Historisch Archief 1877-1940
KATVTTEEKENITVGEÏV
Tientstn
Btitsche burgers worden, voor zij de Britsche
concessie te Tientsin kunnen betreden, aangehouden
en zijn in enkele gevallen letterlijk tot op het hemd
uitgekleed; Britsche schepen worden doorzocht;
Japanners verklaren dat het Brische Rijk zal hebben
te kiezen tusschen het stop zetten van allen steun
aan Tsjang-kai-Tsjek en goede relaties met Japan;
Japanners, Chineezen en zoowaar ook Wit-Russen
houden anti-Britsche betoogingen.
Chamberlain verklaart echter, dat de situatie niet
geheel duidelijk is". (Maandag j.l.) Halifax idem
(Dinsdag j.l.).
De pers in Engeland en in de Vereenigde Staten
dringt met klem aan op het nemen van tegenmaat
regelen op economisch gebied: zoo n mogendheid
onder druk gezet kan worden, dan het kwetsbare
Japan dat voor den invoer van tal van essentieele
grondstoffen op het buitenland is aangewezen, en
dezen import niet kan betalen, wanneer het buiten
land zou weigeren, zijn fabrikaten te koopen. Japan
kan tot rede gebracht worden. Maar of Engeland
en de V. S. het ook zullen doen, is een andere zaak.
Een zaak, waaraan immers talrijke risico's ver
bonden zijn....
Verondersteld, dat Japan den handschoen op
neemt en alle handelsrelaties verbreekt, hetgeen
velen handelaren een zwaren klap zou toebrengen ?
Verondersteld, dat het een boycott beantwoordt met
een aanval op het Britsche Hongkong ? Moet Enge
land dan oorlogsschepen zenden, terwijl de situatie
in Europa al zoo spannend is? Of moeten de Ver
eenigde Staten zich mengen in een conflict voor
Britsen gebied, terwijl de openbare meening al zoo
weinig voelt voor gewapende interventie in het
Verre Oosten?
Dat Engeland alle Japansche voorwaarden aan
vaarden zal, is inmiddels onwaarschijnlijk. Het zal
wel tot een-of-ander vergelijk komen, dat Japan als
een eclatante overwinning kan proclameeren.
Japan schijnt intusschen ook tot overeenstem
ming te zijn gekomen met Rome en Berlijn. Valt
Duitschland de Sowjet-Unie aan, dan zal Japan
haar ook aanvallen. Blijft de Sowjet-Unie in geval
van een Europeesch conflict neutraal, dan zal Japan
ook neutraal blijven.
Deze overeenkomst lag reeds lang in de lijn der
ontwikkeling. Japan heeft haar bezegeld met de
bezetting van de havenplaats Swatou, Woensdag
j.l., hetgeen symbolisch was voor zijn sterke posi
tie in het Verre Oosten.
De Moskousche onderhandelingen
Hard gaat het niet met de onderhandelingen die
te Moskou tusschen de gezanten van Frankrijk en
Engeland alsmede den heer Strang eenerzijds en
Volkscommissaris Molotow anderzijds gevoerd wor
den. Vorige week Donderdag scheen het eindstadium
in zicht te zijn. Rusland wenschte echter dat men
het in groote lijnen over de militaire samenwerking
eens was, vóórdat de algemeene politieke overeen
komst opgesteld zou worden. Boter bij de visch,
dacht het Kremlin. Geen wonder, dat Tass berichtte,
dat men te Moskou ook de jongste Fransch-Britsche
voorstellen niet geheel-en-al bevredigend achtte.
Het eindstadium verdween weer uit het gezicht.
Het Deutsche Nachrichten Büro ging toen de
onderhandelingen doorkruisen met berichten, als
zou de Sowjet-Unie een garantie van Engeland
eischen tegen een aanval van Japanschen kant.
Vooralsnog voelt Engeland niets voor deze garantie.
Het Duitsche bericht was dan ook, aldus Londen,
van allen grond ontbloot. Verbeeld je: een
vredesfront, dat zoo maar ook op het Verre Oosten betrek
king had!
Gedurende het weekend vroeg Strang nieuwe in
structies. Frankrijk werd ongeduldig, Polen werd
ongerust. In Londen brak men zich het hoofd, hoe
men het met Japan inzake Tientsin kon eens worden.
