China Japansche legers nog uit verjagen? zijn reeds naar het Westen, naar het nieuwe China i& overgebracht. De gebouwen zijn ten deele door de K Japansche bommenwerpers vernield, ten deele door P de Japansche troepen in bezit genomen. Maar de studenten namen hun voornaamste boeken onder den arm, en togen op marsch. Sommigen hunner legden meer dan tweeduizend kilometer te voet af. En met dezelfde energie waarmee zij deze prestatie volbrachten, werken zij thans onder leiding van landgenooten die aan de Amerikaansche universi teiten gestudeerd hebben, ten bate van hun vaderland dat zich verplaatst heeft. M ar co Polo's weg vernieuwd De belangrijkste verbindingslijn voor Tsjangkai-Tsjek is de weg die van zijn hoofdstad Tsjoengking naar de grens met het Britsche Birma, en vandaar naar de havenstad Rangoon loopt. Langs ,V dezen weg is, honderden jaren geleden, Marco Polo getrokken. Langs dezen weg knarsen thans de honderden vrachtauto's der Chineesche regeering. Van Rangoon tot de Chineesche grens is de ver binding uitstekend in orde. Daar loopt trouwens een spoorweg. Maar van de grens tot Tsjoengking moest practisch een geheel nieuwe weg aangelegd worden. De oude weg was onberijdbaar. Bovendien was een van de hangbruggen die nog uit de zestiende eeuw dateerde, gebroken doordat een eigenwijze chauffeur er met een volle vrachtauto overheen reed. Vier maanden lang was Tsjoengking toen slechts per vliegtuig te bereiken.... Het eerste wat Tsjang-kai-Tsjek daarom deed, toen hij voorzag dat hij tot Tsjoengking moest retireeren, was: bevel te geven dat de oude weg van Marco Polo zoo spoedig mogelijk vernieuwd moest worden. Tienduizenden arbeiders waarvan velen nog nooit een wiel, laat staan een gaswagen" hadden gezien, werden opgetrommeld, en de arbeid nam een aanvang. Moderne werktuigen ontbraken. Deze weg die tweeduizend kilometer lang is van Amsterdam naar Marseille, en terug , en op sommige plaatsen een hoogte van vijf-en-twintig honderd meter bereikt, is aangelegd met hetzelfde materiaal dat in het Steenen Tijdperk ook werd gebruikt. Men kan zich nauwelijks de moeite indenken die het gekost heeft om dezen weg te voltooien met volkomen ongeschoolde arbeiders, arbeiders die eerst voor een vrachtauto aan den haal gingen en later zoo onvoorzichtig waren dat zij pas op het allerlaatste nippertje op zij sprongen, die zoo verzot waren op de ontploffingen waarmee de ingenieurs obstakels uit den weg ruimden, dat zij vlakbij de gevaarlijke plaats bleven staan, zoodat herhaaldelijk sommigen hunner door rotsblokken of splinters getroffen werden. Intusschen is de weg klaargekomen. Vrachtauto's kunnen hem berijden, hoewel de primitieve con structie het uiterste van de banden en de ontelbare haarspeldbochten en sterke hellingen het uiterste van de koelbloedigheid der chauffeurs vereischen. De Chineesche regeering heeft bij Chrysler en de General Motors tweeduizend vrachtauto's besteld en binnenkort zal de verbinding waarschijnlijk op volle capaciteit werken. Hetgeen zeggen wil, dat per maand negenduizend ton goederen vervoerd kan worden. Hetgeen weinig is.... Een veel kortere verbinding van Tsjang-kaiTsjek loopt naar het Fransche Indo-China. Deze weg verkeert in vrij goeden toestand. Hij zou voor hem van veel nut kunnen zijn, ware het niet dat het democratische Frankrijk op verzoek van Tokio - de communicatie geheel verbroken heeft. Tenslotte heeft het nieuwe China nog een ver bindingsweg met de Sowjet-Unie; ruim drieduizend kilometer door de dorre woestijn. Vrachtauto's die dezen afstand afleggen, moeten het grootste ge deelte van hun draagvermogen aan de benzine afstaan, die zij zelf verbruiken. Vandaar dat het verkeer liever van kameelen gebruik maakt. Het spreekt echter vanzelf dat op deze wijze moeilijk de enorme voorraden vervoerd kunnen worden die Tsjang-kai-Tsjek noodig zou hebben om de Japanners het land uit te drijven. VOOR ELKE BEURS 'N .' BROCHES 25e1"- 20 STUKS Soldaten uit het nieuwe leger van Tsjang-kai-Tsjek De guerilla-taktiek In deze omstandigheden is het den maarschalk onmogelijk een waarlijk groot en krachtig offensief te beginnen. De Japanners hebben door voort durend bombardeeren zijn oude luchtvloot ver nietigd een aanzienlijk deel is in luchtgevechten te gronde gegaan , en de schepping van een nieuwe luchtmacht gaat met duizend moeilijkheden gepaard. China had aanzienlijke orders geplaatst in de Vereenigde Staten, maar de fabrieken aldaar draaien op het oogenblik liever voor Europa dat hen met bestellingen overstelpt. De