De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 25 maart pagina 6

25 maart 1939 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

KANTTEEKENINGEN Memel Dat het Memelgebied tot het Duitsche Rijk is teruggekeerd, heeft in de afgeloopen week weinig opzien gebaard. Geen wonder: men wist in de Europeesche hoofdsteden dat dit gebeuren een quaestie was van tijd, sinds Hitler in zijn jongste Rijksdag rede formeel zijn aanspraken op dat gebied had geformuleerd. Het kleine Litauen had geen keus. Zijn vroegere bondgenoot, de Sowjet-Unie, had het al in April van het vorige jaar tijdens den dreigenden oorlog met Polen, in den steek gelaten. Tegenover het Duitsche Rijk was het machteloos. Door vrij willig af te staan wat anders met geweld genomen zou worden, poogt het zekere economische rechten te redden. Men zou onder andere omstandigheden in dezen terugkeer van het Memelgebied een herstel kunnen zien van het onrecht dat Duitschland te Versailles is aangedaan. Een staat die zonder blikken of blozen vreemde volkeren onder den schijn van een pro tectoraat ruwweg annexeert, heeft echter geen recht, zich over onrecht te beklagen. Het Memelland is volgens de gebruikelijke afpersings-methode gevallen. Herleving der collectieve veiligheid? Zij die gedurende de laatste jaren consequent de politiek der collectieve veiligheid hebben voorge staan, beleven een aangenamen tijd. Hun denk beeld dat verguisd is en door het slijk gehaald door de z.g. Realpolitiker" wordt plots, zoo al niet practisch uitgevoerd, dan toch door een groote groep voorheen onwillige staatslieden gehuldigd. De annexatie van Tsjechiëen Moraviëschijnt dan ten langen leste velen de oogen geopend te hebben voor het gevaar der Duitsche expansie. Het kenmerkendst is daarbij de verandering die zich in Engeland heeft voorgedaan. Vorige week Woensdag bepaalde Chamberlain zich tot een zwak protest tegen de Duitsche gewelddaad. Vrijdagavond con stateerde hij ronduit hec fiasco zijner verzoenings politiek. Er schijnt zich in de dagen van Woensdag tot Vrijdag binnenskamers te Londen heel wat te hebben afgespeeld! Maar belangrijker nog waren misschien de alarmeerende berichten uit Roemenië, die een gedeeltelijke bezetting van dat land door Hongaarsche en Duitsche troepen deden vreezen. Daarover straks meer. De Engelschen ontwaakten uit hun lethargie. Roemeniëgevallen, dat beteekent: de Balkan verloren. De Balkan verloren, wil zeggen: het Nabije Oosten ernstig bedreigd. Het Nabije Oosten bedreigd, beduidt: ondergraving van Engeland's gezag in Indië. Toen Engeland dus voor Roemeni in de bres sprong, verdedigde het tegelijkertijd zijn eigen hoogste imperiale belangen. Intusschen was het niet zoo eenvoudig om aan de Duitsche expansie weerstand te bieden. De Engelsche diplomatie begon er mee, de voornaamste in aanmerking komende mogendheden te polsen over samenwerking. Een gemeenschappelijke, door Engeland, Frankrijk, de Sowjet-Unie en Polen te teekenen verklaring waarbij ook de Vereenigde Staten zich door een identieke uitspraak zouden aansluiten werd voorbereid. Maar zonder moei lijkheden verliep het niet. Hier wreekt zich het verraad van München. De Sowjet-Unie voelt er niets voor, ten bate van Frankrijk en Engeland de kastanjes uit het vuur te halen. Polen denkt: beter een goede buur dan een verre vriend, en aarzelt om begrijpelijke redenen, zich bij een anti-Duitsche coalitie aan te sluiten. Belangrijker is nog dat ook de regeeringen van die landen om wier rechtstreeksche bescherming het gaat, met weinig enthousiasme de Engelsche pogingen gadeslaan. Zij denken: Engeland is ver weg, Duitschland is dicht bij " Summa summarum: het lijkt ons nog niet zoo dwaas gezien van de Duitsche regeering om zich voorloopig niet ongerust te maken, doch rustig af te wachten wat er practisch van de op touw gezette coalitie terecht zal komen. Er is geen twijfel aan, of de stemming in Engeland is fel anti-Duitsch. Zoo iets, dan bewijst dat wel het afslaan van groote Duitsche orders door Britsche firma's. Maar de Duitsche regeering vermoedt naar wij meenen: niet geheel ten onrechte dat de bereidheid tot onderlinge samenwerking der nu te hoop loopende mogendheden af zal nemen naarmate de angst UW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken nu over meer dan een half millioen gegevens. Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen, stamboornen etc. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier, Zeer billi|k. Oranje Nassaulaan 87, Overveen. voor Duitschland daalt. Duitschland heeft op het oogenblik tijd noodig om de geannexeerde ge bieden te verteren: zij moeten economisch en administratief bij Duitschland ingeschakeld worden. Voorloopig is dus een nieuw Duitsch offensief afgezien van de annexatie van Memel die men reeds maandenlang iederen dag kon verwachten onwaarschijnlijk. Duitschland heeft trouwens nog andere zorgen op het oogenblik. Spanningen in de as Reeds verschillende malen is er in dit blad op gewezen dat de Duitsch-Italiaansche samenwerking waarschijnlijk haar einde zou vinden in een onderlingen strijd op den Balkan. De gebeurtenissen van de afgeloopen weken schijnen deze opvatting te bevestigen. De Italiaansche regeering was merkbaar koel, de Italiaansche pers beperkte zich tot conventioneele gelukwenschen, en het Italiaansche volk voelt zich door de groeiende Duitsdie macht in een hoek gedrukt. Het heette zelfs al dat de pro-Duitsche Ciano vervangen zou worden door den proEngelschen Grandi. Van het midden van deze week af, is in deze Italiaansche houding een wijziging gekomen: het heeft zijn trouw aan de spil b2V3stigd. D:ze wij ziging was echter opportunistisch. Da lichte ani mositeit tevoren is niet te loochenen. Maar nu van de anti-Duitsche coalitie practisch niets schijnt te komen, neemt Italiëweer zijn draai. Wat daarvan zij: de stemming tusschen Duitsch land en Italiëis er van weerszijden niet beter op geworden. Want ook in Duitschland gaan tal van stemmen op, waaruit een gering enthousiasme voor de Italiaansche zaak spreekt. Duitschland is niet gereed voor den wereldoorlog. Het voelt er dan ook weinig voor om terwille van de Italiaansche aspi raties in de Middellandsche Zee in een groot con flict betrokken te worden. Wanneer Duitschland op het oogenblik Italiëweer gaat st.unen, ge schiedt dat dan ook waarschijnlijk in de overtui ging dat Italiëzijn eischen die nu spoedig ken baar gemaakt worden ingewilligd zal krijgen zonder dat er een oorlog komt. In Frankrijk stijgt de onrust. Men beseft dat de dubbele vijand ItaliëDuitschland binnenkort een concreet gevaar zal vormen. Tegen dezen vijand dient men zich in versterkte mate te wapenen. De arbeidstijd in de oorlogs industrie is reeds verlengd. De regeering-Daladier heeft, trots socialistischen en communistischen tegenstand, uitgebreide volmachten verkiegen. De productie-cijfers stijgen echter uiterst langzaam: het Duitsche tempo is nog bij lange na niet inge haald. Bedreigd Roemeni De Roemeensche export bestaat in hoofdzaak uit granen, petroleum en hout. In de wereldcrisis is deze export catastrofaal gedaald: parallel daarmee daalden de staatsinkomsten. Sinds 1935 is het Duitschland dat de Roemeensche boeren en de Roemeensche regeering uit den nood helpt: het heeft een groeiend gedeelte van den Roemeenschen export opgekocht. In' korten tijd was het zoover dat Duitschland twee-vijfde van den Roemeenschen export naar zich toe had gehaald en voor n derde van den import zorgde. Zonder moeilijkheden is dat niet gegaan. Terzelfder tijd December vorig jaar dat de Duitsche en Roemeensche onderhandelaars te Boekarest om de tafel zaten, daagde een Fransche handelsdelegatie en een Italiaansche dito op. De eerste had weinig, de laatste veel succes. Intusschen wist Duitschland de handelsrelaties met Roemeni te versterken. Koning Carol heeft daarvan het gevaar ingezien, maar voor de keuze staande tusschen de zekerheid van een economische catastrofe door het afbreken van de verbin dingen met Duitschland en de mogelijkheid van een aanslag op de onafhankelijkheid van hun land, plegen de Zuid-Oost-Europeesche regeeringen meestentijds het risico van het laatste te aanvaarden. Nog echter was Duitschland niet tevreden. Het stelde wederom zeer vér-gaande economische eischen aan Roemenië, waarbij het een volledig monopolie van den Roemeenschen export zou ver krijgen. De Roemeensche regeering weigerde. Bevreesd voor door Duitschland geïnspireerde machinaties der Hongaren, trok zij onmiddellijk troepen samen aan de grenzen. Een union sacré" der partijen kwam spoedig tot stand. Engeland interesseerde zich ten zeerste voor deze gebeurte nissen. Spoedig vertrok een handelsmissie van Londen naar Boekarest. Het zocht contact met de Sowjet-Unie, waarop wij boven reeds hebben ge wezen. De verdere ontwikkeling moet men met de grootste belangstelling afwachten. In het vroegere Tsiecho-Slowakije is inmiddels alles geregeld". Het uiterste Oosten, Roethenië, is nu geheel door Hongaarsche troepen bezet. Slowakije behoudt zijn nominale zelfstandigheid van een werkelijke zelfstandigheid is natuurlijk geen sprake , terwijl Bohemen en Morav.ëofficieel onder protectoraat van Duitschland zijn geplaatst. Baron Von Neurath, Von Ribbentrop's voorzichtiger voorganger, is tot protector" benoemd. Voorts is een raad van vijftig personen gevormd die onder leiding van den vroegeren president Hacha de Duitsche regeering van advies zal dienen. In Praag is voorts een algemeen vergaderings verbod afgekondigd. De noodige anti-Joodsche maatregelen zijn reeds getroffen. De bevolking is, hoewel met verbeten v/oede, weer aan het werk gegaan. ZILVEN l BEEKHUIZEN l STAMEREN UOENEN (VEL.i MAARN (U.> BLIJVEN DE WIJ leven snel. Te snel. Wij vallen van de eene sensatie in de andere. De wandaden van vandaag doen ons de wandaden van gisteren ver geten. Vier maanden, vier weken soms, staan sommige personen als slachtoffers der politieke ont wikkeling, midden in de aan dacht van het atgemeene publiek dan verdwijnen zij in het niet der niet langer beroemde, doch namelooze ellende. Laat ons twee personen, die voorbestemd schijnen te zijn in dat niet te verdwijnen, hier naar voren halen. Het zijn Hacha, de president van het gewezen TsjechoSlowakije, en Chwalkowski, zijn minister van buitenlandsche zaken. Veel sympathie hebben wij voor deze tegenstanders van den democraat Benesj niet gevoeld. Maar niemand zal hun het lot toewenschen dat zij moesten ondergaan: het document onderteekenen waarbij zij hun geliefden staat vernietigden. Dinsdagmiddag 16 Maart kregen VAN DE Zwart op Wit zij aanzegging, terstond naar Ber lijn te komen. Met militaire eer ontving men hen daar. Terstond werden zij naar de Rijkskanselarij gebracht, waar Hitler, Gering en Von Ribbentrop op hen wacht ten. De bijeenkomst werd, aldus het verslag van de Londensche Evening Standard", door Hitler met een korte toespraak geopend. Hij zette uiteen, dat het niet het oogenblik voor onderhandelen was, maar dat de Tsjechen kennis hadden te nemen van de door de Duitsche regeering genomen be sluiten. Praag zou den volgenden morgen te negen uur door Duitsche troepen bezet worden, Bohemen en Moraviëzouden worden ingelijfd als protectoraat van het Duitsche Rijk. Daarna plaatste de rijkskanselier zijn handteekening onder het document om vervolgens de kamer te verlaten. Het was toen half twee des nachts. Gedurende verscheidene uren protesteerden Hacha en Chwalkowski bitter legen het ge weld dat hun werd aangedaan. De Duitsche ministers toonden echter geen medelijden. Zij drongen om de Tsjechen heen, wierpen hen voortdurend de documenten voor, drukten hun pennen in de hand, en spraken de bedreiging uit, dat half Praag binnen twze uren tijd door een luchtbombardement ver woest zou wjrden, indien zij zich van teekenen zouden onthouden. Gedurende dien langen en verschrikkelijken nacht moest presi dent Hacha verscheidene malen worden bijgebracht door doctoren, die in een aangrenzend vertrek wachtten. Te half zes zakte hij ge heel ineen. Met injecties moest hij tot bewustzijn worden gebracht. Zijn tegenstand was gebroken, en hij teekende, in de overtuiging dat hij anders zijn land zou bloot stellen aan een meedoogenloos bom bardement. Aldus te lezen, zwart op wit, in het jaar der beschaving en menschelijkheid 193?. Voor copie conform, KANTEKLEER PAG. 6 DE GROENE No. 322S

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl