De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1939 24 juni pagina 6

24 juni 1939 – pagina 6

Dit is een ingescande tekst.

KATVTTEEKENITVGEÏV Tientstn Btitsche burgers worden, voor zij de Britsche concessie te Tientsin kunnen betreden, aangehouden en zijn in enkele gevallen letterlijk tot op het hemd uitgekleed; Britsche schepen worden doorzocht; Japanners verklaren dat het Brische Rijk zal hebben te kiezen tusschen het stop zetten van allen steun aan Tsjang-kai-Tsjek en goede relaties met Japan; Japanners, Chineezen en zoowaar ook Wit-Russen houden anti-Britsche betoogingen. Chamberlain verklaart echter, dat de situatie niet geheel duidelijk is". (Maandag j.l.) Halifax idem (Dinsdag j.l.). De pers in Engeland en in de Vereenigde Staten dringt met klem aan op het nemen van tegenmaat regelen op economisch gebied: zoo n mogendheid onder druk gezet kan worden, dan het kwetsbare Japan dat voor den invoer van tal van essentieele grondstoffen op het buitenland is aangewezen, en dezen import niet kan betalen, wanneer het buiten land zou weigeren, zijn fabrikaten te koopen. Japan kan tot rede gebracht worden. Maar of Engeland en de V. S. het ook zullen doen, is een andere zaak. Een zaak, waaraan immers talrijke risico's ver bonden zijn.... Verondersteld, dat Japan den handschoen op neemt en alle handelsrelaties verbreekt, hetgeen velen handelaren een zwaren klap zou toebrengen ? Verondersteld, dat het een boycott beantwoordt met een aanval op het Britsche Hongkong ? Moet Enge land dan oorlogsschepen zenden, terwijl de situatie in Europa al zoo spannend is? Of moeten de Ver eenigde Staten zich mengen in een conflict voor Britsen gebied, terwijl de openbare meening al zoo weinig voelt voor gewapende interventie in het Verre Oosten? Dat Engeland alle Japansche voorwaarden aan vaarden zal, is inmiddels onwaarschijnlijk. Het zal wel tot een-of-ander vergelijk komen, dat Japan als een eclatante overwinning kan proclameeren. Japan schijnt intusschen ook tot overeenstem ming te zijn gekomen met Rome en Berlijn. Valt Duitschland de Sowjet-Unie aan, dan zal Japan haar ook aanvallen. Blijft de Sowjet-Unie in geval van een Europeesch conflict neutraal, dan zal Japan ook neutraal blijven. Deze overeenkomst lag reeds lang in de lijn der ontwikkeling. Japan heeft haar bezegeld met de bezetting van de havenplaats Swatou, Woensdag j.l., hetgeen symbolisch was voor zijn sterke posi tie in het Verre Oosten. De Moskousche onderhandelingen Hard gaat het niet met de onderhandelingen die te Moskou tusschen de gezanten van Frankrijk en Engeland alsmede den heer Strang eenerzijds en Volkscommissaris Molotow anderzijds gevoerd wor den. Vorige week Donderdag scheen het eindstadium in zicht te zijn. Rusland wenschte echter dat men het in groote lijnen over de militaire samenwerking eens was, vóórdat de algemeene politieke overeen komst opgesteld zou worden. Boter bij de visch, dacht het Kremlin. Geen wonder, dat Tass berichtte, dat men te Moskou ook de jongste Fransch-Britsche voorstellen niet geheel-en-al bevredigend achtte. Het eindstadium verdween weer uit het gezicht. Het Deutsche Nachrichten Büro ging toen de onderhandelingen doorkruisen met berichten, als zou de Sowjet-Unie een garantie van Engeland eischen tegen een aanval van Japanschen kant. Vooralsnog voelt Engeland niets voor deze garantie. Het Duitsche bericht was dan ook, aldus Londen, van allen grond ontbloot. Verbeeld je: een vredesfront, dat zoo maar ook op het Verre Oosten betrek king had! Gedurende het weekend vroeg Strang nieuwe in structies. Frankrijk werd ongeduldig, Polen werd ongerust. In Londen