Historisch Archief 1877-1940
KANTTEEKENINGEN
Memel
Dat het Memelgebied tot het Duitsche Rijk is
teruggekeerd, heeft in de afgeloopen week weinig
opzien gebaard. Geen wonder: men wist in de
Europeesche hoofdsteden dat dit gebeuren een quaestie
was van tijd, sinds Hitler in zijn jongste Rijksdag
rede formeel zijn aanspraken op dat gebied had
geformuleerd. Het kleine Litauen had geen keus.
Zijn vroegere bondgenoot, de Sowjet-Unie, had het
al in April van het vorige jaar tijdens den dreigenden
oorlog met Polen, in den steek gelaten. Tegenover
het Duitsche Rijk was het machteloos. Door vrij
willig af te staan wat anders met geweld genomen
zou worden, poogt het zekere economische rechten
te redden.
Men zou onder andere omstandigheden in dezen
terugkeer van het Memelgebied een herstel kunnen
zien van het onrecht dat Duitschland te Versailles is
aangedaan. Een staat die zonder blikken of blozen
vreemde volkeren onder den schijn van een pro
tectoraat ruwweg annexeert, heeft echter geen recht,
zich over onrecht te beklagen.
Het Memelland is volgens de gebruikelijke
afpersings-methode gevallen.
Herleving der collectieve veiligheid?
Zij die gedurende de laatste jaren consequent de
politiek der collectieve veiligheid hebben voorge
staan, beleven een aangenamen tijd. Hun denk
beeld dat verguisd is en door het slijk gehaald door
de z.g. Realpolitiker" wordt plots, zoo al niet
practisch uitgevoerd, dan toch door een groote
groep voorheen onwillige staatslieden gehuldigd.
De annexatie van Tsjechiëen Moraviëschijnt
dan ten langen leste velen de oogen geopend te
hebben voor het gevaar der Duitsche expansie. Het
kenmerkendst is daarbij de verandering die zich in
Engeland heeft voorgedaan. Vorige week Woensdag
bepaalde Chamberlain zich tot een zwak protest
tegen de Duitsche gewelddaad. Vrijdagavond con
stateerde hij ronduit hec fiasco zijner verzoenings
politiek. Er schijnt zich in de dagen van Woensdag
tot Vrijdag binnenskamers te Londen heel wat te
hebben afgespeeld! Maar belangrijker nog waren
misschien de alarmeerende berichten uit Roemenië,
die een gedeeltelijke bezetting van dat land door
Hongaarsche en Duitsche troepen deden vreezen.
Daarover straks meer.
De Engelschen ontwaakten uit hun lethargie.
Roemeniëgevallen, dat beteekent: de Balkan
verloren. De Balkan verloren, wil zeggen: het
Nabije Oosten ernstig bedreigd. Het Nabije Oosten
bedreigd, beduidt: ondergraving van Engeland's
gezag in Indië. Toen Engeland dus voor Roemeni
in de bres sprong, verdedigde het tegelijkertijd zijn
eigen hoogste imperiale belangen.
Intusschen was het niet zoo eenvoudig om aan
de Duitsche expansie weerstand te bieden. De
Engelsche diplomatie begon er mee, de voornaamste
in aanmerking komende mogendheden te polsen
over samenwerking. Een gemeenschappelijke, door
Engeland, Frankrijk, de Sowjet-Unie en Polen te
teekenen verklaring waarbij ook de Vereenigde
Staten zich door een identieke uitspraak zouden
aansluiten werd voorbereid. Maar zonder moei
lijkheden verliep het niet.
Hier wreekt zich het verraad van München.
De Sowjet-Unie voelt er niets voor, ten bate van
Frankrijk en Engeland de kastanjes uit het vuur
te halen. Polen denkt: beter een goede buur dan
een verre vriend, en aarzelt om begrijpelijke redenen,
zich bij een anti-Duitsche coalitie aan te sluiten.
Belangrijker is nog dat ook de regeeringen van die
landen om wier rechtstreeksche bescherming het
gaat, met weinig enthousiasme de Engelsche
pogingen gadeslaan. Zij denken: Engeland is ver
weg, Duitschland is dicht bij "
Summa summarum: het lijkt ons nog niet zoo
dwaas gezien van de Duitsche regeering om zich
voorloopig niet ongerust te maken, doch rustig af
te wachten wat er practisch van de op touw gezette
coalitie terecht zal komen. Er is geen twijfel aan,
of de stemming in Engeland is fel anti-Duitsch.
Zoo iets, dan bewijst dat wel het afslaan van groote
Duitsche orders door Britsche firma's. Maar de
Duitsche regeering vermoedt naar wij meenen:
niet geheel ten onrechte dat de bereidheid tot
onderlinge samenwerking der nu te hoop loopende
mogendheden af zal nemen naarmate de angst
UW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge
schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken
nu over meer dan een half millioen gegevens.
Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen,
stamboornen etc. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier,
Zeer billi|k. Oranje Nassaulaan 87, Overveen.
voor Duitschland daalt. Duitschland heeft op het
oogenblik tijd noodig om de geannexeerde ge
bieden te verteren: zij moeten economisch en
administratief bij Duitschland ingeschakeld worden.
Voorloopig is dus een nieuw Duitsch offensief
afgezien van de annexatie van Memel die men
reeds maandenlang iederen dag kon verwachten
onwaarschijnlijk.
Duitschland heeft trouwens nog andere zorgen
op het oogenblik.
Spanningen in de as
Reeds verschillende malen is er in dit blad op
gewezen dat de Duitsch-Italiaansche samenwerking
waarschijnlijk haar einde zou vinden in een
onderlingen strijd op den Balkan. De gebeurtenissen van
de afgeloopen weken schijnen deze opvatting te
bevestigen. De Italiaansche regeering was merkbaar
koel, de Italiaansche pers beperkte zich tot
conventioneele gelukwenschen, en het Italiaansche volk
voelt zich door de groeiende Duitsdie macht in een
hoek gedrukt. Het heette zelfs al dat de
pro-Duitsche Ciano vervangen zou worden door den
proEngelschen Grandi.
Van het midden van deze week af, is in deze
Italiaansche houding een wijziging gekomen: het
heeft zijn trouw aan de spil b2V3stigd. D:ze wij
ziging was echter opportunistisch. Da lichte ani
mositeit tevoren is niet te loochenen. Maar nu van
de anti-Duitsche coalitie practisch niets schijnt te
komen, neemt Italiëweer zijn draai.
Wat daarvan zij: de stemming tusschen Duitsch
land en Italiëis er van weerszijden niet beter op
geworden. Want ook in Duitschland gaan tal van
stemmen op, waaruit een gering enthousiasme voor
de Italiaansche zaak spreekt. Duitschland is niet
gereed voor den wereldoorlog. Het voelt er dan ook
weinig voor om terwille van de Italiaansche aspi
raties in de Middellandsche Zee in een groot con
flict betrokken te worden. Wanneer Duitschland
op het oogenblik Italiëweer gaat st.unen, ge
schiedt dat dan ook waarschijnlijk in de overtui
ging dat Italiëzijn eischen die nu spoedig ken
baar gemaakt worden ingewilligd zal krijgen
zonder dat er een oorlog komt.
In Frankrijk stijgt de onrust. Men beseft dat de
dubbele vijand ItaliëDuitschland binnenkort een
concreet gevaar zal vormen.
Tegen dezen vijand dient men zich in versterkte
mate te wapenen. De arbeidstijd in de oorlogs
industrie is reeds verlengd. De regeering-Daladier
heeft, trots socialistischen en communistischen
tegenstand, uitgebreide volmachten verkiegen. De
productie-cijfers stijgen echter uiterst langzaam:
het Duitsche tempo is nog bij lange na niet inge
haald.
Bedreigd Roemeni
De Roemeensche export bestaat in hoofdzaak
uit granen, petroleum en hout. In de wereldcrisis is
deze export catastrofaal gedaald: parallel daarmee
daalden de staatsinkomsten. Sinds 1935 is het
Duitschland dat de Roemeensche boeren en de
Roemeensche regeering uit den nood helpt: het
heeft een groeiend gedeelte van den Roemeenschen
export opgekocht.
In' korten tijd was het zoover dat Duitschland
twee-vijfde van den Roemeenschen export naar zich
toe had gehaald en voor n derde van den import
zorgde. Zonder moeilijkheden is dat niet gegaan.
Terzelfder tijd December vorig jaar dat de
Duitsche en Roemeensche onderhandelaars te
Boekarest om de tafel zaten, daagde een Fransche
handelsdelegatie en een Italiaansche dito op. De
eerste had weinig, de laatste veel succes. Intusschen
wist Duitschland de handelsrelaties met Roemeni
te versterken. Koning Carol heeft daarvan het
gevaar ingezien, maar voor de keuze staande
tusschen de zekerheid van een economische
catastrofe door het afbreken van de verbin
dingen met Duitschland en de mogelijkheid
van een aanslag op de onafhankelijkheid van hun
land, plegen de Zuid-Oost-Europeesche regeeringen
meestentijds het risico van het laatste te aanvaarden.
Nog echter was Duitschland niet tevreden.
Het stelde wederom zeer vér-gaande economische
eischen aan Roemenië, waarbij het een volledig
monopolie van den Roemeenschen export zou ver
krijgen. De Roemeensche regeering weigerde.
Bevreesd voor door Duitschland geïnspireerde
machinaties der Hongaren, trok zij onmiddellijk
troepen samen aan de grenzen. Een union sacré"
der partijen kwam spoedig tot stand. Engeland
interesseerde zich ten zeerste voor deze gebeurte
nissen. Spoedig vertrok een handelsmissie van
Londen naar Boekarest. Het zocht contact met de
Sowjet-Unie, waarop wij boven reeds hebben ge
wezen.
De verdere ontwikkeling moet men met de
grootste belangstelling afwachten.
In het vroegere Tsiecho-Slowakije is inmiddels
alles geregeld".
Het uiterste Oosten, Roethenië, is nu geheel door
Hongaarsche troepen bezet. Slowakije behoudt zijn
nominale zelfstandigheid van een werkelijke
zelfstandigheid is natuurlijk geen sprake , terwijl
Bohemen en Morav.ëofficieel onder protectoraat
van Duitschland zijn geplaatst. Baron Von Neurath,
Von Ribbentrop's voorzichtiger voorganger, is tot
protector" benoemd. Voorts is een raad van
vijftig personen gevormd die onder leiding van den
vroegeren president Hacha de Duitsche regeering
van advies zal dienen.
In Praag is voorts een algemeen vergaderings
verbod afgekondigd. De noodige anti-Joodsche
maatregelen zijn reeds getroffen. De bevolking is,
hoewel met verbeten v/oede, weer aan het werk
gegaan.
ZILVEN l BEEKHUIZEN l STAMEREN
UOENEN (VEL.i
MAARN (U.>
BLIJVEN DE
WIJ leven snel. Te snel.
Wij vallen van de eene
sensatie in de andere.
De wandaden van vandaag doen
ons de wandaden van gisteren ver
geten. Vier maanden, vier weken
soms, staan sommige personen
als slachtoffers der politieke ont
wikkeling, midden in de aan
dacht van het atgemeene publiek
dan verdwijnen zij in het niet
der niet langer beroemde, doch
namelooze ellende.
Laat ons twee personen, die
voorbestemd schijnen te zijn in
dat niet te verdwijnen, hier naar
voren halen. Het zijn Hacha, de
president van het gewezen
TsjechoSlowakije, en Chwalkowski, zijn
minister van buitenlandsche
zaken. Veel sympathie hebben wij
voor deze tegenstanders van den
democraat Benesj niet gevoeld.
Maar niemand zal hun het lot
toewenschen dat zij moesten
ondergaan: het document
onderteekenen waarbij zij hun geliefden
staat vernietigden.
Dinsdagmiddag 16 Maart kregen
VAN DE
Zwart op Wit
zij aanzegging, terstond naar Ber
lijn te komen. Met militaire eer
ontving men hen daar. Terstond
werden zij naar de
Rijkskanselarij gebracht, waar Hitler, Gering
en Von Ribbentrop op hen wacht
ten. De bijeenkomst werd, aldus
het verslag van de Londensche
Evening Standard", door Hitler
met een korte toespraak geopend.
Hij zette uiteen, dat het niet het
oogenblik voor onderhandelen was,
maar dat de Tsjechen kennis
hadden te nemen van de door de
Duitsche regeering genomen be
sluiten. Praag zou den volgenden
morgen te negen uur door Duitsche
troepen bezet worden, Bohemen en
Moraviëzouden worden ingelijfd
als protectoraat van het Duitsche
Rijk. Daarna plaatste de
rijkskanselier zijn handteekening onder
het document om vervolgens de
kamer te verlaten.
Het was toen half twee des
nachts. Gedurende verscheidene
uren protesteerden Hacha en
Chwalkowski bitter legen het ge
weld dat hun werd aangedaan. De
Duitsche ministers toonden echter
geen medelijden. Zij drongen om
de Tsjechen heen, wierpen hen
voortdurend de documenten voor,
drukten hun pennen in de hand,
en spraken de bedreiging uit, dat
half Praag binnen twze uren tijd
door een luchtbombardement ver
woest zou wjrden, indien zij zich
van teekenen zouden onthouden.
Gedurende dien langen en
verschrikkelijken nacht moest presi
dent Hacha verscheidene malen
worden bijgebracht door doctoren,
die in een aangrenzend vertrek
wachtten. Te half zes zakte hij ge
heel ineen. Met injecties moest hij
tot bewustzijn worden gebracht.
Zijn tegenstand was gebroken, en
hij teekende, in de overtuiging dat
hij anders zijn land zou bloot
stellen aan een meedoogenloos bom
bardement.
Aldus te lezen, zwart op wit,
in het jaar der beschaving en
menschelijkheid 193?. Voor copie
conform,
KANTEKLEER
PAG. 6 DE GROENE No. 322S