Historisch Archief 1877-1940
f..,
UITHUIZIGHEDEN
Tooneel
Jubileum Tllly
DAT Tilly Lus een groot
tooneelspeelster is kon onmiskenbaar
weer blijken in haar vertolking van
den titelrol in het stuk dat voor haar
veertig-jarig jubileum was uitgekozen
Renée-Jeanne", een tooneelspel in
vier bedrijven door Nora Jonusci. Juist
jegens een actrice van haar beteekenis
mag, ook bij een vreugdige gebeur
tenis als deze, de genegen eerlijk
heid worden betracht, die zegt zich
met de keuze van dit stuk niet te
kunnen vereenigen. Men mag alle
respect koesteren voor Nora Jonusci, de
schrijfster, die een merkwaardige, en
voor een deel mér dan platonische
driehoeksverhouding uit de banaliteit
heeft weten omhoog te heffen. Deze
liefde van twee vrouwen voor n man
wordt ten volle aanvaardbaar en meer
dan ten volle respectabel gemaakt, ook
in haar loop naar een einde dat de leege
wanhoop is. Men mag dit ook
ouderwetsch" tooneel noemen terwijl niette
min en onwillens daarbij het woord
draak" op de lippen komt, haastig
teruggedrongen door de onmiskenbare
knapheid waarmede dit noodlot
tusschen drie menschen is gecomponeerd,
doch bovenal door de prachtige ver
tolking die de jubilaresse eraan heeft
gegeven. Zóó prachtig dat dit draak"
dan toch op de lippen en in de pen
besterft. De vraag blijft of dit spel,
dat door een jeugdige schrijfster ge
schreven heet te zijn, voldoende samen
klank heeft met de nieuwe
tooneelformules, nog in staat is ons in werke
lijkheid te ontroeren, of het in aanvaard
bare mate de eenige en eeuwige eisch
van alle kunst vervult: dat de toe
schouwer zóó in de sfeer van het kunst
werk wordt opgenomen dat hij in een
voud gezegd vergeet in den Schouw
burg te zijn, het voetlicht niet meer
als onoverkomelijke hindernis gevoelt,
niet als redeneerend en wikkend en
wegend individu het drama verstande
lijk langs zich laat gaan zonder er in
opgenomen en erdoor verzwolgen te
worden. Die vraag moet, zij het aar
zelend om den eerbied voor Tilly Lus,
ontkennend worden beantwoord. De
vertaling, die niet boven boekentaal"
is uitgekomen, die zich en hoezeer
ten onrechte! angstvallig afzijdig
heeft gehouden van de gewone
menschentaal, is daaraan voor een
deel voor een niet-gering deel
schuld. Over de medespelenden blijve
het oordeel op den achtergrond. Geloof
waardig was Huf als de vader; het
echtpaar van Kerkchoven en vooral
Marie Faasen als een zeer menschelijke
Mathurine, stonden de jubilarisse ter
zijde, al leek met name Constant van
Kerckhoven niet de persoonlijkheid
te bezitten die de liefde der beide vrou
wen voor Laurent Berthier aanvaard
baar maakte. Dat Tilly Lus zich onver
minderd en ongeacht de hoedanigheden
van het stuk, de groote actrice toonde
die zij is, was de groote vreugde van
dezen avond. Zij is een kostbaar, fijn
en teeder talent dat ons nog vele jaren
van nobel tooneelspel moge doen ver
werven.
Revue
Heintje Davids, Slegfrled Arno:
Dat Is Holland1' (Centraal Theater)
DAT is Holland" zal dan wel met
een slaan op de traditioneele
gastvrijheid van Holland, die Siegfried
Arno fier deed prijken met het rood
van de Nederlandsche vlag. Ik begrijp
niet, waarom revue's altijd nationaal"
moeten zijn, nationaal, beantwoordend
aan de grofste omschrijving van het
woord. Ik kan mij heel goed een
avond amuseeren, zonder de Neder
landsche vlag, of de beeltenis van de
Koningin te zien. Maar nu het eenmaal
er bij schijnt te hooren, heb ik er
niet meer bezwaar tegen dan tegen de
even vaak voorkomende zonde jegens
de waarschijnlijkheid of zelfs jegens
den humor.
