Historisch Archief 1877-1940
?//? J l
wiilltfttA, ?
'caerittcvt
Een reportage van oen Rijks-Jrostcn
que'en (jriro-oienst
WEET U nog, wanneer Floris V vermoord is ?
Natuurlijk, dat is, met 1600, het jaar van
den Slag bij Nieuwpoort, het eenige jaartal
dat elke Hollander weet: 1296. Laten we nu eens
veronderstellen dat de arme graaf Floris V in het
genoemde jaar niet om hals was gebracht, maar de
hebbelijkheid had aangenomen om guldens neer te
tellen, elke seconde n gulden, en dat hij daarmee
uur na uur, dag na dag, jaar na jaar, eeuw na eeuw
was doorgegaan. Deze Floris V zou dan eerst thans
gereed zijn met het neertellen van het bedrag dat de
Rijks-Postchèque-en-Giro-dienst in het simpele jaar
1938 zal hebben omgezet: zijnde negentien milliard
gulden....
Een fantastisch bedrijf, de Postch
que-en-Girodienst.
Fantastisch van omvang (vijftienhonderd arbeids
krachten), maar bovenal fantastisch van accu
ratesse.
Het is een bedrijf met een aantal klanten dat thans
al aardig naar de driehonderd-vijftig-duizend loopt.
Op de rekeningen van deze
driehonderd-vijftigduizend klanten worden door anderen bedragen
gestort; zij storten zelf bedragen; zij raken geld
kwijt en ontvangen geld door overschrijvingen; zij
geven cheques uit. Dat is zoo het normale werk, dat
aangevuld wordt door het abnormale: rekening
houders die failliet gaan, rekeninghouders die over
lijden, rekeninghouders die hun biljetten verkeerd
invullen, rekeninghouders die laat ons aannemen:
per ongeluk gelden van hun rekening willen
overschrijven, terwijl er geen saldo meer is zoo
zijn er duizenden per dag ! rekeninghouders die
verhuizen enz. enz.
Een berg, neen een gebergte van werk dat zich
dag in, dag uit opstapelt en dat dag in, dag uit nog
dienzelfden dag moet worden weggewerkt.
De service" eischt het.
IN zakken, manden en kisten wordt 's morgens om
half zes de post uit het geheele land aan het Cen
trale Girokantoor in Den Haag afgeleverd. Daar
zijn de stortingsformulieren en verzamelstaten van
vierhonderd postkantoren uit het land; voorts de
verzamelstaten van uitbetaalde cheques; een twin
tigduizend cheque-adviezen; en, vóór alles,
eindelooze hoeveelheden rose enveloppen met overschrij
vingen van rekeninghouders. Hun aantal varieert:
vijftigduizend rose enveloppen is normaal. Er zijn
overschrijvingen bij van kleine en groote rekening
houders, van onnoemelijke Jansen's en Pietersen',s
van Appingedam tot Zevenaar, en van de aller
grootste klanten van den dienst: de Telefoon-Incasso,
de Belastingen, de Omroep-vereenigingen. Er zijn
groote overschrijvingen bij van duizenden guldens
en heel kleine, zooals die cent dien een goed vriend
onlangs op mijn rekening overschreef, wetende dat
ik juist op dien dag een overschrijving van honderd
gulden verwachtte.
Maar groot of klein, iedere overschrijving, van
Jan en Piet of Klaas, wordt met gelijke zorg be
handeld.
Rits-rits-rits worden de enveloppen geopend; per
machine twintigduizend per uur. De geopende enve
loppen gaan naar de sorteertafels. Met duivelsche
snelheid worden ze verdeeld naar de rekening
nummers: eerst in tienduizend-tallen, dan in dui
zendtallen, dan in honderdtallen. De honderdtallen
verdwijnen naar de af deeling Rekening-Courant.
DE af deeling Rekening-Courant: vier enorme
zalen met eindelooze rijen tafels.
Naast de tafels: rekenmachines, doode.
Aan de tafels: óók rekenmachines, levende.
Meest meisjes. Meisjes, blonde en bruine,
gladharigen en krullebollen, in jumpers, blouses, ja
ponnen, effen en gestreept, rood, blauw en beige;
meisjes, stil en luidruchtig, levendig en onbewege
lijk, in het dagelijksch leven elk een apart
menschenkind met aparte neigingen, verlangens en
ideeën hier allemaal gelijk: rekenende wezens,
gewapend met het lichte geschut van potlood en
papier en het zware der totalisators.
Zij werken in groepjes van drie.
Elk drietal bewerkt voortdurend dezelfde reke
ninghouders, hetzelfde aantal honderdtallen.
's Morgens krijgen zij de afschrijvingen, laat ons
aannemen voor alle nummers tusschen 100.000 en
100.800. Zijn van de saldi dier rekeningen de af
schrijvingen en de cheques afgetrokken, dan ver
dwijnen de strooken weer naar de sorteer-afdeeling.