Central Aircraft Company", een maatschappij die met Amerikaansch kapitaal werkt, is op het oogenblik bezig met het bouwen van een vliegtuigfabriek aan de grens van Birma, maar zij wacht reeds maanden lang op essentieele machine-onderdeelen die uit de Vereenigde Staten moeten komen, doch maar niet arriveeren. Na ontzaglijke moeilijkheden heeft Tsjang-kai-Tsjek nu kort geleden een order voor vliegmachine's geplaatst gekregen in de Vereenigde Staten. Het zal echter geruimen tijd duren eer hij over een volwaardige luchtmacht beschikt. En niet alleen jagers en bommenwerpers mist hij, ook benzine. De schaarsche voorraden moeten door toevoer per vrachtauto uit BritschIndiëaangevuld worden. Gevolg: de benzine is peperduur; men kan haar prijs slechts in guldens uitdrukken. Daardoor moeten ook auto's van de regeering soms wekenlang op brandstof wachten. Het gebrek aan benzine is echter niet slechts voor het gewone verkeer een hinderpaal, het verhindert ook het op touw zetten van een groot offensief. Tsjang-kai-Tsjek heeft echter van de nood een deugd gemaakt. Niet bij machte den grooten oorlog" te voeren, heeft hij de guerilla" als beste vorm van tactiek geaccepteerd. Het is een feit dat deze guerilla den Japanners veel afbreuk doet. Zij brengt hen speldeprikken toe, stuk voor stuk van weinig beteekenis, alle tezamen een ware plaag voor den indringer. Toch zal men er, naar het ons voorkomt, goed aan doen, de beteekenis van deze guerilla niet te over schatten. Het is een defensieve, als het ware nega tieve strategie. Men irriteert er een vijand door, men brengt hem afbreuk toe, men vernietigt hem niet. Men verhindert niet dat hij van de groote verbindingslijnen gebruik maakt; men verhindert niet dat hij langzaam aan begint met de exploitatie der aanwezige grondstoffen; men verhindert niet dat hij stap voor stap de boerenbevolking aan zijn gezag onderwerpt en haar belastingen oplegt. Naarmate trouwens de Japansche legers een zekere mate van rust op het platteland weten te scheppen, zullen de Chineesche boeren die vóór alles op rust gesteld zijn, hun guerilla voerende landgenooten als ordever stoorders, ja als vijanden gaan beschouwen. Het is een teekenend feit dat thans reeds in sommige gedeelten van China bandieten en guerilla-soldaten op n-en-dezelfden voet worden behandeld. De vraag of de guerilla-tactiek der Chineezen tot gevolg zal hebben dat de Japanners zich uit China moeten terugtrekken, wordt door de meest bevoegde beoordeelaars dan ook ontkennend be antwoord. De toekomst van het nieuwe China De Japansche legers houden op het oogenblik rust in China. Sinds de bezetting van Hankou dat verlaten, en Kanton dat verraden werd, hebben geen operaties meer plaats gehad, te vergelijken met den tocht langs de Loenghai-spoorweg of de Jangtse-kiang. Tsjang-kai-Tsjek heeft daardoor op het oogenblik tijd om het nieuwe China op te bou wen. Of hij dien tijd zal houden, is onzeker. Thans reeds berokkenen de Japansche luchtaanvallen hem ontzaglijke schade. Er is dan ook sprake van de overplaatsing der vitale centra naar streken die buiten het bereik der Japanners liggen. Mocht hij dezen, steunend op zijn bases, het vuur na aan de schenen kunnen leggen, dan zullen zij zeker niet aarzelen om den loop van de Jangtse te volgen en te trachten, hem uit Tsjoengking te verjagen, zooals zij hem reeds uit Nanking en Hankou verjaagd hebben. Zoover zijn wij echter nog niet, want tot zulk een macht heeft Tsjang-kai-Tsjek zich niet kunnen ontwikkelen. Veel hangt daarbij af van de houding der groote mogendheden. De Sowjet-Unie helpt, vooral met technici en piloten. Frankrijk heeft de grens gesloten uit angst voor Japan. De Vereenigde Staten hebben den uitvoer van oorlogsmateriaal practisch vrij gelaten maar van officieelen steun is weinig te merken. Engeland heeft Tsjang-kai-Tsjek een vrij groote leening verschaft, maar weigert, geheel met Tokio te breken. Het wil het nieuwe China helpen opdat Japansch China niet al te machtig wordt, maar het wil Japan geen nederlaag laten lijden. Immers, wat zouden de gevolgen niet zijn voor Britsch-Indië, wanneer het Chineesche volk er in slaagde den buitenlandschen overheerscher te verslaan ? Vandaar dat Londen met de eene hand Tsjang-kai-Tsjek helpt, terwijl het met de andere hand concessies doet aan Japan. In deze omstandigheden lijkt ons een groot optimisme ten aanzien van de toekomst van het nieuwe China niet gerechtvaardigd. L. DE JONG /gispen i j woninginrichting ___^J meubelen lampen amsterdam den haag rotterdam J