Hoedt u voor den drank! DE geheelonthoudingsbeweging is een spruit van de negentiende eeuw, gelijk bekend mag heeten. Er waren echter óók vroeger al tal van lieden die den mensch wilden weerhouden van het overmatig, subs. normaal gebruik van sterken drank. Waarschuwend wezen zij op gevallen van diepe ellende, die het gevolg waren van dronkenschap. De pamflettensnuf felaar is ditmaal gestooten op zulk een droevige historie, te weten het pertinent en warachtig verhaal van 't geen opmerckenswaerdigh geschiet is tot Bolzwaart in Vrieslandt op den 15 Juni 1681, wegens het verbranden van Douwe.... Capiteyn van een vaendel Burgers; zijnde een Mr. Metselaer van zijn handtwerck, voor desen een man van goede kennis, maar door den dranck vervallen tot een elendigh eynde. Uitgegeven 't Amsterdam, bij Jan Claesz. ten Hoorn, boeckverkoper over 't oude Heeren Logement, 1681. Gelijk reeds in dezen titel is aan geduid, had de Mr. Metselaar Douwe... oorspronkelijk een eerzaam leven ge leid. Door boos geselschap werd hij echter seer versot op de Drank; allengskens sig meer en meer tot het vervloeckt dronke Drincke hem overgevende en verwikkelende, was hij niet alleen de Capiteyn, Baas en Roervink van sijn dagelijks Suypen, Drincken en klincken, maar was OppermeesterenOpperbaasin de kroeg met louter te vloeken, zweren, dobbelen, spelen en diergelijke meer. Altijd liep hij met een berooit en droncken hooft. Noch zijn Huysvrouw, noch zijn vrienden vermochten hem tot een beter leven te brengen. Aan be loften geen gebrek ! maar zij werden gebroken soo ras hy buyten deur was. 't Is eindelijk geschied, datse hem eens te degen voornamen, en als tot zijn binnenste ondertasteden, stellende hem alles op het naakste en grouwelijkste voor, waer door zijn hert er ziel soo seer scheen geraekt te sijn, dat hij sig vervloekte, ja aen den Satan over gaf en den selven hemvan lid tot lid mogt straf fen, indien hem ymant meer droncken of vol sag. Deze belofte was hem ernst. Enkele dagen wist onze Mr. Metse laar zich redelijk te houden. Maar helaas, den 15 Juny 1681 des ogtens uyt het huys gaande om sijn knegts aan 't werk te setten, heeft hij sig van 's ogtens tot 's avonds toe met sterken dranck opgevult. Bedroefd liet zijn vrouw hem binnen. Maar Douwe, zeide zij, hoe bent gy wederom soo dronken? Douwe gaf geen antwoord. Dies legde ze hem maar in zijn kleeren te slapen in den achter-keucken, nemen de voorts geen acht meer op hem, alsoo het syn dagelijks werk was. WAT er toen in de achter-keucken is geschied, is niet geheel zeker. Hoe het zij, de Mr. Metselaar droomde plots in zijn roes, dat Carolus de Sesde, Konink van Vrankrijk in een Maske rade Tooneelspel betrokken was, waar bij Des Konings Broeder met een waskeers, door nieuwsgierigheyt, te digt aan den Konink was gekomen, soodat deselve in den brandt geraakte. Douwe ontwaakte.... en merkte dat hij zelf te midden van vlammen lag. Hij begon te kermen ende te lamenteeren, roepende op het laatste: Ik brand, ik brand, ik brand: 6 Heere Almachtig komt mij te hulp f Zijn vrouw schrok wakker, doet de deur open, riep: Douwe waar Bistu ? en vond hem liggende in een seer ellendigen staat, wesende seer schrikkelijk verbrand, en soo schrickelijk gehavent, dat seijn vleys op verscheyde plaetsen was alsof het met Haecken uyt zijn lijf gescheurt en gekropt was. De doodelijk verschrikte vrouw stak snel een kaars aan en haalde de buren. De arme Douwe werd op bed gelegd. Hijzelf en alle aanwezigen waren er vast van over tuigd, dat hier de duivel in het