KANTTEEKENI1VGE1V Versterking van het totalitair isme Is de arbeids-dienstplicht, in Duitschland tot dusver een tusschenstadium geweest tusschen de schoolopleiding en het vrije" bedrijfsleven, hij is thans tot alle arbeidende krachten uitgebreid. Vorig jaar reeds heeft de leiding van het Vierjaren plan de bevoegdheid verkregen om voor speciale taken dat gold speciaal de defensie-werkzaam heden arbeiders op te roepen. Wat toen uitzondering werd, is thans echter regel geworden. Geen Duitscher zal voortaan vrij kunnen kiezen, welk beroep hij wil uitoefenen. De staatsambte naren zullen dat voor hem uitmaken. Daarmee grijpt het totalitairisme rechtstreeks in het arbeids leven van den mensch in. De reden waarom de Duitsche regeering tot deze arbeids-reglementeering is overgegaan, behoeft men niet ver te zoeken: het is het tekort aan arbeidskrachten. Sinds het dieptepunt van de crisis, in 1932, is het aantal Duitsche arbeiders gestegen van dertien tot meer dan twintig millioen. Thans is de voorloopige uitbreidingsgrens bereikt. In het begin van dit jaar bedroeg het aantal manne lijke Berufstatigen" 22,7 millioen. Het aantal Berufstatigen" zal echter buitengewoon langzaam stijgen omdat thans de in den oorlogs- en naoorlogstijd uitgedunde jaargangen" op de arbeidsmarkt verschijnen. Op het oogenblik bedraagt het nettosaldo aan mannelijke arbeidskrachten per jaar 170.000, het zal echter volgens officieele Duitsche berekeningen regelmatig dalen tot 29.000 in 1947, en pas dan weer gaan stijgen. f Wil de Duitsche volkshuishouding niet vastloopen op het tekort aan arbeiders dat catastrofaal dreigt te worden, dan moet men met het aanwezige menschen-materiaal, gegeven natuurlijk de schier waanzinnige oorlogs-voorbereiding, zoo rationeel mogelijk omspringen. Tot dusver had de jonge arbeider nog eenige bewegings-vrijheid. Gevolg daarvan was, dat het Duitsche platteland in strijd met de verwachtingen der nationaal-socialisten niet dichter bevolkt is. De zg. landvlucht, die in den Weimarschen tijd een der symptomen heette van de decadentie der democratie, is onder Hitler's bewind nog toegenomen. Sinds 1933 hebben, volgens de Duitsche statistieken, 400.000 arbeidskrachten den landbouw vaarwel gezegd. Maar er zijn ook zelfstan dige boeren, die hun hoeven verlaten, hetgeen men slechts ten deele uit de onteigeningen ten behoeve van de verkeers- en defensie-werken kan ver klaren. Door de nieuwe verordening op den arbeids dienstplicht zal het mogelijk zijn de arbeidskrachten daarheen te dirigeeren.... waarheen zij niet willen gaan. De ideologische zg. Erdgebundenheit" der boeren wordt tot een practischen dwang. Zij zijn voortaan an der Scholle gefesselt", glebae adscripti", gelijk de middeleeuwsche hoorigen. Spoedig zal het in de andere takken van het bedrijfsleven niet anders zijn. Bedenkelijke verschijnselen Reeds enkele malen hebben wij in deze rubriek gewezen op de pogingen die van Duitsche en Italiaansche zijde zijn aangewend om Japan te bewegen tot het sluiten van een volledig defensief en offensief militair verbond. Het volgens den titel slechts tegen den Komintern lees: de Sowjet-Unie?gerichte Anti-Komintern-pact, poog den Berlijn en Rome uit te breiden tot een mede tegen Frankrijk, Engeland en de Vereenigde Staten gerichte overeenkomst. Tokio heeft daar weinig ooren naar. Men heeft daar in de afgeloopen week openlijk verklaard dat men er weinig voor voelt, betrokken te worden in een conflict aan de Middellandsche Zee. Het schijnt dat de Japansche regeering het pact slechts in de richting van de Vereenigde Staten zou willen uitbreiden. Zij begeeft zich 3 Beroemde Romans van Herman de Man Thans