rouwen en vrouwenleven Een schilderes ziet MEDAN. Deli. Een heete dag. Geen wind, geen wolken, slechts zon en eindeloos wit licht. Het hotel lijkt uitgestorven. Alle krees zijn neer, het terras is leeg. Doch als ik kom aanrijden, maakt er zich plotseling een inlandsche bediende los uit deze geslotenheid en ontfermt zich over mijn fiets. Op m'n vraag komt er bewondering in zijn oogen. De kamer van mem de Bruyn? Saja die weet hij wel. De mevrouw, die portretten maakt l Kamer drie-en-zestig. En nóg kijkt hij me na met dien zelfden blik, waarin kinderlijk ontzag glanst, als ik het voorgalerijtje van m'n gastvrouw opstap. Ze is thuis en ze ontvangt me in schilderschort. Joanne de Bruyn: haar zelf had ik nog niet ontmoet, wél haar tentoonstelling en die was voor ons stadje een verrassing. Nu zijn we niet verwend en onze hand is misschien wat gauw gevuld waar het schilder. kunst uit Holland betreft, doch werken uit Indiëmoeten wel hél bijzonder zijn, willen ze ons_oog, dat reeds zoo onverschillig langs veel Oostersche schoonheid heen ziet, nog boeien. En dat deden de werken van deze Vlaamsche schilderes, geboren te Berg op Zoom, oud-leerlinge van George van Raamsdonck en Isidoor van Opsomer. Het waren geen vuurspuwende bergen (gelukkig!) geen over bekende landschappen met palmen en een maan er bij, maar schilderijen van inlandsche mannen, vrouwen en kinderen. Zoo eerlijk weergegeven, zoo tref fend van kleurencompositie dat men het gevoel had dat in ieder stuk een brok Indiëbesloten lag. De katjong met z'n bruin, mager lijf, z'n donkere hondenoogen, de naakte grassnijdertjes met hun bolle buikjes in de zon, het fijne gesloten gezichtje van het Balineesche danseresje: dat is het Oosten weergegeven zónder franje, en zonder valsche romantiek. Dit is ook het doel van de schilderes. In enkele woorden vertelt ze het me: Ik ben naar Indiëgekomen om iets van het land ^en^de Lziel fcvan_, het ambra" elegante mantel met petitgris kraag en zakken in de nieuwste herfstin- f- f~ ten, maten 40-46 OO= L speciaalhuis voor d a m e s k l e e d i n g ranse en voqelzaiic T kalverstraat 114 amsterdam volk te begrijpen, om een collectie werken bij elkaar te brengen, waarmee ik naar Europa terug kan gaan. Het was wel een stap, die ik nu al weer drie jaar geleden nam, want je kunt nooit weten of het land van de tropen zon je ligt! Hoeveel artisten gaan er niet naar Algiers: landschappen schilderen. En hoeveel van hen brengen werkelijk iets goeds mee van hun reis. En het werken als vrouw in de tropen is niet gemakkelijk. Het kost veel energie om vasten koers te houden, om ener giek te blijven en niet te vervallen in trucages. Bovendien is de verf hier duur en dat is een handicap wanneer men gewend is zeer royaal te werken. Ook het klimaat en het van Europa zoozeer verschillend licht werken remmend in het begin. Maar ondanks dat alles en nog andere moeilijkheden heb ik m'n plannen doorgezet. Ba//neesc/i danseresje IN n der oudste buurten van Batavia, waar geen enkele Europeaan meer woont, heb ik een huisje gehuurd, gelegen tusschen Chineesche tokotjes en opiumkitten en het tot atelier ingericht. Hier bleef ik een jaar, ont ving ook vele opdrachten van Euro peanen voor portretschilderen en reisde toen naar Djocja en Solo. Wonderlijk is de sfeer daar.... Door en door mystiek en zér verfijnd. Ik sloot vriendschap met de dochters der sultans en kreeg opdracht om ze te schilderen. Na eenigen tijd reisde ik weer naar Batavia terug om daar te exposeeren. Sedert deze expositie ging het mij materieel gezien voor den wind. Ik verdiende betrekkelijk veel met portretschilderen, had een aardige vriendenkring en een zoo afwisse lend, gezellig leven, dat het geruimen tijd duurde voordat ik tot de ontdekking kwam, dat ik mijn doel uit het oog verloor. Dus besloot ik mijn koffers te pakken en onmiddellijk Batavia te verlaten. Dit keer stond Bali op het programma. Prins Soekawatti, die met zijn jonge vrouw, een Parisienne, een reis naar Europa maakte, had me daarvoor reeds schriftelijk beloofd dat ik in zijn woning ten allen tijde kon logeeren. Hiervan maakte ik nu gebruik. Het eiland zelf viel me in het begin echter geducht tegen. Het regende dat het goot, toen ik aankwam en alles zag er grauw, modderig en kleurloos uit. Het werk wilde niet lukken omdat^niet alleen het licht verschillend was van dat in Java, maar ook de sfeer: op vallend open, eerlijk en vrij. In het kort vertelt mevrouw de Bruyn dan van de schoonheid van Bali die ze steeds meer ging begrijpen en van het aardige karakter der Balineezen. Hoe het dessavolk die eerste dagen zoo maar haar kamers kwam binnengeloopen om nieuwsgierig, maar zon der eenige brutaliteit, alles te bekijken. Hoe ze vochten om voor haar te mogen poseeren en hoe levendig hun belang stelling was voor haar materiaal. Jammer dat ze ondanks hun goeden smaak niet immuun zijn voor minder waardige import-artikelen. Een Bali nees, die zijn goed gebouwd lichaam onder een monsterlijk nethemdie ver stopte en een vrouw, die haar zelf geweven sarong inruilt voor een lap bedrukt katoen, zijn allang geen uit zonderingen meer. Nog even komt het werk van de groep Walter Spies ter sprake, die zeer veel doet om de Balineesche kunst hoog te houden en dan komen wij op de toekomstplannen. De belangstelling in Holland voor wat in Indiëgebeurt, mag over het algemeen helaas niet overweldigend zijn, doch deze vrouw, die in een slopend klimaat met hart en ziel werkt aan een ideaal, waarvan de vervulling vooral voor Nederland zoo belangrijk is: een eerlijke weergave van Indië's schoonheid is zeker de belangstelling der Nederlandsche vrou wen waardig. B. S. S. Inkoop van OUD GOUD JUWEELEN enz. tegen ho ogsten prijs FA LANQEDIJK Frederiksplcln 11, A'dam Inkoop Gouden Tientjes n. 12.30?fl. 12.50 WILLEM J. DE VRIES Voor een betere inrichting van Uw woning Cliostraat 16 - Amsterdam-Z. - Tel. 93685 Bezoek zonder kosten o! verplichtingen deze week in de uitkijk' 18 jaar ' e iveok liet balboekje" (carnet de bal) Juminafilm PAG. 12 DE GROENE No. 3204