De odresseer-afdee!;r.<> op het centrale Girokantoor te^Den Haag
Daar worden ze opnieuw gesorteerd, nu naar de
nummers van de bijschrijvingen, 's Middags worden
de saldi van de nummers tusschen 100.000 en
100.800 vergroot met de bedragen dier bijschrijvin
gen. Boekhouding en tegenboekhouding moeten
kloppen. En dan gaan de groene enveloppen de deur
uit, opdat de rekeninghouder den volgenden och
tend weet, hoe rijk of hoe arm hij nog is.
Twee razendsnelle machines plakken per seconde
vijftien groene enveloppen dicht en stempelen ze
in n moeite door.
INDERDAAD een fabelachtige accuratesse is
in dit bedrijf bereikt.
Aan het eind van den dienst moet het totaal
bedrag van de giro-afschrijvingen kloppen met dat
van de bijschrijvingen. Het bedrag van de
stortingsbijschrijvingen moet kloppen met het totaal van de
bijschrijvingsstaten der postkantoren. Welnu
sinds 1924 is geen dag voorgekomen, dat deze over
eenstemmingen zoowel voor giro's als voor stortin
gen niet uiteindelijk werden bereikt. Een schitterend
resultaat maar hoeveel meer extra-moeite van
de afdeeling Eind-controle is niet vaak noodig om
deze overeenstemming te bereiken, en de vier a vijf
fouten te elimineeren die gemiddeld op de drie- a
vier-honderd-duizend boekingen per dag worden
gemaakt!
De directeur zette mij juist uiteen, hoeveel van
het totaal-aanwezige saldo op het oogenblik
twee-honderd-zestig-millioen gulden belegd was,
en hoeveel bij de schatkist gedeponeerd, toen een
ambtenaar binnenkwam.
Kloppen de cheques nog niet?" We missen nog
? 24.?" (u bedenke: bij twintig-duizend cheques!).
Het was ? 34.?niet? Zoek nog maar even door."
Een half uur later toen een der hoofdcommiezen
mij rondleidde over de afdeeling Rekening-Courant
vol geroezemoes van meisjesstemmen en geklik-klak
van machines, waren de ? 24.?gevonden. Geluk
kig maar," dacht ik.
r
Persoonlijkheden defileeren
SERVICE" dat wil de Postch
que-en-Girodienst geven.
Men behoeft slechts korten tijd te spreken met de
leiding-gevende personen, of het nu de directeur is
of een afdeelingschef, om te voelen dat deze
menschen doordrongen zijn van de behoefte om'hun
bijna driehonderd-vijftig-duizend klanten in alles
ter wille te zijn. De klant is hier koning moderner
uitgedrukt: dictator. Bovendien is deze klant vaak
een lastig mensch. Wanneer hij bij ongeluk een keer
vergeet zijn rekeningnummer op de rose envelop te
schrijven iets, dat per dag honderdvijf tig klanten
vergeten en hij wordt deswege door de directie
vriendelijk op de vingers getikt, dan stuurt hij
menigmaal een boozen brief. Er zijn gelukkig ook
vriendelijke klanten, menschen die trouw aan het
einde van het jaar directeur Wesselink verrassen
met een dankbetuiging voor de correcte diensten
die zijn bedrijf hun het geheele jaar door met
nooitfalende accuratesse bewezen heeft. Het zou
vergeefelijk zijn wanneer de directeur voor deze attenties
ergens hél diep in zijn hart toch een beetje gevoelig
is. Tenslotte is hij het geweest, die in samenwerking
met den vorigen directeur, den heer Lasonder,
orde heeft geschapen in den chaos waarin in de
jaren '23 en '24 het Postchèque-en-Giro-bedrijf ver
keerde.
Ik herinner mij nog dat in een stiilboekje op
mijn middelbare school onder het hoofdstuk volks
humor" of iets dergelijks, als voorbeeld werd ver
meld: de Post-échec-en-om-te-gieren-dienst, het
geen waarschijnlijk met de genoemde debacle sa
menhing.
Ik zou willen voorstellen dit onteerende voorbeeld
te schrappen.
De Post-chèque-en-Giro-dienst kent geen checs
meer.
Evenmin is het een bedrijf om-te-gieren, integen
deel : men laat er den zwaren deur achter zich dicht
vallen, vervuld van bewondering voor het organi
satietalent van het nietig schepsel homo sapiens".
Teekening van Stefan Strobl
Mr. G. C. J. D. Kropmaii
Wethouder van Amsterdam
Gijsbertus Cornelis Joannes
Dominicus Kropman heeft een kuif
die iets weg heeft van dien van den
befaamden joligen Theo". Hij
heeft ook in andere opzichten een
uitermate sympathiek gezicht, een
zakelijk gezicht namelijk, maar
gansch niet onhartelijk. Een ge
zicht dat staat" boven een
bureauministre in een ruime wethouders
kamer aan het Prinsenhof. Krop
man dringt zijn persoonlijkheid niet
op aan den bezoeker. Hij blijft altijd
rustig en bedaard. Hij weet van
geven... en nemen.Een voortreffelijk
magistraat lijkt hij. Niet magistraal
maar hoe weinigen mogen op
dat zeldzaam praedicaat aanspraak
maken....
PAG. 7 DE GROENE No. 3213