De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1938 5 november pagina 6

5 november 1938 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

KANTTEEKENINGEN Nieuwe verwikkelingen in Frankrijk MOET men den vreeselijken brand die Marseille Vrijdag j.l. heeft geteisterd en die door het volkomen falen van politie en brandweer, afgezien nog van de materieele schade, aan bijna zeventig menschen het leven heeft gekost, symptomatisch achten voor den verwarden en niet altijd even georganiseerden toestand waarin Frank rijk verkeert? Het zou misschien te veel gegenerali seerd zijn: Marseille is zeker niet de ordelijkste stad van het land. In elk geval wierp deze brand felle schaduwen op het congres der radicaal-socialistische partij en gaf hij, zij het ook ongewild, relief aan de vele verklaringen dat de politieke en economische kracht van Frankrijk versterkt moest worden. Daladier heeft een redevoering gehouden, die in mineur begon en in majeur eindigde. De financiëele en economische toestand werd zwart afgeschilderd. Terecht: het tekort op de begrooting voor 1939 bedraagt wederom ruim dertig milliard frs., zijnde een achtste van het nationaal inkomen. Daladier wekte daarbij op tot vergrooting van de productie: menig scherp woord uitte hij aan het adres van de vakvereenigingen en de communisten, wien hij verweet het economisch leven en de defensie te saboteeren. Van hun kant hebben de leiders der arbeiders beweging «r op gewezen dat zij gaarne de weer kracht willen versterken, maar dat zij geen ver trouwen stellen in de wijze waarop de Daladier's en Bonnet's de versterkte weerkracht wenschen te gebruiken. Hoeveel redelijks ook in deze opvatting, bezien van het standpunt der arbeiders uit, aanwezig is , wij verwachten niet dat zij op den duur gehandhaafd kan en zal worden. De Frangais moyen" duldt geen verder achterblijven van zijn land bij het Derde Rijk. Ergo zal binnenkort de arbeids tijd wel verlengd worden en zullen de reëele loonen verder dalen deze daling is toch reeds een feit door de voortdurende, zij het ook langzame stijging van de kosten van levensonderhoud. Deze politiek is de politiek van de Banque de France", welker leiders voortdurend aan invloed hebben gewonnen. Een andere politiek ware mogelijk geweest: een politiek van het vragen van offers, niet alleen van de arbeiders en ambtenaren, maar ook van de groote en kleine kapitaalbezitters. Men zou een vermogens heffing kunnen houden, men zou de rente op staats obligaties object kunnen maken van de inkomsten belasting daardoor alleen zou al een kwart van het begrootingstekort gedekt zijn , men zou het belastingstelsel kunnen hervormen in progressieven zin. Het is merkwaardig dat iedere minister van financiën na verloop van tijd tot een dergelijke politiek wil overgaan. Marchandeau is er na een half jaar practisch werk toe bekeerd, terwijl hij zijn post als minister van financiën dankte aan het feit dat hij voor een tegenstander van deze, reeds door Blum voorgestelde maatregelen, gold. Mar chandeau heeft zijn portefeuille verwisseld voor die van justitie wonderlijk veelzijdig zijn die Fransche politici! , en Paul Reynaud zal nu zijn schouders onder de begrooting zetten. Daladier heeft hiermede een koers ingeslagen die tot verdere verzwakking van het land moet leiden. Deze politiek kan noch zal worden volgehouden. Inmiddels is de gemeenschappelijke verklaring van Hitler en Daladier die de aanvulling moest zijn van die tusschen Hitler en Chamberlain, nog niet verschenen. Zij zal ook nog wel eenigen tijd op zich laten wachten. Fransche politici hebben zich intusschen weer herhaaldelijk uitgesproken tegen een volledig losmaken van de banden met de Sowjet-Unie. Het zou ons dan ook verbazen, wanneer deze alliantie officieel werd ontbonden. De Sowjet-Unie ware dan volledig geïsoleerd en Frankrijk zou zijn overgeleverd aan Engeland en Duitschland: het zou het einde van zijn buitenlandsche politieke onafhankelijkheid beteekenen. Merkwaardig was voorts de Marseillaansche motie, waarbij de radicaal-socialisten principieel alle Duitsche koloniale eischen afwezen: een heel wat onverzoenlijker standpunt dan dat der Engelsche conservatieven. Het is niet onmogelijk dat hierdoor binnenkort ernstige spanningen ontstaan tusschen de beide groote democratieën. Schijnbaar is op het oogenblik alles pais en vree; in werkelijkheid zijn de politieke verschuivingen die het gevolg waren van de Sudetencrisis, nog lang niet tot rust gekomen. Het Britsch-ltaliaansch accoord treedt in werking EINDELIJK! Men ging er waarlijk langzamer hand aan wanhopen dat dit accoord nog ooit werkelijkheid zou worden. Nu is het dan zoover. Op 16 April van dit jaar hebben de Italiaansche en Britsche regeeringen een overeenkomst opge steld, die echter eerst in werking zou treden wan neer het Spaansche vraagstuk was geregeld". De Italiaansche regeering had zich verplicht haar z.g. vrijwilligers terug te trekken volgens de bepalingen van de Non-Interventie-Commissie op basis van de Britsche formule. De Non-Interventie-Commissie heeft drie maanden geleden een plan opgesteld. Barcelona heeft het geaccepteerd. Burgos heeft Londen aan het lijntje gehouden. Barcelona heeft daarop zelfstandig alle buitenlandsche vrijwilligers huistoe gezonden onder controle van een Volken bondscommissie. De Italfaansche regeering heeft van haar troepen die in Spanje strijden en waarvan de schattingen variëeren tusschen twintig- en negen.tigduizend man, tienduizend man teruggetrokken. De keuze is daarbij gevallen op hen die voor verderen dienst ongeschikt waren. Inmiddels is deze regeering ijverig doorgegaan met het zenden van materieele hulp: het zijn nog steeds in hoofdzaak Italiaansche tanks en Italiaansche vliegtuigen die de regeeringlinies bestoken. Het aantal Britsche koopvaardij schepen dat in den grond werd geboord, is legio. Bovendien hebben Ribbentrop en Ciano die einde van de vorige week te Rome geconfereerd hebben, verklaard, dat zij een volledige overwinning van generaal Franco voor absoluut noodzakelijk houden. En met dat alles is dan het Spaansche vraagstuk naar het inzicht der Engelsche conservatieven geregeld" ! Nu is dan het langverbeide moment gekomen waarop het Britsch Imperium de brute verovering van Abessyniëgaat erkennen. Wat krijgt het in ruil? Beloften van hen, die slechts beloften schenden. Misschien ook de hoop op rustige verdere exploitatie van de Spaansche delfstoffen. De strijd in Spanje is hiermee niet geëindigd, zij het ook dat de republiek nog maar weinig buitenlandschen steun geniet. Engeland houdt zich afzijdig; Frankrijk is niet langer officieel vertegen woordigd te Barcelona; met de Sowjet-Unie is het contact verzwakt: tenzij er een plotselinge stijging intreedt, zal de Sowjet-Unie over het loopende jaar slechts een zevende aan Spanje hebben geleverd van wat zij het vorige jaar geleverd heeft. Slechts met de Vereenigde Staten onderhoudt de Spaansche republiek zeer hartelijk contact, hetgeen te verklaren is uit het opmerkelijk offensief dat Washington met name in Zuid-Amerika tegen de as Rome?Berlijn?Tokio heeft ingezet. Hoe reageert Engeland? HET is een feit dat het Engelsche volk weinig neiging vertoont om Chamberlain het ver trouwen op te zeggen. Bij de tusschentijdsche Lagerhuis-verkiezing te Oxford werd weliswaar de regeeringsmeerderheid gehalveerd dit was echter een plaatselijk verschijnsel, te verklaren uit de populariteit van den oppositie-candidaat. De gemeen teraadsverkiezingen werden echter een vrij groot succes voor de conservatieven. Chamberlain, de vredestichter" doet" het nog steeds goed bij het Engelsche publiek. Intusschen heeft de premier in zijn kabinet eenige belangrijke wijzigingen aan gebracht. De benoeming van Sir John Anderson, die als gouverneur van Bengalen naam heeft gemaakt, tot grootzegelbewaarder, tevens belast met de organisatie der luchtbescherming, heeft een goeden indruk gemaakt. De overige aanvullingen vonden slechts matig waardeering. Er zijn ook vele conservatieven die niet het gevoel hebben, dat Chamberlain de defensie versterkt op de wijze die noodig is. Desondanks is het vrij waarschijnlijk, dat algemeene verkiezingen op het oogenblik een succes zouden worden voor den premier. In het Lagerhuis beschikt hij nog steeds over een groote en volgzame meerderheid, die hem in staat telt tegen de oppositie op te treden met een agressiviteit die den bezadigden Baldwin volkomen vreemd was. Trouwens, met het argument, dat iedere andere politiek dan de zijne onvermijdelijk tot oorlog zou hebben gevoerd een argument dat wij voos achten , maakt hij eiken tegenstander mond dood, beter: laat elke tegenstander zich monddood maken. Het is frappant, hoeveel vernederingen deze Engelsche regeering over haar kant laat gaan. Punt 5 van de overeenkomst te München luidt woordelijk: de hoofden van de regeeringen der vier mogendheden verklaren dat het vraagstuk der Poolsche en Hongaarsche minderheden in TsjechoSlowakije, indien het niet binnen drie maanden door een overeenkomst tusschen de betreffende regeeringen is opgelost, voorgelegd zal worden aan een nieuwe bijeenkomst van de hoofden van de regeeringen der vier mogendheden." Tezamen zouden Duitschland, Italië, Frankrijk en Engeland dus over deze minderhedenquaesties moeten beslis sen. Polen en Tsjechoslowakije zijn het zelfstandig eens geworden. Hongarije en Tsjechoslowakije hebben de vaststelling van de grens aan Duitsch land en Italiëovergelaten. Niet naar den vorm, maar wel naar den inhoud is daarmee de zooveelste bepaling van de overeenkomst van München geschonden. Ciano en Ribbentrop hebben de zaak in een gemoedelijk onder-onsje tot een einde ge bracht. De beslissing die zij genomen hebben, beteekent dat een belangrijke Slowaaksche en Roetheensche minderheid in Hongarije komt te wonen, dat Hongarije er eenige belangrijke streken bij krijgt belooning voor trouw aan Rome en Berlijn , maar van de gemeenschappelijke PoolschHongaarsche grens komt niets: een belangrijk succes voor het Derde Rijk. Londen en Parijs zijn behandeld als quantiténégligeable". Geen woord van protest Trouwens, ook in het Verre Oosten heeft Engeland's macht weer een geduchte knauw gekregen. Chamberlain had in zijn redevoering, Dinsdag j.l. er op gezinspeeld dat de City maar al te graag Japan zou bijspringen met belangrijke leeningen ter exploitatie van Noord- en midden- China. Prins Konoje is het antwoord niet schuldig ge bleven : we zullen, zeide hij, slechts kapitaal aan nemen van geestverwante" staten. Konoje zal op den duur misschien moeten bijdraaien. Deson danks, welk een vernedering is deze uiting voor den Engelschen premier. Hij wordt afgescheept als een ongewenschte bedelaar. De maatregelen tegen de jeugdwerkloosheid UIT een belangrijke redevoering die minister Romme Zaterdag j.l. heeft uitgesproken en uit de zoo juist verschenen Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer betreffende de algemeene beschouwingen over de rijksbegrooting, zijn thans de plannen bekend geworden die de regeering koestert ten aanzien van de bestrijding der jeugd werkloosheid. Er is veel te loven en veel te laken. Beginnen wij met er onze vreugde over uit te spreken dat deze urgente zaak eindelijk met de energie wordt aangepakt, waarop het Nederlandsche volk en waarop de jeugdige werkloozen zélf vijf jaren en langer gewacht hebben. Wat de regeering thans voorstelt is, in het kort, dit: ten eerste, tijdelijk verbod van ondernemingsarbeid voor veertien jarige jongens, uitgezonderd in den landbouw; ten tweede, blijvende wering van het meisje uit het ondernemingsmilieu tot haar zestiende jaar; ten derde, invoering van een staat-van-dienst-boekje voor eiken leerplicht-vrijen, minderjarigen jongen; ten vierde, uitbreiding van de jeugdregistratie en tijdelijke uitbreiding van den cultureelen zorg voor jongeren. Dat de leeftijd waarop jongeren in het bedrijfs leven opgenomen kunnen worden, verhoogd wordt, juichen wij toe. Het beteekent dat enkele jaar klassen ouderen werk zullen vinden. De noodzake lijke aanvulling: verlenging van den leerplicht, ontbreekt echter bij de regeeringsvoorstellen, het geen wij betreuren. Thans zal de jeugd slechts een vacantie krijgen van vrij langen duur stellig hoogst aangenaam, maar opvoedkundig niet de beste oplossing. De uitbreiding van de jeugd registratie en de uitbreiding van den cultureelen zorg voor jongeren zijn verheugende maatregelen: wil de regeering de jongeren in de genoemde vacantie eenigermate opvangen"? De oplossing zou niet ideaal zijn: geregeld onderwijs is beter. Tegen de invoering van een staat-van-dienst-boekje voor minderjarige jongens na het verlaten der schoolbanken rijst menig bezwaar. Een dergelijk boekje brengt met zich mee dat de jongere die een licht vergrijp heeft begaan, jaren en jarenlang geteekend is en daardoor belemmerd zal worden bij het vinden van een betrekking. Beter lijkt ons, dat bij zulk een vergrijp een kleine geldsom wordt ingehouden. Het boekje hoeft niet, maar kan heel wél ontaarden tot een godsdienstig en politiek discriminatie-middel. Ook om deze reden zouden wij het betreuren wanneer dit onderdeel van een overigens zeer belangrijk complex van maatregelen, tot wet werd verheven. AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bi| hun bijdragen een gefrankeerd briefomslag met adres van den afzender In te sluiten. Op het adres van stukken, voor de redactie beitemd, vermelde men geen namen van personen. PAG. 6 DE GROENE No. 3205

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl