De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 20 mei pagina 7

20 mei 1939 – pagina 7

Dit is een ingescande tekst.

De provisiekast als arsenaal HEBT u voorraad ingeslagen? Hebt U voor de dagen van span ning extra mondvoorraad in huis? Hebt gij den raad der Vereeniging voor Nationale Veiligheid opge volgd en legitiem gehamsterd? ' Herinnert gij U nog de dagen van September, toen op dien Woensdag de winkels moesten sluiten, files er voor stonden en de toonbanken en kasten er leeggekocht waren? En hebt gij thans Uw maatregelen genomen om tenminste van Uw zijde herhaling te voorkomen ? Zulk een etenspaniek is nadeelig voor het land; nadeelig, als het inder daad om discipline en samenwerking gaat. Koopt dus niet op spannende oogenblikken. Maar het niet inslaan van etenswaren is nadeelig voor uw gezin. Want de vraag is, hoeveel tijd er verloopt tusschen de normale win keldistributie en de dan onmiddellijk door de overheid ter hand genomen oorlogs- en mobilisatiedistributie. Wat gij dus behoort te doen, is zooveel voorraad te maken, dat die overgang met zoo weinig mogelijk schokken geschiedt. DE genoemde Vereeniging voor Nationale Veiligheid heef t brochu res, die tot tijdige voorraadvorming door particulieren aansporen laten drukken tot een aantal van een millioen De ongeveer 50.000 kruideniers in ons land kunnen ze tegen kostprijs aan schaffen om ze aan hun cliënten te geven. Raambiljetten in de kruideniers winkels sporen aan tot het aanleggen van een provisie. En doet men het? Kan men het doen? Als men aanneemt, dat een eenigszins doeltreffende voorraad ongeveer 30 a 35 gulden kost, en dat het onder een inkomen van 1400 gulden per jaar niet wel mogelijk is, een zoo groot be drag te reserveeren, dan kunnen van de ongeveer 1.600.000 aangeslagen in de inkomstenbelasting slechts 600.000 menschen een dergelijken voorraad aanleggen. De groote massa moet er dus van afzien een bevredigende pro visie aan te leggen. De normaal ver dienende arbeider kan wellicht zich een weinig van te voren aanschaffen. De groote groep der werkloozen kan het niet. Het gevolg is, dat de voorraad vorming gering effect heeft. Maar eenig effect heeft het, en dat is al iets. Een werkelijk doeltreffende voor raad komt dus vooral in aanmerking o o voor vaderlanders met iets ruimere financieele mogelijkheden en. ... met bergruimte. Want de baaltjes rijst, de pakken meel, de balen suiker behoeven eenige plaats. Zij behoeven zorg en aandacht. En bovenal: van tijd tot tijd moet de voorraad ververscht worden. Oudere levensmiddelen moeten ver bruikt, nieuwe bijgekocht worden. Wat ons nu ingewikkeld lijkt, was vroeger het werk en de taak van iedere huis vrouw. Slechts door de gemakkelijke communicatiemiddelen even een telefoontje en het is in huis heeft de huismoeder langzamerhand geen pro visie meer in huis. En dat geldt evenzoo voor de winkeliers, die hun planken ook slechts tot het hoog noodige ge vuld hebben. De groothandelaar be schikt ook slechts over het absoluut noodige. En zoo is de totale voorraad in het land steeds minimaal. Een ge ringe storing in het economische leven veroorzaakt stagnatie. Door de propaganda voor de particu liere voorraadvorming zijn vele huis moeders met ijver bezield geraakt. Heele buurten hebben ingekocht. Ja, heele steden hebben zich voorzien. Zoo schijnt Utrecht volgekocht te zijn; maar b.v. Leiden heeft niet ge proviandeerd. Verschillende stadsdeelen, natuurlijk naar gelang van de financieele mogelijkheden harer bewo ners maar ook wel op volkomen wille keurige gronden, vatten hun bevoor rading geheel anders op dan andere. Er behoeft ergens maar n enthousiaste of bevreesde huismoeder te zijn, of er wordt door een heele wijk voor dui zenden gekocht. Dat zoo iets ook ongunstige zijden heeft, is na de Septemberdagen geble ken. Een groot magazijn had bestellin gen tot duizenden guldens uitgevoerd. Toen de spanning voorbij was, wilden alle mevrouwen hun voorraad weer liquideeren. Wat aan een toegestaan wordt, moet voor allen geschieden. Ge volg: de winkel nam weer voor dui zenden terug. Dat de menschen voor een deel zin loos te werk gaan is te verwachten, zoo de zorgzame huismoeder, die zak ken met gort opdeed. Nu moet het lang zaam geconsumeerd worden. Niemand in huis houdt van gort. Maar nu eet de geheele familie gort in alle variaties, anders bederft het. De bedoeling der gevoerde propa ganda is natuurlijk, dat in rustige tij den, als de aanvoer onbelemmerd is, geleidelijk ingekocht wordt. De bedoe ling is niet, dat bij elk alarmeerend bericht in de krant, onmiddellijk de winkels het weer drukker krijgen. Een groot magazijn vertelde: Als er in het ochtendblad iets dreigends heeft ge staan gaat prompt om negen uur, of soms al eerder, de telefoon. Wilt U onmiddellijk laten bezorgen: zooveel balen rijst, appelstroop, huishoudzeep, koffie, thee, etc." Als