Historisch Archief 1877-1940
KANTTEEKENINGETV
Danzig und kein Ende
Onze teekenaar Jordaan heeft deze week de drie
opperduitschers Hitler, Göring en Göbbels afgebeeld,
bezig met het fabriceeren van een tijdbom en
overleggend, op hoe laat" zij gesteld zal worden.
De bom is bestemd voor Danzig.
Het komt ons voor dat dit beeld met de werkelijke
situatie overeenkomt. Men behoeft niet meer te
twijfelen aan den vasten wil van de Duitsche
regeering om zoo spoedig mogelijk de Danzigers
heirn ins Reich" te voeren. Göbbels heeft van die
wil getuigenis afgelegd; Hitler eveneens: hij kan
dus niet meer terug. De tactiek die de Duitsche
regeering bij deze affaire toepast, is dezelfde als
vorig jaar: de spanning voortdurend opjagen, steeds
hooger nóg hooger, tot ,,men" in de democra
tische staten tenslotte de aanvankelijk onaanvaard
bare regeling als een welkome en eigenlijk niet
onbillijke oplossing accepteert.
Gedurende het afgeloopen weekend is het
zooveelste spannings-offensief begonnen. In den loop
van de vorige week werd het Heimwehr-corps te
Danzig geformeerd. Duizenden jonge Duitsche
soldaten arriveerden er in den blijkbaar sinds
Spanje gebruikelijken vorm van toeristen. Vrijdag
namen hooge Duitsche officieren het commando
over het Heimwehr-corps over. Tegelijk werd een
stroom van oorlogsmateriaal naar Danzig gezonden
dat n.b. een gedemilitariseerde stad is. Lichte- en
zware kanonnen, anti-vliegtuiggeschut, tanks, ma
chine-geweren, het ontbreekt het Vrijkorps"
aan niets. Tevens begon men met den bouw van
barakken.
De internationale onrust werd versterkt door het
bericht dat Hitler waarschijnlijk omstreeks den
2Osten Juli en een Duitsche kruiser op 27 Augustus
a.s. een bezoek aan Danzig zou brengen.
Polen bewaart onder deze omstandigheden zijn
kalmte. Het protesteert op gezette tijden bij den
Danziger Senaat, zonder veel succes. Zélf militair
ingrijpen kan het niet: daarvoor zijn de maat
regelen die Duitschland neemt, stuk voor stuk niet
belangrijk genoeg. Het gevaar van de situatie schuilt
juist hierin, dat met behulp van maatregelen die
stuk voor stuk niet als een motief voor ingrijpen
kunnen worden voorgesteld, tenslotte de annexatie
van Danzig een feit wordt. Het zou niet de eerste
maal in de geschiedenis zijn, dat de quantiteit in de
qualiteit omsloeg !
Engeland's houding
Vorige week Donderdagavond hield minister
Halifax voor het Royal Institute of International
Af f airs" een redevoering die feller van toon en
inhoud was dan men gemeenlijk van dezen
gemoedelijken staatsman te hooren krijgt. Hij waar
schuwde Duitschland dat Engeland niet afzijdig
zou kunnen blijven, wanneer het inzake Danzig tot
een gewapende uitbarsting zou komen.
Dit was niet het eenige symptoom van een agres
sievere strooming in Engeland. Maandag erkende
zelfs de Times dat in Danzig beslist zou worden over
VILLARS
VU;°T ^ "«""en!
^?fe
VILLARS
het lot van Polen en daarmee over het lot van geheel
Oost-Europa, terwijl de Daily Telegraph met een
opzienbarend artikel verscheen waarin door dit
prominente conservatieve blad geïischt werd dat
Churchill in de regeering zou worden opgenomen.
Het is mogelijk dat de campagne voor Churchill bin
nen afzienbaren tijd succes zal hebben.
Niettemin zou het voorbarig zijn, aan te nemen
dat de Engelsche regeering reeds geheel van politiek
veranderd is. Zij durft niet tegen Duitschland op
te pokeren. Zij zet zich liever aan de conferentie-,
dan aan de speeltafel. Men vermoedde Dinsdag
althans op grond van berichten uit Warschau, dat
Polen, Frankrijk en Engeland gezamenlijk over
wegen, een stap te Berlijn te doen, m.a.w.: Berlijn
tot een bespreking uit te noodigen. Verwacht men
werkelijk nog heil van een dergelijke tactiek ? Slechts
door met de vuist op tafel te slaan zou men de
Duitsche regeering te elfder ure kunnen remmen.
Het vredesfront
Het verhaal gaat dat Molotow tijdens zijn eerste
onderhoud met Strang, den specialen Engelschen
vertegenwoordiger te Moskou, gezegd heeft dat hij
verheugd was, dezen te ontmoeten; dat de
SowjetUnie het verraad aan Tsjechoslowakije niet had
vergeten en dat zij niet eerder een overeenkomst
zou sluiten voor er geen speld meer tusschen te
krijgen was.
Wellicht heeft Molotow andere woorden gebruikt;
dat dit verhaal wonderwel op de houding der Russen
past, is een feit. Ieder Fransch-Britsch voorstel dat
Duitschland de gelegenheid zou geven tusschen de
mazen van de overeenkomst door te glippen en zijn
positie te versterken, werd door het Kremlin een
voudig afgewezen. Tegelijk ging men te Moskou
door de voortdurende aarzelingen waarvan vooral
de Engelsche politiek getuigde, twijfelen aan de
oprechtheid der Fransch-Engelsche bedoelingen.
Deze twijfel kwam op verrassende wijze tot uit
drukking in het artikel dat Zjdanow, een van de
meest invloedrijke leden van het Politieke Bureau
de in feite hoogste instantie der Sowjet-Unie
vorige week Donderdag in de Prawda schreef. Hij
beweerde ronduit dat het de bedoeling van de
Fransche en Engelsche regeering was om de onder
handelingen zoo lang te rekken dat zij er tenslotte
den brui aan konden geven en verontschuldigd
waren, wanneer zij zich dan met de as-mogendheden
poogden te verstaan. Dit artikel baarde internatio
naal groot opzien, zelfs veel onrust.
Met groote haast dienden Londen en Parijs Zater
dag hun nieuwe voorstellen in het zijn, gelooven
wij, de veertiende of vijftiende; het is moeilijk, den
tel niet kwijt te raken Estland, Letland, Litauen
en Finland zouden nu toch wél onder de gemeen
schappelijke garanties vallen. Het Russische ant
woord werd reeds den Maandag daarop overhandigd.
Het stelde Londen en Parijs teleur. Wederom vond
Moskou dat zij niet ver genoeg waren gegaan. In
ruil voor een garantie van Nederland, Belgiëen
Zwitserland, eischte de Sowjet-Unie eenige aan
vullende garanties van haar eigen grondgebied.
Bovendien wilde zij dat in het verdrag een clausule
zou komen, krachtens welke het in werking zou treden
in geval van indirecte agressie" de methode
waarmee Duitschland, Oostenrijk en Tsjechoslo
wakije heeft bezet. De vasthoudendheid van de
Sowjet-Unie is alleszins redelijk. Het is buitenge
woon te betreuren dat Engeland nog steeds niet wil
kiezen of deelen: óf met de Sowjet-Unie samen, óf
met de as.
Het Vredesfront is daardoor nog niet zoo hecht
als men wel zou wenschen.
Dat het Washingtonsche Huis van Afgevaar
digden het neutraliteits-ontwerp van Huil niet heeft
aanvaard, was ook geen prettig bericht voor demo
cratisch Europa. Er werd een amendement aange
nomen waardoor het verboden zal zijn, in geval van
oorlog oorlogsmateriaal in engeren zin aan de,
strijdende partijen te leveren. Deze nederlaag van
Roosevelt is een waarschuwing: laat ons de kracht
van de isolationistische strooming in de V.S. niet
onderschatten! Deze zal, naar wij verwachten,
eerst in den loop van een ernstig conflict belangrijk
verzwakt worden, zooals ook in den Wereldoorlog
het geval is geweest.
Het Verre Oosten
In den loop van de vorige week kwamen voor het
eerst na langen tijd wederom eenige optimistische
berichten uit het Verre Oosten. Het scheen of de
Losse nummers van De Groene: 20 cent,
Ouder dan 3 maanden : 60 cent. Toezending
uitsluitend na ontvangst van het bedrag.
Japansche regeering ernstig van plan was, met
Engeland te gaan onderhandelen over de bestaande
geschillen".
Helaas werd het optimisme niet bewaarheid. De
Japansche militaire autoriteiten te Tientsin lieten
Tokio weten, dat zij ongeacht of er een overeenkomst
met Engeland gesloten zou worden, er niet aan
dachten, de anti-Britsche maatregelen op te heffen,
De toestand werd integendeel nog verscherpt. Het
spreekt vanzelf dat de Engelsche onder-minister
voor buitenlandsche zaken, Butler, deswege onder
vraagd, nog niet over voldoende officiële inlich
tingen beschikte. Zondag was inmiddels wederom
een Engelschman te Tientsin vrijwel geheel ontkleed
en met zijn paspoort in het gezicht geslagen. Domei
berichtte, dat de onderhandelingen ter bijlegging
van het incident" Dinsdag zouden beginnen. De
Dinsdag verstreek, van onderhandelingen geen
sprake. Het Japansche departement van buiten
landsche zaken deelde ten slotte Woensdag mede,
dat de conferentie volgende week geopend zou
worden. Een versterking van Engeland's positie
behoeft men, vreezen wij, van deze onderhande
lingen niet te verwachten. Als zij doorgaan !
Russen en Japanners zijn inmiddels weer slaags
geraakt; wederom in Buiten-Mongolië. Volgens
Japansche berichten zijn daar kort geleden groote
infanterie-gevechten gehouden, die een Russischen
aanval tot staan zouden hebben gebracht. Wat
van deze berichten juist is, dient men af te wachten.
Dat in deze streken voortdurend gevochten wordt,
is een feit. Trouwens, de Japansche Nitsji-Nitsji
was deze week zelfs zoo brutaal om met geweld te
dreigen, indien de Sowjet-Unie de Japansche
petroleum-rechten op Sachaün en dito
visscherijrechten in den Stillen Oceaan niet in meerdere mate
zou ontzien.
Kabinets-crisis
Gelijk reeds elders in dit blad betoogd is, vermocht
zelfs een kabinetscrisis geen belangstelling te wekken
voor de binnenlandsche politiek van ons land. Het
publiek bekeek de plaatjes van den heer Colijn die
aan het visite-rijden was; het las de koppen van de
berichten over verschillende besprekingen en audiën
ties en daarbij blijft het. Zelfs de beurs is kalm.
Van abnormale kapitaalsvlucht is geen sprake:
men acht blijkbaar zelfs de mogelijkheid van een
Roomsch-rood kabinet, dat naar velen, waar
schijnlijk niet ten onrechte, vreezen terstond
tot dergelijke onfrissche manipulaties zou leiden,
bijzonder gering.
De kabinetscrisis bracht ons inmiddels eenige
interessante pers-commentaren. De Rijkseenheid
beweerde dat reeds in 1933 bij het
NationaleKabinet-Colijn de kiem was gelegd voor het bederf",
zijnde dat kabinet een soort van Volksfront met
sterken (sic!) défaitistischen inslag. De vraag is
thans, aldus dit illuster orgaan, naar een regeering
welke geheel vrij van de politieke partijen", d.w.z.
speciaal geheel vrij van de oppermacht der partij- en
vakvereenigingskoninkjes zou staan. Aan deze taal
leenen de hoogleeraren Bezemer, Cosquino de
Bussy, Gimbrère, Juynboll, Mekel, Mohr, Pulle en
Suyling hun naam.
De Haagsche Post, een blad dat thans onder redac
tie staat van den heer Bauduin, tot voor kort lid van
de redactie van de Rijkseenheid, vergastte de lezers
reeds vorige week op een kort stukje met on-, zoo niet
anti-democratischen inslag. Colijn, aldus dit blad,
moest onder alle omstandigheden aan het roer
blijven, zonder zijn kalmte verstoord te zien, en zijn
handelingen gebreideld, door politiek gedoe dat zijn
eigen verantwoordelijkheden niet schijnt te voelen en
te begrijpen. Verzet van verpolitieke Kamerleden
mocht niet worden geduld. In tijden als deze kan
geen partijgedoe worden gedoogd. Zoowel in op
vatting als in terminologie herkent men hier met
weinig moeite den prae-fascistischen geest van het
z.g. Nationaal Herstel".
UW FAMILIEWAPEN opgespoord en prachtig ge
schilderd in maat naar keus f 13.50. Beschikken
nu over meer dan een half millioen gegevens.
Vraagt eens vrijblijvend aan. Zegelringen,
stam'boomen etc. Heraldisch Genealogisch Bureau De Banier,
Zeer billijk. Oranje Nassaulaan 87, Overveen.
PAG. 6 DE GROENE No. 3240