Historisch Archief 1877-1940
UITHUIZI6HEDEN
Stadsinventaris
Station N, en Z. Hollandsche
tram
HET meest lyrische station, dat ik
ter wereld ken, is dat van de
N. en Z. Hollandsche tram op het
Amsterdamsche stationsplein. Het heeft
welbewust reeds de popperige
sfeer van Volendam en Marken. Het
doet, alsof het 1739 inplaats van 1939
is en iedereen speelt mee. Daarom is het
er gezellig. Je bent er een beetje af
gesloten van het wereldverkeer. Daar
mede zij niets onaardigs gezegd over
de vervoerscapaciteiten van de tram
maatschappij. Stap er dan binnen, als
gij den tijd hebt tusschen twee treinen
of gelegenheid zoekt rustig te praten.
Het restaurant is er namelijk de moeite
waard. Tegen het voorjaar hebben zij
er bovendien het heerlijkste zonnetje,
dat gij u denken kunt. Neemt dan
plaats op het terrasje aan de
waterzijde, beschut tegen den wind en prof
iteerend van de eerste voorjaarszon.
Zoekt gij er ver van uw kennissen een
teeder tête a tête te hebben? Doe dat.
Gij vindt alle diegenen uwer kennissen
die er heen getrokken zijn met het
zelfde lentelijke doel. Amsterdam is
daar op zijn Amsterdamst. Tegenover
u de kerk van den heiligen Nicolaas,
vóór u puffende scheepjes, toetende
bootjes en druk waterverkeerbeweeg.
Achter u de houten zuiltjes van het
tramhuisje, in uw hand een kop
warme chocola.
's Avonds flitsen er de lichtreclames
over het water.
Dit is het eigenlijke station van
Amsterdam.
Tooneel
Amsterdam in modern costuum
ER is een tijd geweest, dat er
proeven genomen werden met
klassieke stukken in modern costuum:
Hamlet, Julius Caesar in modern
costuum. Dat was de tijd, toen het
tooneel nog in volle fleur was. Nu is
dat niet meer zoo. En nu keert men
het om en heeft men gedaan weten te
krijgen, dat het publiek in modern
costuum komt. Het eerste was de
goede tijd van het Nederlandsche
tooneel. Het tweede is de tijd van de
Vrienden van Het Nederlandsch
Tooneel".
De Vrienden van Het Nederlandsch
Tooneel" zijn gegoede Amsterdam
mers, wien het verval van den Stads
schouwburg, ondanks stalen stoelen,
ter harte is gegaan. En nu komen zij
met het remedie: Gij betere Amster
dammers, gij hebt den Stadsschouw
burg verlaten. Gij komt niet meer,
gelijk vroeger met Uw nieuwe avond
japonnen, met Uw juweelen en eerste
klas maatkleeding naar het
Leidscheplein om in de pauze van uw kennissen
kwaad te spreken. Ziet hier: zonder
dit alles kan het tooneeUniet bestaan".
En nu schiep men een organisatie
die de resten van de Bocht en verder
het aanzienlijke Zuid weer naar de
premières van den Stadsschouwburg
drijft. Cultuur kan niet blijven",
zoo schrijven onze Vrienden", waar
haar dragers ontbreken". Zet voor
cultuur" in de plaats avondkleeding"
en ge zijt er.
Film
De schaakspeler
DIT is recht
uit dave
rende nonsens.
Het speelt in het
verleden en is
wat j e noemt een
romantische ge
schiedenis. Het
gaat om den
Poolschen
bevrij dingsstrijd
maar dat is vrijwel het laatste steun
punt der waarschijnlijkheid. De rest
is celluloid. Conrad Veith en Frangoise
Rosay, toch heusch Iwel goede spelers,
verdwijnen hier achter een onontwar
baar scenario en een critieklooze regie.
Romantiek ? Goed, maar dan
keukenriieidenromantiek.
De Onsterfelijke Wals
(Royal en Alhambrd)
r EN film als een wals, een film
^ vol tempo, zuiver en légance,
een film van een sierlijken geest, van
Duvivier, die uit Frankrijk kwam om
in Hollywood een hulde te brengen aan
de onsterfelijke melodieën van Johann
Strauss. Natuurlijk is er een story",
natuurlijk is het een driehoeksgeval,
maar bovenal is er de wals, logisch
geboren uit de handeling en
meegedanst door de camera.
In de rolbezetting is Fernand Gravey
een beminnelijke Strauss, luchtig en
Otaosscm
NV
taössciiou\vburg
HET NEDERLANDSCH TOONEEL - Directeur Cor -ran der Lugl Melsert
Schijn en \Verkelijkheid
U.d. p. Het grootste tooneel succes van dit seizoen
Gewone prijzen
Zondagmiddag 12 Maart 2
Zondagavond l 2 Maart 8 15 uur
Prijzen van Fl. 1.76
Fl.
