rouwen en vrouwenleven De achterlijkheid van ons onderwijs Een directeur van een H.B.S. schrijft ons: HET zal in 1940 zeshonderd jaar geleden zijn, dat Geert Grote te Deventer geboren werd en dat er dus weldra 600 jaar door menschen uit de Lage Landen gedacht is over en ge werkt aan de opvoeding der jeugd. Misschien wordt er in dat gedenkjaar eens een eerlijke, moedige vergelijking gemaakt tusschen de groote voorloopers van die eerste 200 jaar Grote, Gansfort, Agricola, Erasmus en de mannen (vrouwen) die in onzen tijd hun arbeid aan de Nederlandsche jeugd voortzetten, 't Is te hopen, dat hun namen over 600 jaar met even groote bewondering nog zullen genoemd wor den en dat wat Onderwijscongres 1939" in de dagbladen heet, werkelijk in de geschiedenis van de Nederland sche cultuur onder die naam nog in lengte van dagen zal aangehaald worden. Maar ik vrees dat latere eeuwen ta melijk triest en zelfs huichelachtig zullen vinden, wat op de meeste onderwijscongressen, paedagogische con ferenties en symposia van 1939 en voorafgaande jaren is verhandeld. Het nageslacht zal duidelijker zien dan wij, wier oogen troebel zijn van affecten en angsten, dat deze tijd twee dingen miste om iets wezenlijks voor de jeugd en haar opvoeding tot stand te kunnen brengen. Deze twee manco's, die misschien sterker dan in eenige andere landen in het onze bestaan, zou ik willen noe men: tekort aan liefde en tekort aan wetenschappelijk denken. De liefde voor het kind is in ons land maar heel gering. Daarom wordt er zooveeel over gepraat. Men spreekt weliswaar van de eeuw van het kind", men zegt wel het beste is voor het kind nog niet goed genoeg", maar hoe is de werkelijkheid? Het kind wordt mishandeld, verminkt, afge beuld en uitgebuit als nauwelijks n wezen in deze eeuw het zich laat wel gevallen en dan nog alleen meegesleept door een of ander fanatisme, een massa suggestie. Kleine kinderen komen lenig en los en frisch op de lagere school (er zijn al kleuterscholen die aansluiting geven" op die school), worden daar vijf uur per dag vastge houden en zijn na eenige maanden stijf en baldadig. Voor hun lichamelijke opvoeding wordt meestal niets, voor hun geestelijk heil op een fabriek matige wijze iets gedaan. Na de lagere school wacht tienduizenden van die slaafsche, doffe wezens een middel bare school, waar de geestelijke mis handeling wordt ten top gevoerd; daar is geen sprake van een 4O-urige, laat staan 35-urige werkweek: zeer veel kinderen onder de 18 werken 50 en meer uren, zittend in lokalen, in stu deerkamertjes, voor boeken en schrif ten. Al deze kinderen denken zelfs dat het zoo hoort, zij grijnzen ongeloovig Imitatie van den avondhemel 'T'OEN wij hél jong waren, kwam ?*? de Hawaiianmuziek in de mode. Smachtende jazz-negers ontlokten aan hun instrumenten overslaande tonen, die je een rilling bezorgden ter hoogte van het middenrif, terwijl de adem je in de keel stokte, en trillend zongen ze van diep blauwe sterren hemels boven een Arcadisch eiland, zacht omklotst door de lauwe zee.. De Parijsche mode-dictatoren la ten zich inspireeren door al wat op een gegeven oogenblik in het brand punt der belangstelling staat: een tooneelstuk, een expositie, ja, een oorlog als het moet! Dat zich laten inspireeren" heeft een zeer begrijpe lijke, maar ook een gevaarlijke kant. Dat zij zich nu en dan inspiratie gaan halen bij oude kleederdrachten e.d., spreekt vanzelf, aangezien een nieuwe lijn" niet altijd volgens de letter ook werkelijk nieuw kan zijn: voor een vraagstuk waarvan het ge geven, in casu het menschelijk lichaam, zichzelf au fond steeds gelijk blijft, kan men onmogelijk een on eindig aantal oplossingen vinden, ofte wel een oneindig aantal nieuwe lijnen". Aan de andere kant heeft een al te nauwkeurige nabootsing van een historisch costuum iets kunstmatigs, dat de meeste vrouwzn afschrikt. Misschien zocht de fabrikant van de zijde, waaruit de afgebeelde japon gemaakt is, zijn inspiratie wel bij die Hawaiianmuziek, die weliswaar niet modern meer is, maar toch steeds een zekere romantische bekoring heeft. Donkerblauw als de hemel in een Zuidelijke nacht, en bezaaid met zilveren stippen als sterren; terwijl het model een herinnering bewaarde aan den tijd van de queue de Paris" een periode die ons, althans hun die ons de mode voorschrijven, steeds gelukzaliger lijkt naarmate wij ons er verder van verwijderen! als er van andere mogelijkheden wordt gesproken, zij zijn afgestompt en reke nen dit tot onze cultuur te behooren, die ze dan ook bewust of onbewust met heel hun instinct haten. En als zij vol wassen zijn en zelf leiden" in de wereld, doen zij niets om den toestand voor een nieuwe generatie te verbete ren; ik heb dit mijn leerlingen zoo vaak gezegd, wanneer zij eens tot een klacht kwamen. Zij haten immers zichzelf en anderen. HET ontbreekt ons aan liefde tot het kind, omdat wij zelf sinds vele generaties liefde-loos zijn opgevoed. Dit is het Hollandsch Drama" dat op onvergelijkelijk-trieste, waanzinnigsombere wijze door Arthur van Schendel is uitgebeeld. De liefde-tot-eenmensch is in Nederland verboden", wordt dus verdrongen en opgekropt, en uit zich dan op allerlei wei-geoorloof de manieren: in liefde voor de muziek, voor de natuur, voor bloemen en kana ries, paarden en honden. En in haat! In de speldeprikken en het sadisme van Meneer Visser", wiens hellevaart" de meesten vroeg of laat wel beleven, maar evenals hij, zonder genezing te vinden. Zoodat men op een congres kan zeggen: Wij moeten de kinderen opvoeden tot ge harnaste persoonlijkheden die den levensstrijd niet schuwen, bereid tot brengen van offers". Alsof ze zich zelf al niet harnassen, oogkleppen en zelfs een leerhuid en stekels hadden aan geschaft ! Maar liefde is noodzakelijk voor de opvoeding, liefde van de oude voor de jonge en van de jonge tot de oude gene ratie. Malinowski, professor in de ethnologie aan de universiteit te Londen, heeft in zijn Sex and Repression in Savage Society" (Londen, 1927) erop gewezen, dat de primitieve, blij vende menschenfamilie, (moeder-vader kinderen) met de bijbehoorende 'gevoe lens van teederheid van beide kanten moest ontstaan om de opvoeding (die ook daar jaren in beslag neemt) en het overgeven van de cultuurwaarden door de eene generatie aan de andere, moge lijk te maken. Hoe veel grooter moet die liefde en teederheid zijn nu, in onzen tijd, die de opvoeding zooveel jaren langer heeft gemaakt voor vele kinderen en welks cultuur zooveel verder van de natuur en de biologische instincten afstaat. Heeft men zich wel eens afgevraagd of deze factor van liefde tusschen de generaties niet een rol speelt bij de tegenwoordige cultuur crisis? En daarbij dan nog eerlijk in rekening gebracht, dat de wereld die de oudere generatie aan de jongere overgeeft en nalaat, werkelijk alles behalve een kostelijk geschenk en hoog tens een doos van Pandora is ? De liefde, ik herhaal, ontbreekt bij de oudere generatie. Wij die alles in geld omrekenen, wij hebben geen millioentje over voor de kinderen om hun meer onderwijzers en meer lichaamscultuur onder deskundige leiding te geven, om hun zwangere moeders en hunzelf betere voeding en verzorging te geven, enz. En vooral is er geen geld (d. i. liefde) om te maken dat hun ter wereld komen werkelijk als de zoogenoemde blijde gebeurtenis" ver wacht en ondergaan wordt. TEKORT aan wetenschappelijk ?* denken, noemde ik het tweede verwijt dat latere geslachten onzen pooveren tijd zullen maken. Want dat onze geestelijke en psychische cultuur zoover achterblijft bij de technische is toch zeker niet te wijten aan buitenmenschelijke machten, maar alleen aan ons zelf. Dat we de onmacht van onze intellectueele en andere psychische ver mogens niet opheffen en verhelpen is immers onze eigen verkiezing", sedert we over de middelen beschikken om de oorzaak van die onmacht te begrijpen, Sedert n.l. de dieptepsychologie ons inzicht heeft gegeven in de angsten en conflicten die onze geestelijke vermo gens remmen, ombuigen en opslurpen. Dat wij b.v. het kind asexueel noemen en tot asexualiteit trachten op te voe den, is toch zeker niet wetenschappe lijk. Dat wij de leegheid van het me chanistische in onze maatschappij zien de, toch de kinderen maar voor de maatschappij" willen klaarmaken, is zeker een bewijs hoe weinig vertrouwen we in ons eigen wetenschappelijk in zicht hebben. En dat we in paedago gische kringen opkomen voor minder huiswerk voor de jeugd (en daarbij de ouders lang niet altijd op onze zijde hebben!), terwijl er aan den anderen kant specialisten confereeren over de vraag hoe de volwassen mensch met zijn vrijen tijd moet omspringen (velen hebben de oplossing gevonden in bridge" !), wijst niet op een dragelijkwetenschappelijke orde in onze geeste lijke huishouding. Dat we angstige en met schuldgevoel beladen kinderen zonder angstinboezeming zouden wil len opvoeden, is onwetenschappelijke struisvogeltactiek, want we willen wel onze domme lange halzen verstoppen voor den aanvaller, maar niet de grondfout van die kinderen verhelpen. We zijn dilettanten die Montessori- en andere meer vrije" scholen inrichten voor kinderen die vóór ze die scholen gaan bezoeken, reeds onverantwoorde lijk en bang voor de vrijheid zijn ge maakt. Kortom dat we kinderen willen op voeden en onderwijzen zonder de weten schap dat liefde alleen daartoe in staat is, en haat tegen onszelf en tegen het kind al het goede dat we denken te willen, verijdelt, is het tweede tekort van onzen tijd. Zullen we ze erkennen? Es ist eine schauderhafte Empfindung, wenn ein edler Mensch mit Bewusztsein auf dem Punkte steht, wo er ber sich selbst aufgeklart werden soll. Alle Uebergange sind Krisen, und ist eine Krise nicht Krankheit? Wie ungern tritt man nach einer Krankheit vor den Spiegel." Goethe had geen idee van de krisis waarin de mensch van de 2oste eeuw zou geraken, en hij wist ook niet dat de angst om in het eigen wezen dieper door te dringen in Domineesland veel grooter nog is dan in Dichterland. Aan onze abonné's wordt beleefd verzocht adres veranderingen duidelijk op te geven, met ver melding of deze blijvend of tijdelijk zijn. NA DES WOENSDAGS 12 UUR VOORMIDDAG kunnen geen verande ringen meer worden aan genomen. DE ADMINISTRATIE. PAG. n DE GROENE No. 3235