KANTTEEKETVINGETV Chamberlain bezoekt Mussolini Salisbury die in de laatste decennia der vorige eeuw een zeer vooraanstaande plaats in de Engel sche politiek heeft ingenomen, heeft eens de Britsche politiek omschreven als een zich kalm stroomafwaarts laten drijven, waarbij slechts af-en-toe een diplomatieke boothaak uitgestoken wordt om aan varingen te vermijden". Waarlijk, een definitie die weinig minder dan geniaal is. En zoo actueel. De Engelschen voeren, ook nu nog, geen politiek op langen termijn. Zij beslissen vandaag, naar aan leiding van de berichten van gisteren. Wat de dag van morgen brengt, zullen zij overmorgen wel in oogenschouw nemen. Vandaar de uiterlijke weife ling die aan hun politiek eigen is. Men neme bij voorbeeld het geval Italië. De Italiaansche regeering heeft plechtig per verdrag beloofd, mede te werken aan het terugtrekken der buitenlandsche strijd krachten uit Spanje. Zij heeft den status-quo in de Middellandsche Zee erkend, eveneens per verdrag. Wat heeft zij gedaan ? Zij heeft tienduizend invalide soldaten teruggetrokken en er tienduizend nieuwe voor in de plaats gezonden. Zij heeft bovendien aanspraken laten gelden op belangrijke deelen van het Fransche Rijk, hetgeen bezwaarlijk te rijmen is met een erkenning van den status-quo in de Middellandsche Zee. Wat doet de Britsche regeering? Verklaart zij nu eindelijk op beslisten toon dat het uit moet zijn met dat gedraai en gekonkel? Neen. Chamberlain reist, voorzien van paraplui en Halifax, naar Londen om na te gaan wat hij ter wille zijner teerbeminde verzoeningspolitiek" kan bereiken. Is het wonder, dat men zich te Parijs ernstig ongerust maakt ? Is het wonder dat men het noodig oordeelde, den Franschen gezant te Londen aan Chamberlain te laten verklaren dat Frankrijk op zijn bemiddeling geen prijs stelde? Neen. Chamberlain heeft verklaard, te zwijgen over deze netelige affaire. Men mag zich afvragen of hij de daad bij het woord zal voegen. Parijs heeft niet den indruk gemaakt, daar geheel-en-al gerust op te zijn. Integendeel. Waarom, indien men het volledig eens was, dat oponthoud te Parijs? Een demonstra tie? Men behoeft innerlijke kracht en waarachtige overeenstemming van gevoelens niet te demonstreeren. En ook de ontvangst te Rome heeft de ongerust heid van den verren toeschouwer niet weggenomen. Veel is er niet uitgelekt over den inhoud der be sprekingen. De communiqué's waren zér officieel en zér weinigzeggend. Maar alleen al het feit dat Chamberlain de Italiaansche eischen niet botweg heeft afgewezen, doch zich min-of-meer bereid heeft verklaard, tusschen Rome en Parijs te be middelen waarbij alleen Rome winnen kan geeft reden tot bezorgdheid. Nogmaals: wij willen niet beweren dat alle Italiaansche eischen onredelijk zijn. Wij hebben dit reeds eerder geschreven, naar aanleiding van de Suez-kanaal-quaestie. Maar de brute wijze waarop het geheel dezer eischen gesteld is, maakt, naar het ons voorkomt, een even brute afwijzing gewenscht. De eischen immers die de dictatuur-staten stellen, zijn een uiting, niet van een streven naar recht, maar van een streven naar macht. En macht kan slechts met macht gekeerd worden. Gebrek aan macht is dan ook een van de oorzaken waarom de democratieën, ook wanneer zij het recht aan hun zijde hebben, terugwijken. Spanje De toeleg van Mussolini in Spanje is mislukt. De bedoeling van het jongste Catalaansche offen sief was duidelijk, Chamberlain te Rome voor een voldongen feit te stellen: een ineengestort republjkeinsch front, een zoo niet gevallen dan toch ten minste rechtstreeks bedreigd Barcelona. Zoo veel succes heeft het offensief niet gehad. De regeeringstroepen hebben ongetwijfeld door de ontzaglijke materieele overmacht van den aanvaller, enkele linies moeten prijsgeven, maar de groote verdedi gingslinie is nog volkomen intact. Hun front heeft zich verplaatst, maar is niet ineengestort. De val van Barcelona laat dan ook nog steeds op zich wachten. Het geslaagde offensief dat de republikeinsche troepen in Estremadura, ten zuidwesten van Madrid, begonnen zijn, dwingt generaal Franco trouwens, een deel zijner troepen van het Catalaansche front terug te trekken. Het zou voor hem verre van aan genaam zijn, wanneer het door hem bezette gebied in twee deelen verdeeld zou worden: de verbindings lijnen zouden dan door Portugal loopen, waar de invloed der Engelschen in den loop van het laatste jaar weer is toegenomen. Zooals de zaken er thans voorstaan, lijkt het ons vrij waarschijnlijk dat de republikeinen het zullen houden. Dat de Fransche regeering hen volledig in den steek zou laten, is ondenkbaar. Veelzeggend is in dit verband het bericht, dat deze regeering be sloten heeft, een aanzienlijken voorraad meel naar het half-uitgehongerde Cataloniëte zenden. De eventueele toekenning van oorlogsrechten aan Franco, waartoe Chamberlain volgens berichten uit Londen en Parijs niet, en volgens berichten uit Berlijn wél geneigd is, moet dan ook wel de ver houdingen tusschen de Fransche en Engelsche regeering verscherpen. Wij wachten af, niet zonder ongerustheid. Polen tusschen de mogendheden Het spreekwoord zegt: een kat in doodsnood maakt rare sprongen. Nu is het wellicht ietwat overdreven, en stellig eenigszins voorbarig om den eerbaren staat Polen te vergelijken met het ongelukkig schepsel waarvan in het genoemde spreekwoord sprake is. Het is intusschen een feit dat de Poolsche politiek verre van vast is. Daarvoor is deze staat, met zijn groote minderheden van de dertig millioen Poolsche onderdanen behooren slechts twintig millioen tot het Poolsche volk innerlijk veel te wankel. Hij zoekt nu hier, dan daar steun. Pas heeft Beek een soort niet-aanvals-verdrag met de Sovjet-Unie gesloten, of hij zoekt Hitler op te Berchtesgaden. Een waas van geheimzinnigheid zweeft om de besprekingen die daar zijn gevoerd. Zooveel schijnt intusschen wel vast te staan dat de Poolsche minister de zekerheid heeft gekregen, dat Duitschland de zaak van de Poolsche Oekraïne met rust zal laten. Of de quaestie van de Duitsche min derheid in Polen, die met de voormalige Sudetenduitsche minderheid in Tsjechoslowakije (herstel: Tsjecho-Slowakije. . . .) heel wel te vergelijken is, ook ter sprake is gekomen, werd niet vermeld, maar is alleszins waarschijnlijk. Overigens zal Beek Realpolitiker" genoeg zijn om aan Hitler's garantie inzake de Oekraïne de waarde te hechten die haar toekomt: geene. Op 21 Mei 1935 en n Juli 1936 heeft Hitler de onafhankelijkheid van Oostenrijk gegarandeerd. Wij vermoeden echter nie», dat het besluit tot den Anschluss" hem talrijke juridische hoofdbrekens en moreele aarzelingen zal hebben gekost. Polen voelt zich bedreigd en terecht. Betrouw bare bondgenooten heeft het niet. Als zoodanig mag immers noch de Sovjet-Unie, noch Frankrijk gelden. Het heeft een buurman naast zich, die gedurig aan invloed en macht wint en die nog menige grief te regelen heeft: Memel, de Corridor, Danzig, OpperSilezië, de onteigening der Duitsche grootgrond bezitters, de cultureele rechten der Duitsche minder heid, enz. enz. Neen aan voorwendsels zou het de regeering van het Derde Rijk niet ontbreken, indien zij zou besluiten, Polen het lot van Tsjecho-Slowakije te laten deelen ! Guerilla in Centraal-Europa Vrijdag j.l. werd de wereld opgeschrikt door een bericht van het Hongaarsche telegraaf-agentschap, dat Roetheensche vrijscharen en Tsjecho-Slowaaksche soldaten een aanslag hadden gepleegd op het stadje Munkacs, dat sinds 10 November j.l. in het bezit is van de Hongaren. De aanval was ten koste van enkele slachtoffers afgeweerd. Het Praagsche démenti liet niet lang op zich wachten: er zou hier integendeel sprake zijn van een aanval der Hongaarsche troepen, die door de Slowaken was afgeslagen. Aan wie van beide partijen de schuld" is, staat nog steeds niet vast. Inmiddels is het incident wel geregeld: er is nu een neutrale zone ingesteld aan de grens tusschen Hongarije aan den eenen, Slowakije en Roetheniëaan den anderen kant. Geregeld of niet, het incident was een realiteit, een treffend teeken van de onzekerheid die nog in dit weinig ontwikkelde deel van Centraal-Europa heerscht, een bewijs tevens van de willekeur waar mee indertijd, bezien van volkenkundig standpunt uit, de commissie van Weenen de grenzen heeft getrokken. Van de