Historisch Archief 1877-1940
UITHUIZIGHEDEN
Stadsinventaris
Verkeersteekens
WEGEN zijn er, om te rijden;
Verkeersteekens zijn er, om
niet te rijden. Verkeersteekens zijn het
symbool dezer samenleving: mag niet,
moet niet, hoort niet, verboden. Niet
inrijden, niet uitrijden, niet stilstaan,
niet stoppen, niet naar links en niet
naar rechts, niet naar boven en niet
naar beneden. Als een vroege bewoner
der lage landen nog eens terug kon
komen, zou hij, hoewel wellicht slaaf
of hoorige geweest, weenen om de
verloren gegane vrijheid. De aard
bodem, waarop de mensch een zeker
historisch recht bezit, is hem lang
zamerhand door paragraphen en door
borden ontnomen. Arme mensch.
In de stad is het heel erg. Rood,
geel en groen, P.'s met een streepje,
witte balken in roode velden en roode
balken in witte velden, pijlen, lampen,
wijzers, hekken, streepen leiden hem,
als vee op een tentoonstelling. Het
verkeer gaat met schokken vooruit,
gestuit en opgedreven door
flikkerlichten.
Deze stad eerlijk gezegd als vele
anderen zucht onder een dictatuur:
onder de dictatuur van commissaris
Bakker.
Tooneel
De tante van Charlie
IN de stad is er zomerontspanning
in het Leidscheplein Theater, waar
de eeuwig-jonge tante van Charley
gelach verwekt. Piet Rienks speelt
de tante" en hij heeft tal van goede
vondsten, die de oude faam van deze
meesterlijke klucht geen oneer aan
doen. Hij parodieert coquetterie,
senP/'et Rienks als Charlie's tante temidden
van welkome vrouwelijke adoratie
timentaliteit en buit de komische
situatie voortreffelijk uit, waarbij het
slechts te betreuren is, dat er in deze
komische figuur geen climax te vinden
is, die er toch, om niet te vermoeien,
wel moest zijn. Wellicht ware dit een
taak van den regisseur, die wel een
beetje meer rust en kalmte onder de
spelers mocht scheppen. Een waardige
echte" tante, met gevoel voor humor
door Mies Elout gespeeld, een booze
oom van C. Dommelshuizen, bene
vens een opgewekte en aardige verdere
bezetting maken de voorstelling tot
een prettigen zomeruitgang.
Het drijvende Eiland
GEDURENDE drie dagen werd te
Amsterdam opgevoerd een eerste
ling van een jongen Hollandschen
auteur, W. Ph. Pos, een stuk, dat het
Joodsche vraagstuk behandelt, zonder
het te noemen, door het te verstoppen
in een Grieksche mythe. Het stuk had
geen tendens, het stuk was niet zeer
critisch naar eenige richting, het deed
geen poging iets te verklaren en het
werd tijdens de voorstelling niet duide
lijk, wearom het noodig geweest scheen,
het behandelde onderwerp in een zoo
antiek en quasie-klassiek gewaad te
steken. De voorstelling was echter goed,
de bezetting van het stuk voortreffelijk:
een waardige Zeus van Joan Remmelts,
een felle en berekende Hera van Liesbet
Sanders, Jan Retel als de lichtvoetige
Hermes, Jo Sternheim als opgewonden
Lykische boer en vele anderen; ondanks
aller toewijding was Heleen Pimentel
de eenige, die via het dichterlijke proza
van den schrijver recht tot het hart kon
spreken. De meesten verloren zich
helaas in de rhetoriek en de
langademigheid van den tekst.
Film
De Citadel (Alhambra)
DE dames van het naaikransje en
de abonné's op de leesportefeuille
en allen die Cronin's De Citadel" tot
het meest gelezen boek van de maand
hebben gemaakt zullen wel opmerken
dat zij zich den jongen dokter Andrew
Manson anders hadden voorgesteld.
En zij zullen opmerken, dat bepaalde
gebeurtenissen uit het boek niet in de
film voorkomen of anders behandeld
zijn. De enkeling echter, die De Cita
del" niet gelezen heeft, zal door King
Vidor's film sterk geboeid worden en
?k
Robert Donat a/s Dr. Manson
de Dr. Manson van Robert Donat,
zoowel als ploeterende
plattelandsdokter als golf spelende modedokter
zeker aannemelijk vinden.
En waarschijnlijk zal hij na afloop
geïnteresseerd naar het boek grijpen
en onder het lezen zeggen: precies
als in de film".
Love Affair (Tuschinski)
EEN film, licht als bloesem en
weemoedig als herfstblaren. Een
geschiedenis van liefde: twee menschen,
die elkaar op de boot naar Amerika
ontmoeten en die begrijpen van elkaar
te houden, maar die beiden door een
verloofde van de boot gehaald zullen
worden. Zij besluiten met hun vroegere
leven en verloofden te breken en
elkaar na dat alles, over een half jaar,
te ontmoeten op de bovenste tage
van het Empire State Building. Een
luchtige aanvang, vol humor en met
zeer intelligenten dialoog. Het is
lichte comedie, die iets langzamer en
sentimenteeler wordt als, in het ver
volg, de vrouw de afspraak niet kan
nakomen, omdat zij overreden wordt,
L
Irene Dunne en Charles Boyer
als zij de straat oversteekt om naar de
plaats van afspraak te komen. De
man wacht; hij meent gedupeeid te
zijn en vertrekt. Zij zien elkaar later;
de man weet niet, dat de vrouw kreupel
geworden is. Hij ziet alleen, dat zij
uit is met den vroegeren verloofde en
alles in hem is gewond. Hij vertrekt
naar Madeira. Maar alles komt in
orde. En dat is toch wel prettig. De
vrouw wordt brillant gespeeld door
Irene Dunne, de man is Charles
Boyer, iets minder origineel maar
goed. Een film die ernst aan vermaak
paart.
Kleine perikelen
WIJ waren op bezoek bij een
bevriende familie die wij
haten, doch het was noodzakelijk
omdat zij de laatste keer bij ons
geweest waren.
,,Ik wou dat het de laatste keer
was, inderdaad !" zei Gisse.
Een man begrijpt die dingen
niet. Zie ik mijn vrouw met deze
vrienden tezamen, dan is het n en
al glimlach en ik zit er bij en ver
wonder mij, voel mij min of meer
vergiftigd en eet tenminste niet
van alle dingen die groen zijn. De
man is een onuitstaanbare kerel,
praat altijd over zichzelf en als ik
dan een enkele keer er in slaag het
thema op mijn eigen persoon te
brengen, dan zit hij er afwezig bij
en doet net of hij in zijn gedachten
ergens anders is. Hij is echter geen
denker, want ik weet precies waar
aan hij denkt.
Zijn vrouw heeft de onhebbelijke
gewoonte midden in het gesprek
overeind te vliegen en haar handen
samen te klappen.
Dan schrikt het heele gezel
schap op en zij zegt spijtig: die
heb ik alweer gemist!
Het blijkt dat zij een vergeefsche
poging gewaagd heeft een mot te
dooden. Gisse heeft zuurzoet het
woord gepragt":
Wat komt het op n mot aan
in een gezin waar zooveel mot is !"
Men heeft haar bewonderd, doch
het heeft niet tot haar populariteit
bijgedragen. Het is namelijk waar
dat dit gezin onze vrienden
in constante vijandigheid leeft. Die
het voor niemand verbergen kan.
Je zit er dan stijf bij en als de vrouw
den man van onbeschoftheid be
schuldigt en hij haar van onbe
nulligheid, dan kun je als vriend
niet beter doen dan beiden gelijk
geven. En gelijk hebben.
Er is geen ding dat mér gedaan
heeft voor de destructie van het
Nederlandsche gezinsleven dan de
mot. Je gaat met een licht geweten
den zomer in, na alle voorzorgs
maatregelen genomen te hebben,
zooals flitten, mottenzakken en
al zulke dingen mér !
Wat iedere huisvrouw vergeet is
dat een mot, eenmaal veilig opge
sloten in een mottenzak, een leven
heeft als een vloo in een vachtje,
want terwijl buiten het mysterie
van den zomer gebeurt, zit hij
daar veilig in zijn encerclement
en vreet zich een ongeluk aan de
gaten.
Los het geheim op hoe iemand
leven kan van een gat en de totali
taire staten zijn er.
In het minste of geringste gezin
heb je tenminste iedere week be
hoefte aan enkele grammen boter.
Een mot lacht zich dood en wordt
dik en gezond van de gaten in
mijn winterpak.
Ik kan mij begrijpen dat de vrien
din van mijn vrouw achter de
motten zit, doch naar mijn meening
kon men zich waardiger gedragen
tegenover het onvermijdelijke.
J. VAN HOORN
i umi IIHI i i iiiitiiiiiiniii innig
VRIEND, DE THUISZITTER
over:
JIJ bent niet", aldus mijn vriend, de Thuiszitter, en hij strooide suiker
op de grootste aardbeien, die ik nog ooit gezien heb, jij bent niet
bijster intelligent, is het niet? Maar zoo ontzettend stom ben je nu ook
weer niet. En toch weet jij niet, wanneer Karel de Stoute huwde met hoe
heet ze ook weer, noch hoelang het duurt voordat een bad met een lengte
van twee meter en een breedte van 98 centimeter volloopt door twee
kranen, die per minuut 2,3 liter koud en i liter warm water doorlaten.
En van de hoeveel hooggeleerden, bankdirecteuren, dichters, en huis
vrouwen zou n het je kunnen uitrekenen? En toch hebben al die wezens
daar eens examen in gedaan. Conclusie: een examen is een officieel gepa
tenteerde bevoegdheid om alles te vergeten. En inderdaad, het zou niet
mogelijk zijn, om je heele leven te blijven rondloopen, met alles wat
menschen, boeken en inrichtingen je in den loop der jaren willen leeren.
Je zou van louter overvolheid met kennis geen stap meer kunnen doen."
Daarom", aldus mijn vriend en hij stak de allergrootste van de groote
aardbeien in zijn mond, daarom kan ik maar niet begrijpen, wat de
tegenwoordige menschheid tegen de examens heeft. Ze moesten de over
heid er dankbaar voor zijn. En nu heb ik een idee: er moesten veel meer
examina komen. Elk jaar moest iedereen een examen afleggen. Examens
op allerlei gebied.
De werklooze moest examen stempelen" afleggen, om, als hij geslaagd
was in de vakken: hongeren, kapotte kleeren dragen, en voor lui uitge
maakt worden, de bevoegdheid te hebben, weer te mogen werken. De
dief moest een examen diefstal" met een theoretisch gedeelte verduiste
ring" en een practisch gedeelte braak" afleggen, om weer als een eerlijk
mensch in de maatschappij te mogen komen. De huisvrouw moest door
het examen staatsburgeres" komen, met het verplichte vak hokjes
rood maken" en verkiezingsvergadering" om weer een heel jaar rustig
voor haar huishouden te mogen zorgen. De zakenman moest het examen
Zomertourist" met als bijvak Trein en bootverbindingen" doorstaan
om de rest van het jaar bevoegd te zijn, tot het drijven van handel en ver
richten van zaken. En jij", aldus mijn vriend, jij moest het diploma
welsprekendheid behalen om hier met open mond naar mij te zitten
luisteren. Als mijn idee ingang vindt, zal er een gelukkiger menschheid
ontstaan. Louter gediplomeerde menschen. Dat was weer eens een goede
idee, niet? Jammer dat zij van mij moest komen."
HUI i iiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiniiimimimi IIHI HUI i IIHI i t iiiiiiiiin
PAG. H DE GROENE No. 3236