Historisch Archief 1877-1940
KAÏVTTEEKENIIVGEN
Chamberlain's reuzenzwaai
Dat wij van onze traditioneele denkbeelden zijn
afgeweken, vormt een zoo belangrijke gebeurtenis
in de Britsche politiek, dat ik meen te mogen zeg
gen, dat het een hoofdstuk op zichzelf zal zijn, wan
neer de geschiedenis zal worden geschreven".
Met deze woorden kenschetste Chamberlain per
soonlijk bij het groote Lagerhuis-debat over de
buitenlandsche politiek de verandering die in de
Engelsche staatkunde zou zijn gekomen: van afzij
digheid tot een stelsel-van-wederzijdsche-garanties.
Polen is de eerste staat die van deze Engelsche
bereidwilligheid kan profiteeren. In den loop van
de vorige week deden alarmeerende geruchten de
ronde over Duitsche troepenconcentraties ten Wes
ten van den Oder. In zekere kringen zeide men,
een onverhoedschen Duitschen aanval op den
Poolschen Corridor te vreezen. Het was toen, dat Cham
berlain door een verklaring in het Lagerhuis de
Poolsche regeering zijn steun toezegde in geval
Duitschland een oorlog provoceerde. Zooveel woede
als deze verklaring in Duitschland wekte, zooveel
vreugde in Polen en Roemenië, beter gezegd: bij het
Poolsche volk, want de Poolsche regeering greep
de gelegenheid tot het verkrijgen van een weliswaar
verren, maar machtigen vriend niet met dat enthou
siasme aan dat velen verwacht hadden.
Maandag preciseerde Chamberlain zijn verklaring.
Hij kondigde aan, dat deze ook zou gelden voor
Roemenië. Enorme geestdrift in het Lagerhuis. De
geheele oppositie juichte den kort geleden nog fel
verguisden München-apostel toe. Men meent aller
wegen dat de wereldgeschiedenis op een beslissend
keerpunt is aangeland.
Wij kunnen dit optimisme niet deelen.
Trouwens, ook in Engeland zijn de tegenkrachten
niet uitgebleven. Men zal zich herinneren dat de
Times" in begin September van het vorig jaar een
opzienbarend hoofdartikel plaatste, waarin aan Praag
ronduit den raad werd gegeven, het Sudetenland
aan Duitschland af te staan. De Engelsche regee
ring heeft toen onmiddellijk verklaard dat zij part
noch deel had aan dezen aanval-in-de-rug. Door
inlichtingen uit volkomen betrouwbare bron kon
den wij echter mededeelen, dat in werkelijkheid het
bedoelde artikel door het Britsche kabinet van a tot z
was goedgekeurd en slechts bij ongeluk twee weken
te vroeg was gepubliceerd.
De wereld heeft een slecht geheugen. Anders had
men misschien meer aandacht geschonken aan het
hoofdartikel in de Times" van Zaterdag j.l., waar
in ditmaal de Polen den raad kreeg, den Corri
dor aan Duitschland af te staan. In het licht van
vroegere soortgelijke gebeurtenissen kan men aan
de démenti's van het Foreign Office" niet die
waarde hechten waarop zij aanspraak maken.
Ook een gedeelte van de Engelsche pers begint
wederom te aarzelen. En zoo moet men het van te
voren niet uitgesloten achten dat diegenen in Enge
land die in Chamberlain's reuzenzwaai een poging
zien om de verontruste publieke opinie door een
ALS HET STRAKS
ZOMER IS....
Nog enkele weken en de zomer brengt
U op het water. Zeilen en roeien, kano
varen en vissen dat alles ligt in een
nabij verschiet. Verhoog de genoegens
van Uw watersport door de aanschaffing
van een goede, betrouwbare buitenboord
motor. Die motor is
ARCHIMEDES
Eén en al betrouwbaarheid, n en al degelijkheid.
6 Modellen, Zweeds fabrikaat
Import voor Nederland
N.V. Handel Mij. v) h M. Joosten & Co
Singel 279 - Amsterdam-C. - Tel. 37225
AFD. MOTOREN
Als ge deze zomer prettig wilt varen,
vraag dan nu de geïllustreerde catalogus
van de Archimedes buitenboord-motoren.
spectaculaire, maar in wezen misschien niet zoo
belangrijke wijziging tot bedaren te brengen, op den
langen duur gelijk krijgen.
Polen aarzelt
Trouwens, de Poolsche regeering is nog steeds van
meening dat een voorzichtige politiek harerzijds
het verstandigste is. Beek heeft zich te Londen niet
onherroepelijk gebonden. Hij koestert een heilzame
angst voor papieren garanties. Wat staat er te ge
beuren, wanneer Duitschland inderdaad zijn land
binnenrukt? Moeten dan de Fransche soldaten de
Siegfriedlinie forceeren ? De Britsche vloot een blok
kade van de Duitsche havens afkondigen ? Of moet
hij met de Sowjet-Unie samenwerken? Dat wil hij
niet. Dat is ook een van de weinige positieve punten
in zijn politiek. Hulp van de Sowjet-Unie kost hem
op zijn minst dat deel van Wit-Rusland dat in Polen
ligt. Men vergete voorts niet, dat Polen innerlijk
bij lange na niet zoo krachtig is als
Tsjecho-Slowakije was, vorig jaar. Het land is militair veel zwak
ker. In geval van een oorlog dreigt het Oekraïnische
Zuiden, dat wemelt van Duitsche agenten, af te
vallen. De reactionnaire Poolsche regeering is uiter
mate onpopulair: zij steunt in hoofdzaak op de
bajonetten harer soldaten. Energiek verzet tegen
Duitschland zou beteekenen, dat het land een
veelen-veel democratischer koers in zou slaan, hetgeen,
als niet alle teekenen bedriegen, teveel gevergd is
van een Poolschen kolonel.
En, laat ons hieraan toevoegen: ook de regeering
van de Sowjet-Unie is maar matig geneigd op dit
moment, nu zij niet haar eigen grondgebied ver
dedigen zou, tegen Duitschland in het krijt te
treden. Deze regeering eischt eerst geheel andere
beloften van Fransche en Britsche trouw aan de
collectieve-veiligheids-gedachte, dan verklaringen,
hoe agressief ook. Men is te Moskou het verraad
van München niet vergeten. Bovendien verlangt
men een veel breeder politiek dan Londen en Parijs
voorstaan: men verlangt eensgezind verzet tegen
alle agressoren. Hetgeen beteekent: verzet mede
tegen Japan.
Het is niet zoo heel waarschijnlijk dat Londen op
dat voorstel zal ingaan. Maar zonder den steun van
de Sowjet-Unie is iedere anti-Duitsche coalitie tot
mislukken gedoemd.
Italiëdringt op spoed aan
Uit vrees, wederom bij Duitschland ten achter te
blijven, dringt Italiëthans op grooter spoed aan.
Op haast vertwijfelden toon roept het Frankrijk
toe: Maar onderhandelt toch met ons ! Enkele
kleine concessies en wij zijn tevreden !" De Fransche
regeering voelt echter op het oogenblik slechts
weinig voor deze politiek, hoewel er ook in Frank
rijk invloedrijke kringen zijn, die een spoedig
accoord met Italiënoodzakelijk achten. Naar het
ons voorkomt: ten onrechte, want in geval van
oorlog zal Mussolini zich wel tweemaal bedenken,
voor hij zijn lot aan dat van Hitler bindt. En zijn
aarzeling zal niet van de concessies afhangen die
een beangst Frankrijk hem thans doet.
Van het grootste belang is de houding die Enge
land in deze affaire inneemt. Voor zoover wij op het
oogenblik conclusies durven trekken, komt het ons
voor, dat het zich wonderwel schikt in de bemidde
laarsrol die het door de as Rome-Berlijn is toege
dacht. Democratische kringen in Frankrijk maken
zich den laatsten tijd ernstig ongerust over den
Engelschen gezant te Rome, Lord Perth die als
Sir Eric Drummond secretaris was van den Volken
bond die openlijk voor zijn pro-Italiaansche ge
voelens uitkomt en de Italiaansche regeering regel
matig verzekert dat hij haar aanspraken op Tunis
rechtvaardig acht.
Albanië, dat onder een feitelijk protectoraat van
Italiëstaat, is op het oogenblik dat wij dit schrijven,
nog gespaard gebleven voor annexatie door zijn
machtigen overbuurman. Misschien zet Mussolini
toch in de naaste toekomst door. Naast Tsjechi
en Memel mag hij toch ook wel een klein succesje
hebben, al ware het slechts voor het psychologisch
evenwicht.
Verkiezingen in Europa
De verkiezingen voor de Deensche Tweede Kamer
zijn geëindigd met een kleine nederlaag voor de
sociaal-democraten. Liberalen en communisten
wisten een geringe winst te boeken. Belangrijke
politieke verschuivingen naar aanleiding van deze
verkiezing worden niet verwacht. Trouwens, men
voelt ook in Denemarken de binnenlandsche politiek
niet langer als het belangrijkste aan. Wat wél be
langrijk is, is dat de nationaal-socialisten voor het
eerst enkele zetels verwierven, en dat in
NoordSleeswijk waar de Duitsche minderheid woont,
enkele ongeregeldheden zijn voorgevallen. Dene
marken ziet de toekomst met bezorgdheid tegemoet.
De Belgische verkiezingen hebben Degrelle's
,,Rex"-beweging vernietigd. De
Vlaamsch-nationalen wisten hun positie iets te versterken, met
plaatselijk (Antwerpen) groote winst. De liberalen
gingen, dank zij hun anti-Vlaamsche campagne,
vooruit, de katholieken vingen hen op die van Rex"
afvielen, en de sociaal-democraten leden een flinke
nederlaag. Het is niet geheel zeker of zij weer in een
kabinet zitting zullen nemen. In zekeren zin is dat
ook minder belangrijk. Immers, de koers van het
land staat vast: een weinig-vooruitstrevende politiek,
milde deflatie, richting-Daladier. Belgiëheeft het
phase-verschil met Frankrijk ingehaald.
Frankrijk heeft intusschen zijn nieuwen presi
dent gekregen. Ondanks den tegenstand van links
die hem als een symbool der slappe
politiek-a-laBonnet beschouwde, is Albert Lebrun herkozen.
Zijn representatieve qualiteiten zijn nog onlangs,
tijdens het weinig opzienbarende bezoek aan Lon
den, gebleken. ledere andere candidaat zou minder
stemmen op zich vereenigd hebben. Vandaar deze
herbenoeming die in strijd is met de Fransche
tradities, maar die volgens de meerderheid van
Kamer en Senaat, door den nood van het oogenblik
geëischt werd.
ZILVEN l BEEKHUIZEN l STAMEREN
UOENEN (VEL.i
MAARN <U.)
VAN DE
Zwart op wit
HET is alweer tien dagen ge
leden dat Madrid gevallen is.
In die tien dagen is zooveel ge
beurd dat men ternauwernood
nog piekert over de vraag hoe het
mogelijk was dat een stad die zich
twee-en-een-half jaar lang heroïek
verdedigd heeft tegen schier
dagelijksche aanvallen, vrijwel zonder
moeite den overwinnaar in handen
viel.
De vijfde colonne", zegt men.
Inderdaad: Madrid wemelde van
halve en heele verraders.
De honger", zegt men.
Dat zal het wel geweest zijn;
de honger, de taaiste en geniepigste
aller vijanden. Het volgende be
richt wij vonden het in de
Nieuwe Rotterdamsche Courant
kan u misschien een indruk
geven van de realiteit van den
honger. Madrid is leeggehaald,
la'ïen wij, geruïneerd, tot de steenen
afgeschuurd. Men vond er geen
levensmiddelen, open winkels, voed
sel in blik, brood noch tabak. Op
een plein lag een haveloos gekleede
jongen van ongeveer tien jaar op de
knieën, een vinger in de inkt
gedoopt, met moeite een ,,Arriba
Espana" te schrijven. Een officier
stak hem een reep chocolade toe,
waarvoor de knaap zelfs niet be
dankte. Roerloos bekeek hij den
soldaat, de lekkernij in de hand,
terwijl zijn oogen langzaam vol
tranen liepen, die op eens over zijn
wangen biggelden. Toen de corres
pondent voor het hotel zijn auto
koffer opende om er mondkost uit
te halen, viel er wat suiker op
straat. Toen stortten vijf boefjes,
die elkaar de eer betwist hadden,
de valiezen te dragen, zich plat op
het plaveisel, gezamenlijk likten
ze met gulzigen tong den steen !
Zwart op Wit. Anno 1939.
En dat noemt, en laat zich
noemen de Christen-generaal",
door wiens daden menschen tot
een dergelijk dierlijken toestand
vervallen....
KANTEKLEER
PAG. 6 DE GROENE No. 3227