Historisch Archief 1877-1940
Een verhaal van De Groene
DEN heelen Zondagmiddag, terwijl hij de laatste
vegen verguldsel aan zijn Spaansch galjoen
aanbracht, had Frits gefantaseerde gesprekken met
zijn stiefmoeder gevoerd. In sommige van deze
gesprekken was hij koud en hooghartig-bdeefd,
in andere bruusk en zelfs ruw. Hij was vijftien jaar
en flink voor zijn leeftijd, en hij zou zijn stief
moeder wel eens laten zien dat ze hem niet op zijn
kop kon zitten.
Hij had nu al zoo lang innerlijk tegen haar ge
sproken, dat hij haar precies voor zich zag: een
lange, spichtige vrouw, ongeveer vijf.en-veertig
jaar oud, met grijzend haar dat in een toetje achter
op haar hoofd zat. Ze leek een beetje op juffrouw
Heinen, zijn wiskunde-leerares. En dat had Ellen
ook gezegd, op bitteren toon, toen ze vader's brief
gelezen had: Een onderwijzeres ! Had je dat ooit
gedacht! Een onderwijzeres uit Rotterdam. Alle
hemel!" Ellen had de brief op tafel laten vallen
en had Frits aangekeken alsof het zijn schuld was
dat vader hertrouwd was. Dus daarom had hij
altijd zooveel te doen in Rotterdam...." Ellen
was vijf jaar ouder dan Frits, en ze minachtte haar
vader; soms lachte ze hem in zijn gezicht uit. Als
hij met haar probeerde te spreken en vriendelijk was,
begon Ellen te lachen of te gapen, of ze sprong op
een ander onderwerp over of zette do radio harder.
Dit is mijn kamer," zei Frits op harden toon
tegen zijn denkbeeldige stiefmoeder. Ik ben de
eenige die hier mag binnenkomen. Zelfs Ellen
komt hier niet in, en het is hier altijd net zoo'n
rommel als ik zelf wil."
TOEN ze aankwamen en Ellen hem aan den
voet van de trap naar beneden riep, vond hij het
een pijnlijke geschiedenis. Hij had zich er net zoo
langzamerhand van overtuigd dat de heele ellendige
zaak maar fantasie was, net als zijn gesprekken.
,,O, Frits !", riep Ellen, lieverd, kom naar be
neden en...."
Joe !", riep hij luid, Ik kom al!" Voor den
spiegel staand, greep hij zijn kam en legde hem
weer neer; hij kon beter met slordige haren ver
schijnen. Op zijn neus had hij een smeer zwarte verf
zitten en zijn handen waren natuurlijk vies. Hij
moest haar maar meteen laten merken dat hij niets
om zijn uiterlijk gaf.
Hij was er zoo zeker van geweest dat ze op juf
frouw Heinen zou lijken, dat hij eerst dacht dat
het meisje dat voor de haard naast zijn vader stond,
iemand anders was. Ze zag er even jong uit als
Ellen, en was veel knapper.
Zoo Frits", zei vader met een luide, hartelijke
stem, zoo kerel, ik had gedacht dat je ons aan het
station zou afhalen." Frits vond het moeilijk: hij
vond dat zijn vader altijd meer van Ellen en hem
verwachtte dan ze wilden geven.
Dit is mijn zoon, Julie: Frits" zei vader. Hij was
een beetje verlegen en een beetje trotsch, net of
hij bang was dat zijn nieuwe vrouw Frits niet aardig
zou vinden. Frits gaf haar een stevige hand.
M'n handen zijn een beetje vies, geloof ik",
mompelde hij en wreef ze aan zijn broek af.?'k Heb
den heelen middag hard gewerkt."
Maar Frits l" riep Ellen met een hooge, ge
kunstelde stem, Kijk eens, hoe je haar zit!" Ze
liep op hem toe en begon het glad te strijken.
Laat me met rust!" Bruusk wendde hij zich
van haar af.
Kom, kom, Frits. . . .", zei vader. Men kon aan
zijn stem hooren dat een driftbui op komst was.
Gedraag je eens een beetje behoorlijk!" Daarop
lachte hij, als wilde hij bewijzen dat hij per slot
heelemaal niet kwaad was.
Frits is een ontzettende viezerd. D'r is geen land
met hem te bezeilen." Ellen schudde haar hoofd,
zuchtte en glimlachte, waarbij zij het duidelijk maak
te dat ze niet minder Frits' moeder dan zijn zuster
had moeten zijn. Ik zal jullie drietjes maar alleen
laten, als je het goed vindt, en wat eten klaarmaken.
Zondagavond", zei ze tot de school juf f rouw, eten
we maar op, wat in de ijskast is overgebleven. ..."
Kan ik niet even helpen?" De schooljuffrouw
deed een pas naar voren. Als ik je met iets...."
Nee, alles is al klaar. Blijft u maar zitten uit
rusten," zei Ellen, u ziet er doodmoe uit."
De schooljuffrouw zag er in 't geheel niet dood
moe uit, maar alleen maar opgejaagd en ongelukkig.
Ze zag er uit alsof ze heel graag goede vrienden
wilde worden.
ZE aten koude tong en dronken thee. Vader
probeerde joviaal te zijn, en vertelde allerlei
anecdote's van wat htm op reis was gebeurd. Na
elke mop lachte hij lang en hartelijk. Maar zijn
oogen stonden ontevreden en hij keek Frits en Ellen
voortdurend aan, hun smeekend om vriendelijk
te zijn.
U zult het hier wel vreemd vinden, na Rotter
dam," zei Ellen tot de schooljuffrouw. ,,'t Is een
heele verandering."
Ja, dat wel." De schooljuffrouw knikte.
Ik ben pas twee keer in Rotterdam geweest,"
vervolgde Ellen, maar ik vind er niet veel aan !"
Weer keek vader boos, maar zijn stem klonk
zacht, Kom, kom, Ellen," zei hij, Rotterdam is
een mooie stad. De Maas "
Ellen glimlachte naar Frits, die op zijn bord
keek. Ze had een lange, smalle neus, en haar
oogen stonden te dicht bij elkaar. Ze zag er be
roerd uit, vond Frits. Geen wonder, dat de jongens
noait met haar uitgingen.
U was onderwijzeres, niet?" vroeg Ellen. In
een prettige school?"
Ja." De onderwijzeres hield even energiek als
Ellen vol, dat het een vriendelijk gesprek was. Ze
bleef glimlachen, en zag er lief uit. Ze kon alleen
maar lief en een beetje bang zijn, besliste Frits.
Toen ze hem plots een korten blik toewierp, wendde
hij zijn oogen af en deed alsof hij buiten het raam
iets zag. Hij voelde dat hij een kleur kreeg omdat
hem plotseling een opmerking van Ellen inviel:
Alle hemel", had zij gezegd, als 't even wil,
krijgen we er nog een heele reeks broertjes en
zusjes bij. ..."
FRITS zat na het eten een heelen tijd in zijn
kamer en bekeak zijn galjoen. Hij had al het
geld dat hij met zijn verjaardag had gekregen,
gebruikt voor het koopen van een bouwschema en
de materialen. Ellen had hem gezegd dat hij gek
was. Je komt er toch nooit meer klaar," zei ze,
en als je er mee klaar komt, is het nóg niets."
Maar hij was er mee klaargekomen, en het zag er
aardig uit. Het zag er prachtig uit, zoo mooi dat
hij nauwelijks kon gelooven dat hij het zelf had
gemaakt. Hij was er drie maanden mee bezig ge
weest. Een heeleboel middagen was hij recht uit
school naar huis gegaan, zonder te gaan
schaatsenrijden of voetballen. Hij streek hier en daar eens
langs het hout, om te voelen of het verguldsel goed
opdroogde. Toen hij iemand langzaam naar boven
hoorde loopen, bedacht hij pas dat zijn deur nog
open stond. Hij liep door de kamer en greep de
deurknop vast, maar het was al te laat. De school
juffrouw stond al bovenaan de trap en hij kon niet
de deur voor haar oogen dichtdoen.
Ik geloof, dat ik maar een beetje ga rusten,"
zei ze. Haar stem klonk zacht. Frits kon zich niet
voorstellen dat ze ooit tegen een klas jongens had
staan schreeuwen. Ik heb een beetje hoofdpijn.
Dat heb ik altijd na zoo'n lange reis."
Ik geloof dat uw kamer aan den overkant van
de gang is," zei Frits.
Dank je wel." Ze bleef boven aan de trap staan
en probeerde te glimlachen.
Wilt u eens iets moois zien?", zei hij. Hij liep
terug, en struikelde bijna ove- het vloerkleedje in
zijn kamer. Iets, dat ik gemaakt heb. ..."
Zij liep naar de deur, en ke?k de kamer in. Dit
keer glimlachte ze cht. Wat is dat prachtig !",
zei ze.
Ja." Hij durfde haar niet meer aankijken, en
ook het schip niet. Hij keek maar naar een vlek
op de muur, en luisterde in verbazing naar wat zijn
eigen stem zei: Dat is voor u. Ik heb het voor u
gemaakt. . . . voor uw trouwen. Als het droog is,
mag u het op uw kamer hebben om te houden."
JAN WOUTERS
Verrassende mededeelingen
Met gesloten oogen staarden wij
op dendiepblauwenhemel."(De Prins)
Het vuur is ontstaan op de eerste
verdieping van de voorkamer." ('J'.)
Paindeluxe-brood
Deze humor doet oneindig reé'eler
aan in de mondelinge voordracht."
(R.)
Groote vuurzee te Eindhoven."
(r. \hi.)
Vijf kinderen bijtijds gered."
(H.D.)
CHARIVARIA
niet bij zitten en -)é" - )('' /.SooyJ-iooó
te rijden." (Schoouh. C.)
Geslachtelijke moeilijkheden
Harderwijk was weer uit haar
isolement verlost." (H.)
Het is de stem van het Duitsche
bloed en de zeden der Duitsche ar
beid." (T.)
Expressieve journalistiek
Daar zij blijkbaar bevreesd waren
voor een vervolging, pasten zij alle
middelen toe om eventueele vervol
gers het spoor bijster tedoen worden,
door het inschieten van zijstraten,
het plotseling stoppen en rechtsom
keert maken en door razend snel r
Van wat ?
Zijn spel was van een prettige na
tuurlijkheid." (H.D.)
Dit Hach-zingen was van een een
voud en ongekunsteldheid (ik ruik
versch brood - L'har.}, die prettig
aandeden." (H.)
Dit tafereel is tegelijk van een ver
rukkelijke naïveteit en van een geraf
fineerde bekoring. Het is alles van een
bijna academische natuurgetrouw
heid." (n. i'.)
Van deze opzettelijkheid zijn de
meeste gesprekken in het boek." (K.)
Een show van voorname allure,
speciaal afgestemd op de jongere ge
neratie." (Vol/i)
Evenals deze zinsnede.
Dat had moeder moeten voor
komen.
Stcenen des aanstoots
t'. lc .1. Ik vestig uw aandacht op
de voortwoekerende dwaze term men
meent te weten." Men meent, of men
weet.
/>. te II'. De
kanieroverzichtschrijver in de Telegraaf constateert her
haaldelijk vreugde" in de Kamer.
Hij geeft zeker c. <]u. met
vrooli)kheid" kennis van de geboorte, enz.
Correspondentie
lans eiken daü) in de krant het woord
Antw. Ja, aggressio, assimilatie
(niet asimilatie) van adgressio.
Maar de agressisten zullen zich
beroepen op het Fransen: agression.
PAG, 16 DE GROENE No. 3228