Henriette Davids is, naast Arno, de
ster. Een weliswaar niet ideaal schoone,
niet ideaal verfijnde, maar ontegen
zeggelijk echte ster. De ster-kwaliteit
wordt geschonken onafhankelijk van
dergelijke uiterlijke en innerlijke eigen
schappen : het is een gave, die zich wel
het best met persoonlijkheid" dekt.
En zoo is er in die Heintje" Davids
iets fascineerends, iets boeiends, iets
dat lachen doet, maar niet van
ganscher harte.
Dit punt, waar de gedachte een
zwaai neemt, waar de rechte lijn van
het denken den kronkel van den humor
maakt, is zoo ongeveer het punt waar
Heintje's al-of -niet-schoonheid in
het geding komt. Dan wordt de
tegenstelling tusschen de geplatineerde
mooiheid van de girls en de kordate
figuur van
Heintje Davids
door haar uit
gebuit om, door
een grol, een
grap, alles te
haren voordeele
te doen keeren.
En zij zegeviert,
dank zij onzen
lach. Maar de
moeite van die
overwinning
'' proef je nog uit
je eigen lach.
Arno, routinier, is in het Hollandsen
nog onzeker, maar met een onzeker
heid die niet onsympathiek aandoet.
Goede muziek (John
BrookhouseMc Cavthy) en slechte tekst (Rido).
Film
Dyunk (Rialto theater)
VAN de nieuwe films van deze
week zagen wij Dybuk" de
verfilming van de Oost-Joodsche legen
de en van het stuk van Anski. De realiteit
van een film en de fantasie eener legen
de passen niet steeds goed samen.
Als een verhalende moeder ergens in
een Ghetto, met ontzag in haar stem
vertelt van den boodschapper", die
zoo maar uit het niet verschijnt en er
weer in verdwijnt, dan is dat een feit
van een ander gehalte dan de
filmtruc, waarbij je het in deze Dybuk"
ook werkelijk ziet gebeuren.
De hevigheid van een gevoel of
van een gebeurtenis wordt in een
tooneelstuk met andere middelen ge
suggereerd dan in een film. Wil men
zich op het celluloid van dezelfde
middelen bedienen, dan ontstaat iets,
dat eerst indirect, verstandelijk boeit.
Zoo treedt de geladenheid van dit
verhaal eerst langs intellectueelen weg
tot ons door. Het magische ervan ging
voor een groot deel verloren.
Als introductie tot de Oost-Joodsche
gedachten- en fantasiewereld, eerder
dan als filmwerk is Dybuk" van
belang.
Tentoonstellingen
Ijiibeta
DE Lubeta" heeft bij de griezel
kamer van een Panopticum voor,
dat dit alles ernstig en nuttig is. Bij
de opening griezelden de hoogste
autoriteiten en nu griezelen de
duizenOns land is zoo klein, dat het voor
de groote bommenwerpers al een heele
toer zal zijn, om er binnen te mikken,
en dat alles kan je daar zien. Je kan
ook zien, wat er gebeurt als ze goed
mikken. En je kunt leeren, hoe je het
mikken moeilijker en bezwaarlijker
kunt maken. Bovendien leer je begrij
pen, wat je doen moet als er geworpen
is. Al deze ernst gaat dus ook over de
muren, waarachter je veilig bent. Nu
is er, aldus de autoriteiten, die het
weten kunnen, veel aan het gevaar
overdreven, bijna evenveel als aan de
veiligheid. De waarheid ligt in het
midden. En daar de waarheid in dezen
tijd het zwakke punt is, is het met de
veiligheid evenzoo gesteld.
Wanneer een mensch echter den moed
niet verloren geeft, en ook de hoop
niet, is er al veel gewonnen. Vredes
politiek en oorlogsmaatregelen moeten
dus hand in hand gaan. Het gaat er
nu maar om, wie de krachtigste hand
heeft.
Een mol in den grond, een vogel in
de lucht en een menschdier in zijn
huiskamer loopen eigenlijk gelijkelijk
gevaar. Ze moeten dus samen gaan,
willen ze het er eenigermate redelijk
afbrengen.
Ik beschuldig geen enkele
buitenlandsche mogendheid. Ik spreek niet
van mislukkingen van diverse
politieken. Ik raad u slechts aan, het
Lubeta-ziekenhuis te gaan bezien. Een
gewaarschuwd man telt voor twee.
