De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1938 5 november pagina 14

5 november 1938 – pagina 14

Dit is een ingescande tekst.

f.., UITHUIZIGHEDEN Tooneel Jubileum Tllly DAT Tilly Lus een groot tooneelspeelster is kon onmiskenbaar weer blijken in haar vertolking van den titelrol in het stuk dat voor haar veertig-jarig jubileum was uitgekozen Renée-Jeanne", een tooneelspel in vier bedrijven door Nora Jonusci. Juist jegens een actrice van haar beteekenis mag, ook bij een vreugdige gebeur tenis als deze, de genegen eerlijk heid worden betracht, die zegt zich met de keuze van dit stuk niet te kunnen vereenigen. Men mag alle respect koesteren voor Nora Jonusci, de schrijfster, die een merkwaardige, en voor een deel mér dan platonische driehoeksverhouding uit de banaliteit heeft weten omhoog te heffen. Deze liefde van twee vrouwen voor n man wordt ten volle aanvaardbaar en meer dan ten volle respectabel gemaakt, ook in haar loop naar een einde dat de leege wanhoop is. Men mag dit ook ouderwetsch" tooneel noemen terwijl niette min en onwillens daarbij het woord draak" op de lippen komt, haastig teruggedrongen door de onmiskenbare knapheid waarmede dit noodlot tusschen drie menschen is gecomponeerd, doch bovenal door de prachtige ver tolking die de jubilaresse eraan heeft gegeven. Zóó prachtig dat dit draak" dan toch op de lippen en in de pen besterft. De vraag blijft of dit spel, dat door een jeugdige schrijfster ge schreven heet te zijn, voldoende samen klank heeft met de nieuwe tooneelformules, nog in staat is ons in werke lijkheid te ontroeren, of het in aanvaard bare mate de eenige en eeuwige eisch van alle kunst vervult: dat de toe schouwer zóó in de sfeer van het kunst werk wordt opgenomen dat hij in een voud gezegd vergeet in den Schouw burg te zijn, het voetlicht niet meer als onoverkomelijke hindernis gevoelt, niet als redeneerend en wikkend en wegend individu het drama verstande lijk langs zich laat gaan zonder er in opgenomen en erdoor verzwolgen te worden. Die vraag moet, zij het aar zelend om den eerbied voor Tilly Lus, ontkennend worden beantwoord. De vertaling, die niet boven boekentaal" is uitgekomen, die zich en hoezeer ten onrechte! angstvallig afzijdig heeft gehouden van de gewone menschentaal, is daaraan voor een deel voor een niet-gering deel schuld. Over de medespelenden blijve het oordeel op den achtergrond. Geloof waardig was Huf als de vader; het echtpaar van Kerkchoven en vooral Marie Faasen als een zeer menschelijke Mathurine, stonden de jubilarisse ter zijde, al leek met name Constant van Kerckhoven niet de persoonlijkheid te bezitten die de liefde der beide vrou wen voor Laurent Berthier aanvaard baar maakte. Dat Tilly Lus zich onver minderd en ongeacht de hoedanigheden van het stuk, de groote actrice toonde die zij is, was de groote vreugde van dezen avond. Zij is een kostbaar, fijn en teeder talent dat ons nog vele jaren van nobel tooneelspel moge doen ver werven. Revue Heintje Davids, Slegfrled Arno: Dat Is Holland1' (Centraal Theater) DAT is Holland" zal dan wel met een slaan op de traditioneele gastvrijheid van Holland, die Siegfried Arno fier deed prijken met het rood van de Nederlandsche vlag. Ik begrijp niet, waarom revue's altijd nationaal" moeten zijn, nationaal, beantwoordend aan de grofste omschrijving van het woord. Ik kan mij heel goed een avond amuseeren, zonder de Neder landsche vlag, of de beeltenis van de Koningin te zien. Maar nu het eenmaal er bij schijnt te hooren, heb ik er niet meer bezwaar tegen dan tegen de even vaak voorkomende zonde jegens de waarschijnlijkheid of zelfs jegens den humor. Henriette Davids is, naast Arno, de ster. Een weliswaar niet ideaal schoone, niet ideaal verfijnde, maar ontegen zeggelijk echte ster. De ster-kwaliteit wordt geschonken onafhankelijk van dergelijke uiterlijke en innerlijke eigen schappen : het is een gave, die zich wel het best met persoonlijkheid" dekt. En zoo is er in die Heintje" Davids iets fascineerends, iets boeiends, iets dat lachen doet, maar niet van ganscher harte. Dit punt, waar de gedachte een zwaai neemt, waar de rechte lijn van het denken den kronkel van den humor maakt, is zoo ongeveer het punt waar Heintje's al-of -niet-schoonheid in het geding komt. Dan wordt de tegenstelling tusschen de geplatineerde mooiheid van de girls en de kordate figuur van Heintje Davids door haar uit gebuit om, door een grol, een grap, alles te haren voordeele te doen keeren. En zij zegeviert, dank zij onzen lach. Maar de moeite van die overwinning '' proef je nog uit je eigen lach. Arno, routinier, is in het Hollandsen nog onzeker, maar met een onzeker heid die niet onsympathiek aandoet. Goede muziek (John BrookhouseMc Cavthy) en slechte tekst (Rido). Film Dyunk (Rialto theater) VAN de nieuwe films van deze week zagen wij Dybuk" de verfilming van de Oost-Joodsche legen de en van het stuk van Anski. De realiteit van een film en de fantasie eener legen de passen niet steeds goed samen. Als een verhalende moeder ergens in een Ghetto, met ontzag in haar stem vertelt van den boodschapper", die zoo maar uit het niet verschijnt en er weer in verdwijnt, dan is dat een feit van een ander gehalte dan de filmtruc, waarbij je het in deze Dybuk" ook werkelijk ziet gebeuren. De hevigheid van een gevoel of van een gebeurtenis wordt in een tooneelstuk met andere middelen ge suggereerd dan in een film. Wil men zich op het celluloid van dezelfde middelen bedienen, dan ontstaat iets, dat eerst indirect, verstandelijk boeit. Zoo treedt de geladenheid van dit verhaal eerst langs intellectueelen weg tot ons door. Het magische ervan ging voor een groot deel verloren. Als introductie tot de Oost-Joodsche gedachten- en fantasiewereld, eerder dan als filmwerk is Dybuk" van belang. Tentoonstellingen Ijiibeta DE Lubeta" heeft bij de griezel kamer van een Panopticum voor, dat dit alles ernstig en nuttig is. Bij de opening griezelden de hoogste autoriteiten en nu griezelen de duizenOns land is zoo klein, dat het voor de groote bommenwerpers al een heele toer zal zijn, om er binnen te mikken, en dat alles kan je daar zien. Je kan ook zien, wat er gebeurt als ze goed mikken. En je kunt leeren, hoe je het mikken moeilijker en bezwaarlijker kunt maken. Bovendien leer je begrij pen, wat je doen moet als er geworpen is. Al deze ernst gaat dus ook over de muren, waarachter je veilig bent. Nu is er, aldus de autoriteiten, die het weten kunnen, veel aan het gevaar overdreven, bijna evenveel als aan de veiligheid. De waarheid ligt in het midden. En daar de waarheid in dezen tijd het zwakke punt is, is het met de veiligheid evenzoo gesteld. Wanneer een mensch echter den moed niet verloren geeft, en ook de hoop niet, is er al veel gewonnen. Vredes politiek en oorlogsmaatregelen moeten dus hand in hand gaan. Het gaat er nu maar om, wie de krachtigste hand heeft. Een mol in den grond, een vogel in de lucht en een menschdier in zijn huiskamer loopen eigenlijk gelijkelijk gevaar. Ze moeten dus samen gaan, willen ze het er eenigermate redelijk afbrengen. Ik beschuldig geen enkele buitenlandsche mogendheid. Ik spreek niet van mislukkingen van diverse politieken. Ik raad u slechts aan, het Lubeta-ziekenhuis te gaan bezien. Een gewaarschuwd man telt voor twee. Om van vrouwen heelemaal niet te spreken ! Cafébezoek Accordeonmuziek. NA de bekommernissen van den dag, is het niet onaangenaam, afleiding te zoeken in n van die café's, waar men anders niet komt. Na een harden werkdag ben ik gaan wandelen langs alle inrichtingen des vermaaks, waar accordeonmuziek naar buiten klonk, om daar, waar die klanken mij bevielen, binnen te gaan. Dra is mij gebleken, dat dit een onderneming van vrijwel heroisch karakter was, in zoo verre dat zeer vele van de overtalrijke vermaakscentra hun stemming door muziek van de trekpiano hopen te verkrijgen. Echter scheen mij, dat de zaken", waar dit instrument goed bespeeld werd, zeer veel minder in aantal waren. Hoe dieper men doorAls GRIEP dreigt , . %? Hondenweer AFLUKIN weer! Neemt tijdig AFLUKIN. Het voorkomt Griep ? Verkoudheid - Influenza. Prijs 50 cent per buisje. Bus van' 1000 pillen f. 6.50. Eiscbl den naam AFLUKIN op elk pilletje. AFLUKIN verkrijgbaar bij alle apothekers en drogisten dringt in de binnenlanden van Zeedijk, Jordaan en de eilanden", des te mee slepender klinkt de harmonica. Zoo vond ik in de Warmoesstraat een trio van een accordeon, een pianist en een slagwerker, die oud-Jordaansche met de laatste swing-klanken en rhythme mengden en een honderdmaal origineeler orkestje vormden, dan de meer uitgebreide band, die in een caf aan het vroeger zoo zwierige maar nu steeds triestere Thorbeckeplein in een vrijwel leege zaal speelde. Zulk een orkest heeft een eigenaardige levens opvatting. Het schijnt mij, dat de werkelijke, diepe liefde tot klank en maat slechts in zeldzame gevallen bestand is tegen leege zaken en spelen van vier uur 'n middags tot twaalf uur 's nachts. Dan wordt muziek hervormd tot een even conventioneel en even obligatoir maar zeker onwelkomer geluid kasregister. Wilt gij echter de sombere klanken weer tot muziek laten regenereeren, schenkt het orkest dan een oogenblik uw aandacht en toont dat ook duidelijk. U zult zien hoe de musici en in de meeste gevallen blijken het goede en ambitieuze vaklui te zijn opleven en in het gevoel, dat er eindelijk een waardeerend beoor deelaar gekomen is, werkelijk het beste geven, dat in hun is. Dan komen eerzuchten los. Salonstukken: van Gershwin tot en met Chopin, al of niet in eigen bewerking, breken zich baan uit de meest verschillende instrumenten. Bij welk orkest men dat ook probeert, het mist zijn uitwerking nooit. In een klein caféiets verder aan het Rembrandtplein, blijkt, onder zulke omstandigheden, een vriendelijk en talentvol klein orkestje te huizen. OtaosscliouwDurg N.V. HET NEDERLANDSen TOONEEL Directeur Cor van der Lugt Alelsert Zaterdagavond 5 Nov. 8 uur ) Drama van Vrijheidszin Zondagavond 6 Nov. 8 uur \ Don i Zondagmiddag 6 Nov. 2 uur van Molnari Bezoekt de permanente tentoonstelling ceramique Pottenbakkerij HET KRUIKJE" te Putten. Werkdemonstratles dagelijks. Telefoon 59. den bezoekers en München krijgt er een nieuw auriool bij. Cüne u DAT IN MINIMUM VAN TUD , CONSTATEERT D6 GEBREKEN VM»UVI. TElEtOON COMPRESSIE \41435y KLEPPEN xl_;/ ONTSTEKING CARBURATIE EMZ; BUREAU VOOR AUTOMOBIEL ECONOMIE SPAARNDAMMERSTRAAT 94 PAG. 14 DE GROENE No. 3205

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl