De Maastunnel van Rotterdam EN nou gaan we naar de Heysche haven, Een van de negen tunnelsegmenten wordt over de Maas versleept meneer. Stapt u maar in !" Een meter uit den gladden steiger ligt de Boschplaat" te wiebel-klotsen. Desondanks komen we heelhuids aan boord, en na vijf seconden hebben we ons genesteld in het met koper beslagen hutje van den stuurman. Cigaretten-nevels vermengen er zich met zwaren tabaksdamp.?Ik zal u meteen eens even laten zien, hoe we die kanaal-segmenten onder water met elkaar verbinden," begint mijn dienstvaardige gids.,,Zoo pas heb ik u laten zien, dat de Maastunnel bestaan zal uit negen aparte segmenten, negen doozen die we kant en klaar in de rivier laten zakken. Tusschen die doozen zit dan nog ongeveereen meter speling. Die moet afgesloten worden, en in die afgesloten ruimte breken we de voor- en achterwand van de segmenten door en trekken nu de zijwanden verder. Daartoe hebben we op den stalen mantel verticale sponningen aangebracht. De eene is vlak, de andere, die gevormd is door een half dun wandijzer, bestaat uit een klauw... U kunt me volgen meneer?" Ja zeker !", protesteer ik. Dan wordt een half cirkelvormige plaat...." De Boschplaat", de nijdige motorboot van N.V. Maastunnel" te Rotterdam, danst verder, de Heysche haven tegemoet. De regen tikkelt tegen de glazen van de stuurhut. Koppige deiningen doen ons bijna aftuimelen van de stoeltjes waarop we zitten. Links van ons lag een kolossale baggermolen de sleuf uit te baggeren waarin straks de negen tunnelsegmenten neergelaten worden. Nu, op de hoogte van de onmetelijke Waalhaven is de Maas bespikkeld met puffende sleepbooten. Schiedam schuift voorbij. Links de groote bocht om. Kalmer water, en de Heysche haven is in zicht. Stapt u maar uit, meneer !" Daar is de Heysche haven dan. Een enorm dok, in het land uitgegraven, waar drie segmenten van den grooten tunnel tegelijk in aanbouw zijn. Reus achtige doozen zijn het, van meters dik gewapend beton. Overal pieken de stalen staven naar buiten. Tegen de grauwe, grof-bewolkte lucht, flitsen de vonken van de lasch-apparaten. 't Is geweldig," zeg ik. Een uur later zeg ik hetzelfde. Maar dan heb ik de Heysche haven al weer achter den rug en bevind ik mij in de Waalhaven, waar de drie eerste, bijna afgebouwde segmenten voor anker liggen. Daar wordt het betonnen deksel op de doos gelegd. Over het roestbruine netwerk liggen smalle planken. Een ladder voert naar het binnenste van een tunnel segment, een groote, holle ruimte, donker met hier en-daar de gele lichtjes van werkende arbeiders 't Is geweldig." De derde keer ontsnapt mij weer die verzuchting. Maar de ingang van den tunnel aan den rechter Maas oever geeft daar dan ook alle reden toe. Reeds kan men honderden meters onder de aarde doorloopen. De tunnel ligt er in een onberispelijken bocht. Daar waar hij zich straks in het zand van den Maasbodem vlijt, zijn tientallen arbeiders bezig in den diepen bouwput voor het ventilatie-gebouw. 't Is geweldig. Beter: het wordt geweldig, de tunnel die over een luttele twee jaren de beide Maasoevers te Rotterdam zal verbinden. Het was noodig geworden. De Willemsbrug en de Koninginnebrug, die in 1878 voltooid waren, konden na enkele jaren het verkeer al niet meer aan. In 1890 werd reeds geklaagd over het verlies aan kapitaal door het wachten op dit kruispunt van trafiek, soms vier uren per dag". Onhoudbaar werd de toestand toen Rotterdam zich tot de grootste havenstad van WestEuropa ontwikkelde. Het verkeer over de bruggen steeg met groote sprongen. Dertig pCt. van de be volking van Rotterdam woont op den Linker-oever ! Daar komen straks dertigduizend nieuwe arbeiders woningen ! Er moest iets op gevonden worden. Maar wat zou men kiezen: een hooge brug of een tunnel ? Tientallen jaren heeft de strijd geduurd tusschen de voorstanders van een brug en de aanhangers van een tunnel. De tunnel heeft het tenslotte gewonnen, omdat hij voor het rechtstreeksche verkeer tusschen de beide oevers practischer is dan een hooge brug, die al gauw opritten zou vergen van tegen de twee kilometer lengte. Maar voor het besluit tot het bouwen van den tunnel viel, is er jaren gedelibereerd. Gedelibereerd over de duizenden technische problemen hooge ambtenaren van publieke werken te Rotterdam hebben reeds tien jaren geleden een groote studie reis naar de Vereenigde Staten gemaakt, om daar de nieuwste tunnels te zien , gedelibereerd ook over de kosten. Enfin, de zaak komt nu in kannen en kruiken. Herfst 1937 is de N.V. Maastunnel", ontstaan uit vier van de grootste Nederlandsche aannemers firma's, met de werkzaamheden begonnen. In den zomer van 1941 is, als alles goed loopt, de tunnel gereed en is vijftien millioen in het water.... gelegd. Gegooid dat zal niemand beweren. EEN millioen zakken beton worden voor dit reuzenwerk gebruikt. Zegt u dat iets? Zegt het u soms nog meer dat de staven die voor de wapening dienen, tezamen den evenaar kunnen omspannen? Dat de gelaschte naden reiken van Amsterdam tot achter Zwolle? Dat het voor den tunnel benoodigde teekenwerk, indien het door n man werd verricht, dezen bezig zou houden van zijn geboorte tot zijn honderdsten verjaardag? En hebt u eenig idee van de overstelpende pro blemen, die opgelost moeten worden om te ver hinderen dat de tunnel op een kwaden dag scheurt en volloopt? Daar is het probleem van het bouwen. Welke methode moet men volgen? Welk trac is het beste? Welke afmetingen moet de tunnel hebben? Waarop moet men, met andere woorden, het verkeer over tien, over twintig jaar begrooten ? Hoe voorkomt men dat de polders last ondervinden van den tunnel? Hoe diep moet de tunnel liggen, en hoe dik moet de bovenbedekking zijn opdat het zwaarste anker er geen gat in prikt en een flinke Rijnaak er op kan zinken zonder een ramp te ver oorzaken ? Ziedaar vragen, die maanden van voorzichtige rekenarij vergen. Het gaat hier tenslotte om groote bedragen. Elke meter dat de tunnel dieper komt te liggen het diepste punt is thans ruim 22 meter onder Rotterdamsch Peil zou de kosten met een klein millioen verhoogen. Alle genoemde twijfelpunten zijn dan ook zorgvuldig en wetenschappelijk onderzocht. Het Delftsche laboratorium voor Grond mechanica heeft minutieuze bodem-onderzoekingen verricht en het laboratorium vóór Aero- en Hydrodynamica heeft uitvoerig de ventilatie-problemen bestudeerd. Als straks uw auto tot het millioen behoort waarop de gemeente Rotterdam voor het eerste jaar, dat van den tunnel gebruik gemaakt wordt, rekent, als u straks langs de fraai betegelde en met zorg verlichte wanden naar binnen glijdt om aan gene zijde van de Maas weer op te duiken, of als u zich loopend of per fiets langs de kleine zijtunnel voortspoedt denkt u dan eens n seconde na over den arbeid die hier is verricht, door technici en aannemers, door de leiding gevende personen en door de arbeiders. Hij ligt straks zoo stil op den bodem van de Maas, die formidabele betonnen rups. Alsof hij er uit zichzelf is gaan liggen.... Mannen van Rotterdam, Amsterdam bewondert het stoere werk dat gij verricht, 't Is geweldig. Kleine perikelen JE hebt er ten slotte geen idee van hoe een huishouden onder den invloed kan geraken van den toestand in het algemeen. Het is allemaal goed en wel", zei de Juf deze week onder een kopje thee, maar er moet een hoofd zijn, een autoritaire wil, iets dwingends, iets dat je beheerscht. Ik bij voorbeeld kan er niet buiten dat iemand mij beveelt mij een dwang oplegt, of dat nu uitgaat van de oogen, of van den mond ik wil iemand boven mij. . . ." Nu was het ons al lang opge vallen dat er bepaalde aarzelingen aan de trap waren wanneer de Juf van haar uitgaansavond terug keert en er moest bepaald iets dwingends uitgaan, van de oogen of van den mond, om die aar zelingen te verklaren. Als u nu eens de kinderwasch ging uithangen", zei Gisse. Maar in dat opzicht scheen de Juf geen behoefte te hebben aan iets dwingends of iets autoritairs. Overigens was het ons een raad sel waar de Juf geregeld vandaan kwam, met zulke schitterende oogen en zulke opgewonden ideeën omtrent autoriteit en bevelsdrang. Haar verloofde is bij de belas tingen, doch het is een schuwe jongen met iets zoekends in zijn blik je zou het iets hulpeloos kunnen noemen, als ik hem ver trouwde tenminste, doch sedert hij over den vloer komt, verbergen wij onzen betrekkelijken welstand en vooral het feit dat wij mede werken aan De Groene" omdat je verrader nooit slaapt. Zoodra de kinderen naar bed zijn, vraagt de Juf om het avond blad, hetwelk wij haar altijd schen ken, in het geloof dat het haar te doen is om de kinderpagina. Men vindt er van die edele ver halen in hoe per abuis Amerika ontdekt werd en al zulks doch het bleek ons onlangs dat zij alle politieke beschouwingen las op de eerste pagina en in de kinder kamer de meest sombere voor spellingen deed omtrent het lot van Zwitserland en Sleeswijk. Hetgeen wij te weten kwamen doordat de kinderen vroegen of oom Hans nu ook beschermd ging wonen oom Hans, die een Zwit ser is, doch meestal in het buiten land allerlei onnuttige dingen doet, waaruit zij opmaakten dat hij zich alvast veilig wilde stellen, tegen het tijdstip dat er een telegrammetje verzonden wordt: helpt ons. . . . Het werd mij een beetje te bar en dus besloot ik de gangen van de Juf een weinig te laten observeeren. Bijna iederen avond vrij en dan eerst om half twaalf thuis dat is net iets voor een buitenlandschen vijand. Vooral met die opvattingen omtrent autoriteit. Het bleek ons dat de Juf ge regeld het Concertgebouw bezocht, ingang Jan Willem Brouwerstraat. De portier deelde ons mede dat er repetitie was van Toonkunst. En inderdaad, daar zat Juf bij de sopranen, zoo gedwee als wij haar thuis niet kennen, onder den dwang van lippen en mond. Het was de mond van Willem Mengelberg en de standjes die hij gaf.... als wij het tiende gedeelte tegen de Juf zouden zeggen, was zij er al lang van door. J. VAN HOORN PAG. 7 DE GROENE No. 3226