in iederen boekhandel 1 De Kleine Wereld 2 Een stoombootje in den Mist Prachtband f 1.90 3 Scheepswerf de Kroonprinces Prachtband f 2.50 Rondleiding op de Stadhuis'Tentoonstelling Duizenden personen hebben reeds de tentoon stelling van de ontwerpen voor het nieuwe Amsterdamsche Raadhuis bezocht.... duizen den hebben hulpeloos rondgeloopen in de zalen van het Stedelijk Museum. De Groene Am sterdammer" heeft bepeinsd op welke wijze in dezen ongewenschten toestand verbetering zou kunnen worden gebracht. Hij meent het aangewezen middel daartoe gevonden te hebben in rondgangen onder deskundige leiding. Het gemeentebestuur van Amsterdam en de Directie van het Stedelijk Museum hebben hun mede werking verleend. Aldus zal op Woensdag 3 Maart a.s., des avonds om half negen, de eerste rondgang gehouden worden onder leiding van den heer B. Merkelbach, architect. Deel neming is geheel vrij en kosteloos. Men kan zich voor deelneming, uitsluitend schriftelijk opgeven bij de administratie van De Groene", Keizersgracht 355, Amster dam C. Op de enveloppe of de briefkaart ver melde men: Rondleiding". Eventueel ver melde men tevens dat men abonnéis van dit blad. ckampaonekriiQ c o M M P <; £? 7noKi *-* r, P r j N i M r, P rj ^^ blijkbaar niet graag buiten de sfeer van den Stillen Oceaan. Het merkwaardige, en het verontrustende tevens, van deze berichten is dat men in Japan, waar men toch wel over de noodige inlichtingen zal beschikken, serieus rekening blijkt te houden met een dreigenden oorlog naar aanleiding van de Italiaansche eischen. Roosevelt heeft zich al even pessimistisch uit gelaten. Men heeft daarop uit Londen laten melden dat men het pessimisme van Roosevelt niet begreep. Inderdaad, het is niet aangenaam, de mislukking van een zg. verzoeningspolitiek te moeten constateeren.... Er zijn echter ook andere bedenkelijke verschijnselen. Daartoe zouden wij de onafgebroken anti-Fransche campagne van de Italiaansche pers willen rekenen. Wederom worden de psychologische voorwaarden geschapen, die een eventueel terug trekken van de fascistische regeering schier on mogelijk maken. Summa summarum kan het ook voor den vluchtigen toeschouwer niet moeilijk zijn, in te zien dat, juist als vorig jaar, langzamerhand door de beide as-mogendheden de politieke temperatuur wordt opgedreven. Zegt het soms iets, dat Italiëwederom dertigduizend man naar Noord-Afrika heeft gezon den? Wij gaan naar alle waarschijnlijkheid weer een uitermate enerveerenden zomer tegemoet, te enerveerender omdat sinds September de positie van den driehoek Rome-Tokio-Berlijn niet zwakker is geworden. Straks sluiten zich Spanje, Tsjechoslowakije en Zuidslaviëbij het Anti-Komintern-Pact aan. Dat is dus, vergeleken met vorig jaar, een ernstige verzwakking voor Londen en Parijs. De Sowjet-Unie hebben zij lichtelijk van zich vervreemd de Engelsche regeering poogt wel de handels relaties met Moskou eenigszins te verbeteren terwijl zij ook in 1938 reeds op den duur hadden kunnen rekenen op den steun van de Vereenigde Staten. Wachten wij echter af, hoe de toestand zich verder zal ontwikkelen. Franco op de wip Franco moge verklaren dat hij uitsluitend de Spaansche belangen wil dienen, het is langzamer hand aan geen twijfel meer onderhevig dat de op bouw van Spanje zal geschieden in een door Duitsch land en Italiëgewenschten totalitairen zin. Sufier van wien bericht werd dat hij minister-president zou worden in plaats van den zegevierenden gene raal, is leider der meest fascistische Spaansche groepeering. Dat alles zal het voor Engeland en Frankrijk zeker niet gemakkelijker maken om zich in het nieuwe Spanje den noodigen invloed te ver werven. Bérard, de Zuid-Fransche senator, die in opdracht van de Fransche regeering te Burgos be sprekingen voert, heeft slechts matig succes gehad. Het mocht hem niet eens gelukken tot Franco per soonlijk door te dringen. In die omstandigheden moest hij zich bepalen tot een uiteenzetting van Frankrijk's standpunt: dat men er te Parijs op rekent, dat Spanje zijn volledige onafhankelijkheid zal bewaren. Het antwoord dat hij te Burgos kreeg, luidde: Met welk recht, mijne heeren, houdt gij dit ver toog? Wij hebben uw hulp niet noodig. Begint u eerst met ons officieel te erkennen. ..." Een plezierig antwoord is dat niet. Maar moet men het Franco kwalijk nemen, dat hij de Fransche regeering die hem min of meer regelmatig heeft tegengewerkt, op de mat laat staan ? Hij is nu een maal in een positie die hem de gelegenheid geeft voorwaarden te stellen, in plaats van ze te moeten accepteeren. Intusschen schijnt men hem te Berlijn en Rome nog steeds niet geheel te vertrouwen. Het feit dat hij zich gehaast heeft, Hitler een brief te zenden waarin hij dezen de verzekering gaf, Duitschland trouw te blijven, wijst er wel op dat men hem van het tegendeel verdenkt. Op den duur zal Spanje zeker niet blijven dansen naar het pijpen zijner bondgenooten. Maar Hitler en Mussolini hebben al veel gewonnen wanneer zij zeker kunnen zijn van Franco's steun bij het groote Italiaansche politieke offensief dat wij tegemoet gaan. Deze steun is hun beloofd. ZILVEN BEEKHUIZEN ! STAMEREN MAARN (U.) Zwart op Wit Volgens een bericht uit M nchen in de Daily Telegraph is Hit ler dezer dagen aldaar teruggekeerd uit Klagenfurt. Hij zal daar Dins dagavond voor de derde maal in n maand een vertooning van Die Lustige Witwe" gaan bijwonen. Deze operette valt bijzonder bij hem in den smaak. Dit onschuldig bericht, dat ik in een zoo betrouwbaar blad als de Nieuwe Rotterdamsche Cou rant" aantrof zwart op wit, ik zou het haast vergeten bracht mij aan het peinzen. Wanneer", aldus dacht ik, een man met een zoo druk bezet leven als de Duit sche rijkskanselier, een man die besluiten moet onderteekenen, mi nisters moet ontvangen, eischen moet formuleeren, een man waar van men zou veronderstellen dat hij geen seconde om werk verlegen hoeft te zijn, wanneer zoo'n man tijd vindt om driemaal in n maand de operette Die Lustige Witwe" te gaan zien, dan moet daar iets achter zitten !" Maar wat ? Er zijn zooveel aardige operette's. Vroolijke muziek, schalksche zang, speelsche gratie, betooverende costuums zijn dat eigen schappen waarop uitsluitend Die Lustige Witwe" aanspraak mag maken? Neen. 't Moet dieper zitten. Eigenlijk is het toch zoo vreemd niet," bedacht ik tenslotte. Verbeeld je nu eens dat je zelf aan het hoofd staat van een be weging die er nog steeds een royaal aantal concentratie-kampen op na houdt, waar veelal aan den eenen kant de levende menschen inko men en aan den anderen kant de urnen uitgaan.... Verbeeld je eens dat jij rijkskanselier bent van een staat die ongeveer een kwart van het inkomen zijner burgers uit geeft aan de gewilde of ongewilde voorbereiding van een oorlog waarin wederom een groot gedeel te van de Europeesche mannen het leven zal laten.... Verbeeld je eens dat jij twintig jaar lang aandringt op maatregelen tegen een kleine minderheid in je volk, die slechts tot de verpauperiseering van die minderheid kunnen leiden, zoodat het aantal zelfmoorden onder de arme slachtoffers onrust barend stijgt. .. . Zou jij het dan niet pleizierig vinden om een ope rette te zien die er zijn en komen treurende weduwen genoeg in de wereld! Die Lustige Witwe" heet? Zeg eens eerlijk!" Ik zeg: ja. KANTEKLEER PAG. 6 DE GROENE Na. 3231