De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1938 19 november pagina 8

19 november 1938 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

"l KANTTEEKENINGEN Het wordt nacht.... HET wordt nacht voor de Duitsche Joden. Rooskleurig was hun bestaan tot dusver niet: de ouders zagen hun kinderen reeds zonder toekomst opgroeien. Maar de machthebbers van het Derde Rijk hadden den terreur toch niet zoover doorgedreven dat aan een half millioen menschen de economische basis van hun bestaan eenvoudig per decreet werd ontnomen. Zoover is het thans. De Duitsche Jood wordt uit beroep en bedrijf gestooten. Hem wacht het lot van den pauper, den paria. Voorzoover hem niet het werk van den dwangarbeider zal worden opgelegd, mag hij zijn dagen zwervend rondbrengen in het ghetto dat op een ongezonde plaats voor hem en de zijnen zal worden gebouwd. Men vraagt zich af, in welk een tijd men leeft. Men vraagt zich dat af, óók in Duitschland. Neemt men aan dat de Duitsche regeering de hetze en de daarop gevolgde maatregelen tegen de kleine Joodsche minderheid heeft beraamd in de hoop daarmee daden te verrichten die naar het hart zijn van de massa des volks, dan mag men op grond van tal van berichten constateeren dat deze hoop niet in vervulling is gegaan. Honderden hebben met levensgevaar tegen de aanvallen op weerlooze en opgejaagde menschen geprotesteerd. Groote groe pen, wellicht .zelfs de meerderheid van het Duitsche volk, walgen van de gepleegde laffe misdaden. Het andere Duitschland is zichtbaar geworden achter het Duitschland van de Hitler's, Streicher's en Göbbels. Wij noemen dit ronduit een verheugend verschijnsel en zouden ons er nog meer over verheugen, indien het niet de jeugd was geweest die bij de aanvallen op de Joden haantje-de-voorste had gespeeld. De jongeren van vandaag zijn immers de ouderen van morgen. Of zal ook deze in de leus van Blut und Boden" gedrilde jeugd in zich de krachten ont wikkelen tot bevrijding van den geest? Wij hopen het. Het zal echter lang duren.. . . Inmiddels is de nood van de Joodsche bevolking van dien aard, dat onmiddellijke hulp noodzakelijk is. Eeh half millioen menschen dreigt te worden uitgeroeid, niet met n slag, maar geleidelijk: des te erger. De wereld oordeelt DE correspondent van een der groote Hollandsche bladen in Berlijn heeft naar aanleiding van de Jodenvervolgingen geschreven, dat het Derde Rijk in n dag aan goodwill" heeft verloren, wat het in vijf jaar heeft gewonnen. Laat ons corrigeeren: wat het de laatste twee jaar heeft gewonnen: vóórdien werd het eigenlijk door velen nauwelijks au sérieux genomen een ernstige fout. Hoe het ook zij, de indruk dien de wreedheid tegen een zwakke minderheid heeft gemaakt, is inderdaad verpletterend geweest. In confessioneele kringen wordt, naar het ons voorkomt, het gevaar dat de Christelijke en Roomsch-katholieke godsdienst van de zijde van het nationaal-socialisme bedreigt, nog steeds pnderschat: de reactie op de gebeurtenissen had, ook in ons land, sterker kunnen zijn. In de Vereenigde Staten is de stemming tegen Duitschland uitermate fel geworden het spionnageproces heeft zijn uitwerking niet gemist . De Berlijnsche gezant is in feite teruggeroepen. De regeering over weegt verstrekkende maatregelen. Dit alles hangt ook samen met de intensieve campagne die de Vereenigde Staten in Midden- en Zuid-Amerika voeren tegen de as Rome?Berlijn?Tokio, een campagne die voorloopig bekroond zal worden op een pan-Amerikaansch, in werkelijkheid tevens anti-Duitsch-Italiaansch en -Japansch congres, dat op 9 December a.s. geopend zal worden. Voor Chamberlain zijn de Jodenvervolgingen een persoonlijk echec om een zwak woord te ge bruiken. Hij kan zich moeilijk achter het argument cv .... aSMnter ie in aantocht . miÏH'tcu ... f II jorgc men tioot 'n $ en Hnlrlenï» g(a$ luijn! JUn^retbam f., ^cmngracfif 338, 5cl. 31040 Prijscourant wordt gaarne toegezonden ! DE GRENZEN DICHT? MET instemming heeft de regeering kennis genomen van de meening van hen, die van oordeel zijn, dat redding uit den hedendaagschen chaos alleen te verwachten is van de Christelijke beginselen of gelijk op een andere plaats wordt gezegd, van een zich buigen voor de goddelijke wet, ons in de Heilige Schrift geopen baard." Zoo staat het in de zoojuist verschenen Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer betreffende de begrooting van buitenlandsche za ken. Het schriftuur vervolgt: Naast voorbeelden van geloofsvervolging, als voor kort in onzen tijd niet meer mogelijk werden geacht, van een zedelijke verwildering, die twijfel doet rijzen aan het voort bestaan van onze beschaving, valt in de wereld een geestelijke herleving te bespeuren, waarin het gloren van een betere toekomst wellicht mag worden ge zien. Het streven naar geestelijke herbewapening is hiervan een uiting." Heeft een regeering die deze woorden schreef, het moreele recht om de grens gesloten te houden voor in doodsnood verkeerende vluchtelingen? verschuilen, dat het uitsluitend Julius Streicher is die voor de uitspattingen aansprakelijk mag worden gesteld. Streicher wordt door Göbbels en Hitler gedekt. Van persoonlijke toenaderingspogingen van den prime minister" tot den rijkskanselier zal voorshands waarschijnlijk weinig komen. De tusschentijdsche verkiezingen die deze week in Enge land gehouden werden, zijn overigens geen groote nederlaag voor de conservatieven geworden: zij zitten nog steeds vast in het zadel, ondanks menigen tegenslag. Ook in de conservatieve partij zélf groeit echter de door Eden e.a. geleide oppositie tegen den pro-Duitschen Chamberlain. Toch durven wij niet te veronderstellen dat de toenadering tusschen Londen en Berlijn, thans stellig vertraagd, blijvend van de baan is. Het ontwikkelingsproces is slechts geremd, vreezen wij. Stellig, de publieke opinie is, zeker in een democratisch land als Enge land, van groote beteekenis, en deze publieke opinie heeft zich ondubbelzinnig tegen het Nazi-dom uitge sproken. Samuel Hoare is indertijd door deze publieke opinie weggevaagd. Maar is deze zelfde Samuel Hoare niet thans weer n van de big four", n van de leden van het inner cabinet", dat, getuige de gebeurtenissen in September, recht streeks beslist over den gang der Britsche politiek? Men moet, algemeen uitgedrukt, juist vreezen dat, ook door de huidige verontwaardiging, tenslotte minder reëels gedaan zal worden ten behoeve der Duitsche Joden, dan wel wenschelijk is. Velen zijn verontwaardigd zeker. Maar hoevelen daarvan zullen niet meenen dat zij met verontwaardigd-zijn reeds voldoende hebben gepresteerd? De werkelijke nood begint pas over een maand, als er geen hart verscheurende reportages meer worden geschreven. De zaak der Duitsche Joden kan, wil zij volledig op gelost worden, slechts internationaal worden geregeld hetgeen voor ons geen argument is, dat Nederland zich niet tot het uiterste moet inspannen om in het lot der zwaargetroffen menschen verlichting te brengen. Juist op internationaal gebied wordt echter minder gedaan dan mogelijk en wenschelijk is. De eene mogendheid verschuilt zich achter de andere. Terwijl de zaak, waarover het gaat, geen uitstel duldt. ledere dag beteekent de dood van tallooze menschen. Reynaud's plan DE banken hebben den strijd gewonnen. Het einde van het Volksfront, nu ook per brief aan de socialisten en communisten door de radicalen aangezegd, beteekent tegelijkertijd den terugkeer tot de economische politiek van de re geeringen Laval en Doumergue: consequente deflatie. Deflatie immers is het thema dat door de decreten van Reynaud, Zondagavond j.l. bekend gemaakt, in tal van variaties wordt uitgewerkt. De indirecte belastingen worden belangrijk verhoogd: koffie, suiker, wijn, tabak en sigaretten zullen duurder worden; de tarieven van de spoorwegen en de metro gaan de hoogte in, evenzoo die van de post. Van alle beroepsinkomsten wordt een extra-heffing van 2 pCt. geheven; door deze en andere maatregelen wordt het progressiviteitsbeginsel bij de belasting heffing verzwakt. Zoo wordt een belastingplafond" geschapen van 50 pCt., hetgeen de zeer hooge inkomens relatief bevoordeelt. Bij de spoor wegen worden veertigduizend arbeiders ontslagen. Den oud-strijders wordt verzocht, een gedeelte van hun pensioen op te geven. De dertig milliard frs., die door de herwaardeering van den goudvoorraad vrij komen, worden gebruikt, niet voor openbare werken ten bate van de werkloozen en het geheele bedrijfs leven, maar voor de aflossing van de schuld van de schatkist bij de Banque de France". Dit alles beteekent voor de bevolking als geheel een belangrijke stijging van de kosten van levens onderhoud. De inkomens dalen, weliswaar niet nominaal, maar wel reëel. Aan den anderen kant wordt van de arbeiders een grootere arbeidsprestatie verwacht: de veertigurenweek is losgelaten. Aldus hoopt Reynaud de jaarproductie te vergrooten, het deel daarvan dat den arbeiders direct en indirect toevalt, te verkleinen en op deze wijze de winstmarge der bedrijven omhoog te voeren. Hiervan zal weer het gevolg zijn, hoopt hij, dat het naar het buiten land gevluchte kapitaal, op grooter profijt rekenend, weer in Frankrijk belegging zoekt. Het Congres van het Fransche Vakverbond heeft zich tegen dit deflationistische plan uitgesproken. De arbeiders", zei Jouhaux, zullen graag offers brengen ter ver hooging van de welvaart des lands, mits deze offers echter gecompenseerd worden door offers van de zijde der kapitaalbezitters". Ook Blum heeft een felle oppositie tegen de plannen van Reynaud aan gekondigd. Inmiddels bestuurt de regeering het land per decreet. De moeilijkheden zullen echter weer acuut worden, wanneer de termijn waarvoor haar plein pouvoir" is gegeven, afgeloopen is. Opnieuw zal de parlementaire strijd ontbranden. Of het deze regeering, of het een regeering-Reynaud door velen thans verwacht , dan wel een geheel andere is, die den tegenstand der arbeiders-oppositie zal overwinnen, kan men niet voorzien. Het lijkt echter waarschijnlijk, dat de oppositie de overwinningspalm niet zal wegdragen. Het huidig kabinet is, vermoeden wij, slechts de overgang van een Volksfront-kabinet naar een kabinet met sterk rechtschen inslag. Veertien mannen DE critiek die twee weken geleden door de Negenmannen geuit is tegen het financiëele en economische beleid der regeering is niet onweer sproken gebleven. Veertien deskundigen op econo misch gebied, waaronder zeven professoren, hebben in een adres aan minister Colijn, waarschijnlijk opgesteld door den eersten onderteekenaar, prof. Limperg van de Universiteit van Amsterdam, de conclusies der Negenmannen weerlegd. Vooraf deze opmerking: het is merkwaardig hoe de pers in het algemeen dit keer heeft gereageerd. Toen de Negenmannen sommigen hunner leiders van banken die onder hun beheer gereorganiseerd moesten worden de regeering aanvielen: uitvoerige arti kelen, sensationeele koppen, overvloedig commen taar. Nu veertien personen, elk met een klinkenden naam hetzij op wetenschappelijk, hetzij op practisch gebied, hetzij op beide gelijk prof. Goudriaan , openlijk stelling kiezen tegen den theoretischen grondslag waarvan de Negenmannen uitgingen, en de conclusies waartoe zij kwamen: nu vindt men er in vele bladen nauwelijks van gerept. Men kan, wanneer men het genoemde adres der Veertienmannen leest, door tal van dagbladen onvoldoende weergegeven , slechts tot n con clusie komen, wat betreft hun critiek op de Negen mannen: vernietigend. De bezwaren van de heeren Crena de longh c.s. tegen de begrooting worden uitvoerig weerlegd; de negativiteit van hun lakende opmerkingen wordt afgekeurd in even hoffelijke als scherpe bewoordingen; de heeren Limperg c.s. con stateeren dat de Negenmannen in feite de werkloozen aan hun lot willen overlaten; de conclusie der Negenmannen dat openbare werken improductief zouden zijn, wordt gewogen en te licht want sterk subjectief bevonden: Het meerendeel van de publieke werken, welke het adres der Negen mannen op het oog heeft en waarvan het de uit voering wil achterwege laten, is productief in den economischen zin van het woord, ook wanneer zij niet in den vorm van retributiën een bate afwerpen voor de schatkist", concludeeren de heeren Lim perg c.s. Zij bestrijden voorts op heldere wijze de deflatie-politiek die door de Negenmannen wordt voorgestaan: deze politiek zal de rentabiliteit der bedrijven allerminst op de gewenschte wijze ver grooten. De maatregelen van de Negenmannen", aldus waarschuwen zij tenslotte, zullen ertoe leiden, dat hetgeen wij aan bedrijvigheid hebben behouden, nog verder zal inschrompelen". Vriendelijk oordeel ! PAG. 6 DE GROENE No. 3207

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl