berichtje van
zes simpele woorden. Hoeveel ellende sluit het
niet in....
De Belgische Gemeenteraadsverkiezingen
TOT belangrijke verschuivingen in de politieke
verhoudingen hebben de gemeenteraadsver
kiezingen die gedurende het afgeloopen weekend in
Belgiëgehouden werden, niet geleid. Het trekken
van een algemeene conclusie is trouwens bij verkie
zingen als deze, waarbij plaatselijke belangen me
nigmaal veel gewicht in de schaal werpen, moeilijk.
Men kan echter veilig constateeren dat de verschil
lende fascistische stroomingen een geringer succes
hebben behaald, dan zij zelf hadden verwacht. De
Rexisten zijn in het Waalsche deel sterk
teruggeloopen, waaraan de afkeer niet vreemd is die men daar
tegen een partij koestert die bedekt met Duitsch
land samenwerkt. Het oorlogsgevaar tijdens de
Sudeten-crisis heeft in het algemeen de anti-Duitsche
stemming in Belgiëversterkt. In het Vlaamsche
deel van Belgiëheeft een semi-fascistische concen
tratie, bestaande uit het openlijk fascistische Vlaam
sche Verbond en een groep rechtsche katholieken,
plaatselijk belangrijke successen behaald, hoewel
deze beneden de verwachting bleven. De Belgische
Werklieden Partij heeft zich over het algemeen kun
nen handhaven en slechts hier en daar eenige zetels
aan de communisten moeten afstaan. In Eupen en
Malmédy verloren de Duitschgezinden terrein. Als
geheel dus een democratische overwinning? Dat
lijkt ons iets te positief uitgedrukt. Laat ons zeggen:
geen democratische nederlaag. Het merkwaardig
succes dat een Antwerpsche Had-j e-me-maar, Leo
Frensse, heeft behaald twintigduizend stemmen
een man die Tolstoiaan is, niet rookt en niet drinkt,
en volgens een der fatsoenlijkste Nederlandsche dag
bladen over een onverzorgden baard en woeste
gelaatstrekken" beschikt, maar niet over een poli
tiek program, toont aan dat er ook in Belgiëgroote
groepen zijn die het met de verkiezingen niet al te
ernstig nemen. Hierin schuilt een gevaar.
Japan valt aan
WAT men ook van hen zeggen mag: aan
voortvarendheid ontbreekt het den
Japanschen militairen stellig niet. In Noord-China moeten
zij plaatselijk nog hevigen strijd voeren met
guerillabenden en zijn geheele provincies slechts in naam
veroverd. In Midden-China vergt het offensief tegen
Hankou het uiterste van hun troepen. Desondanks
hebben zij nu ook met kracht den aanval op
ZuidChina ingezet, die reeds een half jaar lang in de
lucht hing en die voorbereid is door de bezetting van
Amoy en Swatou in de lente van dit jaar. De
Japansche legerleiding weet dat Tsjang-kai-Tsjek zijn
oorlogsmiddelen in hoofdzaak via Kanton krijgt.
Zij heeft menigmaal gepoogd de spoorwegvei bin
ding Kanton-Hankou te verbreken, maar de
luchtbombardementen bleken niet in staat te zijn, het
verkeer blijvend op te houden. De eenige oplossing
was dus: de verovering van Kanton. Daartoe is nu
een betrekkelijk klein leger in totaal niet veel
meer dan vijftigduizend man geland in de
Biasbaai in de onmiddellijke nabijheid van de Britsche
kroonkolonie Hongkong en is dien ongeveer twee
honderd kilometer langen tocht naar Kanton be
gonnen. In een week tijd zijn de Japansche troepen
honderd kilometer opgerukt, zonder op ernstigen
tegenstand te stuiten. De Chineesche troepen die zij
thans ontmoeten, zijn talrijk maar matig gewapend.
De spoorweg-verbinding Kanton-Hongkong is reeds
verbroken. Binnen tien dagen hoopt de Japansche
legerleiding Kanton in handen te hebben. Het kan
langer duren: Sjanghai is haar ook niet zonder slag
of stoot in handen gevallen. In elk geval vergroot
deze nieuwe aanval de problemen waarvoor de
Chineesche regeering staat, wel in sterke mate. Het
verlies van Kanton beteekent het verlies van
Han&
THIJS N.V.
Diners en ville
DIKKER
Restaurant
Zoo juist ontvangen :
Langoustes - Coquilles St. Jacques
Escargots de Bourgogne
Kippered herrings - Smoked haddccks
kou. In die omstandigheden moet die fractie onder
de aanhangers van Tsjang-kai-Tsjek die slechts op
een goede gelegenheid wacht om zich met de Ja
panners te verstaan, wel in kracht toenemen. De
verdediging van Hankou wordt trouwens ook steeds
moeilijker, vooral nu de Chineesche regeering in
allerijl troepen van het Centrale front naar het
nieuwe Zuid-front moet dirigeeren. De Japansche
legers zijn op sommige plaatsen nog slechts vijftig
kilometer van Tsjang-kai-Tsjek's hoofdstad verwij
derd. Inmiddels schept de aanval in Zuid-China
voor de Britsche regeering weer geheel nieuwe pro
blemen. Haar machtspositie in Sjanghai is, die in
Hongkong wórdt vernietigd. Een Japansch Kanton
zal blijvend geen Britsche handelaren dulden. Azi
voor de Aziaten !" d.w.z.: voor de Japanners ! De
Britsche regeering poogt te redden, wat er te redden
valt. Haar gezant te Tokio confereert nog geregeld
met de Japansche regeering, maar zijn vertoogen
schijnen weinig succes te hebben. Japan is vast
besloten om met China te doen wat het wil. Slechts
een collectieve actie van de Vereenigde Staten,
Engeland, Frankrijk en Rusland zou nog in staat
zijn om het een beslissend halt toe te roepen.
Washington heeft reeds verklaard tot een dergelijke
actie bereid te zijn. Tot dusver zwijgt Londen in alle
talen.
Dr. Jan Romein gepasseerd
DE gemeenteraad van Amsterdam heeft Woens
dag j.l. dr. N. B. Tenhaeff benoemd tot opvol
ger van prof. dr. H. Brugmans als hoogleeraar in de
algemeene geschiedenis aan de stedelijke Universi
teit. Een enkele kantteekening bij dit besluit lijkt
ons niet overbodig. Gelijk bekend heeft de faculteit
van letteren en wijsbegeerte, het lichaam dat
in het algemeen nog de meeste deskundigheid bezit
voor de beoordeeling van de wetenschappelijke capa
citeiten der candidaten, dr. Jan Romein als eerste
op de voordracht geplaatst. Curatoren der Universi
teit hebben den heer Romein om politieke redenen
geschrapt en den thans benoemden dr. N. B. Ten
haeff voorgedragen als hoogleeraar op een gebied
dat door geen van zijn publicaties bestreken wordt:
de werken van den heer Tenhaeff die, het zij
aanstonds gezegd, uitmunten door degelijkheid,
liggen op het gebied der vaderlandsche geschiedenis.
Waren er dus al wetenschappelijke overwegingen
die het gewenscht maakten, van de voordracht van
Curatoren af te wijken, er waren ook andere. Bij
de benoeming van professoren spele de geschiktheid
en uitsluitend de geschiktheid een rol. Studenten
zijn over het algemeen niet zulke redeloos denkende
wezens dat zij zich door de politieke overtuiging van
een hoogleeraar laten beïnvloeden, afgezien nog
van het feit dat christelijke en katholieke oud
leerlingen van den heer Romein in een adres aan
den Raad verklaard hebben dat zijn onderwijs voor
beeldig was van objectiviteit. Het heeft niet mogen
baten. Curatoren hebben hun zin gekregen. De par
tijen van het centrum en van rechts waren verheugd
zich aan de gewijzigde voordracht te kunnen hou
den. De communisten het is de moeite waard, te
vermelden dat tegen den heer Romein jarenlang een
campagne is gevoerd dat hij communist" was
deelden mee, dat zij niet konden stemmen op iemand
die als hoogleeraar den studenten wapenen in
handen zou geven tegen de Sowjet-Unie." De heer
Romein, die, als geen tweede, begrip voor de
SowjetUnie heeft pogen te wekken, heeft zich namelijk
het laatste jaar eenige critische opmerkingen over
dat onderwerp gepermitteerd. Wij zullen bij deze
slaafschheid geen verder commentaar geven. Zij
spreekt, helaas, voor zichzelf. Hopen wij intusschen
dat de heer Romein, niet ontmoedigd, voort zal gaan
op den ingeslagen weg en de Nederlandsche historio
grafie zal blijven verrijken met de producten van
zijn groot talent.
Golvend en reinigend gaat het actieve Ivorol-schuim
over en tusschen Uw tanden en geeft een werkelijk wonder van reiniging Ivorol-tandpasta (Nieuw recept) tube 6O-4O en 25 et.
PAG. 6 DE GROENE No. 3203