UÏTHU1ZIGHEDEN Stadsinventaris De Dam DE Dam is het hart van Amsterdam. Het heeft dan ook een een hart kwaal: het midden-Damterrein. Wan neer men geschiedkundig besef heeft, moet men op den Dam gaan staan en over het verleden nadenken. Langzamerhand zullen uit den nevel van het verleden scherpe beelden op duiken: de visschers uit veertien honderd, de poorters uit vijftien honderd, de nijvere burgers uit zestien honderd en de rijke kooplieden uit zeventien honderd. Dan komt al Napoleon, en dan onze brave over grootouders om de Koningen van Oranje toe te juichen. Heeft men echter zooveel historischen zin niet, dan kan men zich er laten fotografeeren, zijn schoenen poetsen en naar de poppen kast kijken. Amsterdam is Nederland's belang rijkste stad, de Dam is Amsterdam's belangrijkste plein. Zoo gezien waren de kledingmagazijnen niet dom, hier hun zaken neer te zetten. Meisjes naar hun winkels, bedienden naar hun kantoor, heeren naar de beurs, mevrouwen naar hun thee afspraken passeeren den Dam. Maar het plein is ruim en ontmoetingen hebben er nooit erg veel plaats. Men loopt er een beetje onverschillig naast elkaar heen. Alleen de bewoners van het Paleis trekken den onverdeelden aandacht van de Dampassanten. Maar die zie je er maar een paar keer per jaar. Wij vinden den Dam groot; een buitenlander vindt hem klein. Mooi vinden wij hem allemaal. En voor vrouwen en pleinen is dat nog altijd de hoofdzaak. Verkiezingen ER moesten vaker verkiezingen worden gehouden. Zij accentueeren de eenheid in verdeeldheid van dit volk. Ieder voelt zich verbonden: in de stembureaux met zijn buurtgenooten, bij de uitslagen met zijn stem-genooten, in zijn leedvermaak, in zijn teleurstel ling of blijdschap. Het is de soort op voedend volksspel. Zooals ganzenbor den. Wie 180.000 oogen gooit mag direct door naar 4 zetels; bij wijze van spreken. Er zijn er, die in de put zitten, er zijn er die vier plaatsen terug moe ten. Sommigen juichen omdat ze op een zwaantje gekomen zijn; weer an deren moeten een paar nummers achteruit en nummer drie moet weer terug naar vóór 1935. In de radio weerklinkt Neerland's gezamenlijke spanning. De heesche stem van den verslaggever vermeldt gestegen en gedaalde cijfers; wij hou den niet op, geinteresseerd te zijn. Bij krantengebouwen noteert, discussieert, juicht men of is bedroefd. Een dag eenheid in verdeeldheid! Toch wel een mooi land ! Tooneel Ah het je tijd is IK kan me zoo voorstellen hoe millioenen Amerikaansche moeders, va ders, kinderen gehuild en gelachen hebben over de novelle van den dood, die in den appelboom zat en er niet uitkon, voordat grootvader hem er weer uitliet; hoe zij geschreid hebben, om de liefde en toewijding van den grootvader, die niet met den dood wil meegaan, om zijn kleinzoontje die wees is, niet in de hebzuchtige armen van een verdroogde oude tante te laten vallen. Van die novelle is het stuk Als het je tijd is", gemaakt. Het stuk is de moderne zakelijkheid in de senti mentaliteit; het lijkt zoo verlicht, zoo modern". En het is zoo'n heerlijke ouderwetsche draak, super-romantisch. De Amerikanen verstaan het, om klucht en draak, die hier dood en be graven zijn, een nieuw jong leven te geven. Zij ontdekken deze vormen van tooneel, en ontdekken het daar, waar men het hier verlaten heeft. En zoo zien wij het in de perfectie terug en ver bazen ons over de levendheid en leven digheid er van. Het stuk dus is meersterlijk. SaaiOpi-Saalborn Kleinzoon-Carla de Roet born en zijn gezelschap voeren het zoo op, dat er weinig verloren gaat. Alleen werkelijk overtuigend is het klare, spon tane, lieve jongetje, dat Carla de Raet speelt. Saalborn is de oude opa. Hij is wel lief en wel goedig, maar het heeft toch meer van Oome Keesje" dan van den daar bedoelden levenswijzen ruimen kwajongensachtigen geestigen Opi". Julia de Gruyter als Oma, Sterneberg als Mr. Brinks", de dood, en anderen. In ieder geval is het een prettige avond. De trein naar Veneti VAN kwart over acht tot elf uur vechten twee mannen om een vrouw. De echtgenoot wil haar terug, en de aspirant minnaar doet steeds mislukkende pogingen om haar te krijgen. De echtgenoot wendt vriend schap voor voor den a.s. minnaar, en houdt hem listig weg van zijn vrouw, net zoolang totdat deze, vertoornd over de onverklaarbare ongeneigdheid van den minnaar, vol liefde terugkeert naar haar man, den eenige van wien zij au fond houdt. Die man moet dus iets in die vrouw zien en de minnaar ook. Het is niet meer dan billijk, dat wij, het publiek, dat ook zien. En wij zagen het niet. Zoo'n stuk, van drie menschen in de situatie a2 -j- b- c- (ik bedoel driehoeksverhouding, maar ik wil het niet zeggen) is te genieten als een nieuwe editie van een oud gegeven. ^Stadsschouwburg N.V. HET NEDERLANDSCH TOONEEL - Directeur Cor TUD der Lugt Melsert Zaterdagavond 22 April 8.15 uur l Première DE MOEDER gewone prijzen Itooneelspel Jn 3 bedrijven door Karel Capek Zondagmiddag 23 April 2 uur Popul. pr. van Fl. l 46 - Fl. 0.46 BOEF) E met Annie van der Lugt Melsert van Ee Zondagavond 23 April 8.15 uur l pr. van Fl 0.90 - Fl. 0.15 | Ofdcieele Volksvoorstelling ONZE STAD De nieuwe vondsten van intrigue en situatie, de nieuwigheden in dialoog en happy ending, de nieuwe kapsels van de vrouw, de moderniteit van de door haar gedragen toiletten zijn de conditiones sine quibus non. Verneuil met George Berr zijn als schrijvers wel origineel genoeg. Maar de toiletten van Vera Bondam zijn het niet. De vrou wen in parket en stalles hadden, na afloop moeten zeggen: zie je, de rok ken zijn dit jaar weer korter geworden, er worden matelots gedragen, en met die nieuwe kapsels schijnt het toch niets te worden." Dan is het een goede opvoering geweest. De actrice die dit verwaarloost, ze mag dan spelen als Dietrich, Garbo en Jean Arthur, heeft haar kans laten voorbij gaan. En Vera Bondam speelde niet zoo veelzijdig. Dirk Verbeek was de energieke en vindingrijke echtgenoot. Dick van Veen sprong rond als de minnaar-beeldhou wer en deed grappig. Verbeek Voor boulevardtooneel is een boule vard noodig en de artisteningang van den Stadsschouwburg ligt nog altijd aan de Marnixstraat. Film Het buurtbioscoopje ALS fatsoenlijk mensch loop je er natuurlijk aan voorbij, aan dat kleine bioscoopje dat ik niet noemen zal. Het is een van die niet heelemaal met hun tijd meegegane buurtbioscoopIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIBIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIMIIHIIIII VRIEND, DE THUISZITTER over: JIJ hebt", aldus mijn vriend, de Thuiszitter, en hij nam een hapje compöte met room, jij hebt niet veel voorstellingsvermogen, maar desondanks moet het voor jou in deze tijden niet moeilijk zijn je in te denken, dat er wel eens ergens een oorlog uit zou kunnen barsten." Ik knikte bevestigend. Zie je wel", zei mijn vriend, als ik bij jou maar de juiste snaar tref. Welnu, zou jij dan genoeg te eten hebben? Je moet je voorstellen, dat je kruidenier je na drie dagen zegt, dat hij geen rijst meer heeft, geen koffie voor je vrouw, en dat de slager nog slechts een half ons biefstuk inplaats van een half pond levert. Wat doe je dan?" Ik keek hem vragend aan. Jij doet niets. Je had al wat moeten doen. Je had voorraad moeten vormen, en met jou de millioenen andere Neder landers. Maar aangezien zij dag voor dag toch al niet genoeg voorraad kunnen vormen in hun maag, verwaarloozen ze de toekomst. En toch komt die toekomst, anders was het verleden. Neen", denk jij, en met jou alweer die millioenen, als ik voorraad neem, eet ik het toch maar op, of het bederft, of de buren nemen het weg of het beschimmelt". En dus wacht je op den eersten dag van echte spanning. Weet je hoe dat komt?" Ik schudde ontkennend het hoofd. Dat dacht ik wel", zei mijn vriend triomfeerend en hij slurpte het sap van de compöte op. Dat dacht ik wel. Ik zal het zeggen. Wij Nederlanders zijn een volk van renteniers en welke rentenier zal ooit zijn kapitaal, zijn voorraad opteren? En daarom zal ik je wat zeggen. Wij moeten geen voorraad vormen van rijst, koffie, appelstroop en bruine suiker. Wij moeten die producten zelf telen. Centrale verwarming en een laag teelaarde in den salon, een gummislang op de warmwaterkraan van de badkamer maken een prachtige padi-akker. Op het duivenplat telen wij koffie achter glas. In de kinderkamer mesten wij een varken en in de dakgoot planten wij thee, die wij laten bloeien met een petroleumkacheltje er naast. Tarwe verbouwen we in ons tuintje en zout winnen we uit den regenten. Mocht er met ons grondgebied of met onze koloniën iets naars gebeuren, dan zijn we gereed en de noodige grond stoffen kunnen we zelf vervangen. Dan zal dit land onoverwinnelijk zijn, dank zij mijn idee. Jammer, dat jij daar nou weer niet aan gedacht hebt !" r.iiiiiiiiiiiiiiiiiiiini iiiiiiiiiiiimiiiiiii minimum u n miiiiiiimiiiiiiiiiiiiiili jes, waar dan ook alleen maar de buurt" komt. De glundere portier roept de voorbijgangers aan: Schitterend sensatie-programma met twee hoofd films !" Er zijn plaatsen van 21, 25 en 30 cent, en omdat ik niet gewend ben op den duursten rang te zitten, neem ik een plaats van een kwartje. Dat benne de suiverste plaatse !" licht de portier toe als ik naar binnen ga in de rook- en menschenlucht. Ik ben in een soort huiskamer gekomen, alle men schen die er zitten, kennen elkaar. Dat merk ik pas duidelijk als midden in een scène met een afgrijselijke typhoon een laatkomer luidkeels begroet wordt: Ha, die Jen !" Tijdens een zwoel muzikaal Hawaaisch tafereel inkleu ren, komt iemand voorbij die kogelfleschjes aanprijst. Ongemerkt is de tweede hoofdfilm begonnen, in n adem door. Er wordt een berg op geblazen, en mét den berg het trotsche kasteel van den verdorven baron. De man die naast me zit, roept: Van onderen !" Van het balkon valt een bananenschil. Onder aanmoedigende uitroepen van Jen en mijn buurman wordt de schurk in dravende galop op de hielen gezeten. Dan, plotseling, is het donker, de film is gebroken. De man naast me schreeuwt: Wie heb d'r 'n gulden?" Schei d'r nou uit, engert.", zegt een meisje ergens. De film gaat weer verder. Dwars door de muziek heen zit een jongen in z'n eentje te fluiten. Om half twaalf staan we op, en loopen over propjes papier, peukjes en pindaschilletjes. Vrije middagen Het museum van den arbeid BEUREN ze weer zoo, Uw kinderen? ^-t Willen ze niet spelen met hun blokjes en trekken ze de jampot van de eetkamertaf el ? Geef Uw kinderen geen draai om hun ooren, sluit ze niet in hun slaapkamer op. Gij verstoort daarmede de stemming van den toch al niet makkelijken Zondagmiddag. Nee, voedt hen op, Uw kinde'rtjes, gaat met hen naar het Museum van den arbeid. Immers, de arbeid houdt hen en U in leven. En bovendien is de arbeid van Adam's dagen af tot nu toe als zedelijke basis voor elk bestaan als noodwendig geaccepteerd. Arbeid verdient dus een museum. En arbeid, althans arbeid van anderen, is altijd de moeite waard. Het Museum van den Arbeid is een schepping die zijn bestaan aan den kunstschilder en verzamelaar Heyenbrock voor een groot deel te danken heeft. Het overziet arbeidsprocessen, b.v. het bevat den uolledigen gang en de verschillende methoden der glasbewerking, en het bevat allerlei producten en grondstoffen. Straatverlichting, historie en actualiteit, verwarming heden en verleden, telefoon, kabels, wat er van petroleum gemaakt wordt. Dat is het museum van Arbeid. Het ligt aan de Rozengracht, bij de kruising van de Marnixstraat. In drie aan elkaar liggende scholen is het onder gebracht. Het bestaat al een jaar of acht. Maar nu is het noodlijdend. Het bezoek is niet meer zoo ge weldig als in het begin. Vrijwel ten onrechte : want voor iedereen met belang stelling in de dingen waarmee hij dagelijks in contact komt, zonder dat hij zich echter afvraagt, hoe die dingen tot stand komen, is er veel te zien. Vooral kinderen zullen jamsnoepen gaarne laten voor een bezoek aan het Museum van Arbeid. Er is de deskun dige conservator die U rond zal leiden. Het bezoek kost een dubbeltje de man. Kinderen en ouders: dit is de redding van Uw Zondagmiddag. . . . PAG. 14 DE GROENE No. 3M9