Historisch Archief 1877-1940
UITHUIZIGHEDEN
Deze winter
DEZE winter.... Lang zal hij
ons heugen. Wij hebben de troost,
dat dit later de strenge winter van
'38/'39 is. Onzen kleinkinderen kunnen
wij er dan nog van vertellen: dat was
de winter, dat opa's linkervoet drie
weken niet boven nul kwam!" En
onze kleinkindertjes schudden hun
pluizebolletjes en stelen ongemerkt
in koekje uit het trommeltje.
Amsterdam rijdt op de grachten.
Dat is het schoonste aspect van de
hoofdstad, en het koudste. Het ziet
er zoo oud-Hollandsch uit, alles schil
derijen. Er breekt iets los in de stede
lingen en de dorpelingen. Een heel
Holland wordt n witte tuin, een
koude wintertuin.
Op Kerstmis zullen wij de genoegens
van traditioneele tochten kunnen sma
ken. En de traditioneele genoegens
van aan die traditioneele tochten niet
mee te doen. Ik kan maar niet kiezen
wat mooier is.
Maar mooi is het. Mooi, als het niet
zoo koud is. Jan Salie? Goed, liever
Jan Salie dan wintervoeten !
? De kachels en centrale verwarmingen
eten maximale hoeveelheden en
produceeren minimale hoeveelheden warmte.
Deze winter zal ons heugen. En als
het alleen maar om de kou is dan is
het nog wel door te komen.
Tooneel
Priestley's Dangerous Corner"
in den Stadsschouwburg
DE zeer geestige inleiding, die de
auteur hield voor deze gala-voor
stelling van zijn eerste tooneelstuk (hij
schreef er een twaafltal) door het
Mask Theatre, een avantgarde-troep
van jonge spelers, liet zien, hoezeer
hij afstand wist te bewaren tot zijn
eigen stuk. Het stuk zelf liet zien,
hoezeer hij ook afstand wist te bewaren
tot de behandelde stof. Want Dangerous
Corner vertoont, al is het dan op vol
komen reëele wijze, geen realiteit,
maar slechts iets voorwaardelijks: hoe
die werkelijkheid zich ontwikkeld zou
hebben, als.... alles anders was
gegaan. En met een buitengewoon
knappe structuur herhaalt dan het
slot weer letterlijk de aanvangs-scène,
in zoover gewijzigd, dat alles niét
anders gaat. Een spel met de werkelijk
heid dus, minder speelsch maar wezen
lijker en overtuigender dan Pirandello
zooiets te .doen placht. Een felle ont
maskering van het schijnbaar zóó
genoegelijke familie- en society-leven.
De voorname en typisch Engelsche
gereserveerdheid, welke uit dezen geest
spreekt, openbaarde zich ook in den
voortreffelijken speelstijl, een geheel
andere dan men hier gewoon is. Niets
wordt onderstreept; een strakke en
bijna al te onbewegelijke schikking
legt allen nadruk op den technisch
fabelachtig knappen dialoog, die dan
ook hoofdzaak is. De sfeer is koel,
niets wordt te sterk aangezet; een
dronken heer blijft hier een heer, en
niet een vulgaire, opzettelijk en on
waarschijnlijk druk gebarende man.
Een uiterst belangwekkende avond
van boeiend tooneel.
De Thompson Brothers in den
Stadsschou wburg
EEN circusspel, met al de roman
tische en kleurige aankleeding,
waartoe dit onderwerp aanleiding geeft.
Maar daar doorheen een ernstig en
tragisch conflict: de trapeze-werker
Charles, die zijn partner tijdens het
luchtnummer mist", waardoor deze
zich kreupel valt. De door een vrouwen
kwestie gecompliceerde vraag is nu:
was hierbij, maar dan volkomen onbe
wust, eenige opzet in het spel? Het
freudiaansche motief van deze
Fehlleistung" heeft de auteur, Serck
Roggers, weliswaar in den breede, het heele
stuk door, herhaald, maar hij heeft
het niet uitgediept. Het was dan ook
een fout, dat de regie op dezen kant
van het stuk bijna uitsluitend gecon
centreerd was. Ondanks de zeer zorg
vuldige sfeer in de
cors, costuums,
tooneelschikking enz.
verzwaarde zij daar
door de vertooning,
en vertraagde haar
tot een (vooral in II)
veel te langzaam
tempo, dat in tegen
spraak kwam tot de
circusstof en de uiter
lijke dramatiek. Ove
rigens kreeg men
voortreffelijk spel te
genieten. De Bree en
Frenkel waren prach
tig als de Thompson Brothers; vooral
De Bree in de hoofdrol gaf een bewon
derenswaardige creatie te zien, maar
ook Frenkel was precies wat hij zijn
moest. Zij droegen het niet onaan
vechtbare stuk. Voorbeeldig spel zag
men ook van Anton Roemer en Myra
Ward in andere figuren uit de cir
cuswereld. Evenwel: noch de keuze
van dit stuk noch de opvatting der
regie kunnen op volledige instemming
aanspraak maken.