brak men zich het hoofd, hoe men het met Japan inzake Tientsin kon eens worden. Chamberlain kon Maandag in antwoord op een vraag in het Lagerhuis slechts mededeelen, dat er nog verschillende moeilijkheden" waren, ook op andere punten dan de Oostzee-staten, die inmiddels al weer uit de publieke aandacht zijn verdwenen. Of al deze moeilijkheden spoedig opgelost zullen worden, wagen wij niet te voorspellen. Dit hangt, meenen wij, vooral af van datgene wat Duitschland in zijn schild voert t.o.v. Polen. Het gaat spannen. Göbbels hield agressieve redevoeringen waarin hij met sympathieke eerlijkheid beweerde, dat het Duitsche volk de wereldheerschappij toekwam. De oogst wordt zoo spoedig mogelijk binnen gehaald. Kortom: men bereidt zich voor op oorlog, althans op groote spanning. Een kalmen zomer zullen we waarschijnlijk niet krijgen. Kabinets-crisis? Waarlijk, het heeft niet veel gescheeld of de heer Colijn was op zijn zeventigsten verjaardag, Donder dag j.l., premier-af. Het viel ons althans moeilijk om uit het antwoord dat hij, een week voor dien gedenkdag, aan den heer Wijnkoop gaf bij diens interpellatie over het recente aftreden van den minister van financiën, den heer De Wilde, een redelijk argument te putten waarom hij zijn partij genoot niet gevolgd is. De tegenstelling binnen het kabinet tusschen ouderwetsche en modernere financieel-economische opvattingen is onoverbrugbaar. De heer De Wilde wanhoopte er aan, zijn katholieke mede-ministers tot een sluitend budget over te halen. Hij trad af. Colijn nam zijn portefeuille over met precies de zelfde doelstelling. Verwacht hij, dat de katholieken voor het spookbeeld eener minister-crisis zullen terugdeinzen ? Hoe het ook zij, vóór het eind der maand is, aldus de heer Colijn, in een of andere zin een beslissing te verwachten. Draaien de katholieken bij, dan heeft Nederland bij gebrek aan liberale ministers, een in feite liberaal bewind dat een anachronisme is in een tijd als deze; draaien de katholieken niet bij, dan... ja, wat dan? Dan komt er een katholiek-socialis tische combinatie, aldus sprak hoopvol de heer Albarda. Wachten wij af, wat zich uit de crisis ontwikkelt. Dat het kabinet op het oogenblik meer positief zwak dan positief-christelijk is, zal niemand ontkennen. Slechts een buitenlandsche crisis of de vrees voor een naderende buitenlandsche crisis kan den heer Colijn redden. Gemeenteraadsverkiezingen Het beeld dat de gemeenteraads-verkiezingen, wier resultaten in de grootste plaatsen des lands thans bekend zijn, bieden, bevestigt den indruk van de verkiezingen voor de Provinciale Staten in April j.l. De S.D.A.P. ging over vrijwel de geheele linie achteruit, de middenpartijen wonnen, meest de vrijzinnig-democraten, in enkele plaatsen de liberalen. De anti-revolutionairen verloren, ver geleken met 1937, de Roomsch-Katholieken con solideerden op de gebruikelijke wijze hun positie. In Amsterdam handhaafden de communisten zich. De roode meerderheid, die echter nooit een werk-meerderheid is geweest, verdween. Drie N.S. B.VOOR ELKE BEURS 'N BROCHES 20 STU KS Het nieuwe motorschip Prinses fozatrix" voor den DAGDIENST VLISSINGEN-HARWICH v.v. der MAATSCHAPPIJ ZEELAND" komt JULI a.s. in de vaart ers zullen voortaan het Prinsenhof opvroolijken. Summa summarum: uitslagen zonder veel per spectief. De quaestie-Romein ' Elf oud-hoogleeraren van de Amsterdamsche Universiteit hebben zich met een adres gericht tot den minister van onderwijs, kunsten en weten schappen, waarin zij , onthutst over het feit, dat bij de benoeming van een hoogleeraar in de vaderlandsche geschiedenis door den gemeenteraad van