Historisch Archief 1877-1940
de Wereld
van
reen
schap van Ant. W. Mensing geveild en door den
:egenwoordigen eigenaar, den Amerikaanschen
verzamelaar Getty, in bruikleen afgestaan.
Ook Frans Hals heeft, zooals Rembrandt, een
agen zaal, maar de keuze uit zijn werk is minder
'elukkig. Het mooiste stuk is ontegenzeggelijk het
'ortret van den Haarlemschen bierbrouwer Duyst
ran Voorhout dat de lezer zich van de Haarlemsche
?rans Hals Tentoonstelling in 1937 herinneren zal.
In 't geheel zijn zes zalen aan de Hollandsche
neesters gewijd; behalve Vermeer, Rembrandt en
ials zien we de in Amerika populaire schilders
:ooals Jan Steen, Ostade, Van Goyen, Ruysdael,
iobbema, Pieter de Hoogh, Terborch en Cuyp.
DE vijf Italiaansche zalen bevatten ruim 130
schilderijen die in groote trekken de evolutie
?an den stijl, van Duccio over Botticelli en Raphael
ot Titiaan en Tiepolo, aanduiden. Tot de
glanstukken der Vroeg-Italiaansche kunst telt. het
Toeger aan Domenico Veneziano toegeschreven
.Profielportret van een Jongen Man" (Collectie
ohn D. Rockefeller Jr.), dat hier op naam van
'aolo Ucello staat. Ook het pendant ertoe, het Portret
?an Elizabetta Montefeltro (Collectie Jules Bache)
langt hier als een werk van Ucello. Drie andere
neesterstukken van Italiaansche kunst komen uit
lezelfde Collectie Bache: Crivelli's fleurige, kleine
.Madonna met Appelen en een Komkommer",
taphael's Portret van Giuliano dei Medici" en
'itiaan's Venus en Adonis"
Bijzonder indrukwekkend is de hier
bijeengeirachte collectie isde eeuwsche Nederlandsche
neesters, de zoogenaamde Primitieven. De Ince
all Madonna" van Jan van Eyck uit de National
rallery" inMelbourne(Australië), de aan Van Eyck
n Petrus Christus toegeschreven Hl. Hieronymus"
lit het Detroit Institute of Arts," Rogier van der
Veyden's teere Madonna met Kind" uit de
colsctie Percy S. Straus, Dirk Bouts' Madonna" en
rtsrard David's Vlucht naar Egypte" (Coll. Bache)
... ge kunt blijven opsommen ! Het meest
indrukirekkend zijn echter de portretten. Het strenge
.Mansportret" van Memlinc uit de collectie John
'. Morgan, het ranke Vrouwenportret" van den
elfden meester uit de Bache-Collectie en een derde
lemlinc, het Portret van een Jongen Man" uit
e Willys-Collectie vormen een niet vaak gezien
tisemble.
Een reeks portretten van meesters uit de volgende
eneratie: Jan Gossaert Mabuse, Joos van Cleve enz.
ertegenwoordigen den loden eeuwschen
portrettijl, en uitstekende werken van Fransche, Duitsche,
Iwitsersche (vier portretten van Holbein!) en
ingelsche meesters weerspiegelen den verre rei
enden invloed der Nederlandsche schilderkunst van
it tijdperk. Met verbazing zal de Hollandsche
bepeker op deze tentoonstelling een grootsche
.Gevangenneming Christi" van Hieronymus Bosch
>ntdekken, waarvan het Amsterdamsche
Rijksnuseum een zevental jaren her een repliek aange
kocht heeft. In de Nederlandsche pers werd het Am
sterdamsche exemplaar toen een copie genoemd. Nu
wordt het oorspronkelijke exemplaar voor het eerst
in het openbaar tentoongesteld. Het komt uit een
Californische collectie en is, wat kwaliteit, staat en
kleurgamma betreft, zóó veel beter dan het Amster
damsche schilderij, dat het vrij zeker voor het
origineel van Bosch aangezien kan worden.
HET overzicht zou niet volledig zijn zonder ver
melding van de Spaansche zalen met werken
van Greco, Goya, Velasquez en Murillo, en van de
drie zalen met schilderijen van Rubens en Van
Dijck. Van Rubens is een bekoorlijk portretje van
's meester's dochtertje Clara Serena (Collectie
F. R. Bay) een bijzondere vermelding waard, even
eens het bravoureuse portret van zijn broer, Philip
Rubens (Detroit) en het Zelfportret" uit de
Collectie Andréde Coppet. Van Dijck's late
portretten uit zijn Engelschen tijd zijn in een
aparte zaal ondergebracht, terwijl de werken uit zijn
vroegen Genueeschen tijd in een van de
Rubenszalen hangen. De late,,Engelsche" portretten zijn te
groot, te elegant, te mondain, te behaagziek, en ver
moedelijk te duur betaald. Hoeveel eenvoudiger,
overtuigender en interessanter zijn de vroege
Genueesche portretten l Maar tusschen de bewon
deraars van late en van vroege Van Dijck's is geen
compromis mogelijk. Het is tusschen hen altijd
een soort ideologische oorlog geweest waarbij geen
dooden vallen, hoogstens de prijzen.
HET eerste wat de Amerikaansche kranten over
deze tentoonstelling te vermelden hadden, was
dat de schilderijen voor 30.000.000 dollar d.i. rond
55.000.000 gulden verzekerd zijn. Of dit een excuus
was voor de aanwezigheid van oude meesters in de
Wereld van Morgen" of een aanmoediging voor
het publiek om ze te gaan zien, is den Europeeschen
bezoeker niet geheel duidelijk geworden. Maar ook
diegene, die voor de magie der groote getallen
minder gevoelig is, zal van deze tentoonstelling
stellig een blijvende herinnering medenemen.
N. S. TRIVAS
Bij de foto's: Rechts boven: Memlinc: Vrouwenportret. Rechts onder: Terborch: Binnenhuistafereel.
Links onder: Garavaggio: Stilleven.