Historisch Archief 1877-1940
UITHUIZIGHEDEN
Stadsinventaris
N. Z. Voorb urgzoal
WIJ hebben onze krantenwijk. De
spanning uit de heele wereld ont
laadt zich hier op de N.Z. Voorburg
wal, op het gladde asfalt en in vurige
debatten. ,,Hep Mussolini geen tanks?
En of nep Mussolini tanks." Meneer
wat weet u er van ? U gelooft toch zeker
niet dat het Russische proletariaat,
proletariaat, meneer...." Ach meneer,
gaat u gauw door, de mensch, meneer,
daar gaat het om, het menschelijk we
zen als zoodanig...."
De wereld als zoodanig" wordt hier
bediscussieerd. Grage oogen, angstige
blikken lezen de snelgeschreven blauwe
letters van de bulletins, die uitslaande
vlammen of gloeiende vonken van
overal in de wereld na weinige uren
hier bij het Paleis zichtbaar doen wor
den. Zwarte klompen menschen vor
men zich, zij gaan weer uiteen, zij
zwermen weer samen.
In de redactiebureaux zijn de lijnen
bezet. Telegrammen en telefoonberich
ten stroomen binnen. Een snelle blik,
een vlugge vertaling, een commentaar
en het brengt rust of onrust in honderd
duizenden Nederlandsche gezinnen.
Zetmachines ratelen, buizenpost
suist en ploft rusteloos. Rotatiepersen
denderen; het papier, als
snelstroomende beeken, schiet er door. Auto's
vliegen af en aan.
Ja, wij hebben een krantenwijk.
Concurreerende bladen met n wil:
voorlichting.
Langs straat en strategie
De kaart van Battefeld
ER is verband tusschen kanonnen
en sigaren: uit beiden komt rook.
En er is een verband tusschen vredes
verdragen en sigaretten: beiden zijn
papier met inhoud. Vredesverdragen en
kanonnen zijn nu aan de orde van den
dag en dan verschijnt weer de kaart
van Battefeld". In den wereldoorlog
was de kaart van Battefeld beroemd.
Toen had de heer Battefeld zijn
sigarenmagazijn nog op den hoek van We
teringschans en Vijzelstraat. Nu is het
aan het Spui. De kanonnen zijn in dien
tijd nog iets geraffineerder geworden
en de vredesverdragen ook. De kaart
werd dienovereenkomstig ingewikkel
der. Nu staat de Duitsche Drang nach
dem Osten" er in keurige koperen
spijkertjes en gekleurde wollen draden
op te lezen en vele andere Drangen"
zijn er uit te raden. De heer Battefeld
maakt deze
kaarten-zoo-groot-als-zijnwinkelraam voor zijn genoegen en voor
zijn zaak. Hij schrijft het er zelfs op:
Deze kaart werd door mij geteekend
en van toelichting voorzien om U een
beeld te geven van een zeer belangwek
kende periode van de wereldgeschie
denis. Hieraan moest een belangrijk
deel van de etalageruimte worden op
geofferd hetgeen, naar ik hoop, geen
nadeelige invloed zal hebben op den
verkoop. Integendeel, de teekenaar
hoopt weer op evenveel belangstelling
binnen als buiten."
De belangstelling is er. Er staat
altijd een troepje toeschouwers voor te
kijken en te discussieeren. De kaart is
een meesterwerk en spreekt met keu
rig geteekende woorden en figuren. Dat
is alles altruïsme van den heer Batte
feld. Per week komt er door de kaart
20 tot 30 pCt. meer koopers in zijn win
kel. Dat is geen altruïsme maar koop
manschap. In zekeren zin maakt de
heer Battefeld oorlogswinst. Gelukkig
zijn de dictatoren dus niet de eenigen
die profiteeren.
Voor jong en oud
Artis1 Aquarium
NU in de Paaschvacantie neefjes en
nichtjes van buiten de stad en even
tueel het eigen kroost bezig gehouden
moet worden, zou men naar Artis
kunnen gaan. Denk daarbij aan het
Aquarium. De visschen zwemmen in
het licht der belangstelling, wij staan
in het schemerdonker der bewonde
rende menigte. Groen, emerald, violet,
goud en zilver schemert dooreen in de
bakken. Glijdende en vloeiende
edelsteenen lijken de visschen.
Denkt u zelf in het duister weg. Het
is niet moeilijk. Dit is de wereld onder
water, waar andere wetten heersenen
dan er boven. Het is een andere we
reld, waar anemonen spelen voor bloe
men, roofvisschen voor menschen, en
schildpadden voor volken. Zij hebben
den tijd en zijn zoo oud, dat niemand
precies hun leeftijd kent. Ook niet de
bewakers, van wie er toch een, al
vijfenveertig jaar is. Hij heeft visch
tot leven zien komen in broedbakken,
hij heeft de nieuwe aanwinsten in de
bassins gebracht en de kunstige rots
partijen ontworpen en gemetseld. Hij
zorgt voor de waterverversching, voor
de verwarming en het voederen. Hij
heeft meer zorgenkinderen dan de
vader van een weeshuis maar een even
groot hart. Hij moet wel een kunste
naar zijn, als hij zooveel van de schoon
heid houdt.
Tooneel
Pygmalion
(Nederlandsen Tooneel)
DE moderne tooneelschrijver van
dit oogenblik, althans te Amster
dam, is Shaw. Candida werd hier zoo
juist door de Engelschen gespeeld.
En in n week in den stadsschouw
burg Pygmalion en Een dokter's
dilemma.
In Pygmalion wordt uit een
bloemenmeid een dame gemaakt. Er werd een
filmster uit een actrice geboren, toen
het verfilmd werd. En nu werd van de
ster weer een doodgewone actrice. Dat
is niet, omdat celluloid vriendelijker
zou zijn dan een driekwart leege
schouwburg, of omdat nabijheid ont
luisterend zou werken, maar heel een
voudig, omdat de prestatie niet boven
behoorlijk tooneel uitkwam.
Otaosscnouwourg
N
Z
Z
Z
pr
V. HET NEDERLANDSCH TOC
aterdagavond 15 April 8.15 uur
gewone pnjzeii
ondagmiddag
ondagavon
van Fl.
16
April 2 uur
d 16 Apri
2.06 - Fl.
1 8.15 uur
0.46 a. r. i.
iNEKL - Directeur Cor yan der Lugt Melsert
30ste opvoering
SCHIJN EN WERKELIJKHEID
ONZE STAD
Tel. Een van de mooiste stukken der
PYGMAL
aatste seizoenen
ION
Voor Uw verblijf m MONTE CARLO
Neem Uw intrek in
HOTEL DES PRINCES
Centrale ligging Uitstekend Restaurant
MATIGE P K IJ Z E X
GEDIPLOMEERD MASSEUR,
HEILGYMNAST
J l
. J.
LIJSTERLAAN 29, Tel. 56O9, l Jmuidon-Oost
Instituut voor heilgymnastiek
Massage -hoogte zon -licht therapie
Nu is er voor scheppen een schepper
noodig. Pygmalion was beeldhouwer,
vormer, kunstenaar. De fonetische
PygLily Bouwmeester
malion zij dus scheppend en
domineerend. Deze actrice en deze bloemen
verkoopster beiden behoefden een
bezielenden schepper.
Frits van Dijk speelde den
Pygmalion-Higgins en voor regisseur. Ik
stel mij Higgins anders voor. Een stevig
man, niet zoo zenuwachtig, ondanks
dat hij met zijn sleutels in zijn broek
zakken rammelt. Een man, die een ge
zelschap domineert doordat hij er is;
niet omdat hij zich zoo aanstelt.
Slechts een krachtige Higgins kan
den groei van het bloemenmeisje be
werkstelligen; slechts een krachtig
regisseur had de actrice Lily Bouw
meester een groote prestatie kunnen
doen verrichten.
De Doolittle, van De Bree, werd het
prachtige type, dat Shaw hem ge
schonken heeft. Een lieve en waardige
mevrouw Higgins van Mien Duymaer
van Twist en niet meesterlijk gespeelde
bijfiguren bevolkten het tooneel.
«"" HUI Illlllllllll Illl
IIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIII1V
MIJN VRIEND, DE THUISZITTER
over: FEESTDAGEN
JIJ voelt je," aldus mijn vriend, de Thuiszitter, en hij nipte vol wel
behagen aan zijn morgensherry, jij voelt je nu een heele Piet, omdat
je vandaag vrij hebt. Het is vandaag nu een feestdag voor jou en jouws ge
lijken. Feestdagen voor werkenden zijn vrije dagen en dat noem ik nu in
waarheid immoreel. Voor een zedelijk hoogstaand mensch is een feestdag
een dag, waarop hij zich voorneemt, eens wat werk te doen en zoo wil
ik vandaag mijn vacantiefoto's van het vorige jaar in gaan plakken. En
jij, die nu met je vrijen feestdag zoo gelukkig bent, als een kleinkind, dat
een half uurtje buiten de box mag kruipen, moest eens beter bedenken,
dat de menschen, die op feestdagen werken, de werkelijk wijze menschen
zijn. Jij en velen met jou, zijn van meening, dat een dag maar een feest
dag behoeft te zijn, opdat de schepping in kinderlijke en paradijsachtige
onschuld en gemeenzaamheid in vrede leeft Als gevolg van die dwaling
wordt de politie tot op de helft verminderd, worden de legers en de eerste
ministers uit visschen gestuurd en de jonge dochters aan het flaneeren
gelaten. Als je de historie echter doorkijkt, zul je zien, dat er nooit meer
slechtigheid geschiedt dan op de feestdagen. Nu bedoel ik nog niet eens
de familieruzies op Zondagmiddag drie uur. Neen," aldus mijn vriend de
Thuiszitter, en hij keek mij achterdochtig aan, ,,ik bedoel de moorden, de
diefstallen, de aanrandingen, de bezettingen en annexaties. En daarom zal
ik je wat vertellen.
Deze wereld gaat te gronde aan haar feestdagen. Zonder feestdagen
leefde de wereld nog in vrede. Wat heb jij vandaag gedaan? Je hebt ge
vloekt bij het scheren, iets waar je anders geen tijd voor hebt, je hebt
naar de meisjes op straat gekeken en je zwager een rijksdaalder afgezet om
sigaren voor te koopen. En in het groot gaat het net zoo. En daarom moeten
we de feestdagen afschaffen. We maken een jaar met louter werkdagen. En
om het evenwicht te bewaren krijgen sommigen een heel jaar vrij. We
gaan twee soorten menschen creëeren: de werkers, die te onbetrouwbaar
zijn om feest te vieren, en de feestvierders, dien men vrijen tijd zonder
gevaar kan toevertrouwen. Jij hoort natuurlijk bij de eerste soort.
Het is toch wel gek," aldus mijn vriend, en hij zette zijn leege glas op
tafel neer, het is toch wel gek, dat ik, die nooit last van werkdagen heb,
dat ik die idee weer moest hebben en dat jij, die er toch veel dichter bij
staat, er nooit op gekomen bent."
Hoe was 't ook weer"
(Centraal Theater)
DIT was geen vraag maar een
tooneelstuk, waarvan je je dus af
vraagt: hoe was 't ook weer". De
schrijver is Herman Roelvink. Van
onze sporadische tooneelschrijvers niets
dan goeds. Koopt toch uit den vreemde
niet, wat het eigen land u biedt. Het
biedt: gordijnen en muziek en lichten
die aangloeien en weer wegflauwen.
Het is erg ingewikkeld maar de
intrigue blijkt gering.
Van deze moeilijke veelheid gaven
Laseur en de zijnen een voorstelling,
die als voorstelling in orde was. Wat
er met intelligent spel te maken was
van deze verdeeldheid in tijdperken,
van deze verkleedpartijen en toch wel
heel kunstmatigen dialoog, is er van ge
maakt.
Is dit ondankbaar? Is dit ondank
baar voor de lieftallige en geestige
hoofdrol van Mary Dresselhuys en
voor de overige met toewijding ge
speelde figuren? Misschien is het on
dankbaar. Maar het is teleurstelling,
om de vreugde die ons hier meestal
geschonken en thans onthouden werd.
Een dokter's dilemma
(Residentie Tooneel)
ZOO is Shaw nu eenmaal: hij laat
doktoren wijze domheden over
de geneeskunde en een a-moreele
kunstenaar domme wijsheden over de
moraal zeggen en hij laat tenslotte aan
de toeschouwers het dilemma, of zij
het stuk al dan niet begrepen hebben.
Shaw's dilemma is niet bepaald van
dezen tijd, maar het Residentie Tooneel
heeft dit zooveel-mannen-en-een-meisje
stuk goed bezet en de geestige dialogen
kwamen vlot over het voetlicht, ook al
Shaw opereert weer....
vonden zij daar maar een half volle
zaal. Alleen de kunstenaar van Johan
de Meester dacht er a-moreeler uit te
zien, als hij maar vlug en onduidelijk
sprak en vooral maar den charmeur
in deze rol over het hoofd zag. En
Dirk Verbeek als Sir Colenso nam alles
te tragisch op en acteerde met ver
stikte stern en hijgenden boezem. Als
gewoonlijk op onze vaderlandsche plan
ken speelde de regisseur (Johan de
Meester) een belangrijke rol mee, waar
door hij de verantwoordelijkheid van
eenige minder geslaagde scènes, waarin
hij zelf voorkwam, ontliep.
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiMiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiin:
Xvunstzaal Van Lier
ROKIN 126
AMSTERDAM
*
Doorloopend Tentoonstellingen
PAG. 1-4 DE GROENE No. 3228