De reportage van de week: _______ . _. v - __>_%T__-._____kVERRAAD aan den BRENNERl DE dagbladen bevatten kort geleden het bericht, dat Duitschland en Italiëzijn overeengekomen, het vraagstuk der Duitsche mindeiheid in ZuidTirol radicaal op te lossen door algeheele overplanting dezer, ongeveer 260.000 zielen tellende bevolkingsgroep. Binnen korteren of langeren tijd moeten zij hun zaken afwikkelen, hun eigen dommen verkoopen en naar Duitschland verhuizen. Wie in het laatste geen lust heeft, ziet zich gesteld voor het alternatief van naar Zuid-Italiëte moeten emigreeren. In Zuid-Tirol zullen Italianen de plaats der Tirolers innemen. De gedwongen verkoop zal plaats vinden onder auspiciën eener DuitschItaliaansche commissie, die de eigendommen taxeert; de aldus ontvangen lires zullen tegen een zeer voordeeligen koers tegen marken worden ge wisseld en het geheel is een lichtend exempel van den Gordiaanschen stijl, waarin dictatoren een probleem weten op te lossen". Men moet Zuid-Tirol en zijn bevolking kennen om ten volle de draagwijdte te kunnen beseffen van het zwarte verraad dat hier wordt bedreven. Zuid-Tirol, toeristisch beter bekend als het Noordelijk deel der Dolomieten, is een in hart en nieren Duitsch land, Duitsch" zooals Hitler dat woord zoo gaarne bezigt Duitsch zooals Oostenrijk Duitsch is en Memel en Dantzig en het Sudetenland. Zuid-Tirol was een vesting van Duitsche cultuur, toen Pruisen nog geboren en Berlijn nog gesticht moest worden. Duitsch is dit land van de sneeuwkruinen zijner bergen tot den bodem zijner meren, Duitsch in spreken en zingen, Duitsch in bouwtrant, kunst, sagen, legenden. En uit dit oerDuitsche land moet nu een oer-Duitsche bevolking verdwijnen om plaats te maken voor de Italianen. Een lot, duizendmaal bitterder dan de twintig jaren van Italiaansche overheersching, welke zijn gevolgd op den Wereldoorlog, treft hen thans: de balling schap. WAT het voor deze Zuid-Tirolers moet beteekenen, de bergen te verlaten, die hun lief zijn en die sinds duizend jaren hun stempel onuitwischbaar op hen hebben gedrukt, dat kan hij alleen beseffen, die dit volk en deze bergen kent. De Dolomieten zijn een bergland, eenig in Europa. Niet door bijzondere hoogte munten zij uit, sneeuw en ijs zijn er betrekkelijk zeldzaam. Maar nergens zijn de rotsen, de spitsen en de kammen zoo grillig van vormen, nergens de gesteenten zoo wonderlijk, zoo irreëel van kleuren, nergens de tegenstellingen van somber tot lieflijk zoo groot en zoo grootsch als in de Dolomieten. Door een beschrijving kan men hun geen recht doen wedervaren, noch zelfs door foto's. Zélf moet men hebben gedwaald door het wilde Rienztal, zelf zich hebben gespiegeld in de vei droomde koele meren van Toblach en van Prags, zelf langs schuimende beken over het steenige pad zijn opgeklommen naar de torens van Vajolet, en hooger nog, naar den barren Rosengarten, de ver steende sagenwereld, waar niet het kleinste sprietje gras gedijt, en afgedaald weer naar de fluweelen, hooigeurige bergweiden der Seiseralpe, waarachter de kristallijnen Schlern, de ongenaakbare Langkofel oprijzen in al hun majesteit, zelf moet men de bloedroode zon in purperen nevels hebben zien flut Vacaritle /YILLARS Villars U uit een door te eemu= ? iT^t mooiste alpenbrengen m "e pranschlandschap Zwitserland. «?*?-,!"«r£« MU 11*- "? en inlichtingen prospectus en ^ ,_,?,, verstrekt de D.ireoteur. VILLARS U/'t deze bergen worden de Tirolers weggevoerd . . . Toblach in het Pusterto/ in de Dolomieten verzinken achter de schimmige bergdecors vanden Ortler, zelf moet men de Dolomieten hebben leeren liefhebben, om althans iets te kunnen beseffen van het groote heimwee, dat den Zuid-Tirolers in ballingschap wacht hoe voordeelig de marken koers ook mogen wezen, dien Hitler en Mussolini hebben vastgesteld voor den verkoop hunner be zittingen. ... Het is een dwaze paradox, dat men tot Hitler, den kampioen a tort et a travers voor de rechten der Duitsche minderheden, thans het verwijt moet richten dat hij een Duitsche volksgroep, die met meer reden dan nige andere in Europa had ge rekend en gehoopt op Duitschlands bescherming, in den steek laat. Erger: haar verkoopt en verraadt onder het mom van een radicale oplossing". In 1919 is dit bergland, met verkrachting van de elementairste ethnografische logica, van de ziel togende Donaumonarchie afgescheurd en aan het zegevierende Italiëgegeven. Zuid-Tirol werd een Italiaansche provincie, Bozen: Bolzano, Brixen: Bressarone en de Tirolers: Italianen. Niet alleen in naam, maar, naar hun spoedig genoeg zou blijken, ook metterdaad. Vooral de fascistische regeering heeft de ver-Italianiseering van ZuidTirol met kracht ter hand genomen, en dat niet op de meest zachtzinnige wijze. Dat men zou trachten van de kinderen goede Italianen te maken, lag voor de hand. Dat ook de ouderen zich nog het moeilijke Italiaansch moesten eigen maken, wilden zij niet uit hun brood worden gestooten, wekte veel ver bittering. Mannen van zestig jaar moesten op de schoolbanken plaats nemen en examen doen om hotelier of gids te kunnen blijven twee beroepen, die in belangrijke mate bijdragen tot den welstand in de Dolomieten. Het zingen van hun liederen werd den Tirolers verboden, even als het jodelen en het dragen van hun witte kousen. Carabinieri gingen hun gangen na, geheime politie luisterde hun gesprekken af, Tirolerbuben" werden voor de Balilla geprest, Tirolerjungs" in Zuid-Italiaansche regimenten ingelijfd. Zwaar stond de Italiaansche laars geplant in dit Tiroolsche land. DE Zuid-Tirolers hebben zich nooit verzoend met de grenswijziging van 1919. Jarenlang scheen echter de kans uitgesloten, dat er nog eens verandering in hun status zou komen, en de ouderen schudden reeds mismoedig het hoofd bij de gedachte, dat hun kindskinderen waarschijnlijk wel geen Duitsch meer zouden spreken. Omstreeks 1934 echter begon de hoop in het land der Dolomieten te gloren. Dat was de tijd, toen van München uit getracht werd, een nationaal-socialistisch Oostenrijk te scheppen. De Zuid-Tirolers hadden dat gaarne gezien. Een nationaal-socialistisch Oostenrijk, zoo meenden zij, zou met steun van het machtige Duitsche Rijk, misschien grenswijziging, in ieder geval verbetering in Zuid-Tirols positie kunnen afdwingen. Hun hoop steeg toen Mussolini in den zomer van dat jaar zijn troepen aan den Brenner samentrok om zoo noodig Oostenrijks onafhanke lijkheid met de wapenen te verdedigen (hoe lang lijkt dat al geleden!). Dat was een zomer van groote verwachtingen voor Zuid-Tirol: Moge Italiëwegens Oostenrijk in oorlog geraken met Duitschland Hitler zal Oostenrijk binnenrukken, zegevieren en Zuid-Tirol niet vergeten.. .. " In den Oostenrijker Adolf Hitler zag menige oud-Oosten rijker den modernen Andreas Hofer, die ZuidTirol de bevrijding zou brengen. Er ging voor spellende kracht uit van die initialen: A. H. ! De gewenschte oorlog bleef achterwege, maar een andere brak uit: tegen Abessinië. Om niet voor Italiëde wapens behoeven op te nemen, deserteerden in den zomer van 1935 duizenden jonge Tirolers naar Oostenrijk. De mogendheden te Genève be sloten tot economische sancties hoe gaarne hadden de Zuid-Tirolers militaire gezien ! Ook die bleven uit. Maar die sancties hadden een ander gevolg, dat wér nieuwe hoop deed kiemen in Zuid-Tirol: Italiëen Duitschland werden vrienden, Asgenooten. Hitler kreeg grooten invloed op den Duce, Hitler, die de vereeniging van alles wat Duitsch is, op zijn programma had staan. Nóg hoopte Zuid-Tirol tevergeefs, vele lange maanden. Toen kwam, in Maart van het vorige jaar, de groote dag, die een schok van ontroering deed trillen van den Brenner tot den Ortler: Hitler marcheerde Oostenrijk binnen, de nieuwe Hofer stond voortaan aan den Brenner. Dat hij daar zou blijven en Zuid-Tirol Italiaansch laten, dat de Brenner de eeuwige en onveranderlijke grens tusschen Duitschland en het bevriende Italiëzou zijn", dat wilde er bij het eerlijke, politiek weiniggeschoolde bergvolk der Tirolers niet in. Zij bleven wachten en hopen. Het Sudetenland werd Duitsch, Memel werd Duitsch. Ook Zuid-Tirol zou Duitsch worden eens, als Hitler het wilde, zou het uur der bevrijding slaan.... Es hat nicht sollen sein .... Het is de tragiek geweest van het Zuid-Tiroolsche volk, in 1919 te worden ingelijfd door zijn vijanden en in 1939 te worden verraden door zijn vrienden. Zuid-Tirols hoop is niet bewaarheid. Adolf Hitler is geen Andreas Hofer gebleken. Slechts het Adé, mein Land Tirol" gaat in vervulling. METZ EK CO PAG. 7 DE GROENE No. 32-41