Historisch Archief 1877-1940
De uitslag der verkiezingen voor de
Provinciale Staten
DE campagne voor de staten-verkiezingen heeft
weinig opzien gebaard; ook de uitslag is niet
in staat geweest om die belangstelling te wekken
die in den regel slechts het gevolg is van zeer opmer
kelijke verschuivingen. Het is bij deze verkie
zingen kalmpjes-aan gegaan. Nederland voelde de
buitenlandsche gebeurtenissen als belangrijker aan
dan binnenlandsche verkiezingen, en deze lichte,
echter niet onverklaarbare politieke apathie wordt,
naar het ons voorkomt, in de cijfers van den uitslag
weerspiegeld. Is er een strijd gevoerd om groote prin
cipes, brandende problemen? Neen. Vrijwel iedereen
was het in wezen met vrijwel iedereen eens een
overeenstemming die trouwens ook de in soms
vermoeiende gelijkvormigheid der verkiezingsleuzen
haar uitdrukking vond.
In deze omstandigheden is een beoordeeling van
den uitslag niet eenvoudig, te minder omdat de
maatstaf die naar ons oordeel aan deze cijfers aan
gelegd moet worden, niet die van de vorige provin
ciale staten-verkiezingen is, maar die van de Kamer
verkiezingen van Mei 1937. Sinds 1935 is teveel ge
beurd dan dat men, om de huidige verschuivingen
in de verhoudingen te peilen, terug kan grijpen op
verhoudingen van volle vier jaar geleden. De verge
lijking met de Kamer-verkiezingen is ook daarom
gerechtvaardigd, omdat men algemeen deze verkie
zingen gevoeld heeft als een oordeel, niet over het
provinciaal beleid maar over het nationaal beleid
der verschillende partijen. Provinciale quaesties en
belangen speelden ook ditmaal, met enkele uitzon
deringen, geen merkbare rol.
VERHEUGEND is de verdere achteruitgang van
de N.S.B. Haar percentage van 1935 werd ge
halveerd; zij verloor zelfs nog, vergeleken met 1937.
Uit dezen stand van zaken blijkt eens te meer dat
het nationaal-socialisme voor Nederland geen intern
gevaar is, althans niet in den vorm van een bewe
ging", welke deze betiteling ten volle verdient: be
weging zit er in, zij het ook naar wij vermoeden
niet in de gewenschte richting. Wij kregen de
laatste jaren wel eens den indruk dat een buiten
landsche regeering diézich vroeger ten zeerste voor
's heeren Mussert's partij scheen te interesseeren,
tegenwoordig minder belang stelt in zijn doen en
laten. Bestaan er effectievere methoden om de
Nederlandsche democratie te ondergraven dan het
stutten van een beweging van ontevreden klein
burgers en verwaarloosde werkloozen? Zoo ja, dan
is de hoogste waakzaamheid van de regeering ge
boden !
Merkwaardig is voorts de achteruitgang der
AntiRevolutionnairen die van 16,4 pCt. in 1937 daalden
op 12,6 pCt. thans. Deze achteruitgang beteekent
een persoonlijke nederlaag voor den minister-presi
dent. De stemmen die hij van 1935 op 1937 gewon
nen heeft, heeft hij van 1937 op 1939 vrijwel allen
verloren. De partij van Colijn" is een benaming
geworden, waar blijkbaar niet meer de vroeger aan
trekkingskracht van uitgaat, ondanks het feit, dat
de politieke gebeurtenissen den heer Colijn in de
Was DE GROENE juist
uitverkocht toen
u er naar vroeg?
EEN GOEDE RAAD
NEEM EEN ABONNEMENT!
gelegenheid stelden, kort vóór de verkiezingen, zij
het ongewild, te poseeren als Neerlands sterke man
en vaderlijke redder.
Wat de Anti's verloren hebben, is grootendeels
herwonnen door de christelijk-historischen, een
partij waarin nogal wat jong en frisch bloed heet te
circuleeren, alsmede door de liberale staatspartij,
die zelfs haar positie van 1935 wist te versterken.
Het herstel van het liberalisme, hoewel het zich in
een wereld van geringe dimensies afspeelt, maakt
op ons in de eerste plaats een eerlijken indruk: de
practische en theoretische invloed van Thorbecke's
nazaten was in ons land grooter dan in de verkie
zingsuitslag van 1937 tot uitdrukking kwam. Merk
waardig is, dat naast de liberalen ditmaal ook de
vrijzinnig-democraten winst wisten te boeken, on
danks dat zij de nationale aantrekkingskracht van
minister Oud's activiteit en sympathiek uiterlijk
ditmaal moesten ontberen. De centrum-partijen
herstellen zich eenigermate. Van waarlijk groot be
lang lijkt ons dit verschijnsel echter niet: het is niet
spectaculair genoeg. Liberalen en vrijzinnig-demo
craten die thans tezamen 74 zetels in de Staten ver
kregen tegen 61 in 1935, bezaten er in 1919 nog 130.
De Roomsch-Katholieken zagen hun stemmen
aantal met dat van de inmiddels opgeheven Kath.
Dem. Partij stijgen. De tweede partij des lands, de
S.D.A.P., bleef ongeveer op peil. Slechts in Friesland
leed zij aanzienlijk verlies, zulks door de activiteit
van den geroyeerden heer Kies. De actie van zeker
Amsterdam's dagblad bleek de positie der sociaal
democraten in de hoofdstad slechts geringen afbreuk
te hebben gedaan: hun percentage daalde van 33
op 30,8.
De staatkundig-gereformeerden gingen miniem
vooruit, de christen-democraten en de communisten
miniem achteruit.
STELLEN wij tenslotte de vraag: wat beteekent
deze uitslag voor de regeering?
Het huidige kabinet steunt op 54 zetels. Had de
uitslag der staten-verkiezingen gegolden voor de
Tweede Kamer, dan had de regeering haar meerder
heid van 4 zetels zien slinken tot een van 2. Het is
de vraag of zij in deze omstandigheden den steun
van liberalen en vrijzinnig-democraten verder zou
kunnen ontberen, die van 10 op 13 zetels gestegen
waren. Aangezien het de heer Colijn is, die in feite
tegenover het ordenend en actief optreden der
roomsch-katholieke ministers het liberaal principe
vertegenwoordigt, zien wij dat met de verzwakking
van zijn politieke positie in het land een zekere ver
sterking van zijn politieke positie in het kabinet
gepaard gaat.
Een votum tegen de regeering is deze uitslag
echter niet geworden. In zekeren zin blijft daardoor
de politieke onzekerheid in Nederland bestaan. En
dit feit is dus te merkwaardiger omdat het huidige
kabinet toch zeker niet als een waarlijk levende,
sterk-scheppende kracht beschouwd mag worden.
Wij willen niet de mérite's ontkennen harer leden
waarvan jhr. Patijn voorging bij de erkenning van
Victor Emanuel als keizer van Abessynië; minister
Van Buuren het wisselspel met de vliegvelden ver
toonde; prof. Slotemaker de Bruine spreekwoordelijk
is geworden voor het spellingsbeleid en de hand
having, der te groote klassen; minister Van Boeyen
den volkswoningbouw belemmert en de
luchtbescherming te weinig steunt; waarvan minister
Steenberghe's naam verbonden is aan de eenzijdige
protectie der Tariefmachtigingswet en die van zijn
collega Romme naast eenige gunstige maat
regelen inzake de nog steeds groote werkloosheid
aan het vastgeloopen ontwerp inzake den vrouwen
arbeid en het weinig gewaardeerd spaarkwartje;
waarvan minister De Wilde als minister van finan
ciën dezelfde beperkingen van de gemeentelijke
autonomie heeft doorgezet als in zijn vorig minister
schap van Binnenlandsche Zaken; en waarvan
bovenal minister Goseling zich een reputatie heeft
verworven van kracht te toonen wanneer het niet
noodig of niet nuttig was tegenover vluchtelingen
en wilde bussen b.v. en zwakheid wanneer er
wél krachtig ingegrepen moest worden b.v. de
bestrijding van antisemitisme en landsverraderlijke
elementen in het nationaal-socialisme, en wiens
beleid inzake Oss weinig tactvol en weinig door
zichtig is geweest.
Als geheel wordt dit ministerie door de huidige ver
kiezingen gehandhaafd.
Wij zien daarin geen reden tot bijzondere vreugde.
HITLER
Levensgewoonten en karakter»
eigenaardigheden van den
vijftigjarigen Führer"
Het hiervolgend relaas over de levens
gewoonten van den nu vijftig-jarigen
Hitler is gebaseerd op vertrouwelijke
mededeelingen van iemand uit den
engeren kring van den Führer".
Geweldenaar en imitator
Wat zegt U nu eigenlijk, wanneer U bij een
diplomat eke ontvangst den Sowjet-gezant verwel
komt?" vroeg onlangs een zijner aanbidsters den
Führer". Eenvoudig genoeg !" antwoordde deze,
Ik kijk hem zeer diep in de oogen, tot hij er onrus
tig van wordt. Dan vraag ik hem bijvoorbeeld:
En hoe bevalt U het Berlijnsche klimaat, Excel
lentie? Terwijl hij dan verlegen een-of-ander
antwoord stamelt, begroet ik reeds den volgenden
gast."
Dikwijls heeft men zich afgevraagd hoe een zoo
onopvallend man als Adolf Hitler, het klaarspeelt
om staatslieden, generaals en industrie-baronnen
die hem in afkomst en opvoeding verre de meerderen
zijn, onmiddellijk ontzag in te boezemen. De een
voudige reden is deze, dat de Führer" ontdekt heeft
dat er, wanneer hij wil, een zeker fluïdum van hem
uitgaat, waardoor ook de nuchterste mannen ont
wapend worden. Daardoor is hij een verachter der
menschen geworden. Voor niets en niemand heeft
hij respect. Al langen tijd is hij uitermate slordig
bij het houden van zijn afspraken. Welke bezoeker
is zoo belangrijk dat hij niet even wachten kan?
Zelfs de hertog van Windsor, gewezen koning van
Engeland en keizer van Indië, heeft een uur lang
moeten antichambreeren voor de Führer" hem
ontving.
Van diplomatieke ceremoniën wil Hitler niets
meer weten. In intiemen kring kent hij geen grooter
genoegen dan de verschillende ministers en gezanten
te imiteeren. Göbbels en Göring imiteert hij beter
dan welke cabaretier ook, en iederen keer dat hij
bij den generaal-veldmaarschalk op bezoek is, moet
hij dezen met dat nummer opvroolijken. Een van
zijn geliefdste slachtoffers was kleine Phipps", de
vroegere Britsche gezant te Londen. Dezen
hardnekkigen liberaal kon hij niet uitstaan, en met
vreugde placht hij voor te doen hoe Phipps, wanneer
hij de werkkamer in de kanselarij binnentrad,
met de eene hand zijn monocle vastklemde en met
de andere den Hitler-groet poogde te brengen.
Hitler is overigens zeer geprikkeld wanneer men
hem belachelijk probeert te maken. Hij ergert zich
over iedere caricatuur waarbij hij als huisschilder
of kleinburger wordt voorgesteld. Tegen afbeel
dingen als roover en oorlogsgod heeft hij geen
bezwaar.
Een nerveuze Napoleon
De hooge dunk dien hij omtrent zichzelf koestert,
is sedert September van het vorig jaar nog belang
rijk gestegen. Toen Chamberlain te Berchtesgaden
kwam, ontving de partij-photograaf Heinrich
Hoffmann bevel, de begroetingsscène zoo op te nemen
dat de premier tot den Führer" opzag. Door
München" is een compleet Napoleon-complex in
hem ontstaan. Toen hij het Sudeten-land binnenreed,
draaide hij zich in zijn auto om, en riep zijn bege
leiders toe: ,Ja, mijne heeren, de wereld wacht op
mij, ik wacht niet op de wereld!"
Echte vrienden heeft hij, deze nieuwe Napoleon,
overigens al lang niet meer. Dat zou maar gevaarlijk
zijn. Ieder moment wordt hij overigens omgeven
door enkele leden van zijn lijfgarde, het zelf
moord-corps", die gezworen hebben zichzelf te
dooden wanneer Hitler vermoord zou worden. Deze
lieden worden elk voortreffelijk behandeld. Toen
zijn chauffeur Schreck, op wien hij zeer gesteld was,
ten gevolge van een kaakholte-ontsteking stierf,
liet hij het gebit van zijn geheele omgeving op zijn
kosten nazien.
Sedert Schacht's heengaan is Hitler nog nerveuzer
UW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge
schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken
nu over meer dan een half millioen gegevens.
Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen,
stamboomen etc. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier,
Zeer billijk. Oranje Nassaulaan 87, Overveen.
PAG. 4 DE GROENE No. 3229