Amsterdam, niet wetenschappelijke en paedagogische, maar politieke overwegingen den doorslag hebben gegeven, tevens van oordeel dat het onderwijs in vaderlandsche ge schiedenis alleen veilig is bij geleerden, wier liefde voor het vaderland onverdacht is, den minister ver zoeken te bevorderen dat de koninklijke goedkeu ring aan deze benoeming niet wordt verleend. Het verheugt ons, dat niet alle emeriti der hoofd stedelijke Alma Mater bereid zijn gevonden, hun naam aan dit misplaatst adres te verbinden. Zijn argumentatie is ondeugdelijk: het eenige lichaam dat over de wetenschappelijke qualiteiten van candidaathoogleeraren qualitate qua kan oordeelen, is de facul teit. Welnu, de faculteit van letteren en wijsbegeerte heeft, terecht, den heer Romein een benoeming waardig gekeurd. Het is het Curatorium geweest dat zich op grond van politieke overwegingen van meet af aan tegen diens benoeming heeft verzet. Tegen de beschuldiging van gebrek aan vader landsliefde heeft de heer Romein, die meer dan wie anders de belangstelling voor de vaderlandsche ge schiedenis door zijn boeiende en belangrijke publi caties heeft aangewakkerd, zich in een waardig ingezonden stuk in de groote pers reeds zelf ver dedigd. Voorts hebben de twee rijks-gecommitteerden der gemeentelijke Universiteit met aftreden gedreigd, indien de Kroon het Raadsbesluit niet casseerde. Wij wachten af wat uit deze quastie zal groeien. Het spijt ons dat enkele personen van erkend wetenschappelijke bekwaamheid reeds hun naam verbonden hebben aan deze aperte poging tot verkrachting van de democratie. Hopen wij dat de regeering niet wijkt voor den op haar uitgeoefenden druk. Alleen al het feit dat het blad De Rijkseenheid, deze paladijn der politieke achterlijkheid, die ons wekelijks menig vroolijk oogenblik pleegt te bezorgen, mede op den grooten trom slaat, moest haar van de wrakheid der tegen den heer Romein gevoerde actie kunnen overtuigen. s.o.s. Duizenden en duizenden gewezen soldaten uit het republikeinsche Spaansche leger leven nog steeds onder de erbarmelijkste omstandigheden in kampen in Zuid-Frankrijk. Naar Spanje terugkeeren is voor de meesten hunner met direct levensgevaar ver bonden, in Frankrijk blijven, beteekent: een doelloos leven leiden in de vervuilde en verwaarloosde om geving van enkele in der haast ingerichte barakken. Deze slachtoffers van het fascisme dienen ge holpen te worden. In Frankrijk en Engeland worden reeds op groote schaal inzamelingen gehouden, teneinde de gelden te verzamelen die noodig zijn voor de emigratie naar de nieuwe wereld van deze personen, die slechts bezitten wat zij aan het lijf dragen. Het verheugt ons, te kunnen mededeelen dat ook in Nederland een dergelijk comitéis gevormd, waarin tal van vooraanstaanden: hoogleeraren, kamer- en gemeenteraadsleden, letterkundigen, predikanten etc., personen van zér uiteenloopende politieke en godsdienstige richting en gezindheid, zitting genomen hebben. Dit comitéCommissie tot steun aan oorlogsslachtoffers, (S.O.S.)" stelt zich tot doel, hulp te verleenen aan volkeren of bevol kingsgroepen, die bij een niet-uitgelokten aanval door een agressief land of een agressieve groep in ernstige materieele nood zijn gestort. Het Comitéheeft van de Mexicaansche regeering zekerheid gekregen dat in Mexico 200 Spaansche vluchtelingen opgenomen kunnen worden. Voor hun vervoer is een bedrag van ? 20.000 noodig. Inlichtingen verstrekt prof. dr. M. Valkhoff, Schip beekstraat 23, Amsterdam Z. Wij bevelen de actie van dit Comitégaarne aan in de belangstelling van onze lezers.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl