KANTTEEKENIIVGETV Hitler's redevoering Hitler's jongste redevoering bracht twee schijn bare sensaties: de opzegging van het vlootaccoord met Engeland en de opzegging van het tien-jarig niet-aanvalspact met Polen. Waarom mogen deze sensaties schijnbaar genoemd worden ? Omdat beide verdragen, inhoudende Duitsche beloften, toch om met den Engelschen afgevaardigde Duff Cooper te spreken het papier niet waard waren waarop ze waren geschreven". Duitschland had in 1935 met Engeland afgesproken dat het zijn vloot niet boven 35 pCt. van het totale tonnage der Britsche oorlogs vloot zou uitbreiden. Aan die 35 pCt. was Duitsch land nog niet toe, maar niemand twijfelde er aan dat hij rustig met de uitbreiding voort zou gaan, indien het eenmaal zoo ver was. De opzegging van het uit 1934 dateerende vriend schapsverdrag met Polen is eveneens slechts van geringe beteekenis. Polen weet sinds eenigen tijd dat het op de nominatie staat" om het maar eens populair te zeggen. Een vriendschapsverdrag heeft onder die omstandigheden geen beteekenis. Bedreigd Polen Polen heeft dit op Tsjechoslowakije vóór, dat hij weet wat hem te wachten staat, indien hij Duitsch land een vinger toesteekt: het verlies van de geheele hand. Vandaar de spanning om Danzig. In Duitsche kringen rekent nem er op dat de vrijstad in den loop van de eerstvolgende maanden tot het Rijk terug zal keeren. De eisch tot wijziging van het statuut is echter door Warschau afgeslagen. Warschau voelde evenmin iets voor een extra-territorialen weg die Pruisen met Oost-Pruisen zou verbinden. Het gevolg is geweest dat de perscommentaren van Duitsche zijde steeds feller zijn geworden. Aan den Poolschen grens worden aanzienlijke hoeveel heden troepen samengetrokken. Ook Polen laat zich niet onbetuigd. Het lijkt ons niet onwaarschijnlijk dat deze impasse eindigen zal met een localen opstand der Nazi's in Danzig, waarbij het Poolsche leger, door het Duitsche van het Noorden, Westen en Zuiden bedreigd, tenslotte toch niet zal doortasten. In Berlijn rekent men er op, dat minister Chamberlain wel weer een excuus zal vinden om zich aan het verleenen van bijstand te onttrekken. Trouwens: zal het Engelsche volk ten strijde willen trekken om te verhinderen dat een in groote meerderheid Duitsche stad tot Duitschland terugkeert? Het lijkt ons onwaarschijnlijk. Anders zou het zijn, wanneer De groote Internationale WaterTentoonstelling biedt U sensationeele attracties : wedstrijden, acrobatie, het wondere " GoudPaviljoen ", enz... Het geheel een grootsch en origineel schouwspel. INTERNATIONALE WATERTENTOONSTELLING LUIK 1939 MEI-NOVEMBER er een oorlog in optima forma tusschen Duitschland en Polen uitbrak, maar dat achten wij zeer onwaar schijnlijk, ondanks de spanning. Onderhandelingen met de Sowjet-Unie Het heeft inmiddels niet bijster willen vlotten met de onderhandelingen die tusschen Moskou, Londen en Parijs gevoerd zijn. De Sowjet-regeering had in ruil voor haar steun, Engeland en Frankrijk ver zocht, de Oostzee-landen te garandeeren". Dan garandeerde" zij Zwitserland, Belgiëen Nederland. Geen onredelijk voorstel. Het werd door Londen en Parijs afgeslagen. De practische waarde van elke overeenkomst hangt uitsluitend af van de oprechtheid waarmee de Sowjet-Unie en de Westersche democratieën willen samenwerken. Het wantrouwen zit echter wél diep ! Frankrijk en Engeland voelen zich trouwens merkbaar onbehagelijk in het nabije ge zelschap van het Roode Leger. Polen en Roemeni aarzelen beide om den steun van dat leger te aan vaarden. Wij hebben het eerder in ons land dan uit ons land," denkt men te Warschau en Boekarest. Onbegrijpelijk is deze gedachtegang niet. Intusschen profiteert Duitschland van het gebrek aan eensgezindheid. Het voelt zich sterk achter zijn Siegfried-linie, en meent dat het in Oost- en MiddenEuropa op den duur kan doen wat het wil. Trou wens men hoort, naast agressieve Poolsche pers uitingen, toch ook stemmen waarin als ondertoon doorklinkt dat men maar al te graag tot een redelijke overeenkomst met Duitschland komt. Midden-Europa Wij lazen deze week in een particuliere correspon dentie uit Parijs in den Nieuwen Rotterdamschen Courant: In sommige kringen hecht men zekere beteekenis aan een merkwaardig voorval, dat zich heeft voorgedaan, toen de Duitschers Moravi bezetten. Daar werden aanplakbiljetten neergehan gen in de Duitsche taal en in de Roemeensche taal, in plaats van de Tsjechische. Men zou zich vergist hebben in de aanplakbiljetten". Aangenomen dat het bericht juist is, teekent het wel de waarde van de Duitsche bereidheid tot het verstrekken van garanties ! Het is aan geen twijfel onderhevig dat Roemeniëop den duur even zeer onder druk gezet zal worden als Polen thans. Wellicht zal Duitschland dan Hongarije het vuile werk" laten opknappen. Deze week zijn er weer Hongaarschêbetoogingen gehouden in het Roe meensche Zevenburgen. De Hongaarschêministers Teleki en Csaky die deze week hun zooveelste bezoek te Berlijn aflegden, hebben, naar het schijnt, ge poogd steun te verkrijgen voor een coup" tegen Roemenië. Berlijn achtte het daarvoor nog te vroeg. Wellicht dat Hongarije nu als belooning voor zijn trouw wachten Slowakije geheel of gedeeltelijk toegewezen krijgt. Democratische verwachtingen Er worden deze week weer optimistische klanken vernomen uit het kamp der democraten. Voor de zooveelste maal werd bericht dat Italiëgaarne losgekocht zou worden uit het verbond met Duitsch land. Rome zou zelfs teekenen van vriendschap" gegeven hebben jegens Parijs, welke teekenen bestonden in het specificeeren der eischen. Merk waardige ideeën omtrent vriendschap" houden sommige democratische organen er op na ! Wij vreezen dat van de vriendschap weinig terecht komt. Italiëis een marionet geworden in Duitsche handen. Het doet wat Duitschland wil: het houdt Frankrijk en Engeland bezig in de Middellandsche Zee. De stemming bij Gibraltar wordt steeds dreigen der. Tweede optimistische uiting: Japan heeft ge weigerd, het anti-Kominternpact uit te breiden met militaire clausule's. Alsof deze uitbreiding iets beteekend zou hebben, zoolang de Japansche troepen in China vastgehouden worden, en Japan toch reeds op een oorlog met de Sowjet-Unie rekent ! Men berichtte dat de Japansche premier niet onge neigd was, vriendschappelijker banden met Engeland en de Vereenigde Staten aan te knoopen. Het is mogelijk. Het Japansche leger wil hiervan voorloopig echter niets weten, en de laatste jaren is de wil van het leger op den duur wet geweest in Japan. Voorloopig zien wij daarom weinig reden tot optimisme. Nieuwe wetsontwerpen Het wetsontwerp, Dinsdag j.l. ingediend, houden de nadere voorzieningen ter bescherming van de openbare orde, draagt een duidelijk anti-nationaalsocialistisch stempel. Het uiten van beschuldigingen van feitelijken aard" zal voortaan, indien de be schuldiger weet of redelijkerwijs moet vermoeden, dat de beschuldigingen onwaar zijn", strafbaar zijn. Het zal voorts, indien een dagblad of ander periodiek zich aan een misdrijf tegen de veiligheid van den staat, de openbare orde of het openbaar gezag, bij herhaling schuldig maakt, mogelijk zijn zoodanig dagblad of zijn vervanger voor den tijd van een half jaar te verbieden. Het is moeilijk, reeds thans over dit wetsont werp een definitief oordeel uit te spreken. Alles hangt af van de toepassing. Dat tegen landsverraderlijke uitingen wordt opgetreden, is slechts toe te juichen. Maar de regeering kan van haar nieuwe bevoegdheden ook in anti-democratischen zin gebruik maken. De uitbreiding dezer bevoegd heden verzwaart haar verantwoordelijkheid in hooge mate. Er bestaat ten allen tijde kans, dat maatregelen ter bescherming van de democra tie zich ontwikkelen tot maatregelen ter onder drukking van de democratie. Wij zijn niet geheel gerust op dezen gang van zaken. ZILVEN l BEEKHUIZEN l STAMEREN I-OENEN CVEL..) M A A RN CU.5 BI-IJVEN DE BESTE VAN DE /wart op wit: Vrijheid van drukpers Kort geleden is van de hand van een zekeren Amato Vespa, een Italiaan, die vier-en een half jaar lang aan den Japanschen geheimen dienst in Mandsjoekwo verbonden was, een boek ver schenen over de methoden waar van genoemde dienst zich be diende. Het boek heet Secret Agent of Japan". Litteratuur als deze is altijd min of meer ver dacht, de schrijver is echter door den deskundigen Oost-Aziatischen redacteur van de Manchester Guardian" Harold Timperley, en denAmerikaanschenChina-kenner Edgar Snow aan een langdurig kruisverhoor onderworpen, dat bevredigend afliep. Het bedoelde boek verkreeg dan ook in de Engelsche en Amerikaansche pers waardeerende recensies. De invoer in Indië, aldus lazen wij in het jongste nummer van het democratische veertiendaagsche Indische tijdschrift Kritiek en Opbouw", is verboden, en op last van de justitie werden de reeds gedistribueerde exemplaren door de politie in beslag genomen. Waar om ? Vermoedelijk omdat de Japansche consul-generaal zich tot den procureur-generaal heeft gewend met het verzoek, te zorgen dat het boek hier zoo mogelijk niemand onder oogen komt. In het ,,Nieuws van den Dag voor NederlandschIndië" werd er terecht op gewezen, dat een brochure van fel-antiNederlandsche strekking, waarin van ons koloniaal bewind louter kwaad gesproken wordt, te Tokio openlijk verkocht wordt nadat zij onder auspiciën van een in vloedrijke vereeniging uitgegeven was. En aldus capituleert de demo cratie. Zwart op Wit. Nog enkele berichten over Enge land die in dit verband van be lang kunnen zijn. Sinds kort mag in deze bakermat der democratie geen enkele film met anti-Duitsche strekking meer vertoond worden, een verschijnsel, dat zich tot dusver slechts voordeed in landen die hun onmacht tot het voeren van een zelfstandige poli tiek achter het veelvuldig gebruik van dien term pogen te verbergen. Merkwaardiger nog is dat afge vaardigde Broadbridge, conser vatief M.P. voor Londen, en ge wezen lord-mayor, kortelings de regeering heeft verzocht, een censor aan te stellen teneinde te verhoeden dat de zakenwereld die slechts bij vredig vertrouwen gedijt, keer op keer door alarmeerende berichten in verwarring wordt gebracht. Een der Engelsche bisschoppen voelde er veel voor, om voor korten tijd, stel: een maand, dit censuur-experirnent te nemen. 't Zijn heerlijke tijden die de democratie beleeft ! KANTEKLEER PAG, 6 DE GROENE No. 3231