?i Jt^en klooster oer schoonheid De kunstscnool DIJ de -Lage V uurscne RUIM liggen de landen, ver rondom begrensd door randen dennenbosch. Aan den steenweg ligt een boerderij met een rood dak, een mul zandpad leidt van den straatweg langs een strook heide door de uitloopers van het bosch de velden in. Over dit alles heen de wijde stilte van een hoogen hemel. De geluiden van den wind, van krakende takken, het piepen van een verren boerenwagen over een rullen weg. Rust en stilte ligt over de bosschen van de Lage Vuursche, het oude jacht gebied van het Sticht, de oude nederzetting, klein en onaanzienlijk als drie- vierhonderd jaar geleden. De weg voert verder, langs de weidevelden, door een teer berkenlaantje. Daar, voor ons, op eens, de wijd gestrekte witte vleugels van een laag gebouw: Elckerlyc", de naam sprekend van verleden klan ken evenals de historie van de streek. Is dit een blank klooster? Is het een Gildehuis? Door de glazen deur in stalen raam zie ik in het stille witte portaal, er doorheen, door een tweede deur op het groene grasveld dat door de vleugels van het lage gebouw omsloten wordt. Ik treed binnen. Rechts een gang als van een klooster, laag, met ter rechterzijde lage ramen, waardoorheen zonlicht naar binnen valt, links met witte ,deuren. Een klooster, waar de religie der schoonheid beleden wordt, een gildehuis waar bouwmeesters < pgeleid moeten worden, een kolonie, waar mensch ;n-vannu een middeleeuwsch werkverband weder oj igericht hebben. lijks vier jaar later op den rullen grond van het Stichtsche Lage Vuursche, als een Phoenix Elcker lyc" verrees. HIER werkt de bouwmeester met zijn gezellen en leerlingen. Het programma van Elcker lyc" omvat: architectuur, interieurkunst, schilder kunst, tuinarchitectuur, theaterdecors en nog eenige verwante vakken. De leermeester heeft om zich heen verzameld jonge menschen, die reeds een vooropleiding hadden door een Middelbaar-techni sche, Universitaire of andere studie, of ook geheel beginnende leerlingen, die dus de eerste beginselen nog moeten verwerven. Een leerplan bestaat vrijwel slechts in het hoofd van den leermeester, die ieder individueel onderricht geeft, voor gemeen schappelijke besprekingen en lezingen echter allen verzamelt in een der gemeenschapsruimten. In de teekenzaal staan, aan de teekentafels, de leerlingen te werken. Jonge mannen en vrouwen, ingespannen gebogen over hun projecten, lijn voor lijn vorm en ruimte scheppend. Vaak zijn de studieteekeningen niet slechts voorbereidingen, maar werkelijke ontwerpen voor werkelijke bouwwerken. Want aan de opdrachten, die de bouwmeester Wijdeveld verkrijgt, werken zijn leerlingen mee als helpers. Er wordt hier dus werkelijk geschapen en deze com binatie van leeren en naar waarheid werken maakt het onderwijs principieel anders geaard dan waar ook. Hier heerscht sterker dan ergens anders de persoon lijke verhouding tusschen den leermeester en de leerling. Het is werkgemeenschap, die voor sommige der leerlingen tevens een woongemeenschap is, daar een aantal hunner als internen een lid van het groote huisgezin zijn. Zij bewonen een eigen kamer, een studiecel maar met alle verzorgingen der mo derne woontechniek, maken gebruik van de gemeen schappelijke woonruimten en kunnen van biblio theek, discotheek en vele andere middelen tot lee ring en ontspanning, ruim gebruik maken. Dit, sa men met de afgeslotenheid der ligging ver van stadsrumoer, midden tusschen bosschen en velden, geeft aan de belevenissen der schoonheid, aan het streven naar kunstzinnige verdieping een anders niet ver krijgbare intensiteit. Deze afgeslotenheid is trouwens geheel volgens eigen wil. Want als men dit wenscht is de afstand tot Amsterdam slechts een half uur, zoodat de geheele gemeenschap zich vaak naar de hoofdstad begeeft voor tentoonstellingen, tooneelvoorstellingen, concerten of films. Behalve aan der gelijke manifestaties worden bezoeken gebracht aan groote bouwwerken welker exterieur of interieur daartoe aanleiding geeft. Van dit alles is immers te leeren, of het nu groote industrieën zijn of interieurs van schepen of hotels. Zoo verschaft deze opleiding hier meer dan de feiten en zuivere kennis. Een besef der schoonheid, een begrijpen van verband tusschen alles in het leven, een doorvoelen van harmonie kan geboren worden. Geluk en saamhoorigheidsgevoel kan er gaan heerschen, als allen gezamenlijk wandelen door de omgeving, als men, als men daartoe lust heeft, mee helpt den tuin in orde te brengen, of als allen hun taak verrichten in het zoo ontstane gezin, waarvan mevrouw Wijdeveld de krachtig zorgende moeder is. NU, een half jaar na de stichting, zijn er een tiental leerlingen. Dit aantal groeit. Jonge men schen, die straks architecten of schilders zullen wor den, die nu reeds, door mede te helpen aan de uit te voeren opdrachten, een deel van hun schoolgeld kunnen betalen. Zij groeien hier op in een kunst zinnige sfeer, met het besef der schoonheid en hun verantwoordelijkheid als kunstenaars. Het is haast te mooi om waar te zijn. Ik begrijp, dat Wijdeveld soms wat verwonderd om zich heen kijkt, langs de blanke muren van Elckerlyc", dat hij wat verbaasd dwaalt door den tuin die nu in aanleg is. Het is ver wonderlijk dat een idee hier in Holland tot een zoo verkwikkelijke realiteit werd, tot de realiteit van het moderne Gildehuis. H. B. FORTUIN DIT is Elckerlyc", de werkelijkheid geworden idee van architect H. Th. Wijdeveld. De idee is in hem gerijpt in een tijdperk van welhaast vijfen twintig jaar, waarin hij zelf bouwde en werkte, ontwierp en leerde. De idee ontstond in de eerste jaren van den oorlog, toen, ongeveer als nu, vlagen van geweld wegvaagden wat aan schoonheid moei zaam opgericht was en bezig was geboren te worden. Plannen, luchtkasteelen, gebouwd met vrienden in andere landen groeiden jaar op jaar. Een uitge werkt project voor een Internationale Werkge meenschap van architecten en verwante kunstenaars kon geen wortel schieten in den korreligen grond van het Hollandsche kunstleven. Totdat dan om streeks 1934 dit alles werkelijkheid zou gaan worden in Cavalière tusschen Toulon en Cannes aan de Middellandsche Zee, waar gesticht zou worden Académie Européenne Méditerannée"", met als leiders den Hollander Wijdeveld, den Duitschen architect Erich Mendelsohn en den Franschen schilder Amédée Ozenfant. Kunstenaars op alle gebieden uit vele landen zouden hier onderricht geven aan de leerlingen, die naar deze verrukkelijke plek, gelegen tegen de naar de blauwe kust afglooiende bergen van de Cöte des Maures, als naar een antieke broedplaats van cultuur zouden samenstroomen. Ik zal nooit den troosteloozen aanblik van de verschroeide bergen, de door vuur weggevreten boomen vergeten, die heele kust langs, zwartgeblakerd door den ontzettenden brand, die vliegend over de heuvels trok en die het terrein van de,, Académie'' in twee uren tijds tot een zwartverteerd aschveld maakte. Toen scheen, of het plan moest worden opgegeven. Maar het was zoo ver weven met de persoon van Wijdeveld, dat nauweOUDE EN NIEUWE KUNST (Adv.) Tl KOT l N DEN HAAS - NASSAUPLEIN 6 EASTERN ART Paindeluxe-brood Het ligt in het voornemen der N.S. om op een aantal trajecten een halfuurdienst in te voeren in plaats van een uurdienst. Het aantal treinen wordt dus sterk uitgebreid en de ge legenheid om van de ene plaats naar de andere te reizen wordt dus ver groot". (Volk) ,,Ontelbare intelligenties voelen be hoefte aan hun achtergebleven be trekkingen te laten weten, dat zij nog voortleven en dus allesbehalve dood zijn". (Harmonia) Het juiste woord op de juiste plaats ,,De spitse punten geven uw vinger onherroepelijk een leelijkmodel". (R.) Komt er dan een golf, dan wordt een bader onherroepelijk opgetild en gaat mee". (T.) Roosevelt heeft de bijeenkomsten met geheimhouding omringd". (V ad.) Het principe moet zijn: pijnlijke reinheid, orde en overzichtelijkheid". Het geheel onverwachte bezoek Prinses Juliana en Prins Bernhard hebben heden een geheel onverwacht bezoek aan huize Doorn gebracht. Den geheelen middag heerschte er groote bedrijvigheid op het landhuis, ook de politiebewaking voor het poort gebouw was extra versterkt, hetgeen er op wees dat er hoog bezoek ver wacht werd". (H.) CHARIVARIA in de Kere-loge, vanwaar Hij den ge heelen wedstrijd volgde", (l'. Xlil.) Mein Liebchen was willst du mehr ? Hij toont zich niet in zijn brutale, alleen maar vernietigende kracht, angstaanjagend, beklemmend en ver pletterend z. m." (R.) Hij bedoelt niet, dat de empirische mensch zich z. m. mag laten gelden in eigenwaan en ongelouterde natuur lijkheid". (Syllabus) Dit gevaar bestaat niet alleen bij het houden van wilde dieren z. m." (M. v. II. Z.) Men wil z. m. naar menschelijke wijsheid gaan regelen." (M. v. A.) Hofetiquette Nadat Z. K. H. was voorgesteld aan de bestuursleden, nam Hij plaats Meemaaksels Wij ouderen hebben hem nog mee gemaakt." (R.) Buiten had ik een zonsondergang meegemaakt." (T.) Men maakte hier een zwaren zand storm mee." (Alg. Ind. Dll.) Hij las uit zijn gedichtenbundel; het was waarlijk ontroerend dit te mo gen meemaken." (H.D.) Deze knielende menschen en hun openhartigheid waren iets dat hij nog nooit had meegemaakt." (X. Htiarl. C.) Onzalig uiteinde De uiteindelijke uitkeering zal niet hoog zijn". (T.) Alle Midianicten worden uitein delijk verslagen". (H.) Hij joeg de dictatuur uiteindelijk de grens over". (I.ih. \Vhl.) Hij predikte dat het voor ieder mensch uiteindelijk gaat om Christus, en moest daardoor in botsing komen met het Derde Kijk, omdat het voor de Duitsc.hers niet uiteindelijk gaan kan om Christus, en tegelijk uitein delijk om de Duitsche volksgemeen schap". (Het Kouter) De alsgruwel Thans eonstateeren wij slechts, ge bonden aan een bepaalde plaats ruimte als wij zijn, dat de opkomst zeer bevredigend was." (Vrijh.) Daarom keert die bewondering telkenmale terug, gedragen als zij wordt door een bepaalde psycholo gische stemming". (R.) Steenen des aanstoots H. te V. Ik vestig de aandacht van uw lezers op de veel voorkomende fout: op in plaats van rail bij het werkwoord tcn^konien. Het hoofd bestuur heeft tevergeefs getracht hem op dit besluit te doen terugkomen". (H.). Het spijt ons dat de directie op haar goede voornemens is terug gekomen". (Het rechte Spoor). ,,Óp die weigering is hij echter terug gekomen." (Bat. Xbl.) Terugkomen op iets is er nog eens over spreken, schrijven. Van een plan, besluit terugkomen is er geen gevolg aangeven, het intrekken. De bekende versregel van Cats luidt: Waar werd ooit opregter trouw dan tusschen man en vrouw gevonden". (Kiiinpei' Xl>!.) Geen versregel, niet bekend en niet van Cats overigens alle hulde. PAG. II DE GROENE No. 3232