Om van vrouwen heelemaal niet te
spreken !
Cafébezoek
Accordeonmuziek.
NA de bekommernissen van den dag,
is het niet onaangenaam, afleiding
te zoeken in n van die café's, waar
men anders niet komt. Na een harden
werkdag ben ik gaan wandelen
langs alle inrichtingen des vermaaks,
waar accordeonmuziek naar buiten
klonk, om daar, waar die klanken mij
bevielen, binnen te gaan. Dra is mij
gebleken, dat dit een onderneming van
vrijwel heroisch karakter was, in zoo
verre dat zeer vele van de overtalrijke
vermaakscentra hun stemming door
muziek van de trekpiano hopen te
verkrijgen. Echter scheen mij, dat de
zaken", waar dit instrument goed
bespeeld werd, zeer veel minder in
aantal waren. Hoe dieper men
doorAls GRIEP dreigt
, . %?
Hondenweer
AFLUKIN weer!
Neemt tijdig AFLUKIN. Het voorkomt
Griep ? Verkoudheid - Influenza.
Prijs 50 cent per buisje. Bus van'
1000 pillen f. 6.50.
Eiscbl den naam AFLUKIN op elk pilletje.
AFLUKIN
verkrijgbaar bij alle apothekers en drogisten
dringt in de binnenlanden van Zeedijk,
Jordaan en de eilanden", des te mee
slepender klinkt de harmonica. Zoo
vond ik in de Warmoesstraat een trio
van een accordeon, een pianist en een
slagwerker, die oud-Jordaansche met
de laatste swing-klanken en rhythme
mengden en een honderdmaal
origineeler orkestje vormden, dan de meer
uitgebreide band, die in een caf
aan het vroeger zoo zwierige maar nu
steeds triestere Thorbeckeplein in een
vrijwel leege zaal speelde. Zulk een
orkest heeft een eigenaardige levens
opvatting. Het schijnt mij, dat de
werkelijke, diepe liefde tot klank en
maat slechts in zeldzame gevallen
bestand is tegen leege zaken en spelen
van vier uur 'n middags tot twaalf uur
's nachts. Dan wordt muziek hervormd
tot een even conventioneel en even
obligatoir maar zeker onwelkomer
geluid kasregister. Wilt gij echter de
sombere klanken weer tot muziek laten
regenereeren, schenkt het orkest dan
een oogenblik uw aandacht en toont
dat ook duidelijk. U zult zien hoe de
musici en in de meeste gevallen
blijken het goede en ambitieuze vaklui
te zijn opleven en in het gevoel, dat
er eindelijk een waardeerend beoor
deelaar gekomen is, werkelijk het beste
geven, dat in hun is. Dan komen
eerzuchten los. Salonstukken: van
Gershwin tot en met Chopin, al of niet in
eigen bewerking, breken zich baan uit
de meest verschillende instrumenten.
Bij welk orkest men dat ook probeert,
het mist zijn uitwerking nooit. In een
klein caféiets verder aan het
Rembrandtplein, blijkt, onder zulke
omstandigheden, een vriendelijk en
talentvol klein orkestje te huizen.
OtaosscliouwDurg
N.V. HET NEDERLANDSen TOONEEL
Directeur Cor van der Lugt Alelsert
Zaterdagavond 5 Nov. 8 uur ) Drama van Vrijheidszin
Zondagavond 6 Nov. 8 uur \ Don
i Zondagmiddag 6 Nov. 2 uur
van Molnari
Bezoekt de permanente tentoonstelling ceramique
Pottenbakkerij HET KRUIKJE" te Putten.
Werkdemonstratles dagelijks.
Telefoon 59.
den bezoekers en München krijgt er
een nieuw auriool bij.
Cüne
u
DAT IN MINIMUM VAN TUD ,
CONSTATEERT D6 GEBREKEN VM»UVI.
TElEtOON
COMPRESSIE \41435y
KLEPPEN xl_;/
ONTSTEKING
CARBURATIE EMZ;
BUREAU VOOR
AUTOMOBIEL
ECONOMIE
SPAARNDAMMERSTRAAT 94
PAG. 14 DE GROENE No. 3205