K A N T T E E K E IV I N G E -N "-% t- '" ? l,1-: ?' v ? Spanje Op enkele punten na zijn de troepen van Franco thans heer en meester in Catalonië. Het republikeinsche leger heeft de wijk genomen naar Frank rijk merkwaardig overigens: Frankrijk kon geen enkelen Duitschen, maar wel tienduizenden Spaansche vluchtelingen opnemen en de republikeinsche regeering heeft op het oogenblik dat wij dit schrijven, haar nieuwen zetel, Valencia, nog niet ingenomen. Het heeft weinig zin, over de oorzaken van den val van Cataloniëuit te weiden. Het is onze overtuiging dat deze niet alleen aan het materieele overwicht van Franco geweten moet worden, maar ook aan een innerlijke uitholling van het gebied. Eerst thans werd bekend, dat president Azana reeds maanden" voor den vrede heeft geijverd een vrede, die toch met een erkenning van Franco's gezag gelijk zou staan.... Zal de strijd in midden-Spanje. worden voort gezet? De Engelsche en Fransche regeeringen heb ben gepoogd te bemiddelen. Een lofwaardig pogen, maar succes zal het wel niet hebben, te minder nu Franco de volledige overwinning in het zicht heeft. Aan den republikeinschen kant zijn er stellig velen die een einde van het bloedvergieten wenschen, maar het leger wenscht, naar het schijnt, stand te houden. Hoelang dat mogelijk zal zijn, kan men niet precies zeggen. Plaatselijk kan langen tijd weerstand worden geboden. Het tekort aan wapenen moet echter op den duur fnuikend werken, niet slechts op de uitrusting maar ook op het moreel der troepen. Wat dan? De Fransche en de Engelsche regeering zijn er nog steeds van overtuigd, dat de rechtgeaarde Span jaarden aan de Italiaansche en Duitsche penetratie een einde zullen maken. Onmogelijk is dat geens zins. De Spanjaarden lusten" de buitenlanders niet. Het is echter de vraag of deze gezindheid aan gevuld zal worden door de reëele macht, zich van den Italiaanschen en Duitschen bondgenoot te ontdoen. Wij willen, om een ander voorbeeld te noemen, grif aannemen dat ook in Tsjechiëde stem ming nog fel anti-Duitsch is. Tal van berichten be wijzen dit. Maar moet soms desondanks de Tsje chische regeering niet dansen naar het pijpen van Berlijn ? Het is mogelijk dat het met de regeering van Franco niet anders zal gaan. Straks knoopen Enge land en Frankrijk dat senator Bérard bij Franco op bezoek heeft gezonden officieele betrekkingen met Burgos aan, maar de Duitschers en Italianen hebben zich van groote gedeelten van het Spaansche economische en administratieve leven meester ge maakt. En of, ook zonder die buitenlandsche moei lijkheden, in Spanje straks alles pais en vree zal zijn? Het is weinig waarschijnlijk. Men zegt thans reeds dat er in Franco-Spanje meer socialisten en communisten zitten dan in het z.g. roode Spanje. In een stad als Sevilla zijn in de straten om de hon derd meter groepjes militairen geposteerd om de burgerbevolking in bedwang te houden. Frankrijk en Itali Intusschen is de groote vraag: zal Italiëzijn troe pen terstond uit Spanje terugtrekken, of zal hij ze gebruiken als een pand dat de Fransche regeering slechts tegen groote concessies kan inlossen? Gayda, de spreekbuis van Ciano, heeft na den bijeen komst van den grooten fascistischen raad geschreven dat het Spaansche gebied plus zijn omgeving eerst bevrijd moet zijn van den vernielenden invloed der rooden". Men ziet: een rekbare formule. Zij werd door denzelfden journalist gepreciseerd: Frankrijk moet alle vluchtelingen met hun wapens terug zenden, kunstschatten teruggeven, enz. enz. Vóór alles echter moest de strijd in Spanje volkomen geëindigd zijn. Wellicht beleven wij het dus dat Franco een klein gedeelte van het geheele gebied in het bezit der republikeinen laat, teneinde Mussolini de gelegenheid te geven, zijn belofte weliswaar niet naar den letter, maar wel naar den geest te schenden. Ciano heeft ter geruststelling van Chamberlain aan den Engelschen gezant te Rome medegedeeld, dat Gayda, toen hij wees op de noodzaak eener politieke overwinning, naast een strategische, slechts zijn persoonlijke meening uitdrukte. Merkwaardig, hoeVeel vrijheid slaafsche journalisten van tijd tot tijd' onder