dan de dreiging weer vergeten is, wordt ook de voor raad verwaarloosd. Het warme weer, een paar vochtige dagen, een schimmelige kast, of het bewaren van dingen, die niet zoo lang bewaard kunnen wor den, doet sommigen waren bederven. De volmaakt onschuldige winkelier krijgt de schuld. En de voorraad wordt impopulair. WAT zeggen de huisvrouwen?" ,,Ik doe niets. Als het mis gaat, zullen we het wel zien". Ik heb eten voor drie weken en koffie voor een half jaar. Ook als er niets gebeurt, heb ik toch altijd een voorraad in huis". Ik zou al tevreden zijn, als ik eiken dag had, wat ik noodig had. Als ik nou ook nog moest denken aan de toekomst, dan werd ik gek". Oorlog of mobili satie is zoo verschrikkelijk, dat kan er ook nog bij". Ik heb zeep gekocht. Het ergste vind ik, als je niets kan wasschen, erger dan honger". Ik vind, HAMSTER MAAR DOl MET NU dat de regeering er voor moet zorgen. Ik doe niks". Kijkt u mijn kast eens. Ik doe er elke week iets bij, al is het nog zoo weinig". Dat is nog de voor raad van September. Elke week moe ten we pannekoeken eten, anders kom ik niet door het meel heen. Ook de boonen ruiken al muf". Zoo zijn er alle nuances. De grensprovincies hebben vrijwel geen voor raad opgedaan. Een oorlog, zoo vreest men, zou bezetting mee kunnen bren gen. Zou er weer spanning komen ? En zou er dan weer een run op de winkels ontstaan? De Hamsterwet zal dan gestreng toegepast worden. Dan is het te laat om nog in te koopen. Wilt gij U dekken? Doet het dan thans. En als gij het niet doet, is het straks te laat. Kleine perikelen IN de pijlers van de Waterloobridge te Londen is een koker ingemetseld met kranten, welke het nageslacht een indruk zullen geven van het leven heden ten dage", las ik uit de krant voor. Welken indruk stond er niet bij en het beste zou zijn om er maar heelemaal over te zwijgen. . . . Wat zullen ze lachen om onze hoedjes," zei Gisse, die niet zwijgen kan, al kon ze er goud mee ver dienen. Dat mensch aan de over kant had gisteren een hoed op, die ze vast moest houden tot aan de tramhalte. ..." Waar mijn vrouw wel over zwijgen kan is de omstandigheid dat ze precies zoo'n hoed gekocht heeft en die ik al gezien heb, hoewel ze niet wét dat ik hem al gezien heb. Doch het is een van de barmhartigheden die mannen in het huwelijk kunnen beoefenen en die ons karakter af en toe zoo iets milds en voornaams geven: het zwijgen over pijnlijke dingen. Betrap nooit een lieve vrouw op een lieve leugen -?? het 's geen leugen, doch de waar heid is voor haar anders gecon strueerd en wijzigt zich met de mode. Het was niet in de eerste plaats wat het nageslacht over onze mode zal zeggen, dat mij bezig hield, doch meer de vraag of ooit de koker met kranten uit de pijlers van de Waterloobridge te voorschijn zal komen, ter fine van commentaar. In het tempo dat de wereld gaat, lijkt het aannemelijker dat er nooit iemand zal zijn die ze er uit haalt, bij gebrek aan nageslacht. Er is in de verschillende landen genoeg explosiestof om de wereld aan flarden te scheuren, inclusief de Waterloobridge. Heele landen zullen in enkele seconden van de aarde worden weggevaagd" vertellen de kranten in verband met de ontdekking van de mogelijhheid Uranium te split sen. . . . Daar kon wel eens een prachtige vredeskracht door geboren worden," zei Gisse. Want aangezien de men schen alleen vechten om een ander land te veroveren, vervalt ieder motief. Om te vechten voor een weggevaagd land, zóó gek zullen ze toch wel niet zijn." Ik moet toegeven dat daar een griezelige grond van waarheid in ligt, die overigens het weggevaagde land maar matigen troost kan op leveren. En stel dat men aan beide kanten dezelfde middelen toepast en het wegvagen gelijktijdig inzet? Ik mag er niet aan denken. . . . Denk er dan ook maar liever niet aan," zei Gisse. Als het zoover is zullen wij het wel zien." Dat is een typische vrouwelijke troostgrond, doch stel u voor dat het nageslacht, via de pijlers van de Waterloobridge tot de ontdekking komt dat wij, beschaafde Europianen, in 1939 ijverig bezig geweest zijn, zooal niet weggevaagd te worden, dan toch om het te schijnen en dat wij schier een gansenen avond in het donker gezeten hebben om te oefenen onzichtbaar te zijn. Voor oefening graven wij ons in, voor oefening scharrelen wij in het donker rond en als dat zoo doorgaat, behoeven wij ons om de kranten in de pijlers van de Waterloobridge eigenlijk niet eens zoo bezorgd te maken, want vermoedelijk zullen deze voor eeuwig onze schande bedekken. Wijl de komende gene raties, volgens de wetten der natuur, waarschijnlijk geslachten zullen vor men van mol-achtige wezens, die alleen onder den grond kunnen gedijen en het gebruik der oogen, als onnuttig, reeds lang verloren zullen hebben. J. VAN HOORN PAG. 7 DE GROENE No. 3233

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl