Historisch Archief 1877-1940
TOOROP
HET stilleven met de Medusa (1939) behoort tot
haar beste werken. Het zelfde gegeven heeft
zij in 1935 geschilderd, minder eenvoudig en met
meer interessante bijvoegsels (o.a. een doodskop)
Dat van 1939 bevat een wonderlijke stijging en
vernieuwing van haar vermogens. Het is, meer
dan andere werken, vloeiend en tot een ondeelbaar
geheel geworden. Een voldragen paneel. De stil
levens waren veelal verpoozingen tusschen het
grooter werk, een uitrusten van de menschen.
In dit stilleven roert iets van de menschen. Het is
in zekeren zin een vereeniging van hetgeen vroeger
strenger gescheiden was. Het is een vermenschelijkt
stilleven, zooals ook het donkere oude rozen-stil
leven naar den menschelijken kant toe geschilderd
is. Bewogen, donker bewogen, gedragen in een
breed avondgevoel, stroomend en toch vast van
vorm.
De Medusa rust hier als een verheven-slapende
in een bed van bladeren, die als een wonderlijke
krans de kop omgeven. Die kop is zoo prachtig
geschilderd, zoo mooi van welvingen en strak
vloeiend als haar beste naaktschildering, het lig
gende naakt met het rijpe rood. Mit die stootende
val der lijnen en vormen, zachtjes naar beneden
toe, gaf zij een achtergrond waarin die zelfde
dalende beweging is, de ruigte van bosch, dat in
de hoogte begint en een ovaalstrepige lucht open
latend, verdroomd en laat van glans, zich naar
beneden toe verliest in duister. Een wonderlijk
schilderij, door het spel dezer vormen, die aan den
mensch herinneren en toch niet den mensch weer
geven, die de natuur een andere stem geven en
het stilleven feitelijk tot een landschap doen over
gaan. Geen stilleven, geen landschap; maar wel de
grootheid van de natuur en het wonderlijke van den
mensch in n vorm gedragen en vereenigd. Het
particuliere van een portret, een landschap en een
stilleven ontbreekt; met moderne indringende be
paaldheid van vorm en kleur, steunend op waar
nemingen en veralgemeend door de kracht van een
kernachtige visie, werd een sombere grootheid en
algemeenheid van levensgevoel bereikt.
Zelfportret met voile '38,'39
Liggende medusa '39
PAG. II DE GROENE No. 3231