Film U1THUIZIGHEDEN Stadsinventaris Op Reis DE stad op reis zijn (a) stedelingen die uitstedig zijn en (b) uitstedelingen die in de stad zijn. Beide soorten wezens teekenen het zomersene stadsbeeld. De uitstedige stadgenoot ontbreekt aan zijn stamtafel en op zijn stamt er ras. En voor het zoover is, rijdt hij met koffers boven op zijn taxi met vrouw en kinderen met emmertjes en schepjes naar de stations, die zijn stad bezit. De niet-stedeling doet hetzelfde in omgekeerde richting, wordt gezien met fototoestellen en kruiers, zwerft in kudden door de stad en vraagt naar de bezienswaardigheden, die hij ver volgens beziet. Zij varen door de grach ten en genieten oprecht, wat ons, die loopen langs gracht en over de brug, dan weer oprecht genoegen doet en ons het plotselinge gevoel van inboorling" geeft, zoodat wij tersluiks langs onze beenbekleeding tot op onze schoenen zien en innerlijk een beetje verbaasd zijn, dat het geen Markerbroek, en klompen geworden zijn. De niet-stedelingen spreken luid, zoo zij zich in groepen van meer dan n stuks bewegen. Zij slenteren en doen, alsof Amsterdam da strandboulevard van een badplaats is inplaats van een serieuze, hard werkende stad. Voor weinig in de wereld heeft de on-autoritaire Amsterdammer zoo veel ontzag als voor ,,vreemdelingen-ver keer". Wij zien daarin een veel ge renommeerde, hoewel voor leeken on merkbare bron van inkomsten, wij proeven er prestige en propaganda in. En, wellicht, laten wij ons imponeeren door extra kostbare en extra goed ge poetste schoenen, door modieuze reis petten, door beter gekleede vrouwen en geruischloozere auto's. Vreemde lingenverkeer beteekent, daar is ieder het over eens: Amerikanen. En Ameri kanen beteekent: rijke ooms, dollars, fantastische prijzen voor oude borden, Raiksmjoesieoem", de Nachtwacht, Volendam", tourisme! Tegenover Amerikanen voelen wij ons een droomend stadje, met groene wallekanten, met middeleeuwsch ver keer, met vroeg-Europeesche primi tieve toestanden en kunst. Film Drie schattige meisjes groeien op. (Tuschinski) ALS de Three smartGirls" vaneen tweetal jaren terug er niet in ge slaagdwaren de bioscopen over de heele wereld te vullen, dan hadden wij deze nieuwe avonturen van Deanna Durbin als Penny Craig moeten missen. Ik mag er niet aan denken! Penny en haar beide zusjes zijn opgegroeid en dat wil zeg gen dat zij de leeftijd hebben om zich f /?/ ./j Charles Winninger en Deanna Durbin een boy-friend aan te schaffen. Penny zelf nog niet natuurlijk; zij heeft boyfriends all over the world" en die mogen niet teleurgesteld worden door een verloofde Deanna, zelfs niet op de film. Penny bepaalt er zich dus toe de liefdesaffaires van haar zusteren te regelen. Deanna is in deze film niet alleen opgegroeid, zij is ook nog star" ge worden; zij zingt en acteert als het duurst betaalde actricetje van Universal en er deugt iets niet aan een film als je het salaris van de leading-girl" in dollars op haar voorhoofd ge schreven kan zien staan- Er deugt dan ook inderdaad iets niet, want de regis seur Henry Koster, die wij als Kosterlitz nog in onze studio's aan de Duivendrechtsche Kade gehad hebben, kan wel een film maken, maar niet een star" breken en hij heeft zich afhan kelijk gemaakt van de speel- en zang nukken van de lieve, maar opgegroeide Deanna, wat een film nooit ten goede komt. Het eenige, wat me nu nog inte resseert is te weten of Penny in de volgende ronde er een vriendje op na mag houden. Toerisme Oceaanreis op de Zuiderzee DE bootlijn Amsterdam-Harderwijk bestaat eigenlijk uit twee bootlijnen. Drie maal daags vertrekken uit Amsterdam en uit Harderwijk gelijk tijdig twee schepen, die broederlijk naast elkaar varend de Zuiderzee over steken. De booten worden samen in de Oranjesluizen geschut. Je moet geen haast hebben als je in de Oranjesluizen ligt, want de sluisdeuren worden er ouderwetsch met ratelende kettingen open en dicht gedraaid. Maar wie voor z'n plezier vaart, heeft geen haast, en daarom is het ook niet belangrijk dat de eene boot n minuut eerder in Harderwijk binnenloopt dan de andere. Op die eene boot staat met groote letters geschilderd: 1000 passagiers. Wat de aantrekkelijkheid daar van is, heb ik niet begrepen. Ik heb een retourtje genomen op de andere boot, ie klasse, voor de fabelachtige prijs van vijf en zeventig cent. Dat is niet te duur voor 2 x 31/2 uur op zee. Dat is de zegen van de concurrentie. Het vertrek uit Harderwijk is bijna even aangrijpend als dat van een oceaanboot. Als de stoomfluit gaat en de trossen worden losgesmeten, wordt er gewenkt en gewoven, en onwille keurig krijg je een brok in de keel. Het afscheid is genomen en het valt zwaar alsof het een afscheid voor jaren is. Op de boot gaat de accordeonnist zijn leutige deuntjes spelen, een niet zoo hél erg muzikale trompet onder steunt de melodie totdat de trompetman geld komt ophalen, dan klinkt het beter. Ondertusschen gaat het leven aan boord zijn gang. Dat leven bestaat uit niets doen, naar buiten kijken, sinaasappelen van buurlieden ruiken, dutten, bridgen en kopjes koffie drin ken. De kust blijft voortdurend in zicht, maar als je die niet meerekent kan je je op volle zee wanen. In het Noorden Marken en Volendam, en het torentje van Ransdorp. Als de boot langs Pampus vaart, en Amster dam als een silhouet de horizont vormt, dan duurt het nog bijna een uur voordat je aan wal kunt stappen. Maar dat uur duurt niet te lang voor hen die graag schepen, dokken en kranen zien in hun schilderachtige bedrijvigheid. Verbod van contraspionnage H. B. Fortuin CONFESSIONS of a nazi spy" heet de film en slechts weinig landen willen de bekentenissen aanhooren. Amerika gaat deze film het meeste aan. Maar in Chicago is hij verboden. En in Frankrijk draait hij niet zonder eenige coupures. En nu heeft de Hollandsche keuringscommissie bepaald, dat de bekentenissen bij ons niet gesproken zullen worden. De zwijgzaamheid van hem, die spreken wil, is een bewijs uit het ongerijmde van de waarheid van zijn beweringen. Maar om de waarheid gaat het wel niet. Iedereen kan die controleeren uit zijn kranten, uit ver halen van hen, die er iets mee te maken hadden. Het gaat niet om de waarheid, het gaat hierom: het kan alles dan wel waar zijn, maar men zegt het niet. Men laat zoo iets niet zien. Niemand hoeft te weten, hoe in Amerika nu eigenlijk de Duitsche bond zijn machtspositie probeert te verwerven, hoe er gespionneerd wordt op militair en economisch gebied. De nazi-spion vertelt het. Hij vertelt het pas, als het net van de Amerikaansche contraspionnagedienst vast om hem getrokken is. De geschiedenis van het spionnageproces, met andere namen, stond eenigen tijd geleden in de bladen. Hoe de kapster van een groot Duitsch mailschip documenten overbracht, die door de Duitsche organisatie in Amerika den Amerikaanschen rechthebbers ont futseld waren. Hoe zij het precies ge daan hebben, details, zijn onbelangrijk. Belangrijk, voor deze film, is de sfeer, waarin zij het deden. En dat geeft ,,Confessions of a Nazi-spy" haarscherp weer. Het mengsel van brute dreiging, wreed geweld, verlokkingen van geld, macht, roem, liefde", samenwerking van angst en idealisme, heel dat net, dat eerst getrokken is om het Duitsche volk, en dat nu zich wil uitstrekken over Europa, over de wereld.... Of zijn dat drogbeelden, opgeroepen door de film van Litvak? Hij en zijn acteurs, in hoofdzaak Duitschers, komen zoo angstwekkend dicht bij de waarheid van het fenomeen Hitler-Duitschland", dat het in deze dagen al een heel risico is, zulk een film te vertoonen. Het gezicht van een beweging, ditmaal dan de opbouw er van in Ame rika met er achter het lichaam van Duitschland, is zoo wel gelijkend ge troffen, dat gij, als gij weer in de zui vere buitenlucht staat, iets griezeligs, iets verpests, van U af moet zetten. En toch is hier niet gewerkt met griezel effecten. Maar het gruwelijke kan lig gen in de correct getrokken haarscheiding van een der hoogere functio narissen, als hij zegt: ,,U hoeft na tuurlijk deze opdracht niet uit te voe ren, maar de Gestapo zal het heel vreemd vinden...." De verdienste van deze film is het, geen valsche werkelijkheid gegeven te hebben: geen gecamoufleerde dictator, geen gecamoufleerde organisatie, geen gecamoufleerde jeugdkampen. Zij noe men de dingen bij den waren naam, zij laten de echte uniformen zien. Waarom ook niet ? Alles is hier aan de werkelijk heid direct ontleend. En zoo is dit geen speelfilm, maar nóg eens gespeelde werkelijkheid. Het is documentaire, het is waarschuwing, het is reportage, die bij de toeschouwers fellere reacties oproept dan lange politieke vertoogen. Door wie konden de typen der straf georganiseerde Duitsche minderheid" beter gespeeld worden, dan door de voormalige Duitsche acteurs? Hun Duitsch-Amerikaansch accent geeft dit alles den smaak van authenticiteit. De woorden, die de leiders spreken, de quasi-Goebbels, de quasi-Kuhn (in de film anders geheeten doch nauwkeurig uitgebeeld) die woorden zijn zoo ge haald uit redevoeringen van nu en vroeger. De dingen, die de film toont, gebeu ren. De menschen, die de film toont, zoo zij bepaalde personen of slechts algemeene typen uitbeelden, bestaan. Maar dingen, die gebeuren, menschen, die bestaan, woorden die gezegd wor den, mogen niet meer in de Nederlandsche bioscoop voorkomen. Opdat de Nederlandsche bioscoop een lichtender plek zij dan de overige aarde ! MIJN VRIEND, DE THUISZITTER over: TELEURSTELLINGEN 'T'ELEURSTELLINGEN", aldus mijn vriend, de Thuiszitter, en hij -L stak het rietje in zijn sorbet, teleurstellingen zijn het beste wat een mensch kan hebben. Jij hebt er waarschijnlijk de opvoedende waarde nooit van beseft. Jij was natuurlijk alleen weer teleurgesteld, toen je bezwaarschrift op den aanslag belasting-naar-inkomen verworpen was, toen je bericht kreeg, dat het hotel, waar je heen wilde, vol was, toen je zag, dat je geen geld zou hebben voor de reis, en dat je Roulettiscio-lootje met een niet" uitgekomen was. Maar ik weet mij boven teleurstellingen te verheffen. Ik bijvoorbeeld kreeg gisteren een kist Bourgogne thuis van een ander kasteel dan ik bedoeld had, en heb je me hooren klagen ? Ik had vanmorgen gezegd om twee glazen sorbet klaar te maken en nu is het er maar n zoodat je tot mijn spijt niets kunt krijgen; maar klaag ik? Neen", aldus mijn vriend en hij roerde de slagroom door het ijs, een werkelijk verheven mensch, een echt flinke man laat zich door teleurstellingen niet uit het veld slaan. En hier zou nu een belangrijke opvoedende taak te verrichten zijn. De menschen zijn zoo gauw teleurgesteld. Als het Russisch-Engelsch verdrag niet tot stand komt, als er wel of niet een kabinetscrisis is, als er wel of niet oorlog komt, als een conflict vreedzaam of gewelddadig geregeld wordt, als het regent of droog is, extra koud of extra heet is, als hij inplaats van morgen iets vandaag, of inplaats van vandaag iets morgen krijgt. Eigenlijk is de mensch een wezen dat teleurgesteld is. En daarom zal ik je wat zeggen. Het moest alles nog veel slechter gaan. Inplaats van de helft van alle dingen moesten nu verder alle dingen maar mislukken. Dan zouden de menschen langzamerhand niets meer verwachten en het begrip teleurstelling" zou verdwijnen uit de menschenmaatschappij. En om het zoover te krijgen, moest jij je nog een beetje meer met de wereld en de politiek en alles gaan bemoeien. Schrijf maar een stukje hoe het volgens jou moet en als je volhoudt, weten de menschen over een jaar niet meer, wat een teleurstelling is en zijn ze gelukkig. Het is maar een idee, maar het treft mij toch wel, dat zij weer van mij moest komen. Werkelijk", aldus mijn vriend, ik ben in jou voor de zooveelste maal weer teleurgesteld." PAG. 14 DE GROENE No. 3i42