Historisch Archief 1877-1940
HET EENI5STE
MATEQIAAL.DAT
VOLDOET AAN
DE El S C HEN.
W£LK£ IK
AAN VLOEQEN
ST£L /
STELCON
ANKERPLATEN
m de drukken
van de
Haagsche Courant
te Den Haag
STELCON-BEDRIJFSVLOEREN voldoen aan ie
eischen: sterkte, vlakheid, stofvrijheid en hygiërs.
Toepassing van STELCON-VLOEREN beteeker,
dat men een van de belangrijkste onderdeele.
van zijn bedrijf zoodanig verzorgt, dat mer
het verder kan vergeten, terwijl men bovendien
nog vele transport-voordeelen incasseert.
N. V. DE METEOOR
DE STEEG
Ciine
OAT IN MINIMUM VAN TIJD -r
CONSTATEERT DE GEBREKEN MWuW.
..
494M
COMPRESSIE \4I435/
KIEPPEN ^
ONTSTf KING
ARBURATIE ENZ;
BUREAU VOOR
AUTOMO BIL
ECONOME
SPAARNDAMMËRSTRA/94
Bezoekt de permanente tentoonstelling ceramiue
Pottenbakkerij HET KRUIKJE" te Puttn.
Werkdcmonstrattes dagelijks.
Telefoorg.
PERMANENTE TENTOONSTELLING ]
MODERNE SCHILDERIJEN \
JOS. LUSSENBURG ? BOSCH WEG, NUNSPE1
VAN
nn
nieuwe kunstschool
j Jet* voet Ui.
Zie den bon op pagina 23
Nieuwjaar 1684
r ET is een oudt gebruyck, wanneer
de Sonne de twaalf Teeckenen des
Hemels jaerlijcx doorloopen heeft, dat
men den anderen onderlinghen op 't
aangevangen Nieuwe-Jaer, met
minnelijcke beleeftheden en vriendelijcke civ
iteyten kome te bejegenen: 't welck niet
vervreemt zijnde van een pryselijcke
burgerplicht, hebbe ich het geoordeelt
van mijn plicht te zijn, dien selven wegh
in te slaen, dat is: uw te begroeten met
Een gelack enzaligh Nieuwe-Jaer; waer
in kortelijck veel wenschen begrepen zijn.
Ende send ick uw hiernevens een Relaes
van 't remarquabelste dat ick in dese
koude Maent hebbe geannoteert en
aengemerckt, en 't gene ick waerdigh dacht
om aen uw overgesonden te mogen
wer?'"" Met deze hoffelijke en veelbelo
vende woorden begint een pa.n,ti?* «;t
het jaar 1684, dat.alsnieuwjaarswensch
bedoeld, in werkelijkheid den lezer
slechts wil onderhouden met enkele
faits divers" uit den afgeloopen tijd,
zoodat het pamflet heet: Den
Gilanten Mercurius, Voort-brengende
WonderlijckeGeschiedenissen, Deftige
StaetsRedenen, Aerdige bejegeningen,
Verscheyde Boerteryen, Notable Spreucken,
Verstandige Brieven ende Verschiet
van Poisy.
De onbekende schrijver, in Hage
woonachtig, opent het eerste nummer
van zijn luchtig tijdschrift met een
lang gedicht, hetwelck uytbeeldt een
Bede en Dancksegginge van de Arme
Weesen, gedaen aen de Borgery van
Rotterdam, wekkers regelen krachtige
en heerlijcke expressien in de
Rijmkonst vertoonen. Zwart wordt Europa's
toestand er in afgeschilderd. Trouwens,
in 't voorgaande jaar hadden de Turken
haast Weenen veroverd:
Den Donauw swelt van bloet, en alles
leyt verdondert,
De lantman is verjaegt, de Ackers
zijn geplondert,
had de Rotterdamsche weezenvriend
gedicht. De rest is navenant. Wij zullen
het den lezers besparen.
NA dit en andere gedichten, waar
onder er zijn die bewijzen dat men
in de zeventiende eeuw over een groo
tere openhartigheid beschikte dan in de
twintigste, volgt een mededeeling over
een Londensch bigamist, luidende:
Men schrijft van Londen, dat eenen Mr.
Collins, geaccuseert wesende van twee
Vrouwen getrouwt te hebben, aen die
misdaedt schuldigh is bevonden. Dan de
Rechters delibereerden wat straf men hem
da.rover behoorde aen te doen: Eenige
waren van gevoelen, dat men hem met
de doodt behoorde te straffen; Andere
meenden, dat men hem in een geldt boete
behoorden te condemneren, en straffen
met bannissement voor eenige Jaren;
Velen echter, dat men hem noch een
Wijf behoorde te geven, opdat hy alsoo
drie plagen te gelijck mocht hebben....
Men schrijft van Gent, aldus een vol
gende mededeeling, dat de Franschen
in een Dorp twee mylen van die Stadt,
soo gruwelijcke wreetheden hebben be
dreven, dat Christelijcke Menschen de
hayren te berge rysen, soo dat men
naeuwelijcx woorden kan vinden om die
schrickelijckheyt uyt te drucken. Inder
daad worden de schrickelijckheden niet
nader aangeduid.
Hierna lezen wij een schoon exempel
van grootmoedigheid des
Habsburgschen keizers. UytLints van het
Keyserlijcke Hoff w:rdt geschreven, dat den
gevangene Gr ave Serini seer gruwelijck
jegens de Keyserlijcke May:steyt was
fulmineerende, en lasteringen gebruyckte,
die machtigh aenstootelijck waren. Door
welcke gelegentheyt eenige Hovelingen
"Tnsie nemende, om syne Keyserlijcke
Majesteyt tot een rectuvuerdige straffe
en gramschap te inciteeren, hadden de
selve dese gulde lesse uyt sijn mondt
laten proflueeren: Indien yemandt
met een onbeschaemt aangesicht,
moetwillighlijck bestaat met bitse tanden onse
goede naem te schenden, die en begeeren
wij daerover niet gestraft te hebben : want
soo hy het uyt lichtveerdigheyt doet, moet
men het verachten ; doet hy het
uytdolligheydt, is hy te erbarmen; indien hij het
uyt nydigheydt doet, moet men hem het
feyt vergeven...."
DE handelsstad Amsterdam heeft
nooit veel voor soldaten gevoeld:
zij waren duur, en versterkten slechts
het centraal gezag. In 1683 had men
trouwens den aanslag van Willem II
uit 1650 nog niet vergeten. Dit ter in
leiding van deze mededeeling van onzen
Galanten Mercurius: Doe syn
Hoogheydt den Heeren Prince van Orange de
laetste mael tot Amsterdam was, (als
wanneer syn hoog-gemelte Hoogheydt de
Propositie aldaar in de Vroetschap de
den doen, tot de Wervinge van 16000
man), zijnder Geesten geweest de welcke
aldaer uytstroyden, het naevolgende
Vers :
Machtigh Amsterdam, houdt moet,
Waeckt voor vryheyt, eer en goet;
Houdt Soldaten, naeckte muysen,
Uyt uw Kaes-kist, Kerck en Huysen :
Want sy maecken in 't gemeen,
Kaes tot korst, en vlees tot been.
Volgt dan nog een verslag van de
vrijage van seker Engels Heer, genaemt
Francais Dwaly, die seer verheft is op
een fraeye Juffrouw, genaemt Isabella,
wekkers Huwelijck de Ouders niet wil
len consenteeren. De voorsze^de Juf
frouw is van droefheyt seer krancke, en
w:rdt ghevreest, dat sy wel mochte gaen
spatten, en wel naer die plaats,
Daer 't alles gaet, soo Kleyn alsGroote
Al waer hy van een Prins gesproote.
Met welke vermanende woorden onze\
Galante Mercurius afscheid neemt.
Herhaling van de opgave van onze prijsvraag
EEN KORT VERHAAL MET BOEKTITELS
Wij vragen onze lezers voor ons te schrijven een kort verhaal dat uit hoogstens
200 woorden mag bestaan en waarin zooveel mogelijk boektitels moeten voor
komen. Als titels mag men gebruiken de namen van Hollandsche boeken of die
uit Nederlandsch vertaalde boeken.
Men zou b.v. als volgt kunnen beginnen: Aan den zoom van het oerwoud
zag Max Havelaar, met open deur in het donkere licht een vuvrvlinderije.
Zij die naar een prijs dingen worden verzocht in hun verhaal de boektitels
te onderstreepen en er zorg voor te dragen dat wij hun oplossingen uiterlijk
3 Januari in ons bezit hebben. Het verslag en de prijstoekenning verschijnen in
het nummer van 7 Januari.
Als eersten prijs stellen wij een Dunhill-bureauvulpenhouder met standaard
beschikbaar. De tweede en de derde prijs bestaan uit twee reproducties naar
paneelen van het St. Ursula-schrijn van Memlinc.
PAG. 22 DE GROENE No. 3213