de cijfers en cijferende sprekers Bureau voor de Statistiek Een groot aantal ambtenaren is er dagelijks bezig met verzamelen en schiften, optellen en gemiddel den-berekenen. Een wetenschappelijke bibliotheek waar een zee van tijdschriften ontvangen wordt, staat hen bij. De meest ingenieuze tel-, reken- en sorteermachines zijn in een indrukwekkende machi nehal, vervuld met driftig getik, opgesteld om hun werk te bekorten (er is er n onder, die het werk van twintig boekhouders verricht). En dat alles tezamen is het Centraal Bureau voor de Statistiek, een van Nederland's belangrijkste en.... niet genoeg-gekende instellingen, waar dagelijks onder leiding van bekwame theoretici, dank zij den arbeid van ponsende meisjes en rekenende ambte naren, wetenschappelijk werk van hoog gehalte wordt verricht, noodzakelijk werk dat dient om ons land te kennen, exact te kennen, getrouw aan het devies van Francis Bacon dat in het trappenhuis is aangebracht: Recte ponitur: vere scire esse per causas scire, ofwel: het ware weten is het oorzakelijk weten. Verleden en heden Enkele decenniën van gesukkel en halve oplos singen moesten verloopen, vóór het Rijk het in 1894 door Amsterdam gegeven voorbeeld volgde, en een officieel statistisch bureau instelde. Afgezien van een enkelen aanloop nog in den Franschen tijd, had, reeds sinds 1825, het departement van financiën er een eigen in-, uit- en doorvoer-statistiek op na gehouden, de adjunct-commies Lobatto gaf in hetzelfde jaar voor het eerst zijn Jaarboekje uit, een jaar later werd een Commissie voor de Statistiek opgericht, in 1840 tot Bureau van Statistiek uitge breid, nóg later werd de instelling van een Rijks commissie voorgesteld en verworpen; naast dit ambtelijk werk verzamelde de Vereeniging voor de Statistiek tal van gegevens, men ziet: een lijdens geschiedenis. Eerst in het laatste jaar van de vorige eeuw werd de zaak op pooten gezet. De Centrale Commissie voor de Statistiek werd gereorganiseerd, het Centraal Bureau voor de Statistiek werd opge richt. Naarmate de verschillende jaarverslagen, welke eerst door de afzonderlijke departementen werden opgesteld, aan het Centraal Bureau overgedragen werden op het oogenblik worden om verschillende practische redenen nog slechts de landbouwstatistieken ten departemente opgemaakt , breidde het zich uit. Vooral de wereldoorlog toonde de noodzakelijkheid van statistisch onderzoek aan. Het bleek noodig, het Bureau op passende wijze te huisvesten. In Den Haag verrees een gebouw, waarin plaats was voor de noodige ambtenaren. Jammer, dat men dit gebouw niet zijn oorspronkelijke be-l stemming gelaten heeft. Het Departement vanl Onderwijs werd er mede in gehuisvest. Het gevolg is,! dat de statistische dienst zich ten deele, in strijd met* alle eischen van efficiency, over de naaste omgeving heeft verspreid. De Vijfde Afdeeling, die met het nuttige werk voor de statistiek der overheidsfinan ciën is belast, bevindt zich honderden meters weg, ergens in een villa. En wanneer men den chef van de Derde Afdeeling Gerechtelijke Statistieken wil hooren vertellen van zijn werk (?Cijfers moet U altijd voorzichtig behandelen", waarschuwde hij ons), of iets wil opsteken van den interessanten arbeid die door de Zevende Afdeeling Cultureele Statistiek wordt verricht (men bewerkt er in hoofdzaak onderwijsstatistieken, onmisbaar voor een rationeele schoolorganisatie), dan moet men eerst lang een doolhof van paden en gangetjes een paar doodgewone middenstandshuizen bereiken die niet bepaald gebouwd zijn voor kantoorwerk. Trou wens, in het groote gebouw zelf wordt vaak bij ge brek aan ruimte op de gang gewerkt. Het Teeken bureau, welks artistieke, ingenieus gevonden beeldgrafieken in zoo sterke mate bijdragen tot de popu lariteit van het Centraal Bureau, bevindt zich op zolder. Het was tot voor kort gehuisvest in een vertrek van ongeveer drie bij vijf meter. De ver lichting is er nóg slecht. AAN INZENDERS VAN MANUSCRIPTEN wordt verzocht bij hun bijdragen een ge frankeerd briefomslag met adres van den afzender in te sluiten. Op het adres van stukken, voor de redactie bestemd, ver melde men geen namen van personen. Dr. Idenburg, die sinds i Juli prof. Methorst aan wien het Bureau onmetelijk veel te danken heeft als directeur is opgevolgd, zeide in de eenvoudige redevoering die hij bij die gelegenheid tot het personeel hield: Het werk dat wij hier doen, van den laagste tot den hoogste, is bestemd om bij te dragen tot den opbouw eener betere samenleving, het is een dienst aan het land, waartoe wij behooren en dat wij liefhebben. Het is verblijdend, dat dit land dezen dienst in stijgende mate blijkt te waardeeren. Van het hier geproduceerde statistische materiaal wordt in steeds toenemende mate door staat en bedrijfsleven gebruik gemaakt. Omhoog, omlaag, in berg en dal.... Zoo er n instelling is waar men de eigenaardige golfbeweging van het economisch leven, het omhoog-omlaag der conjunctuur, kan constateeren, dan wel aan het Centraal Bureau. Hier toch komt alle materiaal omtrent handel en nijverheid, ver keer en bankwezen, samen. Deze golfbeweging geniet daar in de laatste jaren speciale aandacht. Onder leiding van prof. Tinbergen, Nederlandsen econoom van wereld-vermaardheid, worden hier de methoden der wiskundige statistiek op Nederland toegepast. Het einddoel is, te komen tot een stelsel van speciale vergelijkingen die een schematisch cijferbeeld van het geheele Nederlandsche bedrijfs leven geven. Zoover is de betreffende afdeeling nog niet. Zij heeft voordien nog tal van speciale onderzoekingen te verrichten, gelijk zij er reeds verschillende héft verricht. Men vindt de resultaten in het drie maandelijksche tijdschrift De Nederlandsche Conjunctuur neergelegd. Intusschen stelle men zich deze arbeid niet voor als abstract, onwerkelijk onderzoek. Het lijkt alsof hier in het luchtledig met formule's wordt gegoo cheld, in werkelijkheid is dez2 arbeid gericht op de practijk. Het is geen toeval dat juist deze afdee ling een uitermate werkzaam aandeel heeft gehad aan het recente rapport over de blijvende werkloos heid, opgesteld in opdracht van den Hoogen Raad van Arbeid. Het wetenschappelijk werk van deze wetenschappelijke arbeiders staat midden in de wer kelijkheid. Het rampzalig verschijnsel der werkloos heid heeft deze onderzoekers gepakt. Door objectief onderzoek dragen zij gegevens bij, welke de Regee ring in staat stellen haar maatregelen te nemen, zooveel mogelijk bewust van de uitwerking, welke daarvan mag worden verwacht. In dienst der waarheid Het werk van het Centraal Bureau wordt, schoon in stijgende mate, nog te weinig gewaardeerd, wij zouden haast zeggen: als alle ambtenarenwerk. Des te meer reden is er, om deze hardwerkende Nederlanders van wier becijferingen meer afhangt dan de meesten vermoeden, eens een pluim op de hoed te zetten. Het eenvoudigste cijfer over de grootte van de binnenvloot, over den doorvoer van oliezaden, over de uurloonen in het bouwbedrijf is er iemand die beseft hoeveel moeite er noodig is geweest om de meest practische berekenings methode te vinden, hoeveel meticuleus gereken om met behulp van die methode het bedoelde cijfer te vinden? Wij accepteeren de eindelooze cijferreeksen van het Maandschrift van het Coentraal Bureau voor de Statistiek en van, bij voorbeeld, de Jaarcijfers voor Nederland als iets doodgewoons. In werkelijk heid hebben generaties gezwoegd om deze mate van ?: BIJ DE AFBEELDINGEN Links beneden: De machine v/aarop de Nederlanders bij geboorte, huwelijk en dood geteld worden. Rechts boven : De groote machinezaal met electrische sorteer- en te/mach/nes. [ precisie mogelijk te maken. Precisie in dienst waarvan? In dienst der waar heid. Want daarom is het het Centraal Bureau uit sluitend te doen. De eenvoudige, zuivere, klare, in cijfers exact uitgedrukte waarheid. Onze feiten en wetmatigheden, zei de huidige directeur, dr. Iden burg, in de reeds boven aangehaalde redevoering, moeten de werkelijkheid weergeven. Dat stempelt al onze bezigheden. Het beduidt, dat ook het eenvoudigste werk, dat onder ons geschiedt, betrouwbaar, d.w.z. zonder fouten moet zijn. Wij weten allemaal wat een moeite dat vaak kost. Er wordt hier dag in, dag uit een verwoeden strijd gevoerd tegen verkeerd optellen, fout overnemen, onjuist berekenen. Wij worstelen met type-, druk- en teekenfouten. Misschien kan het ons wat helpen als wij dat zien als een onderdeel van het zoeken naar waarheid, waarbij wij allen samen werken. Er wordt in deze dagen over de geheele wereld in velerlei groepen en gemeenschappen met de tegen woordige, ongekend krachtdadige, middelen van publiciteit en regie den menschen ingehamerd, wat de leiding bevorderlijk acht voor het bereiken van haar doel. Het streven is, ook de wetenschap daaraan dienst baar te maken. Ik acht dit een ernstig gevaar in het leven van een volk. Alle ware gemeenschap wordt daardoor onmogelijk gemaakt. Wij aan het Centraal Bureau van de Statistiek hebben de roeping, waarheid vast te stellen. Wij mogen en moeten haar verbreiden. Daarmede zijn wij een opbouwende en zuiverende kracht in onze samenleving. Zoo is het. Zoo blijve het. GOEDKOOPE RETOURS NAAR ENZ. VRAAGT INLICHTINGEN l De nieuwe motorschepen KONING/N EMMA" en PRINSES BE A TRIX" voor den dagdienst VlissingenHarwich v.v. der Mij. ZEELAND" zijn in de vaart PAG. 5 DE GROENE No. 3H2