Chamberlain kon Maandag in antwoord op een vraag
in het Lagerhuis slechts mededeelen, dat er nog
verschillende moeilijkheden" waren, ook op andere
punten dan de Oostzee-staten, die inmiddels al weer
uit de publieke aandacht zijn verdwenen.
Of al deze moeilijkheden spoedig opgelost zullen
worden, wagen wij niet te voorspellen. Dit hangt,
meenen wij, vooral af van datgene wat Duitschland
in zijn schild voert t.o.v. Polen. Het gaat spannen.
Göbbels hield agressieve redevoeringen waarin hij
met sympathieke eerlijkheid beweerde, dat het
Duitsche volk de wereldheerschappij toekwam. De
oogst wordt zoo spoedig mogelijk binnen gehaald.
Kortom: men bereidt zich voor op oorlog, althans
op groote spanning.
Een kalmen zomer zullen we waarschijnlijk niet
krijgen.
Kabinets-crisis?
Waarlijk, het heeft niet veel gescheeld of de heer
Colijn was op zijn zeventigsten verjaardag, Donder
dag j.l., premier-af. Het viel ons althans moeilijk
om uit het antwoord dat hij, een week voor dien
gedenkdag, aan den heer Wijnkoop gaf bij diens
interpellatie over het recente aftreden van den
minister van financiën, den heer De Wilde, een
redelijk argument te putten waarom hij zijn partij
genoot niet gevolgd is.
De tegenstelling binnen het kabinet tusschen
ouderwetsche en modernere financieel-economische
opvattingen is onoverbrugbaar. De heer De Wilde
wanhoopte er aan, zijn katholieke mede-ministers
tot een sluitend budget over te halen. Hij trad af.
Colijn nam zijn portefeuille over met precies de
zelfde doelstelling. Verwacht hij, dat de katholieken
voor het spookbeeld eener minister-crisis zullen
terugdeinzen ?
Hoe het ook zij, vóór het eind der maand is, aldus
de heer Colijn, in een of andere zin een beslissing te
verwachten. Draaien de katholieken bij, dan heeft
Nederland bij gebrek aan liberale ministers, een in
feite liberaal bewind dat een anachronisme is in een
tijd als deze; draaien de katholieken niet bij, dan...
ja, wat dan? Dan komt er een katholiek-socialis
tische combinatie, aldus sprak hoopvol de heer
Albarda.
Wachten wij af, wat zich uit de crisis ontwikkelt.
Dat het kabinet op het oogenblik meer positief zwak
dan positief-christelijk is, zal niemand ontkennen.
Slechts een buitenlandsche crisis of de vrees voor een
naderende buitenlandsche crisis kan den heer Colijn
redden.
Gemeenteraadsverkiezingen
Het beeld dat de gemeenteraads-verkiezingen,
wier resultaten in de grootste plaatsen des lands
thans bekend zijn, bieden, bevestigt den indruk van
de verkiezingen voor de Provinciale Staten in
April j.l. De S.D.A.P. ging over vrijwel de geheele
linie achteruit, de middenpartijen wonnen, meest
de vrijzinnig-democraten, in enkele plaatsen de
liberalen. De anti-revolutionairen verloren, ver
geleken met 1937, de Roomsch-Katholieken con
solideerden op de gebruikelijke wijze hun positie.
In Amsterdam handhaafden de communisten
zich. De roode meerderheid, die echter nooit een
werk-meerderheid is geweest, verdween. Drie N.S.
B.VOOR ELKE BEURS 'N
BROCHES
20 STU KS
Het nieuwe motorschip
Prinses fozatrix"
voor den DAGDIENST VLISSINGEN-HARWICH v.v. der MAATSCHAPPIJ ZEELAND"
komt JULI a.s. in de vaart
ers zullen voortaan het Prinsenhof opvroolijken.
Summa summarum: uitslagen zonder veel per
spectief.
De quaestie-Romein '
Elf oud-hoogleeraren van de Amsterdamsche
Universiteit hebben zich met een adres gericht tot
den minister van onderwijs, kunsten en weten
schappen, waarin zij , onthutst over het feit, dat bij
de benoeming van een hoogleeraar in de vaderlandsche
geschiedenis door den gemeenteraad van Amsterdam,
niet wetenschappelijke en paedagogische, maar politieke
overwegingen den doorslag hebben gegeven, tevens
van oordeel dat het onderwijs in vaderlandsche ge
schiedenis alleen veilig is bij geleerden, wier liefde
voor het vaderland onverdacht is, den minister ver
zoeken te bevorderen dat de koninklijke goedkeu
ring aan deze benoeming niet wordt verleend.
Het verheugt ons, dat niet alle emeriti der hoofd
stedelijke Alma Mater bereid zijn gevonden, hun
naam aan dit misplaatst adres te verbinden. Zijn
argumentatie is ondeugdelijk: het eenige lichaam dat
over de wetenschappelijke qualiteiten van
candidaathoogleeraren qualitate qua kan oordeelen, is de facul
teit. Welnu, de faculteit van letteren en wijsbegeerte
heeft, terecht, den heer Romein een benoeming waardig
gekeurd. Het is het Curatorium geweest dat zich op
grond van politieke overwegingen van meet af aan
tegen diens benoeming heeft verzet.
Tegen de beschuldiging van gebrek aan vader
landsliefde heeft de heer Romein, die meer dan wie
anders de belangstelling voor de vaderlandsche ge
schiedenis door zijn boeiende en belangrijke publi
caties heeft aangewakkerd, zich in een waardig
ingezonden stuk in de groote pers reeds zelf ver
dedigd.
Voorts hebben de twee rijks-gecommitteerden der
gemeentelijke Universiteit met aftreden gedreigd,
indien de Kroon het Raadsbesluit niet casseerde.
Wij wachten af wat uit deze quastie zal
groeien. Het spijt ons dat enkele personen van
erkend wetenschappelijke bekwaamheid reeds hun
naam verbonden hebben aan deze aperte poging
tot verkrachting van de democratie.
Hopen wij dat de regeering niet wijkt voor den
op haar uitgeoefenden druk. Alleen al het feit dat het
blad De Rijkseenheid, deze paladijn der politieke
achterlijkheid, die ons wekelijks menig vroolijk
oogenblik pleegt te bezorgen, mede op den grooten
trom slaat, moest haar van de wrakheid der tegen
den heer Romein gevoerde actie kunnen overtuigen.
s.o.s.
Duizenden en duizenden gewezen soldaten uit
het republikeinsche Spaansche leger leven nog steeds
onder de erbarmelijkste omstandigheden in kampen
in Zuid-Frankrijk. Naar Spanje terugkeeren is voor
de meesten hunner met direct levensgevaar ver
bonden, in Frankrijk blijven, beteekent: een doelloos
leven leiden in de vervuilde en verwaarloosde om
geving van enkele in der haast ingerichte barakken.
Deze slachtoffers van het fascisme dienen ge
holpen te worden. In Frankrijk en Engeland worden
reeds op groote schaal inzamelingen gehouden,
teneinde de gelden te verzamelen die noodig zijn
voor de emigratie naar de nieuwe wereld van deze
personen, die slechts bezitten wat zij aan het lijf
dragen.
Het verheugt ons, te kunnen mededeelen dat ook
in Nederland een dergelijk comitéis gevormd,
waarin tal van vooraanstaanden: hoogleeraren,
kamer- en gemeenteraadsleden, letterkundigen,
predikanten etc., personen van zér uiteenloopende
politieke en godsdienstige richting en gezindheid,
zitting genomen hebben. Dit comitéCommissie tot
steun aan oorlogsslachtoffers, (S.O.S.)" stelt zich
tot doel, hulp te verleenen aan volkeren of bevol
kingsgroepen, die bij een niet-uitgelokten aanval
door een agressief land of een agressieve groep in
ernstige materieele nood zijn gestort.
Het Comitéheeft van de Mexicaansche regeering
zekerheid gekregen dat in Mexico 200 Spaansche
vluchtelingen opgenomen kunnen worden. Voor
hun vervoer is een bedrag van ? 20.000 noodig.
Inlichtingen verstrekt prof. dr. M. Valkhoff, Schip
beekstraat 23, Amsterdam Z.
Wij bevelen de actie van dit Comitégaarne aan
in de belangstelling van onze lezers.