De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1938 10 december pagina 6

10 december 1938 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

KANTTEEKENINGEN De Fransch-ltaliaansche spanning MENSCHEN met gevoel voor humor beleven gulden dagen. Ziehier een land, het heet Italië; het wordt geleid door een dictator; geen mensch klimt er op tot een maatschappelijke positie van eenige beteekenis indien hij niet behalve over de vereischte capaciteiten beschikt over een voldoende dosis slaafsche gehoorzaamheid; geen mensch waagt er openlijk een woord te zeggen dat deze regeering onaangenaam zou kunnen zijn; in de vertegenwoordigende kamer van dat land wordt een demonstratie gehouden tegen een bevrien de mogendheid, niet zoo spontaan of zij was een uur voor de zitting begon, reeds aan den corres pondent van een buitenlandsch persagentschap be kend, en wanneer de regeering van deze bevriende mogendheid protesteert, schuift de regeering van het eerste land alle verantwoordelijkheid van zich af. O tempora, o mores l Hoe deze houding te rijmen met de gepatenteerd oud-Romeinsche openhartig heid, met den strijd tegen de zoogeheeten burgerlijke levensvormen waartoe nevens naastenliefde ook zou behooren: gebrek aan moed om voor de eigen overtuiging uit te komen? Of is inderdaad deze Tunis-affaire een rel van de Italiaansche regeering ? Laat zij kamerleden demonstreeren, journalisten schrijven en studenten betoogen, uitsluitend om het Parijs duidelijk te maken, dat zij ook anders kan ? Dat de handhaving van den status-quo in de Middellandsche Zee geen onwrik baar dogma is, maar dat het voor Frankrijk wel eens gewenscht kon zijn om een wat concilianter houding tegenover generalissimus Franco aan te nemen ? Anders zou Italiëzijn expansie wel eens kunnen richten op deelen van het Fransche rijk in plaats van op het Iberisch schiereiland.... Spanje DE Italiaansche regeering kan aldus redeneeren: Eischen wij uitsluitend Spanje voor ons op, dan wordt ons dat geweigerd. Laat ons daarom actie voeren voor Spanje n Nice n Tunis n Corsica en misschien sleepen wij dan het eerste object in de wacht." Deze methode van overvragen, van twee of meer eischen te stellen, teneinde de eerste eisch ingewilligd te krijgen, is niet geheel nieuw in de Europeesche politiek der laatste jaren.... De Spaansch-republikeinsche regeering schijnt het hier geschetst gevaar ook te beseffen. Zij ver mijdt alles wat haar bij Frankrijk en Engeland kan discrediteeren, temeer omdat Parijs op het oogenblik minder belangstelling voor Barcelona toont dan in de lente van dit jaar het geval was, en Londen zijn traditioneele dubbelzinnige Spanj e-politiek nog steeds voortzet. Franco heeft oorlogsrechten geeischt. Hij heeft ze niet gekregen. Geen nood: hij usurpeert ze. Vijftien Engelsche vrachtschepen, bestemd voor Spaansche havens, zijn opgebracht. Chamberlain zendt een tam protestje aan Burgos en daar blijft het bij. Poogt men de motieven te ontsluieren die deze schijnbaar onzekere Engelsche staatkunde ten aanzien van Spanje bepalen deze staatkunde neemt met de linkerhand weg, wat de rechterhand heeft gegeven, den indruk wekkende alsof beide handen van eikaars bestaan niet op de hoogte zijn , dan lijkt het nog het redelijkste om aan te nemen, dat de Engelsche regeering in geen geval een volledige overwinning van Italiëin Spanje duldt; dat zij met genoegen ziet dat haar oude tegenstander in de Middel landsche Zee steeds vaster in het Iberische schier eiland verstrikt raakt en zich daar offers moet ge troosten waartegen geen latere voordeelen zullen opwegen; dat zij om die reden allerminst gebrand is op een spoedig einde van den oorlog en zal pogen, een verdeeling van Spanje in een democratische en een autoritaire helft te bewerkstelligen. Noch rechts, noch links krijgt aldus zijn zin. Medio tutissimus ibis. De Britsche leeuw houdt van den middenweg. Woelig Belgi HET is zacht uitgedrukt, wanneer men zegt dat er op dit oogenblik in Belgiëpolitieke ver warring heerscht. De constellatie wisselt er met den dag, behalve dan dat de behoudende krachten er voortdurend aan invloed winnen. Of Spaak op het oogenblik dat deze regels gelezen worden, nog aan het bewind is, kan men niet voorspellen. In zekeren zin is dit ook onnoodig, omdat, hoe onklaar ook de staatkundige verhoudingen zijn, de richting waarin zij zich ontwikkelen, toch wel zichtbaar is. Deze richting is, laat ons zeggen: de richting-Daladier, waarbij het merkwaardige is dat de leidende figuren angstvallig de deflationistische terminologie ver mijden om de Belgische Werklieden Partij niet nog kopschuwer te maken dan zij reeds is. Van deflatie wil Spaak niet weten maar hij schermt wel met verlaging der salarissen. Aan den anderen kant is, om de liberalen niet te verontrusten, een geleide economie" uit den booze. Niet echter een soort van gecontroleerde industrieele tucht", zooals de eerste minister het noemde. Begripsverwarring, die slechts de uitdrukking is van de onzekerheid der politieke verhoudingen. Waarheen gaat België? Gelijk gezegd: voorloopig waarschijnlijk het pad van Frankrijk op. Het is aan geen twijfel onder hevig dat, evenals in dat laatste land, ook bij onze Zuiderburen de sociaal-democraten sterk aan in vloed hebben ingeboet. Dat een sociaal-democraat nog steeds premier is, ligt minder aan zijn politieke overtuiging dan wel aan zijn persoonlijke eigen schappen en aan den angst van zijn partijgenooten voor het optreden van een rechtschen rste-minister en een rechtsch ministerie, dat, zooals wij het zien, toch in de lijn der ontwikkeling ligt. iHifniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiimiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiifinniinniiit i i Licht! Het Kerstnummer?1938 van De Groene" | dat volgende week verschijnt, is gewijd aan | | ,,Het Licht". Het bevat een keur van degelijke, | f populair-wetenschappelijke en humoristischearti- | | kelen. De rijke illustraties en de boeiende, geva- f | rieërde inhoud maken dat Kerstnummer tot een | | unieke uitgave. l i ! : Verkrijgbaar aan alle kiosken tegen clcii | | gewonen prijs: slechts twintig cent! \ | Nieuwe aoonnc's voor 1939 ontvangen dit | l nummer gratis. : i ftiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiniiimiiiiiiiiitimiiiiiiiiiimnitiHiiiiimHiiiiiiiiiiiiiHii IIIIIIIUR De oorlog in China GELIJK bekend, bezit Engeland aan den mond van de Parelrivier niet alleen het eiland Hongkong, maar ook een gebied op het vasteland. De Japansche troepen die na de landing in de Biasbaai naar Kanton zijn opgetrokken, hebben oor spronkelijk het Britsche gebied links laten liggen. Op het oogenblik echter naderen zij met hun zuiverings-actie" van den driehoek Kanton-Bias-baaiHongkong steeds dichter het Engelsche territoir. Duizenden Chineesche vluchtelingen zoeken daar beangst een toevluchtsoord. Kort geleden poogde echter ook een Japansche compagnie de grens te overschrijden, een poging die spoedig werd her haald. Engelsche en Japansche soldaten stonden ten deele met geladen geweer, ten deele met ge velde bajonetten tegenover elkaar. Waarlijk, een ,,Schicksalsstunde der Menschheit". Een Japansche gewapende aanval op Hongkong zou tot niet te overziene complicaties kunnen leiden. Na lang durige onderhandelingen trokken de Japanners echter af. Engeland heeft zijn eerste waarschuwing gehad. Hoe lang nog, eer de tweede komt? De Japanners gedragen zich als heer en meester in het Verre Oosten. De mondelinge en schriftelijke vertoogen uit Londen en Washington, de eischen tot openstelling van de Jangtse, de waarschuwingen tegen het sluiten van de open deur" in China, het wordt alles genegeerd. Zeker de regeeringen die nu te Peking, Nanking en Hankou, straks ook te Kanton fungeeren, zijn officieel niet afhankelijk van Tokio. Dat zij het practisch echter wel zijn, bewijst elk van hun besluiten. Wanneer het zoover komt, zal het overigens nog geruimen tijd duren voor zij hun gezag ook buiten de hoofdplaatsen en thans bezette, spaarzame verbindingslijnen hebben uitgestrekt. Er wordt in China nog hard gevochten, al zijn de vette koppen uit de dagbladen verdwenen. Herhaaldelijk doen de Chineesche troepen, nu weer bij Kanton, dan bij Hankou, vooral ook in het Noorden energieke tegenaan vallen. Een verbitterde strijd is gaande om het bezit van den verbindingsweg naar de Sowjet-Unie, de eenige route waarlangs Tsjang-kai-Tsjek nog oorlogsmateriaal in noemenswaarde hoeveelheden toegezonden krijgt. Zijn positie wordt er niet sterker op. Mogen zijn aanhangers ook beweren dat het Japan niet zal lukken zijn macht volledig te breken, ernstiger is het feit, dat hij er zeker niet in zal slagen de Japanners van het vasteland te verjagen. De oorlog dien hij voert, is een defensieve oorlog. Het wekt dan ook geen verbazing dat de geruch ten over vredesonderhandelingen tusschen de strij dende partijen in aantal winnen. De nieuwe Chi neesche ambassadeur te Washington heeft Maandag jl. zelfs openlijk medegedeeld dat China na den val van Kanton en Hankou aan Japan officieuse vredesvoorstellen heeft gedaan. Er is geen reden om aan de betrouwbaarheid van deze mededeeling te twijfelen. Zij wijst er wel op dat de Chineesche generalissimus het hopelooze van zijn positie inziet. Zij maakt het voorts aannemelijk dat in den boezem der Chineesche leidende kringen een heftige strijd is gevoerd tusschen hen die vrede willen en hen die den oorlog tot eiken prijs, hetzij in den vorm van den open oorlog, hetzij in dien van den kleinen of grooten guerilla willen voortzetten. Deze strijd is slechts een voortzetting van den ouden strijd tusschen den rechtervleugel van de Kwomintang en den thans met de communisten versterkten linker vleugel. Wordt er geen vrede gesloten, dan zal het aantal deserteurs uit het kamp van Tsjang-kai-Tsjek slechts grooter worden. Centraal vliegveld Schiphol WEL zelden heeft een Nederlandsche regeering de laatste jaren een zoo droevig figuur geslagen als de huidige, nu zij bekend heeft gemaakt dat Schiphol het centrale vliegveld wordt. Wij zeggen dit niet omdat wij het met de thans gevonden oplossing niet eens zijn. Van meet af aan is dit blad van oordeel geweest dat in de quaestie van het centrale vliegveld, in het conflict Schiphol of Leiderdorp?", óók Amsterdam, indien noodig, zekere gevoeligheden zou moeten overwinnen. De hoeksteen voor elk voorstel was voor ons dan ook niet het plaatselijk belang van Amsterdam, van Rotterdam of van welke stad ook, maar uitsluitend het belang des lands. Dit sloot niet uit dat de te nemen beslissing, die in het belang des lands zou moeten zijn, tevens een groot voordeel kon beteekenen voor Amsterdam. Hetgeen thans het geval is. Nu de zaak uit en te na in de pers is besproken, nu in diverse nummers van Economisch-Statistische Berichten" voor-en-tegenstanders van het centrale vliegveld de degens hebben gekruist, nu Schiphol is aangeprezen, en Leiderdorp, en Woerden, en Bode graven nu lijkt ons toch, alle argumenten over ziende, de thans getroffen beslissing de beste voor het land als geheel, in welke meening wij slechts versterkt zijn na lezing van de vlotte brochure Schiphol, centrale luchthaven", die dezer dagen van de hand van Mr. G. C. Spruyt, administrateur ter gemeente-secretarie van Amsterdam, is ver schenen. De Groene" wenscht derhalve Amsterdam's Gemeentebestuur geluk met de thans geval len beslissing, die, behalve aan de logica der feiten en cijfers, toegeschreven mag worden aan de energie die zij voor het behoud van Schiphol" heeft ont wikkeld stellig niet aan de energie van het K.L.M.-bestuur. Wat echter te zeggen van een regeering die het voornemen kenbaar maakt, een centraal vliegveld aan te leggen bij Leiderdorp, die daardoor een enor me agitatie in het land ontketent en nu plots beslist dat Schiphol" de centrals luchthaven zal worden? Het tragi-komische is, dat zij bij haar verdediging van het Leiderdorp-plan tal van argumenten heeft ontwikkeld die thans het verontwaardigd Rotter dam, dat zich achteraf gezet voelt, ten dienste staan. De wapenen die de regeering in Mei tegen Amster dam heeft gericht, worden thans, in December, door Rotterdam tegen haar zelf gekeerd. Wekt deze regeering niet den indruk, alsof zij het Leiderdorp plan geheel onvoldoende heeft voorbereid, alsof zij voor kortzichtige pressie van bepaalde zijde niet van die der gemeentebesturen is geweken? Afgezien van de verdiensten der thans aangepre zen oplossing, hopen wij dat de kamers een on gezouten oordeel zullen uitspreken over deze politiek die wankelmoedigheid paart aan ondoordachtheid. Dit was geen vaste staatsmanskunst, dit was aarzelend geschipper. Een leger van meer dan 100.000 actieve Ivorol-schuimblaasjes dringt bij elke poetsing met Ivorol reinigend door tot in de gevaarlijke schuilhoekjes tusschen tanden en kiezen en in de onzicht bare barstjes en gaatjes waar de borstel en gewone tandpasta niet komt. Zóó voorkomt U tandhederf. Tuhe 60-40-25 et. Doos 20 etPAG. t DE GROENE No. 3210

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl