en nationale verdediging is het dringend noodig dat de aanval zooveel mogelijk vertraagd wordt, n.l. om ons land dan wel de andere mogendheid, zoomede eventueele bondgenoaten den onmisbaren tijd te verschaffen voor het organiseeren van den afweer. Het versperren van de toegangswegen, de ver nieling van overgangen over wateren die de aan valler moet passeeren, enz., vormen voor dat doel uitmuntende hulpmiddelen. De wijze, waarop een en ander is voorbereid in de laatste maanden, valt slechts te Wen. Ook is het juist, dat gezorgd wordt voor bezettingen, die te zijner tijd de aangebrachte versperrihgen en hindernissen onder vuur kunnen riemen teneinde de opruimings- en herstellingsarbeid te vertragen. De van een en ander te verwachten vertraging heeft o.a. belangrijke preventieve waarde. Mér dan eenige vertraging moet men er echter niet van ver wachten. Dit is gemakkelijk in te zien, aangezien de maatregelen onvermijdelijk beperkt mosten blijven tot de hoofdtoegangswegen, terwijl men het tusschengelegen terrein wel onverdedigd moet laten. In de verste verte wordt aldus niet voldaan aan de voorwaarden, die blijkens den stellingoorlog onmis baar zijn voor het handhaven van een front: niet alleen zijn de stellingen op de wegen op zich zelf vél te zwak, maar zij vormen ook geen aaneengesloten linie, zij kunnen aan alle zijden omtrokken worden. Deze bezwaren kunnen niet opgeheven worden door wat meer pill-boxes te bouwen of wat meer troepen aan de grens te brengen. Voor den afweer van moderne aanvallen op ieder punt van de grens blijft de sterkte in ieder geval te gering. Zoodra op n punt het scherm doorbroken is, heeft het zijn kracht verloren en loopen alle troepen gevaar afgesneden te worden. Meer dan vertraging moeten wij aan de grens niet verwachten en het streven om daar meer krachten te concentreeren dan voor het beperkte doel der vertraging bepaald noodig zijn, kan slechts leiden tot teleurstelling en.... erger. IN tweeërlei opzicht dreigen er nadeelige gevolgen. Een concentratie van kracht aan de grens kan n.l. vooreerst er toe voeren om niet genoeg haast te maken met de Werkelijke, definitieve defensie* maatregelen! het gereed maken van het oorlogs leger en van de nationale verdedigingsliniën rondom de vesting Holland. En bovendien zal zij uit den aard der zaak de sterkte van die definitieve defensie niet onaangetast laten: hoe meer men voor de grenzen bestemt, des te minder blijft er over voor de volgende phasen van den strijd. Men kan er niet op rekenen dat de grenstroepen tijdig vóór die volgende phasen beschikbaar komen. Naarmate zij zich met meer toewijding geven aan de grens» taak, des te kleiner is de kans op tijdigen terugkeer. En omgekeerd: naarmate zij beter zorgen voor den terugkeer zal er van de grenstaak minder terecht komen. Het was daarom goed gezien van minister Colijn om voor de grenstaak het oudere personeel uit de grensstreken te bestemmen uit de reserve van het leger. Dat personeel verdedigde eigen huis en haard, was onmiddellijk bij de hand en had door locale bekendheid een slag voor. Natuurlijk was de be doeling van dit systeem niet om zooals in April geschied is dat personeel voor maanden lang onder de wapenen te doen komen, maar alleen als en zoolang er werkelijk dreigend gevaar zou zijn. Minister van Dijk wilde echter de permanente be zetting versterken. Daarvoor zullen thans de drie jongste, dus best geoefende ploegen van het veldleger bestemd worden: een belangrijke ader lating" ! Daarmee is de weg ingeslagen naar een gevaarlijke concentratie van kracht aan de grenzen, d.w.z. naar verzwakking van de definitieve verdediging, naar opoffering van de belangen van de hoofdstellingen aan die van het scherm. Aan de grens wist men ons reeds te vertellen, dat ijzerdraad in massa zou worden aangeschaft om het tusschen-terrein te verdedigen. Zoo komt de Regeering van het een in het ander: ijzerdraadversperringen zonder verdedigers hebben h weinig te beteekenen; zijn het geld niet waard. De volgende stap is dan: meer troepen, steeds meer troepen naar de grens met als consequentie steeds verdere verzwakking van de eigenlijke verdediging zonder noemenswaardige vergrooting van de ver traging aan de grens. Het is daarom te hopen dat de Regeering vooral haar aandacht zal wijden aan de hoofdzaak: uiterste bespoediging van het mobilisatieproces en van het in staat van verdediging brengen der nationale stellingen van de Vesting Holland. Ondanks alle maatregelen aan de grens blijven daarvoor uiterste voortvarendheid onmisbaar. Een Nederlandsch soldaat op wacht bij de grens. Mn den boom blokjes dynamiet om dien in de ure des gevaars over den weg te laten vallen Uitgeleide aan Frank Van Der: Goes TJ EN Tachtiger tegen wil en dank stierf als een J-* tachtiger, die nog tot op deze hoge leeftijd brandde van jeugdig vuur. Met hem is een zeer bizondere figuur, een even bescheiden als strijdbaar mens heengegaan. omdat ik een vriend ben van uw persoon en van uw talent, en omdat gij voor zo ver ik weet de enige mens Op de gehele wereld zijt, die tegelijk het socia lisme voorstaat en ene grote liefde voor de kunst heeft, wil ik u deze woorden toerichten." Zo scheef Van DeysSel in alle oprechtheid des harten al in de vorige eeuw aan Frank van der Goes in zijn opstel over Gedachte, Kunst, Socialisme", de trias die inder daad het leven van den overledene beheerscht heeft. Terwijl het toen nog mogelijk schijnen kon dat Van Der Goes werkelijk zulk een grote uitzonderings positie innam, kan sinds jaren onmogelijk meer het zelfde beweerd worden. Integendeel, bij zeer velen gaat voortaan de grote liefde voor de kunst samen met een even groot sociaal verantwoordelijkheids gevoel. En de positieve winst van dit zo-pas afge sloten leven is juist geweest: het loochenstraffen van Van Deyssel's haastige these, dat Socialisme antiliterair en Literatuur anti-socialistisch" zou zijn. Van Der Goes was een zeer begaafd literator, die ook als kunstenaar een voornamere plaats in onze letterkundige geschiedenis had kunnen innemen dan die welke thans beperkt blijft tot een eervolle zetel onder de oprichters van De Nieuwe Gids, en van een late, maar nog steeds actuele kroniekschrijver over die eerste jaren van machtige artistieke stuwing. Bewust heeft hij van zijn artistiek schrijverschap afstand gedaan, om als met een harde maar zakelijke omkering van de formule De mens moet doodgaan eer de kunstenaar leeft", een deel van zichzelf als scheppend kunstenaar te laten afsterven, teneinde als mens" als sociaal wezen met een veel prozaischeropgaaf met des te meer activiteit en strijdbaarheid te leven. Zo blijft bovenal zijn nagedachtenis als die van een sociaal strijder onder ons voortbestaan. Hij was een denker, geen politicus overigens. Een denker omdat hij tenslotte een dichter was, die droomde van een schonere toekomst, en deze droom zo inten sief een volle mensenleeftijd lang onderging, dat hij de verwerkelijking ervan steeds als iets bereikbaars bleef zien, waarvoor hij alles op het spel moest zetten. Uiteindelijk was het zijn liefde voor de kunst en voor de schoonheid die immers niet komen kan, eer wij bereid zijn haar in ons midden te ontvangen welke hem noodzaakte zijn geheele aandacht te wijden aan het voorbereiden en opbouwen van die maat schappij waarin, volgens zijn inzichten, de schoon heid edeler zou kunnen bestaan, en de kunst aan een bredere massa ten goede zou kunnen komen. Omtrent de wijze van nastreven kan men natuurlijk van me ning verschillen; niet echter omtrent de diepste be doeling: een wereld te scheppen voor vrijere Gedachte en rijkere Kunst. Het vertrouwen dat Van Deyssel in de jeugd van Frank Van Der Goes stelde, heeft deze tot in zijn ouderdom niet beschaamd. Hij is zijn hoogste idealen tot het einde toe trouw gebleven; en het is een goed ding dit in alle oprechtheid te mogen zeggen bij de dood van een allesbehalve conformis tisch mens. Gedachte-liefde ging bij hem samen met kunst liefde. Waarheid en Schoonheid waren voor hem de dubbele gelaatstrekken van hetzelfde ideaal. Een wis selvallige menselijke waarheid die hem in vele moei lijkheden van politieke groeperingen en her-groepe ringen voerde. Het ging hem hierin niet anders dan Gorter of Henriette Roland Holst. Maar welke ook de schommelingen mochten zijn, het zwaartepunt van zijn persoonlijkheid lag definitief naar links, juist omdat hij in werkelijkheid, innerlijk, geen com promissen duldde, doch levenslang gekoppeld zat aan het dynamische waarheidsideaal. Met zijn leven toonde hij aan, dat Schoonheid en Waarheid, kunstliefde en maatschappelijk verant woordelijkheidsgevoel wel degelijk verbindbaar zijn. In zijn persoonlijkheid vormden zij een hechte een heid, en zijn warsheid van alle reformisme was de uitdrukking van deze onverbreeklijkheid, en bewerkte de eenheid van ideaal en werkelijkheidswil. Het is datgene wat boven alle partijschap, boven alle poli tiek gedoe uit, is omhooggebloeid. Zijn idealen, meer dan ooit slechts ideaal ge bleven in deze onherbergzame tijd, -?vormen inder daad de immortellen, die thans schoonheid geven aan zijn graf. A. H. KPUC BRUT I_E CHAMPAGNE PARFAIT PAG. 5 DE GROENE No. 3236