Baletten Yvonne Georgi
NIEUW waren voor Amsterdam,
althans bij mijn weten de bal
letten Goyescas en Schaduwen. Het eerst
geïnspireerd op het oeuvre van Goya
(muziek van Granados), het tweede
ontworpen door Ulco Kooistra met mu
ziek van Wolfgang Wijdeveld. Een
avond als deze, die bedoeld is als af
scheidsavond voordat de balletten
Yvonne Georgi hun tournee door Ame
rika aanvangen, brengt sinds vele jaren
het bewijs dat langzamerhand de dans
kunst in het Nederlandsche cultuur
leven een volkomen verdiende plaats
gaat innemen en voor een deel reeds
heeft ingenomen. Want het werk van
Yvonne Georgi en hare talentvolle me
dewerkers heeft allure. Men beseft, dat
men tegenover prestaties zit, die menig
maal niet alleen allure bezitten, maar
in verband waarmede men ook dik
wijls van een bereiken kan spreken.
Het groote ballet Goyescas b. v. heeft
prachtige, gespannen momenten. Deze
geladenheid was er vooral in het
samendansen van de leidster en Alfred
Hiltman, als de man. Constant Yolas kon
mij minder bekoren. Hij is zonder
eenigen twijfel voortreffelijk geschoold,
maar zijn dansen doet ietwat week aan.
Het heeft te weinig spankracht, beter
voldeed hij in de Scène lyrique.
Het ballet Schaduwen dat qualiteiten
heeft, verried in den aanvang eenigen
invloed van Jooss' Weltstadt, maar al
spoedig weet men zich daaraan te ont
trekken en boeit het verhaal van de
vrouw zonder schaduw. Op het pro
gramma stonden natuurlijk de
oudHollandsche dansen. Zij hebben nog
niets ingeboet van hun levendigheid,
hun bonte bekoorlijkheid, de vreugde
van de dans zelve.
Film
Marie Antoinette ( Alhambra Theater)
VIERT uw kerstdagen met het lot
dezer ongelukkige vorstin. De
film duurt twee uur, en kolen zijn
duur. Het is dus een prettige kerstuit
gang. Bovendien is het aangenaam je
eigen feestelijkheid te verhoogen met
het meelijwekkende lot van eenander.
Hoewel er in dezen tijd gelegenheid te
over toe is, is het toch te prefereeren,
dat het in de geschiedenis zij. Norma
Shearer beeldt de vorstin uit: eerst als
lieftallig maar voor haar leeftijd oud
uitziende bakvisch, dan als jonge,
stralende schoonheid op bals en in
speelholen, dan als Frankrijks lief
tallige en intelligente vorstin, ten
slotte als moedige en liefhebbende
moeder en echtgenoote. De film nam
zich zooveel tijd, dat alles uitgebeeld
kon worden, ook
eerufMdesgeschiedenis, met Tyrone Powê^^ie de roode
draad moet zijn. Tusschen de feestelijk
heid door gromt de revolutie. Ze dringt
binnen in het paleis, en dat is wel het
boeiendste moment van de twee uur:
het volk en de
koninklijke familie
van aangezicht tot
aangezicht. Het
bleef wel een beetjp
operette, maar ei
school toch iets in
dat begrip wekte
voor het historische
en het onvermij
delijke van zulk een
tegenoverstaan.
Een film van deze lengte, gebouwd
op en om de figuur van die ne vrouw,
Marie Antoinette gaat wel erg af
hangen van de uitbeelding van de
hoofdrol. En het kerstpubliek kan er
aangenaam over gaan debatteeren, of
de creatie geslaagd is.
Bankholiday (De Uitkijk)
IN de Uitkijk gaat met de feestdagen
een verhaal over een anderen feest
dag: de jaarlijksche beurs- en
zakenvacantiedag in Engeland. Wat kan er
in dien enkelen dag veel gebeuren!
Een jong echtgenoot hoort in het
ziekenhuis, dat zijn jonge vrouw bij
geworden voor den door radio en film
verwenden uitgaanden man? Het is
gebleken dat dit niet het geval is. Am
sterdam heeft nu een echt circus met
alles wat er bij hoort: gedresseerde
tijgers en kegelende en rekenende
de bevalling overleden is. Het leven
heeft voor hem geen waarde meer. Hij
vergeet zijn sigarettenaansteker in het
ziekenhuis. Maar het verpleegstertje
neemt dien in haar taschje, symbool
daarvoor, dat zij den heelen
vacantiedag aan dien verlaten man zal blijven
denken, hoewel zij met haar aanstaan
de een snoepreisje, ik geloof naar
Brighton,maakt. De jongen is een beetje
onsmakelijk en dat merkt zij zelf ook;
zij laat hem in den steek om den ver
laten weduwnaar op te zoeken. De
jongen vindt troost in de vriendschap
van een verhinderde
schoonheidskoningin. En het is uit. De scheppers
van deze film hebben veel goeden wil
gehad. Het Uitkijkpubliek is een
groep intelligente menschen, die goe
den wil naar waarde weet te schatten.
Circus
Circusfestival in het Rai-Gebouw
RAAKT het circus, evenals de
kermis, uit de mode? Zijn deze
vormen van amusement te primitief
olifanten, een'musiceerenden zeehond,
tusschen trapezen vliegende menschen,
dansende paarden, vuurvreters, ver
bijsterend knappe ruiters en clowns
waarom je moet proesten of je wil of
niet. Het circusfestival in het
RAIgebouw is een gecombineerd optreden
van verschillende circusgroepen, o.a.
van Sarrasani, Carré, Knie. Daarom
kan het programma ook zoo goed ver
zorgd zijn.
Tentoonstellingen
Jubileumtentoonstelling
Metro Goldwyn Mayer (Bijenkorf)
OP de derde etage van de Bijenkorf
u kunt het aan den liftman
vragen; hij zet u op de goede verdieping
af, wat trouwens zijn vak is heeft
de Metro Goldwyn Mayer een jubileum
tentoonstelling geopend. De Bijenkorf
heeft daar een expositiezaaltje dat
door handige verdeeling plotseling
uit drie zalen bestaat, sommigen
weer onderverdeeld in boxen, waar
in een expositie is van alles wat
filmfans" belang inboezemt. Ik ben
de beschrijving kwijt geraakt en dus
moet ik uit mijn hoofd citeeren. Zoo
herinner ik mij een tweetal costuums
op wassen mannequins, die gedragen
zijn door Jeannette Macdonald en
Norma Shearer, die uit zeer kostbaar
materiaal gemaakt waren. Het ne
was gedragen in Marie Antoinette,
en bestond uit gele tule, met roze
ruches, van voren opgenomen met
lichtroze bloemetjes, met décollet
en korte mouwen, kortom een aardig
middagtoiletje, uit uitstekende stof.
Het middel van Jeannette MacDonald
is zoo dun, dat er in de Bijenkorf geen
manneqiiin (van was) te vinden was
die de kleeding uit Het meisje uit
het Verre Westen" aan kon. Dat er
uit zoo'n smal middel nog zoo veel
geluid kan komen !
Alle foto's van alle sterren van de
Metro hangen er: intiem en officieel,
zei de beschrijving, die ik kwijtraakte.
Alles samen maakt een prettigen indruk
en is geschapen voor diegenen onzer
lezers, die sterren willen plukken.
Stadsschouwburg
N.V. HET NEDERLANDSCH TOONEEL - Directeur Cor van der Lugt Melsert
KERST AGENDA
Vrijdag 23 Dec. 8 uur precies DON CARLOS
Volksrooratflling Joor Fr. v. Schiller
zaterdag 24 Dec. 8 15 uur \ De Thompson Brothers
Zondagmiddag 25 Dec. 2 uur j circusspel in 5 bedrijven
Zondagavond 25 Dec. 8.15 uur
BOhFJ
met Annie van der Lu^t Melsert van r.es
Maandagmiddag 26 Dec. 2 uur
Susan en een betere wereld
Een Amerïkaanscn Mijspel
Maandagavond 26 Dec- 8.15 uur
Pater Malachius' Mirakel
Een praclitig Kerststuk
PAG. I6DE GROENE No. 3212