De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1938 26 november pagina 5

26 november 1938 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

an Roosevelt k'iiiiiiiiiiiiiiiiiniim Staten Japan, Itali Amerika te verdrijven ? plex" , de Japansche koopman is er gewillig en eerbiedig. Zelf uit een half-feodaal land komend, weet hij zich uitstekend aan te passen bij de psycho logische eigenaardigheden van een markt die door militaire potentaten enpotentaatjes wordt beheerscht. Slechts een vijfde gedeelte van de tientallen millioenen menschen die deze markt vormen, is van zuiver blank ras. Dat zijn de indringers", zegt de , Japanner, en hij haalt de kaart voor den dag en wijst aan, hoe de voorouders van de Indo-Latijnen" via de Behringstraat uit Oost-Aziëzijn gekomen. Wij zijn eigenlijk van gelijk ras", zegt hij. En intusschen koopen de toehoorders grif en gaarne zijn producten. Deze cultureele beïnvloeding is van ontzaglijke bet eekenis. Het is een teekenend feit, dat het op een Peruviaansche universiteit tot voor kort een Japan ner was, die de geschiedenis van de Vereenigde Staten doceerde.... Italiëgeeft een faculteit cadeau l l ET is niet alleen Japan geweest, dat de geesten l l der Latijnsch-Amerikanen voor het totali tarisme poogde te winnen. Italiëis niet achter gebleven. Het Braziliaansch Sao Paulo heeft zelfs enkele jaren geleden een geheele faculteit voor economische wetenschappen, professoren, lectoren, privaat-docenten en een bibliotheek incluis, van de Italiaansche regeering cadeau gekregen. Honderden Braziliaansche studenten gingen jaarlijks gratis naar Italiëen keerden als volbloed fascisten terug. Aan elke universiteit waren professoren verbonden, die hun salaris uit Rome ontvingen. En niet alleen in Brazilië, ook in andere Latijnsch-Amerikaansche staten had Italiëzeer veel invloed. De twee millioen Italianen die in Argentiniëwoonden, beheerschten er den landbouw. In Peru was het woord van Mussolini wet. De dictator van Guatemala nam slechts van den Italiaanschen gezant advies aan. Het is vooral de aan ge neraal Franco verstrekte steun geweest, die over al in Latijnsch-Amerika Mexico uitgezonderd de harten warm deed kloppen voor den edelen Mussolini die den Chris ten-generaal" niet in den steek liet. Dat de Ver eenigde Staten in het afgeloopen jaar van alle mo gendheden het meeste steun aan Spanje hebben gegeven, is geen toeval: in Spanje verdedigen zij hun Zuid-Amerikaansche belangen. Edelmoedig heid en liefde voor de democratie is hier waarschijn lijk minder in het spel dan men wel zou wenschen -?en dan Washington zélf voorgeeft. Dat Roose velt en Cordell Huil den invloed van Italiëen Duitschland fel bestrijden, is boven allen twijfel verheven maar zij verbinden zich bij dien strijd helaas steeds meer met de semi-fascistische heer' schers, die in de staten van Latijnsch-Amerika den scepter zwaaien. Zij bestrijden buitenlandsche dictatoren met binnenlandsche. Zij verdedigen niet zoozeer de democratie, als wel hun strategische positie.... en zes milliard dollar aan Amerikaansche beleggingen. Van Japan hebben zij op het oogenblik weinig te vreezen. Mussolini is meer bij Spanje geïnteresseerd. De groote strijd wordt door hen tegen Duitschland 'gestreden. Het hakenkruis zweeft boven een werelddeel INDERDAAD is Duitschland er in geslaagd om tusschen 1933 en 1937 zijn positie in LatijnschAmerika buitengewoon te versterken. De basis vormden de Duitschers, die er woonden n millioen in een land als Brazilië, honderdduizend in Argentinië, en die straf georganiseerd werden in semi-militair verband. Dat deze Duitschers vaak economisch zeer vooraanstaande posities innamen, vergemakkelijkte het offensief. De groote Duitsche concerns togen mee ten aanval. In Chili breidde Krupp zijn munitiefabrieken uit. De Gildermeisters overschreden de Peruviaansche grens en veroverden de Chileensche nitraat-productie: Thijssen verwierf groote delfstoffen-concessies in Paraguay. Het waren Duitsche ondernemingen die de Braziliaansche door L. de Jong DE VISIE. VAN DE V.S. OP DE GEBEUR TENISSEN IN ZUID-AMERIKA Mussolini tot Hit/er: Maak jij nou de linkerhelft bruin, dan maak ik de rechter helft zwart." koper-, nikkel- en petroleumvoorraden gingen ontginnen. Thijssen en Krupp verwierven er ijzerlagen in concessie die de rijkste heetten van de geheele wereld. Duitschland kocht van Brazili katoen en koffie in rechtstreekschen ruil voor chemicaliën. Het wist Engeland, dat vrijwel alle Zuidamerikaansche spoorwegen exploiteerde, de levering van spoorweg-materiaal te ontnemen. De Britsche handelaren werden uit de markt gedrongen. Het gunstige effect van de Empire Trade Exhibition" in Buenos Aires (1931), die den Britschen belastingbetalers vijf millioen dollar en den toenmaligen Prins van Wales thans hertog van Windsor menig uur had gekost om te leeren Spaansch te spreken en den tango te dansen, was Roosevelt steunt Barcelona en werkt l sPoedis verdwenen. De in Spanje Italiëtegen Roosevelt stuurt j iiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiMiHMimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiv i | scherpe nota s naar Tokio. Roosevelt | dreigt de betrekkingen met Duitschi land te verbreken. In hoeverre staat | dit alles in verband met de grootsche | actie, die de Vereenigde Staten sinds i korten tijd voeren tot herovering van | de Zuid-Amerikaansche markt en | beveiliging van hun militaire positie? f l Ziedaar de actueele vraag, die in dit | i artikel wordt behandeld. l riiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiinttiiitiiititiiituiiiiiiififiiiiiniiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiuiiiiiniiiiiiiiiiiititiii? van Engelsch tot verplicht leervak en binnen kor ten tijd betrokken Canada, Peru, Venezuela, Chili, Columbia en Braziliëmeer goederen uit Hamburg en Bremen dan uit Londen en Liverpool. Van 1933 tot 1936 ver-zes-voudigde zich de Duitsche export naar Latijnsch-Amerika. De cultureele invloed van het Derde Rijk steeg met sprongen. Het D.N.B, stelde de LatijnschAmerikaansche kranten in staat om voor een appel en een ei de Duitsche radio-telex te koopan. Sinds dien dicteerde Gó'bbels wat in de Zuid-Ameri kaansche pers werd gepubliceerd. Het land werd overstroomd met radio-toestellen, die in werkelijk heid slechts Duitsche stations behoorlijk ontvingen. Duitschland veroverde met Italiëhet Zuid-Ameri kaansche luchtverkeer. De Duitsche vliegmachines die de hoofdsteden der Zuid-Amerikaansche repu blieken verbonden, waren allen getooid met het hakenkruis. Honderden hakenkruisen zweefden dagelijks boven een werelddeel. De verbindingen met Europa werden belangrijk verbeterd en ten slotte reisde men per vliegtuig twee a drie dagen vlugger van Buenos Aires naar Berlijn dan van Buenos Aires naar New York. Met deze vliegtuigen reisden ook de talrijke studenten, die de prestaties van het Derde Rijk van nabij mochten bewonderen. Duitsche officieren trainden de legers van Chili, Argentinië, Braziliëen Mexico. Duitsche diplomaten haalden tactisch de banden aan met de verschillende staten tactischer dan vóór den wereldoorlog, toen het gebeurd is dat de regeering van Nicaragua officieel haar excuses moest aanbieden voor het feit dat de Duitsche consul, een Nicaraguaan, een klap in het gezicht had gekregen van zijn schoon zoon, óók een Nicaraguaan. Deze Duitsche invloed wordt door de Vereenigde Staten langzaam maar gestadig teruggedrongen. En met succes, getuige bij voorbeeld het recente verbreken van de diplomatieke betrekkingen tus schen Duitschland en Brazilië. Dat dit proces nog bij lange na niet afgeloopen is, spreekt vanzelf. Fitzpatrick in The St. Louis Post-Dispatch Wat nu? WIE zich afvraagt hoe de toekomstige ont wikkeling van Latijnsch Amerika is, zal op politiek gebied moeilijker tot een betrouwbare prog nose komen dan op economisch gebied: Latijnsch Amerika wacht hetzelfde lot als alle andere vrij primitieve landbouwgebieden ter aarde: verdergaande industrialisatie. Zeventiende van de honderd-vijf-entwintig millioen inwoners van dit werelddeel leven nog op het land, bakken hun eigen brood en spinnen en weven vaak nog hun eigen kleeding. Deze indus trialisatie zal zich in nationaal kader voltrekken. Met haar gaat ontwaking van het nationaal besef gepaard. Het buitenlandsch kapitaal dat jarenlang in dit onontwikkelde gebied ongehoord hooge win sten heeft behaald de Standard Ou" verkocht in Mexico jarenlang de petroleum met 600 pCt. winst ! zal bij deze ontwikkeling geen zijde spinnen. De tijden dat een machtig concern als de United Fruit Company" in Midden Amerika dictatoren benoemde en afzette, zijn voorbij. Thans heeft Mexico het buitenlandsche petroleum-kapitaal ont eigend, in Boliviëzijn alle bezittingen van de Standard Oil" geconfisqueerd, in Braziliëis het niet anders, en de witte schepen van de United Fruit Company" worden niet langer toegelaten in de havens van Columbia. Deze tendenz tot nationalisatie van het economisch leven zal zich waarschijnlijk in versterkte mate doorzetten. Naar mate echter deze verschillende kleine en groote republieken economisch sterker komen te staan, mag men een verscherping van hun onderlinge belangentegenstellingen verwachten. Pais en vree zal het voorloopig wel niet zijn in deze streken. Teveel dynamische factoren zijn er aanwezig, teveel brandstof ligt er opgestapeld. Om slechts op n conflictshaard te wijzen: Argen tinië, land van koren en bevroren vleesch, werpt sinds jaar en dag begeerige blikken op het aan grenzende gedeelte van Brazilië, dat zeer rijk is aan delfstoffen. Een Franschman heeft den strijd tus schen Peru en Boliviëom den Chaco eens verge leken met een gevecht van twee kaalhoofdigen om een kam. De vergelijking is eerder aardig dan juist, want deze strijd is afgezien nog van de petroleumdampen die er om zweven in werkelijkheid tevens een strijd tusschen Argentiniëen Brazilië. Argen tiniëheeft zich nu Noordwaarts met Peru verbonden, het werpt, om zich in den rug te dekken, Chili vriendelijke blikken toe en wapent zich inmiddels geducht. Wat dat betreft maakt het echter geen uitzondering op den onder de staten van Latijnsch Amerika geldenden regel. Dit werelddeel zal in de komende jaren niet tot de rustigste plek ter aarde behooren. Het is inte gendeel een der punten waar de groote mogend heden hun satellieten den strijd laten uitvechten dien zij zelf voorshands niet aandurven. PAG. 5 DE GROENE No. 3»8

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl