DE GROENE AMSTERDAMMER OPGERICHT 1877 Redactie en Administratie: Keizersgracht 355, Amsterdam - C. Tel. 37964. Abonnement f. 10.?per jaar. Postrekening : 72880. Gem. Giro G 1000. Abonnementen kunnen met elk nummer ingaan, doch alleen tegen het einde van een Jaargang, na opzegging vóór l December, worden beëindigd. 13 MEI 1939 Onze economische verdedigingsvoorbereiding Van onzen militairen medewerker DE wereldoorlog heeft op hardhandige wijze den overwegenden invloed bewezen van de economische en industrieele oorlogsvoor bereiding. De gevolgen van de tekortkomingen in die voorbereiding hebben zich niet alleen doen gevoelen in den eigenlijken strijd, maar ook bij de zorg voor het levensonderhoud van bevolking en weermacht. Van de daarbij ondervonden moeilijk heden is Duitschland het slachtoffer geworden; Engeland heeft er bijna den oorlog door verloren; en bijna geen enkel land, ook onder de neutralen, is er vrij van gebleven. Overal leidde de onvoldoende voorbereiding tot tekorten, wanorde, misbruiken, geldverspilling, prijsopdrijving, onbehoorlijke ver rijking eenerzijds ten koste van honger en gebrek anderzijds. Geen wonder, dat reeds in dien tijd de volken, voor zoover zij niet geloofden in de vernietiging van den oorlog zelf, tot het besluit kwamen om althans nimmer meer aan een oorlog deel te nemen zonder voldoende economische en industrieele voorberei ding. Inderdaad zijn dan ook, toen het oorlogsgevaar geenszins overwonnen bleek te zijn, vrijwel alle landen met toenemenden ijver zich op die voor bereiding gaan toeleggen. Ten onzent is daarmee de gebruikelijke weg gevolgd: aanvankelijk is er alleen maar over ge sproken en geschreven; daarna is de commissionale periode gekomen. In deze periode is intusschen belangrijke arbeid verricht voor de organisatie der voorbereiding. Teekenend voor het belang van het onderwerp is, dat thans een commissie van vier ministers (nl. van algemeene zaken, defensie, economische zaken en financiën) de centrale leiding heeft genomen. Onder haar werken drie bureaux, nl. bij defensie het regeeringscommissariaat voor defensie-behoeften, bij economische zaken het rijksbureau voor voedsel voorziening zoomede het bureau verdedigingsvoor bereiding van de afdeeling nijverheid. Een belangrijk voordeel bij de voorbereiding is, dat daarbij gebruik gemaakt kan worden van de rijke ervaring en de uitgebreide gegevens uit den tijd van 1914 tot 1918. Daar staat tegenover, dat inmiddels de eisenen aanmerkelijk gestegen zijn. Om te beginnen is de bevolking met ongeveer 40% toegenomen. Boven dien zijn de militaire behoeften aanzienlijk hooger dan tijdens den wereld-oorlog: niet alleen zijn de vuursnelheden der wapens vél grooter geworden, maar ook de bewapening zelf is belangrijk uit gebreid in qualiteit n soorten. Daarenboven zal de rechtstreeksche bescherming van de burgerbe volking vél meer materiaal en arbeid vragen dan vroeger. HET is minstens genomen te betwijfelen of de industrie van de geheele wereld in staat zal zijn een nieuwen grooten oorlog op gang te houden. In ieder geval zal daarvoor zooveel arbeidskracht in beslag genomen worden, dat de zorg voor de eerste levensbehoeften er ernstig door in verdruk king dreigt te komen. Zoo berekent Possony de mankracht, vereischt voor de militaire behoeften van een verdedigenden oorlog per 1000 km front op 5.5 millioen man aan het front zelf en 52 millioen BEZOEKT VOORAL ook het aquarium in Holland's mooiste natuurpark Onwehand's Dierenpark Ritenen, op den Grebbeberg daarachter; voor een aanvallenden oorlog zijn die getallen 6.5, resp. 82 millioen. De productie van levensbehoeften moet dienten gevolge onvermijdelijk sterk dalen. Tegelijkertijd zal bovendien de invoer moeilijkheden ondervinden zelfs meer dan in den grooten oorlog, nu de ervaring geleerd heeft hoeveel daarvan afhangt. Des te meer zal het aankomen op de economische verdedigingsvoorbereiding in het bijzonder op de voorraden. Het is dan ook te begrijpen, dat in ons land in de eerste plaats er naar gestreefd is dat er ten allen tijde voorraden aanwezig zullen zijn van de onmisbare goederen. Al dadelijk rijst daarbij de vraag voor hoe lang de voorraden moeten dienen. Men kan niet te ver gaan zonder in buitensporige kosten te vervallen. Bovendien kunnen groote voorraden een gevaarlijke aantrekkingskracht uitoefenen. Voorts kunnen wij, indien ons land in den oorlog betrokken wordt, rekenen op hulp van bondgenooten; en als wij er buiten blijven, zal waarschijnlijk tot zekere hoogte nog invoer mogelijk zijn. Verondersteld mag daarom worden dat de Regeering onze voorbereiding beper ken zal tot de tijdruimte van overgang of van het opvangen van den eersten stoot. De Regeering heeft er van afgezien de vorming en het beheer der voorraden in eigen hand te nemen. In plaats daarvan is den importeurs en fabrikanten der benoodigde goederen de verplichting opgelegd om een naar evenredigheid van hun jaarlijkschen omzet bepaalde hoeveelheid ten allen tij de in voorraad te hebben. Deze methode heeft het voordeel voor de gemeen schap en voor de regeering, dat de toepassing weinig overheidsbemoeiing vordert, zoodat met een betrek kelijk eenvoudige regeling en het houden van toe zicht volstaan kan worden. De Regeering heeft aanvankelijk de bevoegdheid om deze verplichting op te leggen, ontleend aan de landbouwcrisiswet hoewel die met andere bedoe ling in het leven geroepen was. De bezwaren, die tegen deze toepassing van genoemde wet geopperd werden, hebben aanleiding er toe gegeven, dat de Regeering het vorige jaar een wet heeft uitgelokt, waarbij zij gemachtigd werd tijdelijk gebruik te maken van de haar bij de landbouwcrisiswet ver leende bevoegdheden voor de economische verdedi gingsvoorbereiding. Deze wet loopt tot het einde van dit jaar, zoodat zij te voren vervangen of verlengd moet worden. DE door de Regeering gekozen methode voor het vormen van voorraden moge voor de gemeenschap en de regeering voordeelen hebben, o. a. omdat zij van de Overheid weinig moeite en kosten vordert, voor de importeurs en fabrikanten is zij daarentegen minder eenvoudig. Zij ontvangen geenerlei vergoeding voor opslagkosten, renteverlies, indroging, risico door prijsdaling, achteruitgang in kwaliteit enz. Deze kosten en risico's komen voor hun rekening, al blijven zij natuurlijk vrij ze te verhalen op de afnemers, als zij er kans toe zien. Met den zorg voor het bezit van een nood-voorraad is intusschen alleen nog maar in het allereerst benoodigde voorzien. Bij het ontstaan van een oorlog zal de Regeering aanstonds leidend moeten optreden ten aanzien van de organisatie van pro ductie, verbruik, in- en uitvoer, enz. Ook daarvoor is een omstandige voorbereiding noodig, mede op het gebied der wetgeving. Nadat de Regeering de bevoegdheid had verkregen regelend op te treden ten aanzien van de voorraad vorming, zijn een achttal wetten betreffende de economische verdedigingsvoorbereiding ontworpen, die in de dreigende Septemberdagen, dank zij de vlotte medewerking van de volksvertegenwoordiging ijlings tot wet zijn verheven, echter met beding dat ze in rustiger tijden opnieuw bekeken zouden wor den. Tot dat doel heeft de Regeering aan het eind van 1938 dezelfde acht ontwerpen met eenige veranderingen nogmaals aan de Volksvertegen woordiging ingediend. Na ampele.voorbereiding zijn zij op 5 Mei opnieuw door de Tweede Kamer aanvaard. Over het algemeen zijn deze wetten bestemd voor den toestand van oorlog, oorlogsgevaar of andere buitengewone omstandigheden. De meeste harer bepalingen zullen daarom in de toekomst eerst in werking treden, nadat dit bepaald is bij een konink lijk besluit, dat daarna onverwijld doch uiterlijk binnen veertien dagen" aan de goedkeuring der Staten Generaal moet worden onderworpen. Aan gezien nu echter sedert begin April de toestand van oorlogsgevaar voor ons land is afgekondigd, zullen de meeste dezer wetten voor de eerste maal tevens in werking treden, zoodra zij afgekondigd zijn. Over het algemeen is haar werkingsduur beperkt tot n jaar; binnen dien termijn kan de Regeering haar bij Koninklijk Besluit buiten werking stellen. Permanent in werking blijven alleen de bepalingen die betrekking hebben op de voorbereiding en de organisatie. TOT deze laatste categorie behoort in de eerste plaats de wet op de medewerking aan de ver dedigingsvoorbereiding. Deze wet geeft aan de Re geering de bevoegdheid de medewerking te vorderen van alle personen en lichamen ten aanzien van het verstrekken van inlichtingen, het gedoogen van persoonlijk onderzoek, het uitvoeren van opdrach ten, het vormen en aanhouden van voorraden, het verplaatsen van bedrijven, voorraden, enz. Deze wet zal na de volledige goedkeuring voor goed in werking treden op i Juli a.s. Zij geeft, zooals men ziet, op zichzelf reeds een uitgebreide bevoegdheid aan de Regeering. Deze betreft o.a. ook het opleggen van de vorenbesproken verplichting tot het vormen van voor raden. Deze bevoegdheid wordt nog aanzienlijk uit gebreid door de zeven andere wetten, die betrekking nebben op: de vordering van alle goederen, die van nut kunnen zijn voor de volkshuishouding of de veiligheid (algemeene vorderingswet); de regeling der bodemproductie (bodem-productiewet); de distributie van goederen in het belang van de volkshuishouding, landsverdediging en veilig heid (distributiewet); het tegengaan van prijsopdrijving en hamsteren (prijsopdrijvings- en hamsterwet); het vorderen van geheele zeeschepen, dan wel van de geheele of gedeeltelijke laadruimte (zeeschepenvorderingswet); het behoud van scheepsruimte voor de zee- en binnenvaart (wet behoud scheepsruimte) en herverzekeringsovereenkomsten van den Staat der Nederlanden met Nederlandsche verzeker aars tegen het gevaar van molest en gewone transportgevaren voor Nederlandsche zeeschepen en luchtvaartuigen, waarbij het risico van den staat hoogstens 19 maal zoo groot mag zijn ab dat van den oorspronkelijken verzekeraar (zeeen luchtvaart-verzekeringswet). Na de goedkeuring en het in werking treden van deze wetten zal de Regeering bijkans onbeperkte bevoegdheid bezitten om naar behoefte te beschik ken over de diensten en eigendommen der bevolking, voor zoover de haar toegestane credieten zulks toe laten. Alleen dooi1 dezebevoegdheid'zal zij in staatzijn" déonmisbare voorbereidingen en t. z. t. dévërei'scht'e maatregelen te treffen om in geval van nood zoo goed in het levensonderhoud van het Nederlandsche volk te voorzien als de omstandigheden zullen ge doogen. VOOR ELKE BEURS 'N BROCHES 20 STUKS PAG, 3 OE GRO1NE No. J232