BOEFJE
O 46 alle r. inbegr. ?
weging in het meesleepende rhythme
van de onsterfelijke wals.
H'
Fernand Gravey Luise Rainer
met Franschen zwier, die eventueel
ook voor typisch Weensch kan door
gaan. Daar tegenover is Luise Rainer,
de geboren Weensche, tézwaar op de
hand, tédramatisch; maar deze
onlogischheden vinden geen tijd ter
over6je Beurs van de Dameskroniek
(Rai Gebouw)
|EEFT u wel eens van singeren
gehoord? Drink Ka-Aba", de
plantagedrank. Hoe houd ik mijn gebit
goed? Pullman matrassen. 4711. Het
stofzuigerpaleis. Hoort uw horoscoop
via de radio, wetenschappelijk, 10 et
Een juffrouw van genuënamelleerd
multiplex trekt een Baltex-gordijntje
op, en laat het terstond weer neer.
Er schijnt iets niet in den haak te zijn,
ze haalt het weer op, neen, ze laat het
weer neer. En er schijnt heelemaal
geen zon, hoogstens Bi-Arlita....
Wala corsetten. Juliana bron. Volks
gasmaskers. Vliegbomsport....
Waar ben ik ? Wie is die man in die
witte jas ? Is het de man van Deventer ?
Neen, het is Chris Lanooy persoonlijk,
met baard en draaischijf! Waarom
rookt hij zijn pijp niet?
Is dat een Perzisch weefapparaat,
of een groentensnijmachine ? Het flitst
alles door me heen: Een
HamiltonBeach met voetpedaal, Coca-Cola,
Dura-glit....
Daar is de man van Deventer. Ik
heb zijn portret millioen maal gezien.
Ik hou van hem. Als we in ons land
een nazi-regiem mochten krijgen, moet
hij dictator worden. Ik bestel niets.
Meneer mag ik even u w zakdoek?"
Het ruikt ergens naar. Butagas. Neen,
l""
i
i
l
iiiitifiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiutiiiiimm iiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiii mimi
iiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiuiiiiiimit;
MIJN VRIEND DE THUISZITTER
over: FIETSEN
7 K kan maar niet," aldus mijn vriend, de Thuiszitter, en met zijneenen
voet schoof hij een voetenkussen onder zijn anderen, ,,ik kan maar niet
begrijpen, waarom sommige slimmerds deze eeuw de eeuw van t et kind
genoemd hebben. Volgens mijn bescheiden meening," en hij slurpte voor
zichtig aan een kop heete bouillon, volgens mijn bescheiden meening moet
dize eeuw heeten: de eeuw van de fiets. Want het wezen van dezen tijd is,
dat we een beetje sneller gaan dan vroeger, maar daar iedereen sneller gaat,
komt niemand meer vooruit dan een ander, hoewel iedereen zoo hard trapt
als hij maar kan. Op de fiets denkt bovendien elkeen, dat hij een individu
is, een zelfstandig zich bewegend levend wezen. Maar als je goed kijkt is hij
een nog veel erger massadier geworden dan in den tijd, dat hij zich nog te
voet moest bewegen. Ziet hoe de fietsers zich laten commandeer en door een
stel flikkerende roode, gele en groene lichtjes. Als vroeger de best gedrilde
regimenten van Napoleon, zoo gehoorzamen zij nu aan onverbiddelijke opti
sche bevelen. En dan spreken ze nog van zelfstandige wilsuitingen. Nee,"
aldus mijn vriend de Thuiszitter, en hij kneep de citroen heelemaal uit in
de heete bouillon, de fiets heeft den vroeger nog «enigszins vrijen mensch
het laatste beetje vrijheid uit het lichaam weggestolen. Of dacht jij soms, dat
dat rijwielplaatje, wat je op je jas moest dragen, dat dat niet het symbool
was van de onderwerping van den mensch aan de snelheid en de techniek?
Er zijn menschen, die bezwaar maken tegen rickshas, omdat daar de
eene mensch het lastdier zou zijn van den anderen. Maar volgens mij is
een fiets honderdmaal smadelijker. Want daar maakt de mensch zich tot zijn
eigen machine, tot een trapmachine. En ik zou nog altijd liever een dier dan
een zelfbewegende machine zijn.
En wat voor een beweging is het? Verbeeld je, dat ik op mijn stoel zat
en nu altijd met mijn voeten in een kringetje moest draaien om te blijven
zitten. Daar ben ik toch heusch te verstandig voor. En al die fietsers zouden
even verstandig zijn als ik, als zij het verder maar nalieten. Of dacht je,
dat het een gezonde beweging was? Laat mij je uit den droom helpen: n
voetenkussen is gezonder dan twee fietstrappers.
