ningswedloop ter zee De Britsc/ie slagkruiser "Hood", in volle zee (waterverplaatsing 42000 ton) Roosevelt eerlang zijn nieuwe crediet-aanvrage in ter wille van de vlootuitbreiding. Is het wonder, dat bijna n derde van het totaaltonnage in aanbouw zijnde schepen, bedoeld is voor oorlogsschepen? Alleen al in het jaar 1937 is over de geheele wereld meer dan n-en-een-derde millioen ton voor oorlogsschepen bijgebouwd. Op i Januari van het vorig jaar bezaten Engeland, de Vereenigde Staten, Japan, Frankrijk, Italië, Duitschland en de Sowjet-Unie tezamen 55 slagschepen. Er waren echter 26 nieuwe in aanbouw. Men dient hierbij te weten, dat de kosten van n slagschip reeds bedenkelijk in de richting van honderd millioen gulden gaan.... De genoemde Staten bezaten te zamen 14 vliegtuig-moederschepen. Er waren 13 nieuwe in aanbouw. Zij bezaten 174 kruisers; 40 nieuwe stonden op stapel. En zoo kan men doorgaan. MEN krijgt van den bewapeningswedloop ter zee geen beteren indruk dan uit cijfers die betrek king hebben op de ontwikkeling in Engeland. De bedragen die daar aan de vloot-uitbreiding worden uitgegeven, zijn waarlijk astronomisch. Sinds het einde van den wereldoorlog heeft dit land, dat inderdaad ter wille van zijn uiterst kwetsbare verbindingslijnen wel over een uitnemend-uitgeruste marine moet beschikken, meer dan vijftien milliard gulden aan zijn vloot besteed. Misschien krijgt men eenigen indruk van dit getal, wanneer men weet dat er nog niet zooveel seconden zijn verloopen, sinds Columbus Amerika ontdekte. Anders uitgedrukt, heeft Engeland sinds 1919 per uur tegen de tienduizend gulden in zijn vloot belegd.... Het tempo waarin de vernieuwing en uitbreiding plaats vond, is de laatste jaren, speciaal de laatste twee jaren, buitensporig versneld. Sinds 1935 is de vuurkracht van de Britsche vloot dan ook met een derde vergroot. Op l Februari van het vorig jaar had Engeland aan oorlogsschepen van de eerste orde meer in aanbouw dan Engeland, de Vereenigde Staten, Japan, Frankrijk en Italiëin de jaren 1931, 1932, 1933 of 1934 tezamen. Engeland heeft trou wens in het laatste kwartaal van het afgeloopen jaar meer voor oorlogsdoeleinden uitgegeven dan over het geheele jaar 1932 het geval was. Voor den omvang en de werkzaamheden die met de uitvoering van het nieuwe program gemoeid zijn, zegt het misschien iets, dat de admiraliteit alleen al voor de kosten-berekening vijf-en-zestig officieren heeft opgeleid, die elk door een staf van accountants worden bijgestaan. Het spreekt vanzelf, dat de particuliere industrie volop werk heeft door de orders van de regeering. Het is een gouden tijd voor de gelukkige eigenaars van aandeelen in bewapenings-concerns. ledere dividenden-lijst legt daarvan getuigenis af. Dit geldt niet alleen voor Engeland, maar ook voor de Veree nigde Staten, waar volgens het rapport van de Nye-commissie de netto-winsten bij de groote particuliere bedrijven, die voor de defensie werkten, varieerden van 29 tot 58 pCt. Het wettelijke maxi mum bedroeg n.i pCt VAN de vijf landen Engeland, Duitschland, Frankrijk, Rusland en Italiëwas er in 1913 slechts n dat meer dan vijf pCt. van zijn nationaalinkomen aan bewapening uitgaf. Dat was Frank rijk, waar deze uitgaven zes pCt. beliepen. In 1938 werd slechts in Engeland en Italiëminder dan tien pCt. van het inkomen der burgers aan de bewapening besteed. In Duitschland werd vijftien, en in de Sowjet-Unie zelfs meer dan twintig pCt. omgetooverd in kanonnen, pantserplaten en bom menwerpers. Het behoeft dan ook geen verwondering te wek ken dat er tal van economen zijn, die den op- en neergang van het economisch leven in de eerste plaats willen verklaren uit de bewapeningsuitgaven der verschillende mogendheden. Dat zij daarop eenigen invloed hebben spreekt van zelf. Dat deze invloed beslissend is, mag men betwijfelen, wanneer men ziet, dat Engeland van den herfst 1937 tot den zomer van 1938 een scherpe depressie heeft gekend De wereld bouwt steeds meer oorlogs- en steeds minder handelsschepen De nevenstaande grafiek toont de verdecling van de in Groot-Brittannië, Vereenigde Staten, Frankrijk, Japan en Italiëin aanbouw zijnde tonnage over bandels- en oorlogs schepen, in 1000 B.R.T. (Economisch-Statistisch .\\aamibencht, N»v. '38; ondanks de enorme bewapenings-orders van de regeering. Twee jaar geleden heeft het als zeer accuraat be kend staande ,,Institut für Konjunkturforschung" te Kiel, becijferd dat van de netto industrieele pro ductie van de geheele wereld minstens n negende voor bewapening diende. Het is zeer waarschijnlijk dat dit aandeel sindsdien grooter is geworden, want de productie voor oorlogsdoeleinden stijgt aan merkelijk sneller dan die voor vredes-doeleinden. En, hoe grooter het oorlogsapparaat wordt, des te grooter zal ook het doode voedsel zijn dat het, een maal in werking gezet, zal verslinden. In een twee den wereldoorlog zouden waarlijk gigantische hoe veelheden projectielen verschoten worden, gigantischer nog dan die uit den eersten. En die waren waarlijk al gegantisch genoeg, getuige de slag aan de Aisne in April 1917, waar de Fransche kanonnen in enkele dagen drie-en-dertig mïllioe:i projectielen verbruikten, zijnde viermaal de geheele voorraad aan veldgeschut-munitie, waarover het land op i Au gustus 1914 beschikte.... Waar gaan wij heen ? 3000r 2500 2000 15001000 500 h PAG. S DE GROENE No. 3115