Historisch Archief 1877-1940
UITHUIZIGHEDEN
Stadsinventaris
De Leidsche Straat
DE Leidschestraat is als een
kaleidoscoop: altijd weer anders en
toch altijd weer aan zichzelf gelijk.
Het is een tube verf, waarvan de pasta
door de verkeerslichten telkenmale in
stukken gesneden wordt. Het is inder
daad een ader, waarvan het bloed bij
schokken pulseerend voorwaarts ge
stuwd wordt. Heen en weer gaat het
verkeer. Leidscheplein en Konings
plein zijn communiceerende vaten. Via
hun communicatie rijden de
Amsterdamsche zakenlieden naar hun werk,
doen hun vrouwen boodschappen, fla
neeren hun dochters en sukkelt de
tram. Sukkelt: want evenals oude
postkoe'.s;n wachten de motor- en bijwa
gens op de vluchteilanden op aflos
sing. Als de baan vrij is, omdat de
tegenligger tevreden naast hem op het
heuveltje is komen staan in- en uit te
laden, maakt de bestuurder zijn hand
remmen los, schakelt de stroom in zijn
rijdende strijkbout in, en voort gaat
de vliegende Hollander weer tot de
volgende gracht. Ja, dat moderne ver
keer l Auto's schieten tusschen tram
en trottoir door en wee den fietser, die
er tusschen komt. De stadsreiniging,
die 's nachts na tweeën de
asfaltstraten komt spuiten en afdrogen kan
hem dan wel opvegen.
Toch is de fietser de heerscher van
de straat van Leiden. Hij is dictator en
slaaf tegelijk. Een zeer modern figuur.
Fijne kousen loopen op het trot
toir. Als ze ladderen kunnen ze in de
winkels meteen vernieuwd worden.
Kousen, wandelschoenen van zes tot
zestig gulden, boeken, corsetten, kof
fers, dassen, hoedjes, sigaretten,
heerencostuums, drank en oesters kunt gij in
deze straat verkrijgen. Eigenlijk leidt
de Leidschestraat niet naar Leiden,
maar rechtuit naar Parijs. En dat
komt geografisch wel zoo ongeveer
uit ook.
Film
De twee zusters Kleh
(City-Theater)
DIT is een retrospectieve film- zij
begint bij het einde en eindigt bij
het begin, n.l. met de scène, dat
Catherina Kleh een schot lost op haar
zuster Claire. Claire is niet dood, want
Anny Ducaux schiet op Corinne Luchaire
zij moet het verhaal doen, waarvan wij
alleen het dramatische einde kennen
en ik mag er niet aan denken, wat voor
complicaties zich zouden voorgedaan
hebben, als Catharina beter gemikt
had. Waarschijnlijk was er dan een
larmoyante Fransche film minder
geweest en dat zou niemand opgevallen
zijn.
Sneeuwwitje en de keuring
NADAT de dwergen en Sneeuw
witje keer op keer hun neus
gestoten hadden tegen de fatale deur
der keuring, en er steeds meer uitge
knipt werd totdat de teedere jeugd
onder de veertien jaar er van mocht
genieten, wordt de film nu in zijn
geheelen gevaarlijken,
verschrikkenden vorm getoond, gelukkig in sappig
Amerikaansch, zoodat de jeugdigen
van veertien jaar en ouder er niet te
veel van zullen schrikken.
Het is anders met die keuring merk
waardig. Zoo hebben ze de heks" er
heelemaal uitgeknipt. Waarom? Het
Stadsschouwburg
N.V. HET NEDERLANDSCH TOONEEL - Directeur Cor Tan der Lugt Melsert
Zondagavond 12 Maart 8.15 uur
Donderdagavond 23 Maart 8.15 uur
Oflicieele Volks voorstelling
Het groote tooneelsucces
Schijn en \Verkelijkheid
Madame Sans Gêne
pr. van Fl. O 90 Fl. 0.15, alle r.
inbJaarbeurs te Utrecht
De deur der keuring
zal toch niet zijn, dat ze daarin een
toespeling op de
filmkeuringscommissie vermoed hebben?
Opera
Mathis der Maler
HET muzikale evenement, de op
voering van Hindemith's opera
heeft zich in de belangstelling die het
verdiende mogen verheugen.
Een bijzondere gebeurtenis op zich
zelf was al een uitverkochte schouw
burg. Zoo'n van top tot teen bezette
zaal met feestelijk in avondtoilet uitge
doste dames en heeren veroorzaakt een
plechtige feestelijke stemming, althans
voor hen die toegang hebben kunnen
krijgen. Het is jammer dat er bij een
dergelijke belangstelling slechts twee
voorstellingen werden gegeven.
ZOO gij niet precies weet, wat de
Jaarbeurs is, behoeft gij het ook
niet te weten. Een Jaarbeurs is voor
wetenden. Het is wat het congres voor
de medici, het festival voor de musici
en de conferentie voor de politici is:
alleen voor ingewijden en niet voor
het profane publiek. De Jaarbeurs, die
overigens een half-jaarbeurs is, is voor
groot-, tusschen- en kleinhandelaren.
Producenten en importfirma's
exposeeren hier naast elkaar. Het motto van
de Jaarbeurs, dat den bezoeker in alle
toonhoogten op vele manieren tege
moet klinkt, is: Hebt u interesse?"
Dat wil zeggen: Kan de vrager door
u wellicht iets in zijn orderboek schrij
ven ?" Dat is namelijk de tweede pool
van deze jaarmarkt: Het Orderboek.
Het orderboek van den vertegenwoor
diger is als het poëziealbum van de
bakvisch en het zakboekje van den ver
keersagent. Het regelt zijn eetlust, zijn
humeur en den vrede in huis. En zoo
zijn die machtige en machtig leelijke
gebouwen van de Jaarbeurs te Utrecht,
gewijd aan het Orderboek. Het klinkt
religieus en het is ook vrijwel een
religie.
In de vijf verdiepingen is daartoe
opgetast en uitgestald al wat
menschenhoofden en -handen ooit aan nut en
schoonheid, leelijkheid en
onpractischheid hebben bedacht en gefabriceerd.
Monstrueuze vazen, scheerapparaten,
kunstbloemen, theelichtjes,
kleerenborstels, Queen-Anne-meubelen, dak
pannen, heerenhoeden, brandblusschers,
stofzuigers, haardrogers, fietsen, koel
machines, wandelstokken.... etc., etc.!
siiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiii
j MIJN VRIEND DE THUISZITTER
| over: DE TOETS DER WAARACHTIGHEID
=
l r~R is geen tijd geweest," aldus sprak mijn vriend, de Thuiszitter, en
l -.C hij schoof zijn schommelstoel tot voor de openslaande deuren,
| waardoorheen een heerlijk Maartsch zonnetje zijn stralen naar binnen
| wierp, er is nog geen tijd geweest, waarin zooveel gepraat is over energie.
| Het is, alsof ik in mijn stoel zit en er aldaar over praat, hoe flink ik ben,
| dat ik nu direct zal gaan opstaan, om dat glas kwast van de tafel te halen.
l O, wat ben ik energiek! Oh, wat een tempo van dezen tijd ! Oh, wat een
| efficiency ! Oh, wat een zakelijkheid ! Nee," aldus mijn vriend, en hij begon
| zachtjes te schommelen in het warme zonnetje, ik ken mezelf. Ik maak
l mij niets wijs met energie en doortastendheid. En daarom vraag ik jou
| vriendelijk, of jij even op zoudt willen staan, om het glas voor mij te
l halen. Zoo, dank je. Zie je, dat is de fout van dit geslacht. Inplaats van te
= genieten van hun luiheid, beroemen ze zich op hun flinkheid. Of dacht je,
| dat het er in de wereld zoo beroerd uit zou zien als wij werkelijk zoo flink
l en doortastend waren als we doen voorkomen? Wel nee. Wij zijn nog
| dezelfde onverbeterlijke fantasten en bange droomers van altijd. Jan Salie,
| beste kerel, inplaats van Johnny Sorbet ! Deze tijd lijdt aan de energieke
| Kitsch, de zakelijke Romantiek, de verspilling der Efficiency. En alleen
| verstandige menschen als ik worden zich van hun roeping bewust. Alleen
| zulke menschen vervullen hun taak naar behooren: die zich niets wijs
| maken en anderen niets voortooveren. En daarom: weg met het masker !
| Laten we toch ons toonen zooals we zijn. Laten we onze brandende liefde
l voor de vrijheid en de democratie" toetsen aan onze werkelijke gevoelens.
| Laten we onzen moed en vastberadenheid op hun gehalte eerlijk
onder| zoeken. En als er niets overblijft, wel, wat is het dan waard geweest ? En
= daarom heb ik een idee. We vinden een apparaatje uit, waarmee alle
ge| dachten en woorden op hun inhoud getoetst kunnen worden. Het moet
| een chemisch praeparaat zijn, waarmee je het krantenpapier kunt bestrijken,
jj een soort denkend lakmoes, dat een roode kleur krijgt als, waterstaat, niet
| heelemaal waar is. Als menschen tegen ons praten, houden we het vóór
| ons in de lucht en we kijken hoe het verloop der paarse en roode tinten
| is. En als we zelf spreken houden we het bij onzen mond. Dat zal ons
| leeren! We houden het bij den luidspreker, we leggen het als bladwijzer
| in boeken, we nemen het mee naar den schouwburg en we houden het
| in onze hand in de bioscoop. En als we dat maar genoeg propageeren, dan
= is er binnen de drie maanden twee maal zooveel waarheid in de wereld.
| En de man, die die lakmoezen fabriceert is schat- en schatrijk. Voel jij
| daar niets voor, beste jongen ? Ja? Nou, dat was dan weer een prachtidee.
| Alleen begrijp ik maar niet, dat jij, die met al die begrippen zooveel te
= maken hebt, er niet op gekomen bent. Dat dat nu weer van mij moest
i komen !"
Hebt u interesse" in een
flesschenspoel- en droogmachine. Ik ben trots,
dat mijn bescheiden uiterlijk de be
hoefte aan een zoo geweldig ding zou
doen vermoeden. Ik koop geen cemen
ten deuren, geen namaakparels, geen
grammofoontoestel dat 8 platen achter
elkaar speelt (tweezijdig), noch een
rijdende etenswagen (oh nee, die be
hoort reeds aan een restaurant. Daar
kan je koffie krijgen en lunchpak
ketten). Zoo zie je vertegenwoordigers
in hun stands, naast koelmachines met
pasteien, kreeften, salades, rollades,
en taarten rustig aan het eten van
magere broodjes met Hollandsche kaas.
Tegenstellingen.... Overigens is hier
alles tamelijk in harmonie. Een bordje:
Particulieren geen toegang" schokt
in den beginne den mensch die op zijn
particulierschap tot nu toe tamelijk
trots geweest was. Maar alras begrijpt
hij de bedoeling: slechts serieuze
menschen met serieuze interesse toe
te laten tot het heiligdom van de drie
clubfauteuils of stalen stoelen, die
midden in den stand of in een apart
spreekkamertje de rustgevende stel
ling voor het heilige Orderboek moeten
zijn. Deze serieuze menschen begrij
pen elkaar goed. Een buitenstaander
is een storend element. Zij kennen
elkaar al jaren, vernieuwen hun
zakenvriendschap of relatie telken halven
jare ter Jaarbeurs en koopen van
elkaar huistelefoontjes, binnenbanden
of moquette loopers en varen daar,
naar het schijnt, allen wel bij. Zij heb
ben stevige, hoewel niet steeds ver
geestelijkte, gezichten, en, al naar ge
lang van de grootte van de plaats van
waar zij naar Utrecht togen, hel of
minder hel gestreepte dassen en min
of meer goedzittende boordjes.
De vrouwen komen mee en zoeken
mee uit. Zij zijn eerder moe dan de
mannen en probeeren overal te zitten.
Mannen in stands rooken sigaren, praten
over de pijn in hun knieën van het
staan (het zgn. jaarbeursknietje") en
gaan daarom ook gaarne zitten. Zij
knoopen praatjes aan met andere
mannen van andere stands die weer
andere sigaren rooken en vragen voor
bijgangers naar hun interesse. Zoo zij
interesse-hebbenden vinden, zijn zij ge
lukkig. Zij stralen ! Zij leggen uit, zij
schitteren met hun geest, zij leggen
hun sigaar weg en trachten te over
reden en iets in hun orderboek te schrij
ven. Inderdaad laten sommige geïnter
esseerden dit toe. Zij schaffen voor
werpen aan, kleeden, lampen, schilde
rijen, glazen of kannen. Soms mooi en
soms leelijk, al naar straks hun koopers
het weer willen hebben.
Daarna rusten zij uit bij een van de
buffetten of het Jaarbeursrestaurant.
Daar eten zij broodjes met kaas of
gebakken aardappelen, spreken over
de politiek en zijn, zoo naar het uiter
lijk te oordeelen, zeer tevreden.
Utrecht spant zich dan in om met
mondaine vermaken de provincialen
het groote leven te suggereeren. Dat zij
daarbij voor geen middelen terugschrikt
blijkt uit de ruïnes van de Galeries
Modernes, die verreweg de grootste
attractie van de Jaarbeursstad vormt !
Ingezonden en niet geplaatste copy
wordt slechts geretourneerd indien
voorzien van gefrankeerde envelop
met naam en adres van den afzender
De red.
PAG. 14 DE GROENE No. 3224