bevolking van het thans Hon gaarsche district waarin Munkacs ligt, is slechts 18 pCt. van Hongaarsche afkomst. Merkwaardig was voorts het verschil in wijze-vanreageeren tusschen de Duitsche en de Italiaansche pers. De Italiaansche plaatste zich onmiddellijk en zonder voorbehoud aan de zijde van Hongarije en uitte menig onvriendelijk woord aan het adres van Praag. De Duitsche pers nam de zaak veel kalmer op, betreurde weliswaar de incidenten, maar liet toch doorschemeren dat het haar niet onwelkom was, dat Hongarije de beperktheid van zijn macht in deze streken moest ervaren. Verbazing kan dit verschil in wijze-van-reageeren niet wekken. Het is bekend dat de Italiaansche en Duitsche regeering ook nog wel op andere punten inzake Centraal- en Zuidwest-Europa van meening verschillen. Wat is er terecht gekomen van het door Italiëgesteunde plan tot een gemeenschappelijke Poolsch-Hongaarsche grens? Niets. Wie heeft dit plan van meet-af-aan tegengewerkt? Duitschland. Het bericht dat Hongarije zich nauwer bij de as Rome-Berlijn zal aansluiten, is daardoor dan ook vrij nietszeggend. Dat Hongarije geen politiek kan voeren, die met de belangen der beide as-mogendheden in strijd is, ligt voor de hand. Zelfstandigheidspolitiek is een luxe die slechts de allergrootste mogendheden zich kunnen permitteeren en misschien zelfs die niet. Hongarije heeft geen keus tusschen: vóór de as, of tegen de as ? Het moet Rome en Berlijn tot in détails zooals daar zijn: de erkenning van Mandsjoekwo en de aansluiting bij het z.g. anti-Komintern-front volgen. Maar Hongarije heeft, althans binnen zekere grenzen, wel de keus tusschen: Rome of Berlijn? En aan gaande deze keus maakt ons het bericht van Hongarije aansluiting bij de as niet veel wijzer. Wij vermoeden intusschen dat Boedapest zich meer op Berlijn dan op Rome zal moeten oriënteeren. Zeer tegen zijn zin, ongetwijfeld maar Duitsch land heeft meer troeven in handen dan Italië. Over het economisch voortbestaan van Hongarije wordt niet aan de Donau, maar aan de Spree beslist. De strijd in het Verre Oosten Bij het keizerlijk hof in Japan zijn de statie karossen weer in eere gekomen, ter vervanging van de auto's teneinde het benzineverbruik zooveel mogelijk te beperken". Ziedaar een typeerend Japansch bericht, dat dezer dagen in de kranten stond. Het teekent niet alleen het tekort aan vele grondstoffen dat er thans reeds is, het teekent wellicht nog meer den angst van de Japansche regeering dat dit tekort tengevolge vooral van de veranderde houding der Vereenigde Staten nog veel nijpender zal worden. Besparen, waar zulks maar mogelijk is dat is de leus die in Japan geldt, dat is het gebod dat op de bevolking rust. Zouden de Vereenigde Staten en Engeland be sluiten, allen export naar Japan stop te zetten, dan zou de zuinigheid, zelfs tot het uiterste doorgevoerd, niet baten. Deze boycot zou Japan in een schier hopelooze positie brengen. Echter, hoe fel ook de toon was dien president Roosevelt in zijn Congresboodschap tegen de totalitaire staten heeft aan geslagen, voorshands zijn er weinig teekenen dat hij de daad bij het woord wil voegen en tot een effectieve bestrijding van Japan, Duitschland en Italiëzal overgaan. In Engeland heeft men het betreurd dat prins Konoje afgetreden is. Baron Hiranoema zal onge twijfeld de Engelsche belangen in Oost-Aziënog een tikje hardhandiger aanpakken. Maar ook hier durven wij niets anders verwachten dan een zich langzaam terugtrekken van het Britsche Rijk. In de militaire situatie in China is geen verandering gekomen. Slechts is de verbinding tusschen Yoen- nan en Birma voltooid. Tsjang-kai-Tsjek bezit dus communicatie met Britsch-Indië. Dat deze commu nicatie hem tot het herwinnen van het verloren grondgebied in staat zal stellen, achten wij zoo goed als uitgesloten: wat is de waarde van n weg, daarbij ternauwernood geëffend en kwalijk berijd baar, vergeleken met de ontzaglijke eischen aan materiaal, die de moderne oorlog stelt? Als U geregeld losse nummers koopt hebt U kans dat juist het nummer dat U speciaal interesseert U door een of andere oorzaak ontgaat Neem liever 'n abonnement PAG. 6 DE GROENE No. 3215