wetenschap^ Nieuw licht op het kanker-vraagstuk Dr. J. Ouden bosch INDIEN er n probleem is, dat zoowel bij des kundigen als bij leeken in het middelpunt der belangstelling staat, dan is het wel het kankervraagstuk. En bovendien indien er n ziekte is, waarvan de bestrijding met het jaar urgenter wordt, dan is het deze: voortdurend stijgt het aantal van hen, die aan n van de vormen, waarin kanker zich manifesteert, overlijden. Er is voor deze onrustbarende toename ten deele wel een verklaring te geven: kanker is een ziekte, die voornamelijk bij oudere menschen voorkomt, en aangezien de gemiddelde levensduur nog steeds stijgt, zullen er zich tegenwoordig meer gevallen van voordoen dan vroeger. Daar komt bij, dat de medici dank zij grootere ervaring en nieuwe onderzoekings methoden heden ten dage de diagnose vaker en eerder zullen stellen, waardoor bovendien de kans op succes van de ingestelde behandeling belangrijk stijgt. Niettemin zou het dwaasheid zijn, te ontken nen, dat kanker een gevaarlijke ziekte is, en dit besef drijft nog steeds te veel ongelukkigen in de armen van kwakzalvers en andere ondeskundigen, die de overigens verklaarbare angst op even geraffineerde als lage wijze ten eigen bate trachten uit te buiten. Wij hebben in n van onze vorige artikelen reeds het n-en-ander medegedeeld over de fraaie resultaten, waar het wetenschappelijk kanker onderzoek op kan wijzen. Hoe veel moeite ook besteed is aan het ontwikkelen van nieuwe behande lingsmethoden, hoe veelbelovend ook de werking van Röntgen- en Radiumstralen blijkt te zijn het ideaal van de mannen-van-wetenschap was en is, de oorzaak voor het ontstaan van de kwaadaardige gezwellen te ontdekken. Het is hier niet de plaats, uitvoerig de vele theo rieën te schetsen, welke in den loop der jaren zijn opgesteld, theorieën, die ongetwijfeld stimuleerend gewerkt hebben op verder onderzoek, maar die toch elk voor zich hoogstens n-of-meer zijden van het gecompliceerde probleem hebben kunnen belichten. Het groote raadsel hoe normaal geordende cellen overgaan in wild-woekerende, waar de afweerkrachten van het organisme geen vat op hebben; wat de fundamenteele, en voor het organisme zoo noodlottige verandering is, die in de microscopische-kleine levenseenheid, de celzelf, plaats grijpt daar kon gén der heerschende theorieën antwoord op geven. Het is de groote verdienste van Prof. Kögl, hoogleeraar in de organische scheikunde te Utrecht, en zijn medewerkers, dit raadsel zoo al niet geheel dan toch o. i. voor een belangrijk deel opgelost te hebben. TOT goed begrip van den fraaien gedachtengang, die aan Prof. Kögl's proeven ten grondslag heeft gelegen, diene het volgende. Reeds eenige eeuwen beschouwt men het licht als een trilling van den aether, een trilling, die in verschillende vlakken plaatsvindt. Laat men het licht nu vallen door een veldspaath-kristal, dan wordt alleen het licht, dat in n bepaald vlak trilt, doorgelaten. Men noemt het licht nu gepolariseerd, en het was al lang bekend, dat oplossingen van vele organische stoffen, zooals: suiker, melkzuur, enz. het vlak waarin dit gepolariseerd licht trilt, hetzij naar rechts, hetzij naar links kunnen draaien. De oorzaak voor deze zg. optische activiteit van suiker en andere moleculen is door onderzoekingen van den jongen Pasteur, van onzen landgenoot Van 't Hoff en anderen opgehelderd, en het zij voldoende te vermelden, dat vele organische stoffen voorkomen in een rechts- en een linksdraaienden vorm, twee vormen dus, welke in alle andere chemische en physische eigenschappen overeenstemmen. Optische activiteit is ook een kenmerk van de aminozuren, de stoffen waar de alom verbreide eiwitten uit zijn opgebouwd. Het merkwaardige is nu, dat in de natuur alleen linksdraaiende amino zuren voorkomen althans, zoo meende men tot voor kort. Eenige jaren geleden zijn er nl. twee voorbeelden gevonden van natuurlijke, maar rechtsdraaiende aminozuren en het behoeft geen betoog, dat deze ontdekking het noodige opzien heeft ge baard in de wetenschappelijke wereld. In de levende cellen vindt een voortdurende stof wisseling plaats, waarbij diverse bestanddeelen, als suikers, vetten en ook eiwitten worden opgebouwd en afgebroken. Deze opbouw of afbraak wordt aangezet door fermenten, stoffen die de reactie bij de relatief lage lichaamstemperatuur mogelijk maken. Reeds Pasteur was het opgevallen, dat een bepaald ferment meestal slechts de reactie van een bepaalde stof bespoedigt: zoo specifiek kies keurig, om het huiselijk te zeggen zij n deze interesProf. Dr. Fritz Kögl (Utrecht), wiens opzienbarende ontdekkingen in dit artikel besproken worden santéverbindingen, dat een ferment, hetwelk b.v. het linksdraaiende melkzuur splitst, het rechtsdraaiende ongemoeid laat. Terecht sprak de bekende Emil Fischer dan ook uit, dat een ferment past op een stof, waar het op inwerkt, als een sleutel op een slot: een kleine verandering in de inwendige bouw van het slot, en de deur gaat niet open een kleine verandering in den bouw en constellatie van het molecuul, en het ferment is zijn magische invloed kwijt. Dezelfde specificiteit geldt uiteraard voor de eiwitsplitsende fermenten, en de vraag, welke Kögl zich heeft gesteld, is, of kwaadaardige gezwellen naast de normale, linksdraaiende eiwitten, ook soms rechtsdraaiende zouden bezitten. Indien dit het geval ware, zou het organisme geen vat hebben op deze producten, omdat immers zijn afweer krachten, de eiwitsplitsende fermenten, alleen de linksdraaiende eiwitten kunnen splitsen. Zoo was dan te verklaren, waarom kankercellen, die eenmaal in den loop van een abnormale stofwisseling rechts draaiende eiwitten vormen, straffeloos verder en verder kunnen groeien ! Zooals het meer gaat met dergelijke ontdek kingen: het klinkt eenvoudig en plausibel maar welk een durf en geestkracht moet hij bezitten, die tegen alle heerschende opvattingen in, deze revolutioneerende gedachte concipieert! En boven dien welk een voldoening moet het prof. Kögl gegeven hebben, dat de experimenten welke hij ondernomen heeft en onlangs gepubliceerd, een schitterende bevestiging van zijn hypothese hebben gebracht. Het scheikundig onderzoek van de eiwit ten uit kunstmatig bij dieren verwekte en ook van enkele bij patiënten voorkomende gezwellen, heeft duidelijk aan het licht gebracht, dat een deel van de erin aanwezige aminozuren gepolariseerd licht naar rechts draait, terwijl bovendien de mate van kwaadaardigheid van het gezwel parallel schijnt te loopen aan het gehalte rechtsdraaiende amino zuren. Merkwaardig is voorts, dat het zg. glutaminezuur, hetwelk volgens moderne onderzoekingen een cen trale en welhaast overheerschende positie in het geheel der aminozuren inneemt, het sterkst deze draaiïngsafwijking vertoont. De eerste resultaten wijzen er dus op, dat de fundamenteele afwijkingen, welke kwaadaardige gezwellen bezitten, bestaan uit een abnormalen eiwitopbouw: terwijl de normale cel voor den opbouw van haar eiwitten alleen links draaiende aminozuren gebruikt, benut de kankercel bovendien rechtsdraaiende ! Een chemisch-physiologische kankerbestrijding zou, op deze feiten steunend, dus óf het ontstaan van deze rechtsdraaiende eiwitten moeten beletten óf den verderen groei van het zieke weefsel stuiten, door op n of andere wijze fermentsystemen ter beschikking te stellen, die deze abnormale eiwitten wél kunnen afbreken. WIJ zijn er van overtuigd, dat ieder, wien de ontwikkeling van de medische wetenschap ter harte gaat, de ontdekking uit het Utrechtsche laboratorium met belangstelling zal vernemen. Nog grooter echter zal het interesse zijn van hen, die dag-in, dag-uit, in hun primitief- of luxueus-ingerichte laboratoria over de geheele wereld, den strijd tegen de kanker public enemy number one, om met de Amerikanen te spreken hebben aan gebonden. Er zullen er zijn, vervuld van teleurstelling, dat hun theorie nu een ernstigen concurrent heeft gekregen er zullen er ook zijn, dankbaar en verheugd, dat het kankeronderzoek in nieuwe banen geleid kan worde:!. Een nieuwe theorie het wil nog niet zeggen: een afdoend geneesmiddel tegen kanker. Wél is hiermee de mogelijkheid geschapen, ons inzicht in deze ziekte te verdiepen, en misschien zal dan in de toekomst een rationeele therapie opgebouwd kunnen worden. Wat de consequenties van Kögl's werk zullen zijn, is dus nu nog in de verste verte niet te vermoeden in ieder geval zijn wij vervuld van bewondering voor datgene, wat hij met zijn staf in het verleden heeft gepresteerd en vol goede moed voor zijn verder werk in de naaste toekomst, tot heil van de menschheid. Kleine perikelen IN Amerika, lazen wij in het meest verspreide dagblad, kan men thans een cursus volgen voor verloofden en zoo ziet men alweer dat men nooit uitgestudeerd raakt in de mogelijkheden die het leven biedt, vooral die van het geldverdienen. Persoonlijk heb heb ik er om gelachen en dit scheen Gisse eenigermate te irriteeren. Het is geen wonder dat jij zoo'n cursus niet hebt noodig gehad. In al je verlovingen heb je natuurlijk de feeling" ge kregen, om niet te zeggen: de techniek !" Al je verlovingen" is een over drijving die naar kwade totalitaire staten riekt. Ik ben in mij n jeugd verloofd geweest met een verpleeg ster, waar ik werelden op gebouwd zou hebben, vanwege haar omsluierden blik. Later bleek dat zij bijziende was. Er volgden toen nog enkele korte vergissingen ? ik zei verzen in dien tijd en er waren er die liever ongetrouwd bleven, dan een leven te baseeren op een gewoonte die ik later afgelegd heb. Doch in mijn tijd was een ver loving iets van ingrijpenden aard en je dacht lang na over den volzin, die je, om zoo te zeggen, op het schavot moest brengen. Er waren nog meisjes die je niet be grepen, wanneer je met een prach tig geconstrueerde phrase op een eventueelen samenloop van levens zinspeelde, en een van die meisjes begreep mij zoo slecht dat zij later een schilder huwde en negen kin deren ontving. Toen ik haar, na vele jaren dan, terugzag, begreep ik dat de goede oude diplomatie nog zijn voordeelen heeft en het wisselen van beleefde nota's ruim te biedt tot nadenken. ,,Hoe denk jij er over?" vroeg ik den vrijer van de juf, die als maar de landsverdediging op de schromelijkste wijze in den steek laat, en bij nacht en ontij aan mijn deur staat, als verwachtte de Staf dat hier het eerste treffen plaats zal vinden. Mijnheer, ik begrijp niet wat die Amerikanen willen." zeidehij. Toen ik mijn meisje voor de eer ste keer zag, vroeg ik: ken ik u niet? En toen het misverstand opgehelderd was, waren wij ver loofd." Het bleek dat hij zijn onver wacht verlof te danken had aan vroeg de omstandigheid dat hij op het ziekenrapport is verschenen met de mededeeling dat hij zich niet wel voelde. . . . Wat scheelt er aan?' de dokter. Ik ben mezelf niet", zei de vrijer van de juf. Ik zal zorgen dat je drie dagen verlof krijgt met die ander", zei de dokter. Maar je komt met jezelf terug en je laat die ander schieten." Daar was hij nu mee bezig. Ik vroeg hem verder, wat hij van de nieuwe uniformen denkt die op het oogenblik op proef gedragen en worden bij de grenadiers. Hij vond ze prachtig. En ik hoop dat ik er een krijg op het oogenblik, dat ik afzwaai. Het moet heerlijk wezen om zoo 'n pakje in de motballen te be waren." Toen ik er over nadacht vond ik zijn antwoord niet erg enthou siast, maar toen was hij alweer de deur uit met de juf, die al van nachtpermissie en reveille praat. Een aardig paar.... J. VAN HOORN PAG. 7 DE GROENE No. 3232