DE NIEUWE OPLEVING Republikeinsche ca.ricaiv.ur op de nieuwe op leving inde V.S. Is een langzame, belang rijke verbetering van den economischen toestand op komst ? ZIJ die het economisch leven bestudeeren, richten hun aandacht meestal op de Vereenigde Staten van Amerika. Terecht: zooals Engeland vóór den wereldoorlog de in economisch opzicht belangrijkste groote mogendheid was, zoo zijn dat thans de Vereenigde Staten. Daar kan men het rhythme van het economisch leven het zuiverst constateeren, vooral omdat de kolos van het Noorden" (gelijk men in Mexico de Vereenigde Staten pleegt te noemen) economisch minder afhan kelijk is van het buitenland dan met andere staten zooals Engeland en Duitschland het geval is, en dus zwakker op gebeurtenissen in het buitenland rea geert. Een crisis in de Vereenigde Staten laat zich niet herleiden tot voorvallen elders zoo deze herlei ding al ergens opgaat. Juist daarom is het zoo be langrijk om vooral den economischen toestand in de Vereenigde Staten na te gaan. Het economisch leven reageert daar veelal feller dan in de rest van de wereld: nergens is de crisis van 1937?'38 200 diep geweest. Wanneer dan inderdaad in de Ver eenigde Staten blijkt dat deze crisis weer overwonnen is, dan opent dat een hoopvol aspect voor minder belangrijke Staten, hoewel het niet zeggen wil dat dan ook in alk landen spoedig een belangrijke keer ten-goede waargenomen zal worden. Verschillende economen in de Vereenigde Staten en elders hebben herhaaldelijk gepoogd, de wisse ling van voorspoed en tegenspoed in hun land te verklaren uit politieke gebeurtenissen. De aan hangers van Roosevelt hebben de opleving van het economisch even na 1932 toegeschreven aan het initiatief en de activiteit van den president en zijn medewerkers. Het gevolg was dat de tegenstanders van den president aan dit initiatief en deze activiteit den neerslag weten, die in het economisch leven anderhalf jaar geleden intrad. Nu zijn de rollen ver wisseld. Wederom juichen de democraten, dat Roosevelt's maatregelen de nieuwe opleving hebben bewerkstelligd en de republikeinen moeten zich hierbij mokkend aansluiten. De caricatuur die wij hierbij afdrukken, geeft president Roosevelt den raad om den economischen vooruitgang niet af te remmen", gelijk hij volgens de republikeinen ander half jaar geleden wel had gedaan. VELEN in de Vereenigde Staten zijn bang ge weest om het kind bij den waren naam te noemen. Toen, vorig jaar, alle productie-indices terugliepen, heette het geen crisis", noch een depressie''^ Men was bevreesd de geesten van een recent verleden (1929?'32) door het gebruik van zulk een onheilspellend woord op te roepen, en vond een nieuw woord uit: teruggang", recession". Het klonk minder gevaarlijk. Thans is het gevaar trouwens grootendeels aan het wijken. De productie cijfers stijgen ondanks tijdelijke dalingen en wan neer men het verloop van de jongste crisis met enkele van haar talrijke voorgangsters vergelijkt, is er reden tot optimisme. In de J uni-aflevering van Beleggingsvraagstukken" troffen wij een grafiek aan (afb. i), door ons tot op October bijgewerkt, waarin een parallel werd getrokken tusschen de huidige en drie vorige korte crises, die resp. in Mei 1893, in October 1907 en Augustus 1920 zijn uitJN ons nummer van 30 April ?L j.l. was een artikel geplaatst, dat den titel droeg: De nieuwe crisis" een titel, waarvan de alarmeerende werking eenigermate werd verzacht door den toegevoegden ondertitel: On danks dé, inzinking toch spoe dig herstel?". Het vraagteeken was, gelijk in dergelijke geval len pleegt te geschieden, rhetcrisch bedoeld. In het genoem de artikel werd betoogd, dat de algemeene economische toe stand in de meeste landen sinds den zomer van 1937 weer be langrijk was verslechterd, maar dat er teekenen waren die er op wezen, dat de nieuwe teruggang niet zoo diep zou zijn als die van 1929 tot 1932, Hij zou slechts een onderbre king vormen van een over het algemeen opwaarts gerichte economische beweging. Thans, een half jaar later, is het tijd stip gekomen om na te gaan in hoeverre deze voorzichtige voor"»??spelling is uitgekomen?