Historisch Archief 1877-1940
UITHUIZIGHEDEN
Stadsinventaris
De Amsterdamsche taxis
DE Amsterdamsche taxis zijn een
hoofdstuk op zich zelf. Zij hebben
een tarief dat nog sneller verandert
dan de kaart van Oost-Europa. Maar
ze veroorzaken minder gevaar voor
de omgeving. Neen, werkelijk, een
taxi is een veilig, snel en na de laatste
tariefwijziging weer tamelijk goedkoop
vervoermiddel. Of zij nu blokgeband
of gewoon effen zwart zijn, ik zou ze
niet willen missen. De Amsterdamsche
taxi-chauffeur is een uitgesproken
aangenaam mensen. Hij paart hoffe
lijke omgangsvormen aan
stratenkennis en snelheidsverlangen aan een
uitgesproken levenslust. Dit voorkomt
doodelijke ongevallen. De taxichauf
feur kent zijn stad, zooals wij onze
zolder. Het meeste weten wij direct te
vinden, en van het overige weten wij,
dat het er moet zijn en waar het onge
veer zou kunnen staan. Een taxirijder
komt dan ook overal. En voor iedereen.
Hij rijdt moeders met zieke kindertjes,
dames uit bars, opoes op bezoek, te
late kantoorheeren, meneer en
mevrouw-met-lange-kleeren voor den
schouwburg, meneeren naar conferen
ties en iedereen als het regent. Een
chauffeur heeft zoodoende een groote
menschenkennis. In Amsterdam ge
beurt het hem dan ook bijna nooit,
dat hij een passagier meeneemt, die
hem later doodslaat en berooft.
Vertrouw een Amsterdamschen taxi
chauffeur gerust Uw innigste geheimen
toe. Hij is ze waard en hij kan U met
alles helpen. Zeg hem, om welke
levenskwestie gij dien trein zoo gaarne
wil halen. Als hij het voor U van wer
kelijk belang vindt, zal hij er voor zor
gen, dat gij hem haalt. Merkt hij, dat
gij bijvoorbeeld een bankoverval in
den zin hebt, wees dan niet verbaasd
als hij U ergens anders afzet. Over een
paar jaar zijt gij hem er dankbaar voor.
Zoo is de Amsterdamsche taxichauf
feur. Een goedertieren mensch vol
begrip. Zijn taxi is een veilig koetsje
door de branding van het
hoofdstadsverkeer. Zijn meter loopt trouw op en
verspringt net voordat gij stil staat.
Daar zijn ze op gedresseerd. Fooien is
bij de taxi hier een teer punt. Er zijn
er, daar is het al ingesloten. En dan
moet gij er nog iets bijgeven. En er
zijn er, daar is het nog niet bij, daar
moet gij er veel meer bij geven. Als
gij veel geeft is de chauffeur tevreden,
en anders is hij boos. Hierover behoeft
gij nooit in onzekerheid te verkeeren.
Gij merkt het vanzelf. Want een chauf
feur is een eerlijk en oprecht wezen.
Het zijn de goede geesten van de we
reldstad. De dwaallichtjes, die U
meestal echter goed terecht brengen.
Tooneel
De moeder (Ned. Tooneel)
ALS er oorlog komt. ..." Als er
gevochten wordt. ..." Hoeveel
millioenen menschen, zouden dat op
het oogenblik zeggen en denken? En
wie is daarvan het slachtoffer ? Is het
de man, die zijn leven geeft, of zijn
het de vrouwen en moeders, die hun
mannen en zoons moeten geven? Als
de man sterft voor een idee, de idee
van de wetenschap, van den militairen
plicht, voor een hoogterecord, voor
een politieke ideologie, wie heeft dan
Loudy Nijhof als ,,de moeder"
het offer gebracht, hij of zijn moeder
of vrouw?
Capek beantwoordt dat: de Moe
der" ! Daarom schreef hij zijn stuk.
De moeder lijdt voor al deze groote
ideeën, waarvan zij het groote niet
kan inzien. En deze moeder ziet
achtereenVolgens haar man en haar zoons
sterven. Arme moeder. Wij zouden
tranen moeten schreien om deze
moeder. Wij zouden aan onze eigen
moeder moeten denken, aan de moe
der. De moeder, die haar laatsten zoon
niet wil afstaan, en toch moet, ge
dwongen door den wil, de
nagedachtemm i imi i iiiiin
iiiiiMiiiiiiii.MIJN VRIEND, DE THUISZITTER
over: DEN HEMEL
IK weet niet", aldus mijn vriend, de Thuiszitter, en hij lepelde nadenkend
in zijn ice cream soda, ik weet niet, of jij er ooit over nagedacht hebt.
Maar met dien hemel is het eigenlijk gek gesteld. De oude Grieken dachten,
dat het een koepel was van metaal waarbinnen de wereld besloten was.
En later hebben ze begrepen, dat het lucht was. En weer wat verder konden
ze precies vertellen, waaruit die lucht bestond; waterstof en zuurstof er
nog zoo wat bijmengsels. We leven er van, we hooren er door, het drukt
op ons en houdt onze organen op zijn plaats.
Het biedt autos en vliegtuigen een weerstand om niet nog sneller te gaan
en het maakt vliegtuigen en het vliegen mogelijk.Verder produceert het
stormen en voorjaarskoelte en daarmede moesten wij tevreden zijn. En
jij bent het ook, niet kerel?
Maar het menschdom was niet tevreden. En ze vonden iets uit, waarmee
zij hun ontevredenheid konden demonstreeren. Goed, jullie meent, dat
er lucht noodig is om te leven. Hier heb je de strijdgassen. En zie nou maar
waar je blijft met de theorie. Biedt de lucht weerstand? Goed, een kogel
komt er wel doorheen en net zoo snel als wij maar willen. Nee, wij mogen
dan misschien meer van de lucht weten, de Grieken waren er gelukkiger
mee. Ik weet", aldus mijn vriend, en hij dronk door een rietje, ,,ik weet
wat je zeggen wil: je wilt praten over gasmaskers en bomvrije schuil
plaatsen, Maar dat is toch onzin. Waarom zou een mensch zich muil
korven ? Nee, ik heb iets heel anders bedacht.
Gasbommen worden in het vervolg niet meer afgeschoten of uit de
lucht gesmeten, dan wanneer zij voorzien zijn van een goedsluitende
gasvrije bekleeding. Onder de vliegtuigen worden vangnetten gehangen,
zoodat niets op den grond kan vallen. Voor elk kanon komt een kogel
vanger, zoodat ze door de lucht geen schade kunnen aanrichten. Op die
wijze kan een mensch tenminste weer met een gerust hart van de lucht
en den hemel genieten.
Gek, jij die zoo'n pacifist bent, hebt daar nooit aan gedacht. Dat ik nou
weer op die idee moet komen !"
RiiiiimiiiiitiiiiiiiiiimiH minimum iiiiiuu uuuuuiiiumiiii urn i
iiiiiiiimiminmi
Otaosscnouwburg
N V HET NEDERLANDSCH TOONEEL - Directeur Cor Tan der Lugt Melseri
Zaterdagavond 29 April 8-15 uur
gewone prijzen
Zondagmiddag 30 April 2 uur
Mat, pr. van Fl. 2.0fi - Fl. 0.46
Zondagavond 30 April 8.15 uur
pr. van Fl 1.76 - Fl 0.46
DE MOEDER
tooneelspel in 3 bedrijven door Karel Capek
U.d.p. B-en voortreffelijke opvoering van
een volmaakt stuk
MADAMA SANS GENE
nis van den vader, en de andere zoons.
Ook de laatste zal zijn leven moeten
geven: voor de idee der rechtvaardig
heid, voor de verdediging van zijn
onrechtvaardig aangevallen land. Arme
moeder. Maar wat is er? Ben ik ont
roerd om die moeder? Die booze,
schreeuwende vrouw, die bittere en
verbitterde feeks is dat: démoeder?
Weineen ! Dat is tooneel. Dat is een
vrouw, die hard heeft gewerkt om
deze moederrol te spelen, een rol, die
niet voor haar geschreven is, waar haar
hart niet voor geschapen is, waarvoor
haar liefde niet toereikend blijkt en
haar moederlijkheid te klein, te weinig
dierlijk en te weinig moederlijk
wordt.
Dat was de opvoering van het
Nederlandsch Tooneel. Als de moe
der" er niet voldoende is, wat gaat
ons dan dit stuk verder aan? Van
Dalsum regisseerde, ernstig en met
teederheid. Zijn vaderfiguur, was waar
dig en vol liefde. De jongste zoon, de
poëtische droomer, later de vurige,
strijdvaardige jongeling was een mooie
rol van Gijsbert Tersteeg. En Loudy
Nijhoff speelde de moederrol.
Hoe het staal gehard wordt
(Holl. Schouwburg)
HOOLA, Michael Michalowsky ! Pas
op voor dien smerigen hond van
een Tsaristischen uitbuiter. Ga op zij
voor dien kozak met zijn zweep van
hondenleer en dien deernenzoon van
een kozakkenofficier. Edele kameraad,
lig jij ook zoo te steunen in de gevan
genis van dien dronken vrouwenbeul ?
Vervloekte bastaard, pas op, scheur je
Russische hemd niet aan de samowar.
Daar komt die roover en plunderaar
van een kapitein weer aan. Nee hoor,
wij zweren samen. Wij stichten een
betere maatschappij. Daarvoor geven
wij ons leven !
Zoo is ongeveer de sfeer van Hoe
het staal gehard wordt". Klinkklare
nonsens en dilettantentooneel gewor
den buitenlandsche ideologie. Onder
belicht op het tooneel, dwaas ge
schminkt, met afwezigheid van eiken
vorm van talent in een vermoeiende
opeenvolging van zinlooze, beschamen
de, kinderachtige tafreelen. Maar
misschien kan ik er niet over oordeelen.
Ik ben met de pauze weggegaan.
Film
Een onvergetelijk man
(Roxy Theater)
DEZE dokter Abbott is zoo sympa
thiek, dat je er om moet huilen.
Een man, die slechts leefde voor zijn
werk; met een brandende liefde voor
Een onvergetelijke dokter
de medische wetenschap, die hem niet
tot haar hoogere regionen wilde toe
laten. Een man, die slechts goed deed
en toch veel moest lijden van de
menschen.
Dat is de rol van den acteur Edward
Ellis die deze sympathiekheid tot in
de laatste perfectie uitbeeldt. Wat er
omheen gebeurt, is niet zoo de moeite
waard. Zijn strijd tegen laksche autori
teiten, zijn vaderlijke liefde voor zijn
aangenomen dochter, zijn zoon, die
hem oorspronkelijk miskent en ver
driet doet, tot hij de waarde van zijn
vader inziet.
Een dokter die veel lijdt en veel
helpt en dat eenvoudig en tegelijk
geraffineerd gespeeld. Dat is een onver
getelijk man.
Al as ka
(Rembrandt Theater)
BIJNA twee en een half uur duurt
de film en dat beteekent bijna
twee en een half uur Hans Albers, die
twee uur lang de flinke man speelt en
een half uur lang sterft. Hans Albers,
dat is het ideaal van den schooljongen
die graag zóó later zou willen zijn:
grof, nonchalant, ongegeneerd en die
eerst later, als hij Alaska ziet, zich
schaamt, dat hij schooljongen is ge
weest. Als Albers loopt, is het alscf
de S.A. marcheert en als hij dood gaat,
is het alsof een heel land uitsterft. Het
geheel is zoowel lachwekkend als on
smakelijk, want hier wordt serieus ge
probeerd van den schooljongen een
held te maken.
Buitenshuis
Waterseizoen
DE bootjes van Amsterdam worden
weer te water gelaten. Den heelen
winter stonden zij te wachten in lood
sen en schuren. En in het prille voor
jaar kwamen de eigenaars met potten
verf en krabbers en begonnen de huid
van hun schip schoon te bikken en te
krabben en te schuren en alles weer
keurig over te verven, te lakken, te
teeren en te vernissen. Lekken worden
gedicht en lekken meer dan ooit.
Mastjes gekrabt, zeilen genaaid. Kussens
gewasschen, kooien gezeept. In zulk
een loods op een Zondag in het voor
jaar is het een gedoe van belang. En
dan komt de dag, dat het schip weer
het water wordt ingereden. De motor
moet proefdraaien en doet het eerst
niet. Alles wordt nagekeken en hij doet
het nog niet. Dat is, omdat de kuren
die het vorige seizoen precies bekend
waren, nu weer vergeten zijn, of in den
loop van het jaar ook gewijzigd.
Tenslotte lukt het en met trotsch
getoeter glijdt het schip den nieuwen
zomer tegemoet.
Een Amsterdamsch schip is een fa
milie-affaire. Meestal zelfs een kwestie
van meerdere gezinnen. Neven, ooms
en tantes. Overigens mag men hier,
noch als elders, generaliseeren. Er zijn
de superjachten van de Sixhaven en de
gemotoriseerde pieremechocheltjes uit
de Lijnbaansgracht.
Er zijn de beproefde zesmeterzeilers
en de ruzieënde motorprutsers. Er zijn
de duizenden n- en tweepersoons
canoes, en er zijn de
tien-gasten-motorjachten met ijskast en radio.
Op de Nieuwe Meer, op de Westein
der, op de Zuiderzee, langs den Amstel
on de Vecht knorren hun plofjes of
scheren hun zeilen. Dat alles is de
Amsterdamsche Watersport die nu
weer gaat beginnen.
PAG. 14 DE GROENE No. 3230