spel was. Twee of drie dagen vóór dit ongeval immers, was hy noch in een huys geweest alwaer men Brandewijn verkogt. Hij geen geld bij sich hebbende, vroeg hij de vrouwe van dat Huys om een maatjen Brandewijn, en seide het geld daarna te sullen geven of, indien hij dat niet en dee, het aan de düyvel met sijn huyd het soude betalen.... O vreeslijke woorden ! De duivel had hem er aan gehouden. En waren niet ook in zijn droom vier personen opgetreden, zij namelijk die met den Konink van Vrankrijk maskerade speelden ? Deze vier personen, afge zanten des duivels, hadden hem door het vuyr geslingert. Op de vloer lag nog hun asch, zijnde een wonderlijk en grouwelijk exempel aan alle digene, welke hare ziel en lichaam den drank dagelijks opofferen. WIJ zullen het teer gemoed van den twintigste-eeuwschen lezer de gedetailleerde beschrijving der ver minkingen van den ongelukkigen Mr. Metselaar besparen. Vermelden wij slechts dat het lietjen van sijn eene oor, wijl dat het soo hard verbrand was, ses uuren voor syn dood is afgevallen, synde soo hard als een hoorn. Vijf dagen heeft de arme stakkerd nog geleefd, in 't by wesen van de Heeren Predikers en duysende andere persoonen in alle oogenschijn een leedwesen met tranen en God om vergiffenisse gebeden, ver manende alle die van de omliggende steden daer quamen om hem te sien, dat sy haer aan hem souden spiegelen: En haer lichaem niet vervloecken gelijk als hij gedaen had.de, Ende is also met groot berouw in 't bij-sijn van twee predicanten en veel menschen des namiddags de klokken dry uuren ge storven, en volgens de ordinare gewoonte ter aarde gestelt, den 10 Juny 1681. Requiescat in pace. Ingekomen tijdschriften Synthese Red.: De plaats van Eduard Spranger in de huidige psychologie; Dr. W. M. Kruseman: Organisme en samenleving; Mr. C. A. J. Hartzfeld: Over Juridische Typenleer; Ir. C. J. J. Stamm'ler: Groep en Maatschappij. De Stem Anthonie Donker: Op de Bres: Voor Israël; Dr. J. F. Niermeyer: Op de Bres: Geknechte wetenschap; A. Romein Verschoor: Op de Bres: De boterpot; W. J. du P. Erlank: Twee Eseltjies; Dr. M. van Blankenstein: De Wilde Jacht; Johan de Molenaar: Verzen; Jan Romein: Frans Hemsterhuis, De filosoof van de ziel; Theun de Vries: De Neven; PAG. 33 DE GROENE No. 3211 Dirk Coster; Thuiskomst uit Rusland, December 1812. De Wereld der Muziek Bernet Kempers: De Haarlemsche Orkestvereeniging; Paul Pella: Over Georgische muziek; Bernet Kempers: Platenschouw; M. A. Brandts Buys: Eenheid van Stemming l Kerstnummer Radiobode Julius Hijman: Pastorale; Eduard Veterman: Een kerstlegende; Felix Tim mermans: O, kerstnacht schooner dan de dagen; Cornelis Veth: Pieter Brueghel; De Josselin de Jong: Anno Domini; L. ]. Jordaan: De Goede Aarde; T. O. Sickens: Een schip vaart uit. FIRMA M. RUIG & ZONEN WILD EN GEVOGELTE . Oostzaan Amsterdam Inkoop-afd.: Levend Gevogelte. Mesterijen en Slachterijen: Oostzaan K 984 - Tel. 213 Verkoop-afd.: Hotels, Restaurants en Scheepvaart Maatschappijen, Amsterdam Binnen Bantammerstraat 20 - Tel. 47923-42339 Winkel-verkoop: Ned. Wild- en Gevogelte Centrale, Oude Brugsteeg 23 Tel. 45601 - Amsterd?m D. A. HOOGENDIJK & Co. KEIZERSGRACHT 640 bij de Vijzelstraat, AMSTERDAM OUDE SCHILDERIJEN INTERNATIONAAL .dRCUSFESTÏVAL VALT AL>S,EEN IN HET AMUS?M?NTS LEVEN VAN AMSTERDAM VAN AF IN ELKEN AVOND 8."^V VOORSTELUNG ZATERDAG-ZON DAG-WWOENSDAG M ATI N E ?MPRESAF??O T FRANS MIKKEN?E ET t 9 en der nicmvc aamvuisleii A. v. J. f'eer p. 59-10i c.m.' KUNSTHANDEL P. DE BOER Heerengractit 474 Amsterdam