Economie De wereldproductie Iets over de moeilijkheden om een betrouwbare statistiek op te stellen TOEN in het jaar 1371 het Engelsche parlement door een belasting op de kerkelijke gemeenten den toestand van de schatkist wilde verbeteren, schatte men het aantal dier parochies op 40.000; toen het tot innen kwam, bleken er in werkelijkheid slechts 9.000 te bestaan. Een telling had nooit plaats gehad en zelfs van deskundigen bleek een schatting in dit relatief eenvoudige geval geheel onbetrouwbaar. Sindsdien is de toepassing der sta tistiek aanmerkelijk toegenomen maar nog steeds blijkt, dat vele menschen in hun waarnemingen, die onvermijdelijk gebaseerd zijn op een kleine omgeving, maar al te geneigd zijn de meest on juiste ideeën omtrent het groote geheel te bezitten. Werd er niet in Nederland in het jaar 1936 nog alge meen gesproken van de depressie sinds 1929" als ware het een wereldverschijnsel, terwijl reeds sinds drie of vier jaar in vrijwel alle landen een zeer aanmerkelijke verbetering in den economischen toe stand te constateeren was? Dit korte zicht, als gevolg van het beperkte per soonlijke waarnemingsgebied, is onvermijdelijk. Het wijst echter op de noodzaak, dat de subjectieve kennis door objectieve cijfers ter zijde moet worden gestaan, welke laatste een zoo ruim mogelijk ge bied, bij voorkeur de geheele wereld, omvatten moeten. EEN van de meest interessante verschijnselen, waarvan het verloop voor de wereld is vast te stellen, is de omvang van de productie. Een index, die de ontwikkeling van deze productie van jaar tot jaar weergeeft, geeft een beeld van de hoeveelheid goederen, die de menschheid ter beschikking staat. Een deel hiervan zijn machines, gebouwen, e.d., die niet voor onmiddellijk verbruik in aanmerking komen maar daar dit deel betrekkelijk klein is en in zijn bewegingen parallel loopt aan het geheel, mag men ook zeggen, dat de index een ietwat gechargeerden indruk geeft van het verloop van de consumptie, d.i. de welvaart, over de geheele wereld. Een verschijnsel, de moeite waard om te weten. Het vaststellen van de wereldproductie biedt principieel meer moeilijkheden dan dat van de we reldbevolking. Bij de laatste is het in principe slechts" een kwestie van nauwkeurig tellen. Het begrip wereldproductie" daarentegen duidt op een aggregaat van heterogene zaken: een aantal auto's plus een aantal brooden; een aantal confectiecostuums plus een aantal apothekersdiensten. Een simpele optelling is uit den aard der zaak onmoge lijk. Men zou de waarde ervan kunnen optellen maar de schommelingen van de waarde van het verbruik geven een zeer slecht beeld van de hoeveel heden verbruikte goederen, doordat daarin de prijs fluctuaties op den koop toe gemeten worden. Dan moet onvermijdelijk aan al de goederen en diensten, die bijeen gevoegd moeten worden, eens en voor een lange periode een zekere onderlinge verhouding van belangrijkheid worden toegekend. Het ligt voor de hand hiervoor hun gemiddelde prijs over een zoo groot aantal jaren te kiezen, dat de toevallige" schommelingen elkaar opheffen en men tot iets als een ware prijsverhouding" komt. Daarbij is het niet van zeer veel belang hoeveel en welke jaren precies gekozen worden, aangezien ook in de kleinere fluctuaties de meeste prijzen buiten gewoon parallel loopen. Op deze wijze is door een groot aantal landen Soepel en licht. Het ideale ondergoed voor het Hollandsche klimaat. een index van het verloop hunner nationale produc tie vervaardigd uit cijferreeksen, die op min of meei ingenieuze wijze den omvang van de voortbrenging van vele goederen en diensten representeeren: het aantal vervaardigde eenheden van elk goed, waai dit beschikbaar is, anders de hoeveelheid ingevoerde grondstoffen of verbruikte steenkool in een indus trie, enz., als een curiosum zou ik hier willen noemen de schatting van de hoeveelheid rijwiel reparaties in Nederland, evenredig met het aantal verkochte belastingplaatjes. DE lichamen, die met behulp van deze nationale indices een index van de wereldproductie willen opbouwen in de eerste plaats zij hier de Volkenbond genoemd staan wederom voor nieuwe moeilijkheden. Opnieuw wordt hier een probleem van weging gesteld: het spreekt vanzelf, dat de fluctuaties in de productie van de Vereenigde Staten van meer belang zijn dan in die van Roemenië. Maar hoe het relatieve, gewicht te bepalen ? Men kent voor een zekere basisperiode, de waarde van de Amerikaansche productie in millioenen dollars en van de Roemeensche productie in millioenen lei's. Maar zelfs als de koersverhouding van deze twee munten duidelijk vaststaat en voor hoeveel landen is dat op het oogenblik nog het geval? zelfs dan heeft het nog betrekkelijk weinig zin op deze wijze de Roemeensche waarde in een Ameri kaansche om te rekenen. Roemeniëis een land met een zoo andere structuur, in het bijzonder met een zooveel lager loonniveau, dat een dollar in Boekarest heel iets anders beteekent dan een dollar in New York. Maar een vat petroleum beteekent in beide plaatsen hetzelfde. Vandaar de volgende methode: de hoeveelheid petroleum, die in Roemeniëin de gekozen basis periode wordt gewonnen, wordt op een aantal dollars gesteld, dat een gelijke hoeveelheid in de Vereenigde Staten in die periode kostte. Op gelijke wijze kan de Roemeensche steenkool zonder koers omrekening in dollars worden uitgedrukt en evenzoo kan de voortbrenging van alle goederen in alle landen op een vergelijkbare basis gebracht worden. Daarmee zijn de relatieve gewichten te bepalen. Zij loopen in de 25 landen, die ter be schikking staan voor den index van den Volkenbond (3X zooveel als 10 jaar geleden) uiteen van 45% van de wereldproductie voor de Vereenigde Staten tot 0,1% voor Letland. HET resultaat van dit alles toont de bovenste figuur. Ononderbroken stijging van het depressiejaar 1921 tot 1929, dan een scherpe val tot 1932, daarna weer een krachtige opgang tot 1937. I" dit jaar bedraagt de productie ongeveer het dubbele van 1921; de bevolking van het door den index beschreven gebied nam in dien tijd slechts met 18% toe. Het valt op hoe belangrijk de rol van deSowjet Unie is in de toeneming van de productie de overige wereld was in 1937 slechts enkele procenten boven het niveau van 1929, doch de toe1920 21 22 23 24 25 26 27 26 29 30 31 32 33 34 35 36 37 Afb.I: Het verloop van de iiidustrleelc wereld productie (1929 op 10O gesteld) sinds 1920 Hieruit blijkt dat de wereld als geheel de groote crisis reeds lang heeft overwonnen. De lijn l geeft het verloop der productie aan met de Sowjet-Unie meegeteld, lijn II hetzelfde verloop zonder de SowjetUnie. >20 IOO 12O 1929 Afl». II: Productie en werkgelegenheid. De lijn l geeft het verloop aan van de industrieele wereldproductie zonder de Sowjet-Unie, lijn II het verloop van het aantal daarvoor verrichte arbeidsuren (Grafieken ontleend aan Wor/c/s Production and Prices !937-'38", Uitgave van den Volkenbond) voeging van Rusland aan den index brengt de totale toeneming op 19%. ! Het gebruik dat men van dezen index kan maken is veelzijdig. In een tweede figuur geven wij een vergelijking met het totaal aantal uren arbeid, dat voor de voortbrenging van deze hoeveelheden goederen noodigwas. Beide reeksen zijn in 1929 op loo gesteld. Beide vertoonen hetzelfde verloop van de conjunctuur maar met een merkwaardig onderscheid. Elk volgend jaar zakt de arbeidslijn iets verder onder de productielijn. Het is duidelijk wat dit regelmatig toenemende verschil represen teert: rationalisatie. De figuur geeft een indruk van den omvang van dit verschijnsel voor de heele wereld: in 1937, na 8 jaar, is het verschil tusschen de beide lijnen tot ongeveer 20% opgeloopen, hetgeen wijst op een rationalisatie van 21/-_.% per jaar. Een goed voorbeeld hoe de statistiek op wetenschappelijk wijze beoefend tot voor de practijk interessante resultaten kan leiden. DR. J. J. POLAK Economische Humor DUITSCHLAND POOGT CONCESSIES IN AFRIKA TE KRIJGEN DE WAARZEGGER: Ik zie.... een blonden man.... een snorretje...." (Glasgow Record) ONDER PELIKANEN Vader heeft zich weer de zijde ge opend om ons te voeden". ,,lk heb zoo langzamerhand genoeg van dat soort autarkie!" (Canard Enchainé, Parijs) EEN GOED IDEE Amerikaansch handelsvernuft op de wereldtentoonstelling te New-York (New-Yorker) PAG. 7 DE GROENE No. 3236