Ik vraag mij wel eens af, wat het gevolg van deze fietsende eeuw zal zijn.
Zouden er nieuwe heiligen uit geboren worden. De Heilige Fietsius, of
zou in een volgend tijdvak de fiets verdoemd worden zooals wij ons nu scha
men over de slavernij of den brandstapel? Ik weet het niet," aldus mijn
vriend en hij nam het laatste slokje van zijn bouillon, maar n ding weet
ik wel. Als dit dan de eeuw van de fiets is, dan zou er voor de fiets ook wat
gedaan moeten worden. Hij zou beter beschermd moeten worden, zoodat er
b.v. op het stelen van een fiets de doodstraf kwam te staan. En verder zou
de fiets gepropageerd moeten worden. Onze koningin fietst, en ken je een
kalmer volk in Europa ? Wat zou voor de internationale politiek beter zijn
dan al dien heetgebakerden heeren een fiets cadeau te doen? Dan waren
alle ndrigheden gauw genoeg de wereld uit. Gek, jij die altijd op de fiets
zit, hebt daar natuurlijk nooit aan gedacht. Dat ik nu weer op die voor
treffelijke idee moest komen !"
Oostersche parfum. Dit fornuis, drie
vlams met gesloten bordenwarmer
kost slechts f 87.50, met open borden
warmer f 81.?" Ik wil geen warme
borden." ,.De massieve koperen bran
ders zijn geheel uitschroefbaar...." Ik
heb zin iets uit elkaar te schroeven,
maar niet dat fornuis. Ik kom langs
dames die tegen sterk gereduceerden
prijs aan fleschjes staan te zuigen.
Links en rechts krijg ik papiertjes, ik
heb mijn koffer vergeten. De luid
sprekers bulderen. Achterin ergens,
bij den wintertuin met opgezette tulpen
is het cabaret bezig. Ik heb zin om me
aan de droogantenne op te hangen. Ha,
daar gaat de schoolbel, het is n uur.
Gehoorzaam gaan alle dames en hee
ren (die zijn er ook) naar buiten.
Dit is de 676 Beurs van de Dames
kroniek. Hoe is het mogelijk !
Circus
Circus Jean Houcke (Carré)
EEN maand per jaar trekken uit
de hoeken en gaten, uit het pluche
en de gangen van Gebouw Carréde
oude circusgeesten weer naar de piste.
Dan is het weer circus. Je gelooft het
nauwelijks, zelfs als je er bij zit. Zit
er eens bij ! Rond draven de glanzende
paardenlijven. Is dat niet heerlijk?
Strak gespannen paardenhuid, glan
zende schoften, wapperende manen.
Ziet die schimmels en appelschim
mels, volbloed Syrianen. Edel is de
gang, liefelijk het geheel. Ziet ook de
schoonheid der roofdieren, opgesloten
binnen de ijzeren hekken van de kooi.
Hoeveel getemde kracht is hier in
geperkt. Hoeveel overwonnen woest
heid ligt er besloten in de beren, ijs
beren, in den panther en in de krach
tige leeuwenlijven ? Dat alles beheerscht
door een man.
Hoe graag griezelen wij over de
luchtsensaties, over schier onmoge
lijk lijkende toeren, hoog in den nok.
Conrad Veidt
amiiiitiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimi
iittiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiVignet van Leo Gestel
Hoe graag lachen wij om grollen en
grappen van clown's, om koddige
clowneske acrobatieën.
En als gij dan alles in werkelijkheid
gezien hebt, beziet dan de tentoonstel
ling van allerlei uitbeeldingen van
circus" en circusmenschen, door ver
schillende Nederlandsche en enkele
buitenlandsche kunstenaars. Is dat
geen prachtig idee: bij het circus een
expositie te houden van de kunstzin
nige verbeelding daarvan ? Naast het
directe genot van het beleven, het kunst
zinnige van het herleven ? Van Dongen,
Hordijk, Maks, Roelofsz, Sjollema,
Gestel. Zij zijn plotseling uw vrienden
geworden, die met kunstenaarszorg u
wederom op de schoonheid wijzen.
Tentoonstellingen
De Keur (Arti et Amicitia)
IX UNSTNIJVERHEID en moderne
lx woninginrichting exposeert aan
het Rokin. Verschillende groote firma's
en kleine kunstnijverheidsbedrijfjes
stellen daar hun potjes, kleedjes, vaas
jes, stoelen, gordijnen, schilderijen,
manden en lampen ten toon. Kunst
nijverheid in iets grootere hoeveel
heden gaat echter erg op de zenuwen.
PAG. 14 DE GROENE No. 3Ï23