KAIVTTEEKEIVIIVGEN Gibraltar in gevaar? Minister Ciano heeft zoowaar Zaterdag jl. een verzoenings-gezinde redevoering gehouden waarin hij de noodzaak eener strikte naleving van het Britsch-Italiaansch accoord onderstreepte, en Butler, de Engelsche onder-minister van buitenlandsche za ken, kon Dinsdag in het Lagerhuis mededeelen dat de Italiaansche troepen na Franco's parade op 15 Mei a.s. Spanje zouden verlaten. Deze datum is dus weer twee weken opgeschoven. Bovendien kan in de drie weken die tot dan verloopen, nog heel wat gebeuren. De Engelschen bereiden zich trouwens op deze gebeurlijkheden voor. Uit Zuid-Spanje komen zeer verontrustende berichten omtrent militaire praeparatieven van generaal Franco. In de richting van Gibraltar worden troepen en materiaal samen getrokken. Over enkele dagen verschijnt een Duitsch eskader van vijf-en-twintig oorlogsbodems in de Middellandsche Zee. In de omgeving van Gibraltar wordt koortsachtig gewerkt aan forten die de Britsche versterking ter gelegener tijd onder vuur kunnen nemen. Is het wonder, dat Engeland haastig alle wegen die naar Gibraltar leiden, verspert? Trouwens, niet alleen voor Gibraltar wordt gevreesd, maar ook voor Tanger. Franco-Spanje is, gelijk wij gevreesd hebben, een schier willoos werk tuig geworden in de hand der totalitaire mogend heden. De phalangisten, ijverig door Berlijn gesteund, winnen dagelijks aan invloed, en trekken geleidelijk de geheele staatsmacht naar zich toe. Franco-zèlf bekommert zich niet om de geprikkelde stemming die langzamerhand zelfs tot Fransche regeerings-kringen doordringt. De aanwezigheid van maarschalk Pétain te Burgos heeft niet gebaat en de nieuw-benoemde Spaansche gezant te Parijs, een gewezen obscuur journalistje, gaat zich te buiten aan felle anti-democratische uitingen. Voegt men daaraan toe dat Duitschland zich in economisch opzicht voortdurend dieper in Spanje nestelt, dan zal men het oordeel billijken dat het er voor de democratische mogendheden op het Iberisch schier eiland wel eens vroolijker heeft uitgezien. Eén troost: het is, zooal niet hun wensch, dan toch wel hun schuld geweest dat het zoo geloopen is. Zuid-Slaviëwordt gerepareerd Chamberlain's pogingen tot het scheppen van den een-of-anderen vorm van collectieve veiligheid hebben den Balkan in beroering gebracht. De volkeren zijn er voor een belangrijk gedeelte fel tegen Duitschland en Italiëgekant, maar de beangste regeeringen durven zich niet energiek te verzetten. Roemeniëen Griekenland zijn op het oogenblik gegarandeerd" door Engeland en Frankrijk. Met Turkije wordt nog onderhandeld. In de eerste plaats valt het op, dat de eenige Balkanstaat, wiens onafhankelijkheid acuut be dreigd wordt door Italiëen Duitschland, niet tot het Britsch-Fransche garantie-systeem behoort. Wij bedoelen Zuid-Slavië. Het Zuidelijk gedeelte van dit land Macedoniëvoelt zich nog steeds deel van het Boelgaarsche Rijk, waartoe het tot 1912 behoorde. Deze gevoelens zijn versterkt door de intransigente houding die de regeering van Zuid-Slaviësinds de stichting van dien staat aan genomen heeft tegen de Boelgaarsche minderheid. Boelgarije-zèlf poogt reeds lang den actieven steun van Rome en Berlijn te verkrijgen voor zijn irredentistische verlangens. Koning Boris is trouwens met een Italiaansche prinses gehuwd, en de verjaar dag van Hitler zal opgeluisterd worden door de aanwezigheid van de Boelgaarsche chefs van leger, vloot en luchtmacht, den voorzitter van de Kamer en de burgemeester van Sofia. Besluiten Rome en Berlijn dat Macedoniënaar Bulgarije terugkeert, dan is Zuid-Slaviëgeheel eingekreist". De Zuid-Slavische regeering beseft het gevaar. Vandaar dat zij, door ijverige onderhandelingen, op het laatste oogenblik de wonden poogt te heelen die haar bekrompen nationaliteiten-politiek ge slagen heeft. De Kroaten, verbitterd door jarenlangen tegenstand, eischen volledige autonomie. Zij willen den staat in drie autonome provincies verdeelen. Deze eischen gaan minder ver dan die van enkele jaren geleden. Toch is het de vraag of verdeeld Zuid-Slaviëonder den druk der buiten landsche bedreigingen er op het laatste moment in zal slagen, zich tot een werkelijk organische eenheid te ontwikkelen. Bedreigd Roemeni Ook de aanwezigheid van den Roemeenschen minister van buitenlandsche zaken te Berlijn gaf aan Hitler's verjaardag reliëf. Daar Boelgarije een begeerig oog laat vallen op de door Roemeniëna den wereldoorlog geannexeerde gebieden, is het niet onwaarschijnlijk dat Gafencoe pogen zal, Berlijn voor het behoud van de integriteit van Roemeniëte winnen. Maar welken prijs zal hij daarvoor moeten betalen? Het nieuwe handels verdrag tusschen Duitschland en Roemeniëgeeft Duitschland de mogelijkheid sterken economischen druk op den verdrags-partner uit te oefenen. Roe meniëis weliswaar vast besloten, geen inmenging in zijn binnenlandsche politiek te dulden, maar wat, indien Duitschland zijn plannen gaat doorzetten door middel van de Ijzeren Garde ? Deze is weliswaar ontbonden en van haar leiders beroofd, maar volgens recente berichten is de beweging minder verloopen dan men had gedacht. Het gevaar voor Roemeniëkomt misschien minder rechtstreeks van Duitsche dan wel van Hongaarsche zijde. De Roemeensche en Hongaarsche troepen die aan weerszijden van de grens, tegen over elkander stonden, zijn nog steeds niet gedemobiliseerd. Verondersteld dat Hongarije stellig op Duitschen aandrang doorzet, en Roemeni binnenrukt, wat zal Engeland dan doen? Het heeft Roemenië's onafhankelijkheid let wel: niet 'slands territoriale onschendbaarheid ! gegaran deerd tegen een Duitschen of Italiaanschen aanval. Neen, als Chamberlain zich aan zijn verplich tingen wil onttrekken, heeft hij daartoe, zuiver formeel, nog wel tal van mogelijkheden. Wachten wij af, wat er gebeurt. Dat er iets gebeurt, in de naaste of verre toekomst, is niet meer dan waar schijnlijk, gezien de onschatbare waarde die Roemenië's grondstoffen voor Duitschland hebben. De zorgen der kleine mogendheden Nederland is allerminst het eenige land dat onder den druk der buitenlandsche gebeurtenissen tot de versterking van zijn weermacht overgaat. De groote mogendheden geven onheilspellend-groote bedragen uit voor het genoemde doel. De kleine blijven niet achter. Het Zwitsersche parlement heeft kort geleden een plan aangenomen waarbij voor een bedrag van ?/ 80 millioen aan groote militaire werken werd besteed. Nauwelijks is dit bedrag gevoteerd of een nieuw, soortgelijk crediet, ditmaal van ruim ?/. 150 millioen, wordt aangevraagd. Daarmee zal de Zwitsersche regeering sedert Hitler aan de regeering kwam, voor meer dan ?/. 400 millioen aan bijzon dere militaire credieten gevraagd hebben. Het is vooral de grensverdediging in het Noorden en Oosten die groote bedragen vraagt. Zwitserland voelt zich gevaarlijk beklemd zitten tusschen de as-partners. Het poogt energiek, zoo vriendelijk mogelijk met beiden om te gaan dezer dagen weigerde het wederom, de handelsbetrekkingen met de Sowjet-Unie te herstellen, maar of Berlijn en Rome op den duur veel eerbied zullen koesteren voor deze lieftallige neutraliteit? Onze Zuiderburen hebben een nieuw ministerie gekregen. De Kamer-verkiezingen hadden den toestand slechts matig opgehelderd, behoudens de vernietiging van Rex. De formateur Pierlot trachtte een drie-partijen-kabinet te vormen (katholieken, socialisten, liberalen), maar de socialisten weigerden zitting te nemen in een combinatie wier economisch program bepaald zou worden door den deflationistisch-gezinden minister Gutt. Correcter gezegd: de socialistische ministers wilden wél, maar het partij congres verbood het hun, zij het met een kleine meerderheid. En aldus is er thans een twee-partijen kabinet gevormd. De stemming is vrij pessimistisch terecht. Ook de taalstrijd is weer opgevlamd. De eerste zitting van de nieuwe Kamer was weer rijk aan even rumoerige als onverkw kkelijke incidenten. De democratie laat zich in Belgiëden laatsten tijd niet van haar beste kant zien ! De dienstplichtwet gewijzigd Minister-president Colijn had in zijn radio redevoering van vorige week Dinsdag reeds aan gekondigd dat de regeering speciale maatregelen zou nemen teneinde te voorzien in het tekort aan geoefende soldaten, telkens wanneer een internatio nale crisis dreigde. De Woensdagmorgen bekend gemaakte wijziging van de dienstplichtwet kwam dan ook niet onverwacht. In tegenstelling tot de vorige wijziging toen de dienst in werkelijkheid terstond werd verlengd van vijf-en-een-half tot elf maanden, beoogt de onderhavige wijziging slechts de mogelijkheid tot verlenging van den eersten oefentijd te scheppen, en wel tot een maximum van twee jaar. Tevens wordt de totale duur der her halingsoefeningen meer dan verdubbeld. Enkele kleinere maatregelen zullen wij overslaan. Het baat weinig, om over dit wetsvoorstel, dat stellig binnenkort tot wet verheven zal worden, te filoso feeren. Dat ons land overgaat tot versterking van de militaire kracht, geschiedt niet, gelijk elders het geval mag zijn, uit lust tot expansie noch uit liefde voor de uniform en de paradepas. Het geschiedt uit een bittere, opgedrongen nood zaak. Dat de uitvoering der nieuwe maatregelen tien tallen millioenen jaarlijks zal vergen, behoeft wel geen betoog. De bouw van nieuwe kazernes, het aanschaffen van nieuw materiaal het zal alles uitermate groote kapitalen vragen. Een defensieleening in den een-of-anderen vorm lijkt ons daarom op den duur niet onwaarschijnlijk. De nieuwe maatregelen zullen, naar het zich laat aanzien, mede langs verschillende wegen leiden tot vermindering van het aantal werkloozen. Treurig verschijnsel overigens: nu het geld noodig is om den staat tegen een mogelijken externen vijand te verdedigen, zal het zonder moeite bijeen komen. Den internen vijand de werkloosheid heeft men jarenlang laten wroeten, omdat men de groote kapitalen die te zijner bestrijding noodig waren, eenvoudig niet wilde opvragen. ZILVEN l BEEKHUIZEN l STAMEREN LOENEN (VEL.) MAARN CU.5 BLIJVEN DE BESTE VAN DE Zwart op wit: Tien jaar vrede EEN heelen Zondag lang ben ik gelukkig geweest. Dat was dejongste Zondag, toen ik in het ochtendblad gelezen had dat president Roosevelt Italiëen Duitschland formeel had voor gesteld, tien jaar lang de wapenen te laten rusten en zich uitsluitend te wijden aan de verbetering der internationale economische be trekkingen. Tien jaar lang het stond er zwart op wit. Ge hebt het immers ook gelezen ? Misschien zou de vrede wel vijfentwintig jaar lang duren. Dat was haast te veel!! Den twijfel of Hitler & Co. op het voorstel van den Amerikaanschen president zou ingaan, duwde ik hardnekkig weg. Nu eens n dag onbezorgd zijn, nu eens n dag verlost zijn van den druk dien de politieke onzekerheid op ons bestaan uitoefent.... Tien jaar vrede. In 1939 geen oorlog, in 1940 niet en in 1941 niet, en in 1942 niet, tot en met 1948 niet. Geen geruchten omtrent onverhoedsche aanvallen, geen aanslagen op de vrijheid en veilig heid van andere volkeren, geen mobilisatie-dreiging alleen maar een gevoel van diepe en echte veiligheid. We kunnen weer vacantie-plannen gaan maken. Te zeggen: Ik ga dit jaar naar Zwitserland" zou geen veront rustend teeken meer zijn van een gebrek aan verantwoordelijkheids gevoel en een verregaande roeke loosheid, maar wordt plots de gewoonste zaak ter wereld. We kunnen weer kleine kinderen zien spelen op straat, zonder ons de gruwelijke foto's te herinneren uit den Spaanschen en Chineeschen oorlog van wezentjes aan wier jong bestaan moorddadige bommen een plots einde maken. Hél, hél oude menschen kunnen we benijdend aankijken, berus tend denkend: ,,Die zullen het waarschijnlijk niet meer mee maken, over tien jaar . . . ." Wat een heerlijke Zondag was dat ! De schaarsche zon scheen warmer dan anders, we hadden weer oog voor uitloopend groen en jonge bloesems. Zelfs de frissche, bolle wind sprak van rust en vrede. Maandagmorgen waren er weer Duitsche couranten. KANTEKLEER PAG, 6 DE GROENE No. 3Ï29