een totalitair regiem kunnen genieten ! Chamberlain heeft Maandag in het Lagerhuis verklaard, dat de solidariteit der Fransche en En gelsche belangen zoodanig is, dat iedere bedreiging van de vitale belangen van Frankrijk, Engeland aan de zijde van zijn bondgenoot zal stellen. Een openhartige verklaring, dat dient erkend. Maar wat zijn vitale belangen ? Is Djibouti een vitaal be lang voor Frankrijk ? En de Abessijnsche spoorweg ? En het Suez-kanaal ? De deur voor kleine, maar daar om niet minder pijnlijke concessies blijft open staan. Men heeft in deze verklaring een tegenwicht ge zien tegen die van Hitler, die bij zijn jongste rede voering verklaarde in elk gewapend conflict aan de zijde van Italiëte staan. Zoo mag men haar stellig interpreteeren. Echter, de vraag is niet: wat gebeurt er, wanneer de oorlog uitbreekt? De vraag is juist: wat gebeurt er, wanneer (en opdat!) er gén oorlog uitbreekt! Beziet men de zaak zoo, dan is er, met Tsjecho-Slowakije voor oogen, geen reden tot een absoluut optimisme. De ronde-tafel conferentie te Londen Zondag is in Palestina door de extremistische Arabieren een algemeene staking uitgeroepen. Engelsche militairen omsingelden een dorp in Samaria; bij het gevecht sneuvelden twee Arabieren. Maandag werd in Jeruzalem weer een curfew" afgekondigd, en werden bij Haifa en Jaffa twee Joodsche arbeiders vermoord. Dinsdag is te Londen de reeds in November bijeengeroepen Ronde-tafel conferentie over Palestina begonnen, waaraan ver tegenwoordigers van de Engelsche regeering deel nemen, naast hen die door de Jewish-Agency, door de politieke stroomingen der Arabieren in Palestina en door de Arabische staten buiten Palestina af gevaardigd zijn. Ronde-tafel" is hier in dubbelen zin beeldspraak. Ten eerste zal de conferentie-tafel wel niet rond zijn; ten tweede zijn er twee tafels, want de Joodsche en Arabische delegaties confereeren gescheiden. Ene nieuw hoofdstuk begint van de ontzaglijke moeilijkheden waarvoor de Engelsche regeering in Palestina gesteld is, beter misschien: zich heeft laten stellen. Chamberlain deed in zijn openingsspeech een beroep op den goeden wil van beide partijen. Prins Moneim, de leider der Arabieren, uitte de hoop dat Chamberlain zijn aloude vredes politiek zou voortzetten. Prof. Weizmann, het hoofd der Joodsche delegatie, herinnerde den pre mier aan den persoon van Lord Balfour wiens declaratie den Joden indertijd een woonplaats in Palestina" waarborgde aan welke herinnering wellicht een zekere beduchtheid niet vreemd was, dat de Engelsche regeering de Joden tot grootere concessies zal dwingen dan de Arabieren. Er heerscht overigens, in het Arabische kamp, weinig eenstemmigheid. De Palestijnsche Arabieren zijn verdeeld in gematigden, aanhangers van Nasjasjibi, en extremisten die den gewezen Moefti van Jeruzalem volgen, terwijl ook buiten Palestina de verdeeldheid grooter is dan zij wel schijnt. Het is de Kalifaatsquaestie, de vraag wie der Arabische vorsten tot Kalief zal worden uitgeroepen niet onwaarschijnlijk zal dat Faroek van Egypte zijn die de tweedracht aanwakkert. De Engelsche regee ring zal dat niet ongaarne zien. Wachten wij intusschen af, wat de conferentie zal opleveren. Roosevelt's verklaring Er is zoowel binnen als buiten de Vereen igde Staten veel te doen geweest over de verklaring die president Roosevelt in de legercommissie van den senaat zou hebben afgelegd, Hij zou daar, ook vol gens een zoo betrouwbaar blad als de New York Times", gezegd hebben, dat de grenzen der Vereenigde Staten in Frankrijk lagen". De president heeft naderhand verklaard dat dit bericht een opzettelijke leugen" was. Mogelijk was het dat. Mogelijk was het ook een proefballonnetje dat hij opliet om de reactie in binnen- en buitenland te leeren kennen. Afgezien echter van de motieven die tot de sensationeele uiting hebben geleid en waarover zooveel strijds wordt gevoerd, waren op zichzelf deze reacties buitengewoon interessant. Nauw verholen woede in Italiëen Duitschland, schelden op de Joodsche minderheid in de Vereenigde Staten, die naar oorlog heette te drijven. Alsof deze minderheid niet weet, dat zulk een oorlog be ginnen zou met een bloedbad onder hun nog in het Derde Rijk wonende geloofsgenooten ! Tevreden heid kon in Frankrijk en Engeland geconstateerd worden, hoewel de regeeringen zich hoedden, deze openlijk en onverholen te uiten. In de Vereenigde Staten zélf liepen de reacties ver uiteen. Voor zoover het ons mogelijk is, de situatie te beoordeelen, had de bedoelde uiting een goede, maar geen uitstekende pers. Vandaar de ontkenning van den president? Het is heel wel mogelijk. Voorloopig zal dan ook van een wijziging der neutraliteits-wetgeving in een voor de totali taire mogendheden ongunstigen zin wel niet veel komen. Een groot deel van het Amerikaansche volk zegt: Wat interesseert ons de verwarring in Europa? Laat men het daar zélf maar uitvechten !" Men heeft dat in '14 ook gezegd, en in '17 zijn de Vereenigde Staten toch den oorlog ingegaan. Absolute waarde heeft de isolationistische stemming dan ook niet, te minder omdat er in breede krin gen diepe afschuw heerscht tegen het Duitsche régime. Toch lijkt het ons nuttig te waarschuwen tegen te groote verwachtingen omtrent steun, die de Vereenigde Staten reeds thans aan de democra tieën zouden geven. Dat zij een der gevaarlijkste, misschien wel de gevaarlijkste tegenstander van Duitschland zijn, is aan geen twijfel onderhevig. ZILVEN l BEEKHUIZEN l STAMEREN (.OENEN (VEL.) MAARN (U.) VAN DE Zwart op wit EIGENLIJK zou ik het U, lezer, het liefst zacht in het oor willen fluisteren, zoo dat nie mand anders het kon verstaan en het een intiem geheimpje werd tusschen U en mij, waarover niet gesproken doch slechts gezwegen mocht worden. En dan nog ben ik haast bang om het U te bekennen. Het is zoo gênant: ik begrijp het niet, die moreele en geestelijke herbewapening. Voila. 't Is er uit... Alle goede dingen die er over geschreven zijn, heb ik nagelezen. Ik begrijp het niet. Mag ik even preciseeren, wat ik bedoel? Dat menschen de onzelfzuchtigheid willen nastreven, is een loffelijk ding wie zal het ontkennen? Maar moet men zich daarvoor moreel en geestelijk herbewape nen? Een actie zonder concreet doel, zonder concrete plannen, zonder concrete daden wat is daar de zin van? Ik begrijp het niet. Ik begrijp het te minder sinds ik in Volk en Vaderland las, dat de nationaal-socialisten met vreugde" de boodschap van de moreele herbewapening hadden vernomen. Deze was hun zelfs uit het hart gegrepen" en het heette dat er onder hen waren die daarvoor reeds meer dan zeven jaren hun beste krachten gaven". Ook 's heeren Arnold Meyer's Zwart-Front beweging was blij kens het laatste nummer van het gelijknamige weekblad bereid als zijnde" (dat is ook voor de Charivaria bestemd!).... als zijnde de ware Christelijke en Nationale Beweging zich geheel voor de mo reele herbewapening te geven". Zoo stond het er. Zwart op wit. Ook al geestelijke herbewapenaars, de heeren die, dezen dag in dag uit, genen week in week uit, haat zaaien onder het Nederlandsche volk en hopen op een schoónen oogst van onschuldigen ! En nu begrijp ik het niet meer: die arme leuze, die links en rechts wordt aangepakt en leeggeschud, waar iedereen vóór is als zij in gewoon Hollandsch wordt ver taald, die dan even vanzelf spreekt als twee maal twee is vier" en die ik nu moet leeren zien als hét van hét. Ik begrijp het niet. Ik begrijp ook niet, waarom de geestelijke en moreele herbewa penaars dien griezeligen term herbewapening" uitgekozen heb ben voor hun zachtzinnig doel. Als ik hun was, had ik van ont wapening" gesproken. Dat blijft tenminste in stijl. Ik begrijp het niet. Weest U eens heelemaal eerlijk: begrijpt U het? Het antwoord moogt U me toefluisteren KANTEKLEER Met de 3 Dampo producten bestrijdt U alle verkoudheden zoowel bij U zelf als bij Uw kinderen. Dampo-verkoudheids-balsem, hiermede 's avonds keel, borst en rug inwrijven, dit lucht op en 's morgens is Uw verkoudheid weer verdwenen. Pot 50. Tube 40. Doos 30 et. Dampo-bonbons bij schorheid, pijnlijke keel en hoest. Doos 25 et. Dampo-neusdruppels bij neus-catarrh en verstoptheid in het hoofd. Flacon met druppelspuitje 60 et. Uw waarborg: 't Komt van Mijnhardt! PAG. 6 DE GROENE No. 3219