^ VERLOOP VAtl OC CLE.VELAMO TRtttT Co'i MOKMCHEIKHMDEX m tin i-TM. ABRUPTE. -50 Afb. i: De huidige crisis met drie voorgangsters vergeleken gebroken. De stippellijnen geven het verloop, boven of beneden normaal, weer van den z.g. bedrijvigheidsindex, een graadmeter van de economische bedrijvigheid die op tal van gegevens, vaak zeer uiteenloopende, is gebaseerd. De bedrijvigheidsindex van de Cleveland Trust Co., is in Augustus van het vorig jaar scherp gaan dalen, heeft in Mei en Juni van dit jaar het dieptepunt bereikt en is sindsdien weer sterk gestegen. Men verwacht voor November een verdere stijging. Het dieptepunt van deze jongste crisis is belangrijk boven het diepte punt van haar voorgangster gebleven. De wekelijksche bedrijvigheidsindex van de New York Times" een van de bekendste economische ge gevens ter wereld bereikte in den hersft van 1929 met 115 een hoogtepunt, was in den zomer van 1932 gedaald tot op 66 en sindsdien weer moeizaam omhooggeklommen, om in de tweede week van Augus tus 1937 met 112 het voorloopig hoogtepunt te be reiken: bijna was dus de geheele achterstand in gehaald. Toen begon de daling, die in de eerste week van Juni tot een dieptepunt van 75 leidde. Sindsdien is de index weer 13 punten geklommen. De daling was ditmaal wel scherper, maar niet zoo diep als van 1929 tot 1932 het geval was. Een langdurige, hoewel langzaam opklimmende hausse is vrij waar schijnlijk, en wordt door velen verwacht, waarvan een voorbeeld. Prof. J. Tinbergen heeft in Economisch Statis tische berichten" van 26 October j.l. de bewegingen op langen termijn in den Amerikaanschen woning bouw" geanalyseerd, waarbij hij voor het tijdvak 1830?1936 een golfbeweging met een periode van omstreeks 18 jaar constateerde. Het jongste diepte punt viel in het jaar 1936.06 schrijver achtte het daarom waarschijnlijk, dat de opgang in den woning bouw tot ongeveer 1942" zou voortduren. Maar," zou men kunnen zeggen, dat men voor den woning bouw een gunstige voorspelling waagt, bewijst toch niet alles!" Inderdaad.?Toch is de conclusie van een zoo voorzichtig onderzoeker als prof. Tinbergen uitermate belangrijk. In geen enkele tak van weten schap wordt een theorie opgesteld nadat alle feiten" bekend zijn geworden. Het teekent juist de waarlijk grooten op wetenschappelijk gebied dat zij op weinig materiaal bruikbare algemeene theorieën kunnen bouwen. Darwin had niet de geheele flora en fauna onderzocht, toen hij zijn erfelijkheidsleer opstelde en Hugo de Vries poneerde het mutatie principe toen hij het bij n plant had geconstateerd. DE korte duur van de jongste crisis en het feit dat zij zich heeft afgespeeld op een opgaanden langen conjunctuurgolf, blijken vooral ook uit de economische gegevens van Engeland. Wij reproduceeren hierbij (afb. 2) het verloop van de bedrijvig heidsindex van den Londenschen Economist" van begin 1928 tot in September van dit jaar. Men ziet duidelijk de inzinking van den herfst van 1929 tot den herfst van 1932, de stijging tot in den zomer van 1937 en de daarop volgende scherpe daling tot in den zomer van dit jaar. Het dieptepunt bleef hier aanzienlijk boven dat van de vorige crisis, en ook hier is een flinke, geleidelijke stijging alleszins waar schijnlijk. Hetzelfde geldt voor de wereld als geheel. Let men op de industrie in economischen zin de basis van het moderne leven, dan blijkt dat de wereldproductie (de Sowjet-Unie niet meegere kend), van 1929 op 1932 met een derde terugliep. In de tweede helft van 1937 werd het hoogtepunt van 1929 reeds overschreden; sindsdien is een daling ingetreden, maar deze zal waarschijnlijk niet meer dan ongeveer een vijfde bedragen (exactere gegevens zijn hiervan nog niet bekend). De stijging is in de verschillende landen reeds ingetreden. Men mag daarom verwachten dat de werkloosheidscijfers in de eerstvolgende jaren internationaal belangrijk zullen afnemen. Of de oudere werkloozen weer alge meen in het productie-proces opgenomen zullen worden, is echter zeer de vraag. Dit is een probleem van diepe en tragische beteekenis. Slechts de Staat kan hier uitkomst brengen. L. DE JONG Afb. 2: Verloop van de bedrijvigheid in Engeland (1928?1938) f woninginrichting __^-J meubelen lampen amsterdam den haag rotterdam PAS. 19 DE GROENE Ne. 3207