Overpeinzingen in een lift Dertig seconden Amerikaansche sociologie , GERUISCHLOOS schuift de deur van de lift open en dicht. Een lichtstreep speelt op het in koperen banden gevatte marmer van den hall-vloer, waar zonlicht een zeldzaamheid is. Op het .laatste moment wipten er nog twee keurig gekleede juffertjes binnen. Maar mijn hoed hoef ik daarom niet af te zetten. Het is geen huis"' of hotel of zooiets, maar een zakenpand" op de vijfde is het bureau van een bekende New Yorksche dame uit de society, die zich hier als binnenhuisarchitecte heeft gevestigd en nu wanhopige pogingen doet om de Parijsche modernistische interieurs er in te krijgen die je in Amerika vrijwel alleen maar op de film ziet; op de tiende verdieping troont een uitgever, op de twaalfde het instituut van weten schappelijke relaties", waar ik een onderhoud zal hebben met een professor, wiens beroep het is om impresario te spelen op het gebied van universitaire lezingen in de geheele Vereenigde Staten. Het is dus duidelijk een zakenpand. Geen enkele persoon lijke betrekking tot een van die twee lieve meisjes zou in en om de liftschacht van dit bescheiden zakenhuis ooit een rechtvaardiging kunnen vinden. Ze zijn wel aardig, deze twee. Een is vast lersch, zoo'n rond en lachend sproetengezichtje. Daar heb ik altijd een zwak voor. Ze spreekt net als al de telefoon-meisjes hier. Dat accent is het eenige uiterlijke teeken dat haar onderscheidt van het goed gesitueerde jonge vrouwtje, dat blijkbaar haar huis modern wil inrichten en er op de vijfde uit moet. Maar je kunt ze toch niet goed zoo blijven aankijken, dat lersche meisje, dus let ik verder maar op wat er nog meer te zien is. Eigenlijk niet veel zaaks zoodat ik blijf turen op het opschrift dat op een kartonnetje prijkt achter een stuk kippengaas: Deze lift wordt iedere twee maanden gecon troleerd door de Empire State Insurance Company." Volgt een reeks handteekeningen en gedateerde t Jappen. Wel, dat was al de vierde Hennessy, die Jack bestelde, en voordat we in El Morocco kwamen, waren we al in twee of drie andere gelegenheden geweest. Dus zei ik: ik denk er niet over om met jou te dansen. Als ik uitglijd en ik verstuik mijn enkel, dan kun jij mij toch nooit de schadeloos stelling uitbetalen die ik hebben moet, met die snert-betrekking van jou. En tegen hen een eisch instellen omdat hun dansvloer te glad is, dat gaat. ook niet want ze weten precies wat je op hebt. Nou, Jack nam 't op als een man. Ja, als hij nuchter geweest was, dan had ik voor mijn part wel een been willen breken.... Weet je dat Lilian vroeger haar beenen zelf verzekerd had voor honderdduizend dollar? Bij Lloyds. Maar ze moest wel een erg hooge premie betalen en toen ze zonder engagement was.... DE lift stopt op de zevende. Albasten gloei lampen verlichten den marmeren gang. De keurig geüniformeerde bediende van een handdoeken-verhuurderij stapt binnen. Hij heeft eenige, netjes in cellophaan gewikkelde, pakken bij zich voor een klant op een andere verdieping, en stoort voor mij de interessante radio-uitzending van de twee goud-delvende danseresjes. Ik heb weer niets anders te doen dan op het bordje te turen. Maar is dat niet precies het zelfde? Ligt niet in die nen zin: deze lift wordt iedere twee maanden gecontro leerd door die en die verzekeringsmaatschappij" het geheele onderscheid opgesloten tusschen de nieuwe wereld en de oude? Tusschen de sociale stelsels van het door pioniers gestichte Amerika en het in traditioneele staatsbemoeizucht opge groeide Europa? De lift wordt gecontroleerd. En zij zal wel goed gecontroleerd worden ook. De verzekeringsmaat schappij moet er immers voor zorgen, dat de kans dat