oudste gebouw in gevaar gingen naar hun schitterende kerk, die al vele kostbaarheden zal hebben bezeten. De gilden groeiden, werden zelfbewuste lichamen, die hun eigen kapel, gewijd aan hun schutspatroon, in de kerk wilden hebben. De Buitenlandvaarders schiepen hun kapel in aansluiting aan het koor, een O. L. Vrouwekapel werd aan de andere zijde gebouwd. De Hamburger, de Smeden, de Binnenlandvaarders, de Weitkoopers, de Voetboogschutters sticht ten hun kapellen, rechthoekige uitbouwen, naast elkaar, gescheiden door dunne tusschenmuren. Door al deze kapellen naast elkaar werden de zij beuken van de kerk als verdubbeld. De ruimte werd breeder en ook slechter geproportionneerd. Zoo zal men omstreeks 1500, toen de meesten dezer uitbouwen gereed waren, de behoefte gevoeld hebben, door verhooging van het middenschip de kerk weer indrukwekkender te maken. En later heeft men ook het koor verhoogd, waarvoor echter, als nu voor de restauratie, de middelen ontbraken. Er is toen een loterij ingesteld, waarvan de plaat, een fraaie, wat kinderlijke prent, waarop de ver bouwing al in vollen gang is, nog bewaard gebleven is. Dus toen als nu de moeilijkheid om gelden voor het kerkgebouw te vinden. Zoo groeide de kerk door nevenruimten, door verhoogingen, door uitbreidingen. De slappe grond van deze stad kan echter niet ZDO veel dragen. De kerk is dan ook een unicum van constructie. Als men er binnen is, wordt men gestoord door de trekbalken. Maar men voelt zich er mee verzoend, als men begrijpt, dat de houten kap hout voor de lichtheid deze balken vereischte. De ramen zijn breed en hoog. Zoo kwamen ze in de plaats van breede, zware muren. De timmerman, eerder dan de metselaar, heeft dit gebouw opgetrokken. En het ontleent daaraan zijn typisch Hollandsch karakter. Het werd daardoor tot voorbeeld van Hollandsche architectuur uit de Middeleeuwen, waaruit het levend en nog tamelijk gezond is overgebleven. NU nog valt de ruimte op, de breedte van dit gebouw. Het is niet zeer omhoogstrevend, maar het past bij het lage land. Slechts de toren, die in de 176 eeuw ommanteld werd, is machtig en domineerend door hoogte. De stad aan wie deze, zooals alle torens, behoort is er nu aan het restaureeren. Maar de kerk wacht nog op de middelen. Zoo staat de Oude Kerk wat vergeten en aangevreten door weer en wind en tijd op zijn oude plein. Toch trekt eiken Zondagmorgen een trouwe schare ter kerke. Toch zijn er avondwijdingen. Toch weerklinkt er het verrukkelijke oude orgel. Maar de sonore klan ken die de oude hoeken en kapellen vullen met hun liefelijke stem, kruipen tot in de barsten en scheuren, die zich door de muren vreten, die poor ten en ramen ontwrichten, die het gebouw zullen uithollen en ondermijnen, en, op een dag, het zullen overmeesteren tot het in puin zijn ondergang nog slechts kan beweenen. Een comitévan Vrienden der Oude Kerk heeft zich geconstitueerd. Zij verdienen geholpen te worden bij hun streven deze kerk te redden en te herstellen in ouden luister. Want veel is vernield of verwaarloosd. De beel denstorm sloeg de heiligen en apostelen uit hun nissen. De Alteratie van 1578 kalkte wit, wat veel kleurig was geweest. De kapellen zijn holle ruimten zonder de kleurige altaren, vaandels, gordijnen, kandelaars. Met goede kleur, met het warme rood van vroege tijden, met de op de zuilen geschilderde tapijten, met het afkrabben der vuilgrijsgroene kleur op muren en balken, zou deze kathedraal veel van zijn te koele gestrengheid weer verliezen en wat toegeefelijker lijken ten opzichte van verlangen naar warmte en kleurigheid. Ginds staat het fraaie orgel, waarop J. P.'Sweelinck speelde. Zijn graf is te vinden in de kerk. Ook dat van Heemskerk, van Sweers, v. d. Hulst. En gij loopt er over de hon derden grafsteenen der Amsterdammers, uit heel lang vervlogen tijden. De gebrandschilderde ramen der oude Mariakapel, welk een kleurenweelde! De oude koorbanken, het koperen hek, alle oude hoeken en gaten, de fraaie oude eiken deuren, heel het berglandschap" der leien daken, de oude Doop kapel, welker schoonheid schuil gaat achter de verwaarloozing. Wat al herinneringen: de oude ijzeren kapel met de hooggelegen ijzeren deur, waarachter eeuwenlang de gemeentearchieven veilig gelegen waren. Hier moet geholpen worden. Onze geschie denis is levend gebleven in dit gebouw, dat echter aller steun behoeft, om het leven te rekken en weer middelpunt te worden, als in den tijd, dat het de eenige Prochiekercke" was. Opdat de Oude Zijde en haar kerk bloeie. H. B. F. Wil men het Comitévan de Vrienden steunen, dan kan men zich wenden tot het secretariaat: Brouwersgracht 47, (tel. 41432) of zijn bijdrage storten op de rekening die het Comitévan Vrienden der Oude Kerk heeft bij De Ned. Handel-Maatschappij, welker gironummer is: 7897; Gem. Giro A. A. 2000. De Oude Kerk aan het Oudekerksplein te Amsterdam r Hiernaast: Het interieur van de Oude Kerk, gezien door het hek van de doopkapel Deze foto is overge nomen uit het boek van Dr. Arnoldus Nooch : De Oude Kerk te Amsterdam (Noord-Ho//. U/tg. Mij.), dat tal van belangwekkende feiten en beschou wingen over de kerk bevat. Hieronder: Zoo vervallen is Amsterdam's oudste kerk: het Noorderportaal PAG. 5 DE GROENE No. 3237