. Openlucht Restaurant. Prachtige eetzaal en lounge. Orkest Szöke Karoly. Gemiddelde pensionprijs: f. 6.50 per dag. (Hoofdseizoen f. 7.50.) ANDJSCHEVENINGEN HOTEL **f-* Oss en ons atmosfeer waarin zich de affaire-Oss heeft afgespeeld, is van meet af aan vertroebeld ge worden door gevoelens en uitingen die met de zaak op zichzelve weinig te maken hebben gehad. Het is een van de verdiensten van het uitvoerige rapport der commissie-Schouten, dat het althans de moge lijkheid biedt tot een zuivering dier atmosfeer, tot een objectievere beschouwing der faits et gestes" zoowel van de marechaussee als van den betrokken minister en diens raadslieden. Zond r zich over de rechtsvraag uit te laten, keurde de genoemde commissie, met uitzondering van het R.K. lid, het beleid van den heer Goseling af. Weliswaar heeft zij de betrokken ambtenaren niet kunnen hooren de verantwoordelijkheid voor deze ondemocratische omstandigheid treft het geheele kabinet maar zij is van meening dat, ware zulks wel het geval geweest, haar conclusie in hoofdzaak niet anders zou hebben geluid. Deze conclusie is een zware slag, aan het reeds minder krachtige politieke prestige van den heer Goseling toegebracht. Hier blijve de schuldvraag buiten beschouwing. Dat de minister in goeden trouw heeft gehandeld, hebben ook wij geen oogenblik betwijfeld. Wellicht heeft zijn persoonlijke voortvarendheid hem parten gespeeld; wellicht is hij, zooals Het Volk" veronder stelde, het slachtoffer geworden van zijn zegs- en raadslieden ten departemente; hij is, hoe ook, als minister verantwoordelijk voor -de door hem geno men maatregelen, voor zijn beleid. Deze maat regelen zijn door de commissie te streng bevonden, zijn beleid is afgekeurd. Wat nu? BINNENKORT zal het rapport der heeren Schouten c.s. bij de Tweede Kamer in behan deling komen. Over den uitslag der stemming valt weinig te zeggen. De vertegenwoordigers der regeeringspartijen binnen het kabinet hebben het optre den van den heer Goseling, naar het schijnt, in de verschillende stadia gedekt, haar vertegenwoordigers buiten het kabinet hebben het, als leden der com missie, gelaakt. Wellicht zal de minister daarom een kleine meerderheid kunnen verwerven. Het is echter de vraag of het gewenscht is, dat een be windsman die een groote, over vele partijen verdeel de minderheid tegen zich heeft, er goed aan doet zijn portefeuille te bewaren. Helaas is de affaire-Oss een principe-quaestie ge worden, sterker: een quaestie, die het Katholieke deel des volks dreigde te isoleeren. Zijn pers die van geen kwaad van den vroegeren partij-voorzitter wilde weten en de beschuldiging van anti-papisme uitte ook daar waar zij niet op haar plaats was, draagt aan dezen gang van zaken mede schuld. De affaire-Oss is van beide zijden buiten proporties opgeblazen. Wie daarmee als eerste begonnen is, lijkt ons op dit moment van ondergeschikt belang. Het feit valt niet te loochenen. OP grond daarvan blijven wij deze geheele zaak en de beroering die zij heeft gewekt, onver kwikkelijk achten. Onverkwikkelijk, want on vruchtbaar. Onvruchtbaar, omdat zij geen politiek perspectief opent. Wat willen de Katholieken ? Dat de heer Goseling doet alsof er niets gebeurd is? Dat het land een commissie, bestaande uit personen van erkende bekwaamheid en integriteit, desavoueert? Of ver laten zij, wanneer over den heer Goseling de staf gebroken wordt, met vliegende vaandels en slaanl <ji§pen > l woninginrichting ___-__-J meubelen lampen amsterdam den haag rotterdam den trom de reeds zoo bedreigde regeerings-veste ? En wat willen zij, die het ministerieële beleid af keuren? Dat de bewindsman amende honorable doet? Het ware redelijk. Of zijn er onder hen, die in stilte hopen dat het positief-christelijk kabinet over deze zaak den nek breekt? Zien zij een andere regeerings-combinatie dan de bestaande? Soms een die op het ouderwetsch en beverig economisch kompas van den heer Trip zee kan kiezen? Neen deze affaire-Oss kan onder geen omstan digheden bijdragen tot de versterking van 's lands kracht. Men besteedt aan een zaak van persoonlijk beleid op zichzelf, dat erkennen wij gaarne, van zeker belang de aandacht die in werkelijkheid slechts aan den strijd van groote politieke beginselen toekomt. De strijd die in dit land meer en meer ontbreekt. [llllllllllllllllllllllllllllllllllllMlllllllllllllllllllllllllllllllllllmlIMIIIIIIllllIIIIIIIKIf HUMUS en ALLEEN met den parabel van den Barmhartigen Samaritaan komen wij er niet", schreef een geloofsgenoot van mij, niet lang geleden, in het katholieke maandblad Roe ping" en hij zocht naar economischer middelen om het zoogenaamde Jodenvraagstuk op te lossen. Laat ik ter zijner eere zeggen, dat hij niets oorspronkelijkers vond ? Hij sloot zich eerbiedig aan bij het gevoelen eener wassende meerderheid, die bovendien de toekomst open voor zich ziet, en zijn betoog kwam dus hierop neer, dat de Joden in vrijwel alle beschaafde landen indringers zijn, zoo al niet uit zich zelf schadelijk door de kwaadaardigheid van hun roerenden geest, dan toch door de omstan digheden gevaarlijk in een tijdsgewricht, waarin de eigen volksgenootschap economische en maatschappelijke bescherming behoeft. Ik polemiseer niet graag tegen dit soort stellingen. En omdat ik zelf altijd bang ben voor motorrijders, kan ik de gemoedsbezwaren van dergelijke ,,niet-antisemietische", maar op het volksbelang bezonnen schrijvers tegen de Joden echt broederlijk begrijpen. Ik heb om zoo te zeggen tegen die fietsers, wat zulke volksbeschermers tegen de Joden hebben. Maar het ergert mij, dat zij den menschelijken moed niet bezitten om ronduit te zeggen, hoe zij de negenhonderd Joden, die op het stoomschip ,,Saint Louis" (O heilige Lodewijk, wiens vorstelijke liefde - zonder -voorkeur ik van kindsbeen hoorde prijzen !) over de wateren van den oceaan zwalken, veel liever zagen verdrinken ! Het ergert mij, dat zij delibereeren, dat zij toch iets doen willen", dat zij de wreedheid van het leven slechts buiten eigen verantwoordelijkheid met een goedkeurend knikje verdragen. Dat zij geen naastenliefde meer vertoonen, is tot daaraan toe. Maar dat zij nu geen schof ten durven zijn, mag men hen kwalijk nemen. ANTON VAN DUINKERKEN Amsterdams 99 dye Parochiekercke van Amstelredam" HEBT gij wel eens gedwaald door de stegen en sloppen rondom de Oude Kerk ? Een buurt verbrokkeld en beslijkt, als de havenbuurten van Marseille, in een wazige schoonheid van oude. grachtjes en kanaaltjes, met de lucht van pak huizen van peper, foelie, kaneel, met hier en daar in de oude deuren der verzakte huizen de armsten der verloren Chineezen en onheilige vrouwen. Amsterdam's oudste historie is hier blijven lig gen als stof, als moerasdamp en legt over de leelijkheid van menschelijke luiheid, slechtigheid en redeloosheid een sluier van gouden en zilveren loover. En midden in die buurt, als de burcht die het gehucht-in-de-stad beheerscht, als het paleis om ringd door de hutten, als een trotsch schip in een poel, het overoude Godshuis: de Oude Kerk. WAART gij, beste lezer, wel eens in dit, Amsterdam's oudste gebouw? Treedt binnen door den oudsten poort, dien onder den hoogen toren. Vooruit wordt Uw blik getrokken naar den koortrans, langs den preekstoel, over banken en stoelen, naar het koperen en houten koorhek, naar de ramen er achter. Omhoog gaat uw blik, en ontmoet de groengrijs geschilderde horizontale trekbalken, die overal den blik hinderen, de hoogte van het groengrijs geschilderde houten gewelf in ns te peilen. Is dit een strenge, zuivere, hooge Gothische kathedraal? Weineen. Het is een ge zellige" kerk, Hollandsen-gezellig, met een stijl, die de Polderstijl" genoemd is. En daarom moeten wij zoo van deze kerk houden. Zij weerspiegelt heel onze Amsterdamsche geschiedenis. Voor haar stichting gingen Amstel's burgers ter kerke in Ouderkerk aan den Amstel. Maar die verre wan deling begon hen te vervelen en vlak bij het cen trum van hun stad stichtten zij hun parochie kerk. Een klein kerkje, waarvan de lage toren zich verhief op de plaats waar thans ook nog de toren staat, die er dus later omheen gebouwd is. Dit kleine kerkje, dat omstreeks 1300 gebouwd is, den tijd, waarin Gijsbreght van Amstel zijn ver loren strijd streed, dat in 1334 reeds in een officieel stuk genoemd werd, bij de scheiding van de drie parochies: Ouder Amstel, Nieuwer Amstel en Amsterdam, moet reeds in 1370 uitgebreid zijn, doordat de achtermuur, de koormuur, tegenover den toren, een groot stuk achteruit werd ge bracht, opdat de kerk de inwoners van de groeiende plaats kon bevatten. Maar de groei der stad en van haar geestelijk leven ging voort, en nam een hoogen vlucht met het Mirakel van Amsterdam omstreeks 1375, in een huis in de Kalverstraat. De Parochiekerk moest weer uitgebreid en bleek toch te klein. Zoo kon de Nieuwe Kerk tenslotte geboren worden, honderd jaar na de Oude of St. Nicolaas Kerk. Totdien bestond de goede stad Amstelredamme slechts uit de eene helft ter rechterzijde van den Amstel, IJ-waarts gezien. De ziel van de jonge stad klopte nog slechts in de rechter hartkamer. De lin kerboezem, de Nieuwe Zijde, kwam pas op, jaren na de stichting van dye Prochiekercke van Amstelre dam". Rivaliteit tusschen de Oude Zijde en de Nieuwe Zijde, rechts en links van den Amstel, duurde tot de zeventiende eeuw voort. De kerken waren de expo nenten van den trots van de bewoners van de rive gauche" en rive droite" en werden, beurt om beurt, ter overwinning van concurrentie, vergroot en ver fraaid. Dus ook na de stichting van den concurrent bleef de Oude Kerk groeien. Van het drie-beukige kleine kerkje is slechts de breedte van het midden schip, gemarkeerd door de ronde zuilen, niet gewijzigd. Alle andere maten groeiden bij de uit breidingen. De zijbeuken werden breeder, de kerk werd langer. De stad werd machtiger. De poorters ORTHOPEDARIUM VOOR MOKIN 101 AMSTERDAM PAG. 4 DE GROENE No. 32i7