er aanmerking gemaakt kan worden op den staat van veiligheid van de lift, zoo klein mogelijk is. Want zij is het, die er tenslotte voor opdraait, wanneer de directie van het kantoorgebouw wordt aangesproken om eenige tienduizenden dollars te betalen aan een allercharmantst jong ding dat bij een lift-ongeval haar enkel gebroken heeft en daar door beweert bedrijfsschade te lijden of om een fortuin neer te tellen voor een effectenmakelaar, die al den tijd dat hij in een gipsverband in 't hospi taal lag, niet naar Wall Street kon, waar hij in dien tijd stellig ditzelfde fortuin verloren zou hebben. Want de werkelijke schade en de schadeloosstelling hebben daar nu eenmaal niets met elkaar te maken. Je plundert wat je krijgen kunt. En dat begint soms al bij den dokter, die zijn rekening met een flink bedrag verhoogt en die zoodoende mee-profiteert van het ongeval nadat hij je er weer bovenop geholpen heeft. Mee-profiteert. . . . want een deel van die extra-verhooging betaal je hem na het toucheeren der verzekeringspenningen natuurlijk uit. Tenminste, wanneer je een nette vent bent. Als Europeaan sta je ietwat bedremmeld te kijken van dit spoils-system, totdat je gauw voor jezelf het rekensommetje hebt gemaakt dat het niet anders kan, dan dat deze tarra" wel in de verzekeringspremies gecalculeerd moet wezen. Het bedrog is dan ook niet het belangrijkste, maatschappelijk bekeken. Zelfs het hoog-ontwikker Persoonlijkheden defileeren. Onze wekelijksche caricatuur; Teekening en tekst van Stefan Strobl Jhr. Mr. D. J. de Geer De cijfermaniak die de mo2ite zou nemen, statistisch te onderzoeken hoevele van de vooraanstaande parlementariërs in de democratische landen over den energieken kin beschikken, die elders populair is, zou een teleurstellend laag percentage vinden. Excellentie De Geer be hoort echter tot de weinigen die op den regel van kinloosheid" = energie loosheid" een uitzon dering maken. Hij is een buitenge wone figuur in zijn branche". Terecht of ten onrechte, wordt het woord politiek" nu eenmaal ver bonden met de woorden opportu nisme", en intr'gue. De Geer ech ter, is geïn opportunist en voor compromissen voelt hij weinig. Voor een intriguant is hij te trotsch. Strijdbaar dat is hij. Het zou me niet verbazen als hij, ondanks zijn jaren menigmaal en fant terrible" was in Heme kring. Hij duelleert graag met scherpe, nooit echter met giftige wapenen. Hij duelleert elegant en rustig every inch a gentleman": een aristocraat in hart en nieren. v J de verzekeringswezen is het niet. Maar sociologisch belangrijk is deze buit-rooverij in het kader van juridisch opeischbare schadeloosstellingen. Want dit is het principe dat de maatschappij er in 't gareel houdt precies als de overheidscontrole en de maatschappelijke bescherming dat doet in gecivi liseerd Europa. Stond er niet onlangs in alle kranten een interessant geval te lezen? Iemand had in een bar om een Baccardi-cocktail gevraagd. Later had hij getwijfeld of het citroensap wel met echte Baccardirhum gemengd was. Dies had hij den groothandelaar opgebeld en gevraagd of het bewuste drankhuis wel onder zijn afnemers hoorde. Neen. Nader onder zoek door een afgezant van Senor Baccardi in hoogst eigen persoon. Chemische analyse. Sensationeele ontdekking: gewone rhum en gén Baccardi ! Een proces de likeurstoker vraagt wegens misbruik van naam een reusachtige schadevergoeding van den barmixer. En krijgt die toegewezen... . WAT is dat nu? Juridische bescherming van den handelsnaam? Of is het van begin tot eind doorgestoken kaart en gratis reclame? Of is dat een racket, een staaltje van het Amerikaan sche beschermingswezen" dat door middel van betaalde provocateurs de afnemers dwingt zich naar het dictaat van een organisatie van fabrikanten of van gangsters te schikken? Ik weet het niet. Maar of in Europa het mixen van een DryMartini ooit tot zooiets aanleiding zou geven? Kort en goed: controle is hier privézaak. Het is dus niet het gemeentebestuur van New York, dat de bedrijfsveiligheid van liften, omnibussen en ondergrondsche treinen controleert. Dat doet de technische dienst van een verzekeringsbedrijf hetwelk de risico's dekt, die kunnen voortspruiten uit ongehoorde vorderingen waartegen hst tegen bewijs vaak even ongehoord moeilijk is. Waarom dus overheidszorg? De lift stopt. De meisjes af. Op de volgende ver dieping wordt weer gestopt. Twee magere, bebrilde heeren gaan druk gesticuleerend het kantoor van den uitgever binnen. Je moet niet vergeten dat goeverneur Lehmann toch maar met de traditie gebroken heeft en dat het bleek dat de kiezers toen niet het minste bezwaar maakten tegen zijn derden termijn", zegt de jongste tegen den oudsten, terwijl zij in den corridor verdwijnen. De deur is weer dichtgeschoven. De liftneger staat te kauwen. Ik blijf verder alleen over met een van die bijzonder knappe vrouwen, die men in Amerikaansche univer sitaire kringen ontmoet. Niet meer zoo heel jong, maar toch aanlokkelijk, zij het wellicht ietwat mannelijk, met een serene en alles-begrijpenden blik en de zelfverzekerdheid van de studenten wereld. Zeker ook voor de twaalfde. Universitaire lezingen. Ja, Roosevelt's derde termijn. . . . zou hij het aandurven. . . . ? Het is niet alleen in univer sitaire debatten, dat dat het onderwerp van den dag is. Maar daar wordt het natuurlijk van alle kanten gewogen, op alle wijzen geanalyseerd. Neen, goeverneur Lehmann is daarvoor toch geen prece dent. ... of eigenlijk tóch? Het principe is althans gebroken, twee jaar geleden. Ja, wanneer het Roosevelt-bewind nog langer aanblijft, of althans iets dat daar heel veel op lijkt en dat schijnt me toch zeker in overeenstemming met den wensch van de overgroote meerderheid van het volk, al denken de toonaangevende klassen er ook anders over wanneer deze links-georiënteerde democra tische administratie de gelegenheid krijgt een derde periode van vier jaar in te werken op de sociale ziel van Amerika's massa, ja dan zal er wel heel wat veranderen ! Dan zal, door allerlei maatregelen van boven aJ, de eigengereidheid van het hier al te ver doorgevoerde private initiatief wel wat geschoren worden. De sociologische structuur groeit vanzelf verder. Werkloosheidsverzekering kan niet tegengehouden worden. Zou een komende Republikeinsche regeering dat toch doen, dan zou dat niet voor lang wezen. Sociale verzekeringen zullen op allerlei gebied binnendringen. En de door Wall Street zoo fel aangevochten, maar door de universiteiten in bescherming genomen overheids bemoeiing, waarvan vooral het tijdelijke en depres sie-bestrijdende karakter zoo terecht wordt gewan trouwd, zal die wel ooit verdwijnen? Een hoop oude, verouderde rommel moet er worden opge ruimd in dit toch zoo jonge en moderne Amerika ! En misschien maak ik nog mee dat zelfs dit op schrift verdwijnt: Deze lift wordt gecontroleerd door. ..." Twelfth, zegt de neger. De vrouw in het grijze mantelpak laat ik voorgaan. Het daglicht valt schel naar binnen. Door het open venster in den gang klinkt het snerpend en hartverscheurend geratel op van den Elevated Railway die nog steeds Sixth Avenue ontsiert. En in de ijl-grijze lucht steken drie, vier, acht reusachtige honingraten omhoog, torens met geometrische rijen glinsterende venstertjes en hier en daar dwaze, kleine, witte wolkjes stoom en rook. Mr. M. KANN PAG. 7 DE GROENE No. 3206